16.6.2012   

PL

Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej

L 157/1

(1)

Unia jest stroną Międzynarodowej konwencji o ochronie tuńczyka atlantyckiego (zwanej dalej „konwencją)”.

(2)

Na swoim 16. specjalnym posiedzeniu w 2008 r. Międzynarodowa Komisja ds. Ochrony Tuńczyka Atlantyckiego (zwana dalej „ICCAT”), ustanowiona na mocy konwencji, przyjęła zalecenie 08-05 w celu ustanowienia nowego planu odbudowy zasobów tuńczyka błękitnopłetwego we wschodnim Atlantyku i w Morzu Śródziemnym, zastępującego poprzedni plan odbudowy przyjęty w 2006 r. W oczekiwaniu na wejście w życie zalecenia 08-05 przyjęto rozporządzenie Rady (WE) nr 302/2009 (3).

(3)

Na swoim 17. specjalnym posiedzeniu w 2010 r. ICCAT przyjęła zalecenie 10-04 zmieniające wieloletni plan odbudowy zasobów tuńczyka błękitnopłetwego. W celu odbudowania zasobów zalecenie 10-04 przewiduje dalsze obniżenie całkowitego dopuszczalnego połowu, zaostrzenie środków ograniczania zdolności połowowej i środków kontroli, w szczególności w odniesieniu do operacji transferu i umieszczania w sadzach, a także dodatkowe doradztwo ze strony Stałego Komitetu ds. Badań Naukowych i Statystyki (SCRS) w 2012 r. w zakresie identyfikacji tarlisk i tworzenia rezerwatów.

(4)

Zalecenie 10-04 jest wiążące dla Unii.

(5)

Dodatkowo, ponieważ niektóre przepisy rozporządzenia (WE) nr 302/2009 przestały być aktualne, należy je skreślić. Inne przepisy należy uaktualnić w celu uwzględnienia zmian w ustawodawstwie, w szczególności zmian wynikających z przyjęcia rozporządzenia Rady (WE) nr 1224/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa (4).

(6)

W celu zagwarantowania jednolitych warunków operacji transferu, umieszczania w sadzach oraz rejestrowania i zgłaszania działań dotyczących tonarów należy przekazać Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 182/2011 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiającym przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję. (5)

(7)

Należy zmienić termin „Wspólnota” stosowany w części normatywnej rozporządzenia (WE) nr 302/2009 w celu uwzględnienia wejścia w życie w dniu 1 grudnia 2009 r. Traktatu z Lizbony.

(8)

Zalecenia 10-04 stały się skuteczne w dniu 13 sierpnia 2011 r. Jednakże wszystkie umawiające się strony Konwencji, w tym Unia, zgodziły się na stosowanie tych z jej przepisów mających zastosowanie do wielkości procentowych, w przypadku Unii do ich zapewnienia przez państwa członkowskie od dnia 1 stycznia 2011 r. W związku z tym właściwe jest stosowanie odpowiednich przepisów niniejszego rozporządzenia ze skutkiem wstecznym od dnia 1 stycznia 2011 r.

(9)

Należy zatem odpowiednio zmienić rozporządzenie (WE) nr 302/2009,

1)

w art. 1, art. 4 ust. 13, art. 9 ust. 3, 4, 5, 8, 9 i 10, art. 11 ust.1, art. 14 ust. 4, art. 15 ust. 3, art. 18 ust. 2, art. 21 ust. 1 i 4, art. 23 ust. 6, art. 29 ust.1, 3, 4 i 5, art. 31 ust. 4 i art. 34 ust. 2 i 3, rzeczownik „Wspólnota” lub odpowiedni przymiotnik zastępuje się rzeczownikiem „Unia” lub odpowiednim przymiotnikiem; w związku z tym zastąpieniem odpowiednio dostosowuje się formy gramatyczne.

2)

art. 1 akapit trzeci otrzymuje brzmienie:

„Celem planu odbudowy obowiązującego od 2007 r. do końca 2022 r. jest osiągnięcie biomasy odpowiadającej maksymalnemu zrównoważonemu odłowowi z prawdopodobieństwem wynoszącym co najmniej 60 %.”.

3)

w art. 2 wprowadza się następujące zmiany:

4)

w art. 4 wprowadza się następujące zmiany:

5)

w art. 5 wprowadza się następujące zmiany:

6)

w art. 7 wprowadza się następujące zmiany:

7)

w art. 14 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

„2.   Nie dopuszcza się składania zawiadomień z mocą wsteczną. Późniejsze zmiany do wykazów, o których mowa w ust. 1, przyjmuje się podczas roku kalendarzowego tylko, jeśli udział zgłaszanego statku rybackiego został uniemożliwiony z uzasadnionych powodów operacyjnych lub ze względu na zaistnienie siły wyższej. W takiej sytuacji zainteresowane państwo członkowskie bezzwłocznie informuje o tym Komisję, dostarczając:

8)

W art. 18 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.   Oprócz przestrzegania wymogów art. 14, 15, 23 i 24 rozporządzenia Rady (WE) nr 1224/2009 z dnia 20 listopada 2009 r. ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa (6), kapitan statku łowczego UE w stosownych przypadkach wprowadza do dziennika połowowego informacje wymienione w załączniku II do niniejszego rozporządzenia.;

9)

W art. 19 ust. 1 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Wspólne operacje połowowe z innymi CPC są niedozwolone.”;

10)

Art. 22 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 22

Operacje transferu

1.   Przed każdą operacją transferu kapitan statku łowczego lub holownika lub operator miejsca hodowli lub tuczu lub tonara, z którego przedmiotowy transfer pochodzi, wysyła właściwym organom odpowiedniego odpowiedzialnego państwa członkowskiego uprzednie zawiadomienie o transferze określające:

2.   Organy odpowiedzialnego państwa członkowskiego decydują przy każdej operacji transferu, czy udzielić zezwolenia. W tym celu każdej operacji transferu nadaje się niepowtarzalny numer identyfikacyjny i przekazuje go odpowiednio kapitanowi statku rybackiego, operatorowi tonara lub operatorowi miejsca hodowli lub tuczu. W przypadku udzielenia zezwolenia numer ten zawiera trzy literowy kod CPC, cztery cyfry oznaczające rok i trzy litery wskazujące na zezwolenie (AUT), po których umieszczany jest numer porządkowy. W przypadku odmowy udzielenia zezwolenia numer ten zawiera trzy litery kodu CPC, cztery cyfry oznaczające rok i trzy litery wskazujące na brak zezwolenia (NEG), po których umieszczany jest numer porządkowy. Operacji transferu nie można rozpocząć przed uzyskaniem zezwolenia.

Państwo członkowskie odpowiedzialne za, odpowiednio, statek łowczy, holownik, miejsce hodowli lub tuczu lub tonar udziela zezwolenia lub odmawia jego udzielenia w ciągu 48 godzin po złożeniu uprzedniego zawiadomienia o transferze. Państwo członkowskie nie udziela zezwolenia na transfer, jeżeli po otrzymaniu uprzedniego zawiadomienia o transferze uzna, że:

3.   W przypadku odmowy udzielenia zezwolenia na transfer:

4.   Z końcem operacji transferu kapitan statku łowczego lub holownika, operator tonara lub operator miejsca hodowli lub tuczu wypełnia i przekazuje właściwym organom odpowiedzialnego państwa członkowskiego deklarację transferu ICCAT zgodnie ze wzorem określonym w załączniku VIIIa.

Właściwe organy państwa członkowskiego odpowiedzialnego za statek, miejsce hodowli lub tuczu lub tonar, z którego przedmiotowy transfer pochodzi, numerują formularze deklaracji transferu. System numeracji obejmuje trzy literowy kod CPC, po których umieszczane są cztery cyfry oznaczające rok, trzycyfrowy numer porządkowy, po którym umieszczane są trzy litery ITD (CPC-20**/xxx/ITD).

Oryginał deklaracji transferu dołącza się do transferu ryb. Kopia deklaracji przechowywana jest przez kapitana statku łowczego, operatora tonara, kapitana holownika lub operatora miejsca hodowli lub tuczu.

5.   Kapitanowie statków prowadzących operacje transferu (w tym holowników) zapisują każdego dnia w dzienniku połowowym masę i liczbę przeniesionych ryb, jak również nazwę statku łowczego, jego banderę, numer w rejestrze ICCAT, nazwy i numery w rejestrze ICCAT wszelkich innych uczestniczących statków, datę i pozycję transferu i docelowe miejsce hodowli lub tuczu. Dziennik połowowy powinien zawierać szczegółowe informacje dotyczące wszystkich transferów przeprowadzonych w czasie okresu połowu. Dziennik połowowy przechowuje się na pokładzie i udostępnia się go w każdej chwili na potrzeby kontroli.

6.   Zezwolenie przez odpowiedzialne państwo członkowskie na transfer nie wyklucza zezwolenia na umieszczenie w sadzach.

7.   Kapitan statku łowczego lub operator miejsca hodowli lub tuczu lub tonara dokonujący transferu tuńczyka błękitnopłetwego zapewnia monitorowane operacji transferu za pomocą kamery wideo umieszczonej w wodzie.

Każde nagranie wideo z transferów sporządza się w dwóch egzemplarzach. Jeden egzemplarz przekazywany jest obserwatorowi regionalnemu, a drugi odpowiednio obserwatorowi CPC lub obserwatorowi krajowemu obecnemu na pokładzie holownika. Egzemplarz przekazany obserwatorowi CPC lub obserwatorowi krajowemu dołącza się do deklaracji transferu i do połowów, których dotyczy. Numer deklaracji transferu ICCAT umieszcza się na początku lub na końcu każdego nagrania wideo, na którym przez cały czas muszą być widoczne godzina i data nagrania. Na wniosek Komisji państwa członkowskie udostępniają komitetowi naukowemu ICCAT kopie nagrań wideo.

8.   Regionalny obserwator ICCAT na pokładzie statku łowczego, o którym mowa w programie obserwatorów regionalnych ICCAT określonym w załączniku VII, odnotowuje prowadzone operacje transferu i składa z nich sprawozdanie, sprawdza położenie statku łowczego w trakcie transferu, obserwuje i szacuje połów, którego dotyczy transfer, oraz sprawdza informacje odnotowane w uprzednim zawiadomieniu o transferze, o którym mowa w ust. 2, oraz w deklaracji transferu ICCAT, o której mowa w ust. 4.

W przypadkach, gdy wg szacunku regionalnego obserwatora liczba sztuk lub średnia masa jest o co najmniej 10 % wyższa od zgłoszonej przez kapitana statku łowczego, państwo członkowskie odpowiedzialne za statek łowczy wszczyna dochodzenie, które zostaje zakończone przed umieszczeniem ryb w sadzach miejsca hodowli lub tuczu. Do czasu otrzymania wyników dochodzenia nie zezwala się na umieszczenie ryb w sadzach ani nie zatwierdza się sekcji dotyczącej połowu w dokumentacji połowowej dotyczącej tuńczyka błękitnopłetwego.

9.   Regionalni obserwatorzy ICCAT podpisują deklarację transferu ICCAT, wpisując czytelnie swoje nazwisko i numer ICCAT. Upewniają się, że deklaracja transferu ICCAT jest właściwie wypełniona i przekazana kapitanowi holownika.

Z końcem operacji transferu do statku rybackiego operator tonara wypełnia i wysyła właściwym organom swojego państwa członkowskiego deklarację transferu ICCAT zgodnie ze wzorem określonym w załączniku IV.

10.   Komisja może przyjąć akty wykonawcze ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące operacji transferu zgodnie z ust. 2 i 7 niniejszego artykułu. Te akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 38a.”;

11)

art. 24 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 24

Operacje umieszczania w sadzach

1.   W ciągu tygodnia po zakończeniu umieszczania w sadzach państwo członkowskie odpowiedzialne za miejsce hodowli lub tuczu, przedkłada państwu członkowskiemu bandery lub CPC bandery, którego statki złowiły tuńczyka, a także Komisji raport z umieszczania w sadzach, zatwierdzony przez obserwatora. Komisja niezwłocznie przekazuje te informacje do Sekretariatu ICCAT. Raport ten zawiera informacje ujęte w deklaracji umieszczania w sadzach, o której mowa w zaleceniu 06-07 ICCAT dotyczącym hodowli tuńczyka błękitnopłetwego.

2.   Przed dokonaniem jakiegokolwiek umieszczenia w sadzach właściwy organ państwa członkowskiego odpowiedzialnego za miejsce hodowli lub tuczu informuje odpowiedzialne państwo członkowskie lub CPC bandery statku łowczego o transferze do sadzów danych ilości ryb złowionych przez statki łowcze pływające pod jego banderą.

3.   Państwo członkowskie odpowiedzialne za statek łowczy zwraca się do państwa członkowskiego lub CPC odpowiedzialnego za miejsce hodowli lub tuczu o przejęcie połowów i wypuszczenie ryb do morza, zgodnie z procedurą opisaną w art. 22 ust. 3, jeżeli po otrzymaniu informacji, o której mowa w ust. 2, uzna, że:

4.   Operacji umieszczania w sadzach nie można rozpocząć przed uzyskaniem zezwolenia CPC bandery lub państwa członkowskiego odpowiedzialnego za statek łowczy.

Tuńczyka błękitnopłetwego należy umieścić w sadzach do dnia 31 lipca, chyba że państwo członkowskie lub CPC odpowiedzialne za miejsce hodowli lub tuczu przyjmujące ryby poda uzasadnione przyczyny, w tym wynikające z siły wyższej. Przyczyny te należy podać wraz z raportem z umieszczania w sadzach.

5.   Państwo członkowskie odpowiedzialne za miejsce hodowli lub tuczu podejmuje niezbędne środki zmierzające do zakazania umieszczania w sadzach w celach hodowli lub tuczu tuńczyka błękitnopłetwego, któremu nie towarzyszy dokumentacja wymagana przez ICCAT, w tym wymagana na podstawie niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia (UE) nr 640/2010 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 lipca 2010 r. w sprawie programu dokumentacji połowów tuńczyka błękitnopłetwego Thunnus thynnus  (7). Taka dokumentacja musi być dokładna, pełna i zatwierdzona.

6.   W zależności od przypadku odpowiedzialne państwo członkowskie lub odpowiedzialna CPC udziela lub odmawia udzielenia zezwolenia na umieszczenie w sadzach w ciągu 48 godzin po przedłożeniu informacji, o których mowa w ust. 2. W przypadku odmowy udzielenia zezwolenia na umieszczenie w sadzach państwo członkowskie lub CPC odpowiedzialne za statek łowczy wydaje nakaz wypuszczenia ryb odpowiednio państwu członkowskiemu lub CPC odpowiedzialnemu za holownik lub odpowiednio państwu członkowskiemu lub CPC odpowiedzialnemu za miejsce hodowli lub tuczu zgodnie z art. 22 ust. 3.

7.   Państwo członkowskie odpowiedzialne za miejsce hodowli lub tuczu zapewnia monitorowanie operacji umieszczania w sadzach za pomocą kamery wideo umieszczonej w wodzie.

Z każdej operacji umieszczania w sadzach sporządza się nagranie wideo. Numer deklaracji transferu ICCAT zamieszcza się na początku lub na końcu każdego nagrania wideo, na którym przez cały czas są widoczne godzina i data nagrania.

8.   W przypadkach, gdy średnia masa lub liczba sztuk wg szacunku regionalnego obserwatora i wg operatora miejsca hodowli lub tuczu różni się o ponad 10 %, państwo członkowskie odpowiedzialne za miejsce hodowli lub tuczu wszczyna dochodzenie we współpracy z państwem bandery statku łowczego. Do czasu otrzymania wyników dochodzenia nie przeprowadza się odłowów ani nie zatwierdza się sekcji dotyczącej chowu lub hodowli w dokumentacji połowowej dotyczącej tuńczyka błękitnopłetwego.

Jeżeli dochodzenie nie zostanie zakończone w terminie dziesięciu dni roboczych lub jego wynik wskaże, że liczba sztuk lub średnia masa tuńczyka błękitnopłetwego jest o 10 % wyższa od zgłoszonej przez operatora miejsca hodowli lub tuczu, wówczas CPC bandery lub państwo członkowskie odpowiedzialne za statek łowczy wydaje nakaz wypuszczenia określonej liczby lub masy ryb stanowiących nadwyżkę.

Państwo członkowskie odpowiedzialne za miejsce hodowli lub tuczu zapewnia, aby nakaz wypuszczenia ryb został wykonany przez operatora miejsca hodowli lub tuczu w ciągu 48 godzin po przybyciu obserwatora regionalnego. Wypuszczenie jest dokonywane zgodnie z art. 22 ust. 3.

W przypadku gdy ostateczny szacunek w momencie umieszczenia w sadzach w miejscu hodowli lub tuczu jest większy niż ostateczny szacunek w momencie pierwszego transferu ze statku łowczego, państwo członkowskie lub CPC odpowiedzialne za statek łowczy podejmuje decyzję dotyczącą ostatecznego wykorzystania kwoty, które należy zatwierdzić w odpowiedniej dokumentacji połowowej dotyczącej tuńczyka błękitnopłetwego.

9.   Państwa członkowskie inicjują badania pilotażowe nad sposobami dokładniejszego szacowania zarówno liczby sztuk jak i masy tuńczyka błękitnopłetwego w miejscu połowu i miejscu umieszczania w sadzach, również poprzez wykorzystanie systemów stereoskopowych, i przekazują ich wyniki komitetowi naukowemu ICCAT. W celu poprawy dokładności szacunków liczby sztuk i masy ryb umieszczanych w sadzach należy wprowadzić program pobierania próbek w momencie umieszczania ich w sadzach lub program alternatywny.

10.   Komisja może przyjąć akty wykonawcze ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące operacji umieszczania w sadzach zgodnie z ust. 6, 7, 8 i 9 niniejszego artykułu. Wspomniane akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 38a;

12)

w art. 25 ust. 1 dodaje się następujące akapity:

„Statki rybackie wymienione w prowadzonym przez ICCAT rejestrze statków łowczych upoważnionych do aktywnych połowów tuńczyka błękitnopłetwego, o którym mowa w art. 14 ust. 3, zaczynają przekazywać dane VMS do ICCAT co najmniej na 15 dni przed rozpoczęciem okresu połowu i przekazują te dane co najmniej przez 15 dni po zakończeniu okresu połowu, chyba że wcześniej Komisji zostanie przesłany wniosek o usunięcie danego statku z rejestru statków ICCAT.

Na potrzeby kontroli nie należy przerywać przekazywania danych VMS przez statki łowcze upoważnione do aktywnych połowów tuńczyka błękitnopłetwego, kiedy przebywają one w porcie, chyba że istnieje system wywoływania statków w porcie i poza nim.

Statki rybackie wymienione w prowadzonym przez ICCAT rejestrze pozostałych statków rybackich (z wyłączeniem statków łowczych), o którym mowa w art. 14 ust. 3, upoważnionych do prowadzenia działalności w odniesieniu do tuńczyka błękitnopłetwego, przekazują dane VMS do ICCAT podczas całego okresu obowiązywania ich upoważnienia.”;

13)

art. 26 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 26

Rejestrowanie i zgłaszanie działań dotyczących tonarów

1.   W ciągu 48 godzin po zakończeniu każdej operacji połowowej przy użyciu tonara, połowy odnotowuje się a raporty przekazuje drogą elektroniczną lub w inny sposób właściwemu organowi państwa członkowskiego odpowiedzialnego za przedmiotowy tonar. Dane te zawierają informacje o szacunkowych ilościach pozostałych w tonarze.

2.   Każde państwo członkowskie po uzyskaniu raportów, o których mowa w ust. 1, przekazuje je Komisji drogą elektroniczną. Komisja z kolei niezwłocznie przekazuje te informacje Sekretariatowi ICCAT.

3.   Komisja może przyjąć akty wykonawcze ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące rejestrowania i zgłaszania działań dotyczących tonarów zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu. Wspomniane akty wykonawcze przyjmuje się zgodnie z procedurą sprawdzającą, o której mowa w art. 38a”;

14)

w art. 29 ust. 2 dodaje się akapit w brzmieniu:

„Jeśli w dowolnym czasie więcej niż 15 statków rybackich danego państwa członkowskiego dokonuje połowów tuńczyka błękitnopłetwego na obszarze objętym konwencją, państwo członkowskie wysyła statek inspekcyjny dla celów inspekcji i kontroli na morzu na obszarze objętym konwencją na czas przebywania tych statków na wspomnianym obszarze. Uznaje się, że obowiązek ten został wypełniony, gdy państwa członkowskie współpracują w zakresie wysłania statku inspekcyjnego lub gdy na obszarze objętym konwencją przebywa statek inspekcyjny UE”.

15)

w art. 30 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.   Jeśli chodzi o statki poławiające tuńczyka błękitnopłetwego, każde państwo członkowskie zapewnia obecność obserwatorów krajowych co najmniej w odniesieniu do następujących wielkości procentowych:

16)

w art. 31 wprowadza się następujące zmiany:

17)

art. 32 otrzymuje brzmienie:

„Artykuł 32

Dostęp do nagrań wideo

1.   Każde państwo członkowskie zapewnia udostępnianie nagrań wideo, o których mowa w art. 22 ust. 7 i art. 24 ust. 7, inspektorom i obserwatorom ICCAT.

2.   Każde państwo członkowskie odpowiedzialne za miejsce hodowli lub tuczu zapewnia udostępnianie nagrań wideo, o których mowa w art. 22 ust. 7 i art. 24 ust. 7, unijnym inspektorom i obserwatorom.

3.   Każde państwo członkowskie podejmuje niezbędne środki w celu uniknięcia wszelkich podmian, zmian oryginalnych nagrań wideo lub manipulowania nimi.”;

18)

dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 33a

Przekazywanie planów inspekcji

Nie później niż dnia 30 września każdego roku państwa członkowskie przesyłają do Komisji swoje plany inspekcji na następny rok. Komisja zestawia krajowe plany inspekcji oraz włącza je do planu inspekcji Unii, który ma być przekazywany do Sekretariatu ICCAT w celu zatwierdzenia.”;

19)

w art. 34 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

„1.   Zakazuje się unijnego handlu wewnętrznego, wyładunków, przywozu, wywozu, umieszczania w sadzach w celu hodowli lub tuczu, ponownego wywozu i przeładunków tuńczyka błękitnopłetwego pochodzącego ze wschodniego Atlantyku i z Morza Śródziemnego, któremu nie towarzyszy dokładna, pełna i zatwierdzona dokumentacja wymagana na podstawie niniejszego rozporządzenia i rozporządzenia (UE) nr 640/2010.”;

20)

Dodaje się artykuł w brzmieniu:

„Artykuł 38a

Procedura komitetu

1.   Komisję wspomaga Komitet ds. Rybołówstwa i Akwakultury ustanowiony na mocy art. 30 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 2371/2002. Komitet ten jest komitetem w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 182/2011.

2.   W przypadku odesłania do niniejszego ustępu stosuje się art. 5 rozporządzenia (UE) nr 182/2011.”;

21)

załącznik III zastępuje się tekstem znajdującym się w załączniku I do niniejszego rozporządzenia;

22)

w załączniku VI wprowadza się następujące zmiany:

23)

w załączniku VII skreśla się ust. 1;

24)

Tekst załącznika II do niniejszego rozporządzenia dodaje się jako załącznik VIIIa.