02015A0630(01) — PL — 01.10.2017 — 001.002

---

Dokument ten służy wyłącznie do celów informacyjnych i nie ma mocy prawnej. Unijne instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego treść. Autentyczne wersje odpowiednich aktów prawnych, włącznie z ich preambułami, zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej i są dostępne na stronie EUR-Lex. Bezpośredni dostęp do tekstów urzędowych można uzyskać za pośrednictwem linków zawartych w dokumencie

►B	UKŁAD O STABILIZACJI I STOWARZYSZENIU między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną, z drugiej strony (Dz.U. L 164 z 30.6.2015, s. 2)

zmieniona przez:

		Dziennik Urzędowy
		nr	strona	data
►M1	PROTOKÓŁ do Układu o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną, z drugiej strony, w celu uwzględnienia przystąpienia Republiki Chorwacji do Unii Europejskiej	L 12	3	17.1.2017
►M2	DECYZJA NR 1/2016 RADY STABILIZACJI I STOWARZYSZENIA UE–BOŚNIA I HERCEGOWINA z dnia 9 grudnia 2016 r.	L 22	82	27.1.2017

sprostowana przez:

►C1	Sprostowanie, Dz.U. L 223, 4.9.2018, s.  19  (2015/630)

---

▼B

UKŁAD O STABILIZACJI I STOWARZYSZENIU

między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną, z drugiej strony

Artykuł 1

1.  Ustanawia się stowarzyszenie między Wspólnotą i jej państwami członkowskimi z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną z drugiej strony.

2.  Określa się następujące cele stowarzyszenia:

TYTUŁ I

ZASADY OGÓLNE

Artykuł 2

Poszanowanie zasad demokracji i praw człowieka, które zostały proklamowane w Powszechnej deklaracji praw człowieka oraz określone Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, w Akcie końcowym z Helsinek i w Karcie paryskiej dla Nowej Europy, przestrzeganie zasad prawa międzynarodowego – w tym pełna współpraca z Międzynarodowym Trybunałem dla byłej Jugosławii (MTJ) – i zasad państwa prawa, a także zasad gospodarki rynkowej opisanych dokumencie z konferencji KBWE w Bonn poświęconej współpracy gospodarczej, stanowią podstawę polityki wewnętrznej i zagranicznej Stron oraz zasadnicze elementy niniejszego układu.

Artykuł 3

Istotnym elementem niniejszego układu jest zwalczanie rozprzestrzeniania broni masowego rażenia (zwanej dalej również „BMR”) oraz środków jej przenoszenia.

Artykuł 4

Strony potwierdzają, że przykładają dużą wagę do kwestii wypełniania zobowiązań międzynarodowych, w szczególności do pełnej współpracy z MTJ.

Artykuł 5

Pokój i stabilność na arenie międzynarodowej i regionalnej, rozwijanie dobrosąsiedzkich stosunków, poszanowanie praw człowieka oraz respektowanie i ochrona praw mniejszości mają zasadnicze znaczenie dla procesu stabilizacji i stowarzyszenia. Zawarcie i wdrożenie niniejszego układu pozostanie ściśle powiązane z realizacją warunków procesu stabilizacji i stowarzyszenia oraz uzależnione od indywidualnych osiągnięć Bośni i Hercegowiny.

Artykuł 6

Bośnia i Hercegowina zobowiązuje się do dalszego promowania współpracy i stosunków dobrosąsiedzkich z innymi państwami w swoim regionie, w tym do wprowadzenia odpowiednich preferencji w zakresie przepływu osób, towarów, kapitału i usług, jak również do prowadzenia projektów leżących wspólnym interesie, przede wszystkim projektów związanych ze zwalczaniem przestępczości zorganizowanej, korupcji, prania brudnych pieniędzy, nielegalnej imigracji oraz nielegalnego handlu, zwłaszcza handlu ludźmi, bronią strzelecką i lekką, jak również nielegalnego obrotu środkami odurzającymi. Zobowiązanie to stanowi zasadniczy element rozwoju stosunków i współpracy między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, sposób tym samym przyczynia się do stabilizacji regionalnej.

Artykuł 7

Strony ponownie podkreślają znaczenie walki z terroryzmem oraz wypełniania zobowiązań międzynarodowych w tej dziedzinie.

Artykuł 8

Proces stowarzyszenia odbywa się stopniowo i zostanie w pełni zrealizowany w okresie przejściowym trwającym maksymalnie sześć lat.

Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia powołana na mocy art. 115 regularnie – zasadniczo co roku – weryfikuje wykonanie postanowień niniejszego układu oraz przyjmowanie i wdrażanie przez Bośnię i Hercegowinę reform prawnych, administracyjnych, instytucjonalnych i gospodarczych. Weryfikacja prowadzona jest w świetle postanowień preambuły i zgodnie z ogólnymi zasadami określonymi w niniejszym układzie. W toku weryfikacji należycie uwzględnia się priorytety określone w partnerstwie europejskim mające istotne znaczenie dla niniejszego układu, a ponadto będzie ona z mechanizmami ustanowionymi w ramach procesu stabilizacji i stowarzyszenia, szczególnie ze sprawozdaniem z postępów w procesie stabilizacji i stowarzyszenia.

Na podstawie wyników tej weryfikacji Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia wydaje zalecenia oraz może podejmować decyzje. Jeśli weryfikacja ujawni szczególne trudności, można w tych sprawach skorzystać z mechanizmu rozwiązywania sporów ustanowionego na mocy niniejszego układu.

Stopniowo realizowane jest pełne stowarzyszenie. Najpóźniej po trzech latach od wejścia niniejszego układu w życie, Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia dokonuje gruntownej weryfikacji jego stosowania. Na postawie wyników tej weryfikacji Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia ocenia postępy osiągnięte przez Bośnię i Hercegowinę i może podjąć decyzje dotyczące kolejnych etapów stowarzyszenia.

Wyżej wymieniona weryfikacja nie będzie obejmowała dziedziny wolnego przepływu towarów w przypadku której tytuł IV przewiduje specjalny harmonogram weryfikacji.

Artykuł 9

Niniejszy układ jest w pełni zgodny z właściwymi postanowieniami WTO, a w szczególności art. XXIV Układu ogólnego w sprawie taryf celnych i handlu (GATT z 1994 r.) oraz art. V Układu ogólnego w sprawie handlu usługami (GATS) i jest wdrażany w sposób spójny z tymi postanowieniami.

TYTUŁ II

DIALOG POLITYCZNY

Artykuł 10

1.  Dialog polityczny między stronami podlega dalszemu rozwojowi w kontekście niniejszego układu. Dialog ten towarzyszy i sprzyja zbliżeniu między Unią Europejską a Bośnią i Hercegowiną oraz przyczynia się do tworzenia bliskich więzi solidarności i nowych form współpracy między Stronami.

2.  Ma on na celu w szczególności promowanie:

3.  Strony uznają, że zdobywanie przez kolejne państwa i inne podmioty dostępu do BMR i systemów jej przenoszenia, stanowi jedno z największych zagrożeń dla międzynarodowej stabilizacji i bezpieczeństwa. Strony postanawiają zatem współpracować i przyczyniać się do walki z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia, dokładając starań w celu pełnego poszanowania i realizacji na poziomie krajowym zobowiązań zaciągniętych przez Strony w ramach traktatów i układów międzynarodowych o rozbrojeniu i nierozprzestrzenianiu, jak również innych zobowiązań międzynarodowych w tej dziedzinie. Strony zgadzają się, że niniejsze postanowienie stanowi jeden z zasadniczych elementów niniejszego układu i jest częścią dialogu politycznego, który będzie towarzyszył tym elementom i je umacniał.

Strony zgadzają się również współpracować i przyczyniać do walki z rozprzestrzenianiem broni masowego rażenia i systemów jej przenoszenia poprzez:

Dialog polityczny w tej dziedzinie może się odbywać na szczeblu regionalnym.

Artykuł 11

1.  Dialog polityczny prowadzony jest w ramach Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia, która jest ogólnie odpowiedzialna za wszelkie kwestie, które Strony chciałyby poruszyć.

2.  Na wniosek Stron dialog polityczny może również przybrać formę:

Artykuł 12

Na szczeblu parlamentarnym dialog polityczny odbywa się w ramach Komitetu Parlamentarnego Stabilizacji i Stowarzyszenia ustanowionego na mocy art. 121.

Artykuł 13

Dialog polityczny może się odbywać w ramach struktur wielostronnych jak również w formie dialogu regionalnego, z udziałem innych krajów regionu, a także w ramach forum UE-Bałkany Zachodnie.

TYTUŁ III

WSPÓŁPRACA REGIONALNA

Artykuł 14

Zgodnie ze swoim zobowiązaniem do działań na rzecz pokoju i stabilności na arenie międzynarodowej i w regionie oraz do rozwijania stosunków dobrosąsiedzkich, Bośnia i Hercegowina aktywnie wspiera współpracę regionalną. Wspólnotowe programy pomocy mogą wspierać projekty o wymiarze regionalnym lub transgranicznym.

W każdym przypadku, gdy Bośnia i Hercegowina zamierza zacieśnić współpracę z jednym w państw wymienionych w art. 15, 16 i 17, informuje o tym Wspólnotę i jej państwa członkowskie oraz konsultuje się z nimi, zgodnie z postanowieniami określonymi w tytule X.

Bośnia i Hercegowina wprowadzają w pełni w życie obowiązujące dwustronne porozumienia o wolnym handlu wynegocjowane zgodnie z protokołem ustaleń w sprawie ułatwień handlowych i liberalizacji, podpisanym przez Bośnię i Hercegowinę dnia 27 czerwca 2001 r. w Brukseli oraz Środkowoeuropejską umowę o wolnym handlu, podpisaną dnia 19 grudnia 2006 r. w Bukareszcie.

Artykuł 15

Współpraca z innymi państwami, które podpisały układ o stabilizacji i stowarzyszeniu

Po podpisaniu niniejszego układu Bośnia i Hercegowina rozpocznie negocjacje z państwami, które już podpisały układ o stabilizacji i stowarzyszeniu, aby zawrzeć dwustronne konwencje dotyczące współpracy regionalnej, których celem jest rozszerzenie zakresu współpracy między odpowiednimi państwami.

Głównymi elementami tych konwencji są:

W stosownych przypadkach konwencje te zawierają postanowienia dotyczące stworzenia niezbędnych mechanizmów instytucjonalnych.

Zostaną one zawarte w ciągu dwóch lat od daty wejścia w życie niniejszego układu. Gotowość Bośni i Hercegowiny do zawarcia takich konwencji będzie warunkiem dalszego rozwoju stosunków między Bośnią i Hercegowiną a Unią Europejską.

Bośnia i Hercegowina rozpocznie podobne negocjacje z pozostałymi państwami swojego regionu po tym, jak państwa te podpiszą układ o stabilizacji i stowarzyszeniu.

Artykuł 16

Współpraca z innymi państwami objętymi procesem stabilizacji i stowarzyszenia

Bośnia i Hercegowina będzie realizować współpracę regionalną z innymi państwami, których dotyczy proces stabilizacji i stowarzyszenia, w niektórych lub wszystkich dziedzinach współpracy objętych niniejszym układem, w szczególności w dziedzinach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania. Współpraca taka powinna być zawsze zgodna z zasadami i celami niniejszego układu.

Artykuł 17

Współpraca z innymi krajami kandydującymi do członkostwa w UE, które nie są objęte procesem stabilizacji i stowarzyszenia

1.  Bośnia i Hercegowina powinna zacieśniać współpracę i zawrzeć konwencję dotyczącą współpracy regionalnej z każdym innym państwem kandydującym do członkostwa w UE i nieobjętym procesem stabilizacji i stowarzyszenia, we wszystkich dziedzinach współpracy objętych niniejszym układem. Celem takiej konwencji powinno być stopniowe dostosowanie dwustronnych stosunków między Bośnią i Hercegowiną a tym państwem do właściwego zakresu stosunków między Wspólnotą oraz jej państwami członkowskimi a tym państwem.

2.  Z Turcją, która zawarła unię celną ze Wspólnotą, Bośnia i Hercegowina zawiera – przed końcem okresu przejściowego, o którym mowa w art. 18 ust. 1 i na wzajemnie korzystnych warunkach – porozumienie ustanawiające strefę wolnego handlu, zgodnie z art. XXIV GATT z 1994 r., i liberalizujące zasady prowadzenia działalności gospodarczej oraz świadczenie usług pomiędzy nimi na poziomie równoważnym do gwarantowanego niniejszym układem, zgodnie z art. V GATS.

TYTUŁ IV

SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW

Artykuł 18

1.  Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina stopniowo ustanawiają strefę wolnego handlu w okresie przejściowym wynoszącym maksymalnie pięć lat od daty wejścia w życie niniejszego układu, zgodnie z postanowieniami niniejszego układu oraz postanowieniami układu GATT z 1994 r. oraz porozumienia WTO. Strony uwzględniają przy tym szczególne wymagania określone poniżej.

2.  Nomenklaturę scaloną stosuje się do klasyfikacji towarów w handlu między obiema Stronami.

3.  Dla celów niniejszego układu należności celne i opłaty o skutku równoważnym do należności celnych obejmują wszystkie cła oraz wszelkiego rodzaju opłaty nałożone w związku z wywozem lub przywozem towarów, w tym wszelkiego rodzaju podatki wyrównawcze lub opłaty dodatkowe związane z takim przywozem lub wywozem, z wyłączeniem:

4.  Dla każdego produktu podstawową stawkę celną, na podstawie której dokonywane mają być kolejne obniżki przewidziane w niniejszym układzie, stanowi:

5.  Obniżone stawki celne, która mają być stosowane przez Bośnię i Hercegowinę, obliczone zgodnie z niniejszą umową, są zaokrąglane do pierwszego miejsca po przecinku, zgodnie z ogólnie obowiązującymi regułami arytmetycznymi. Dlatego też wszystkie liczby, w przypadku których druga cyfra po przecinku wynosi mniej niż 5, są zaokrąglane w dół do pierwszego miejsca po przecinku, natomiast wszystkie liczby, których druga cyfra po przecinku jest większa od 5 zaokrąglane są w górę do pierwszego miejsca po przecinku.

6.  Jeżeli po podpisaniu niniejszego układu, wprowadzona zostanie powszechna obniżka cła, w szczególności obniżone stawki wynikające z:

taka obniżona stawka celna zastępuje podstawową stawkę celną, o której mowa w ust. 4, od dnia, w którym dana obniżka zostanie wprowadzona.

7.  Wspólnota i Bośnia i Hercegowina informują się wzajemnie o swoich podstawowych stawkach celnych i ich wszelkich zmianach.

ROZDZIAŁ I

Produkty przemysłowe

Artykuł 19

Definicje

1.  Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie do produktów pochodzących ze Wspólnoty lub z Bośni i Hercegowiny wyszczególnionych w działach 25–97 nomenklatury scalonej, z wyjątkiem produktów wymienionych w ust. 1 ppkt (ii) załącznika I do Porozumienia w sprawie rolnictwa WTO.

2.  Handel między Stronami produktami objętymi Traktatem ustanawiającym Europejską Wspólnotę Energii Atomowej prowadzony jest zgodnie z postanowieniami tego traktatu.

Artykuł 20

Preferencje wspólnotowe w zakresie produktów przemysłowych

1.  Cła przywozowe oraz opłaty o skutku równoważnym do należności celnych nakładane na przywożone do Wspólnoty wyroby przemysłowe pochodzące z Bośni i Hercegowiny zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego układu.

2.  Ograniczenia ilościowe w przywozie do Wspólnoty produktów przemysłowych pochodzących z Bośni i Hercegowiny oraz środki o skutku równoważnym zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego układu.

Artykuł 21

Preferencje Bośni i Hercegowiny w zakresie produktów przemysłowych

1.  Cła na produkty przemysłowe przywożone ze Wspólnoty do Bośni i Hercegowiny, inne niż te, które wyszczególniono w załączniku I, zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego układu.

2.  Cła przywozowe oraz opłaty o skutku równoważnym do należności celnych nakładane na produkty przemysłowe przywożone ze Wspólnoty do Bośni i Hercegowiny zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego układu.

3.  Należności celne obowiązujące przy przywozie do Bośni i Hercegowiny produktów przemysłowych pochodzących ze Wspólnoty wyszczególnionych w załączniku Ia, Ib, Ic są stopniowo obniżane i znoszone zgodnie z harmonogramem określonym w załączniku:

4.  Ograniczenia ilościowe przy przywozie do Bośni i Hercegowiny produktów przemysłowych pochodzących ze Wspólnoty oraz środki o skutku równoważnym zostają zniesione z dniem wejścia w życie niniejszego układu.

Artykuł 22

Cła i ograniczenia eksportowe

1.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina znoszą między sobą wszelkie cła wywozowe oraz opłaty o skutku równoważnym.

2.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina znoszą między sobą wszystkie ograniczenia ilościowe w wywozie oraz wszystkie środki o skutku równoważnym.

Artykuł 23

Szybsze obniżki ceł

Bośnia i Hercegowina oświadcza, że jest gotowa obniżyć cła w handlu ze Wspólnotą szybciej niż to przewidziano w art. 21, jeśli pozwoli na to ogólna sytuacja gospodarcza i sytuacja w danym sektorze gospodarki.

Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia analizuje sytuację w tym zakresie i wydaje stosowne zalecenia.

ROZDZIAŁ II

Rolnictwo i rybactwo

Artykuł 24

Definicje

1.  Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie do handlu produktami rolnymi i produktami rybactwa pochodzącymi ze Wspólnoty i z Bośni i Hercegowiny.

2.  Określenie „produkty rolne i produkty rybactwa” odnosi się do produktów wyszczególnionych w działach 1–24 nomenklatury scalonej oraz do produktów wyszczególnionych w ust. 1 ppkt (ii) załącznika I do Porozumienia w sprawie rolnictwa.

3.  Definicja ta obejmuje ryby i produkty rybactwa objęte zakresem rozdziału 3 pozycji 1604 i 1605 oraz podpozycji 0511 91 , 1902 20 10 i 2301 20 00 .

Artykuł 25

Przetworzone produkty rolne

W protokole 1 ustanowiono regulacje handlowe mające zastosowanie do przetworzonych produktów rolnych, które zostały w nim wyszczególnione.

Artykuł 26

Zniesienie ograniczeń ilościowych w zakresie produktów rolnych i produktów rybactwa

1.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota znosi wszystkie ograniczenia ilościowe oraz środki o skutku równoważnym, przy przywozie produktów rolnych i produktów rybactwa pochodzących z Bośni i Hercegowiny.

2.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina znosi wszystkie ograniczenia ilościowe oraz środki o skutku równoważnym, przy przywozie produktów rolnych i produktów rybactwa pochodzących ze Wspólnoty.

Artykuł 27

Produkty rolne

1.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota znosi wszystkie cła i opłaty o skutku równoważnym przy przywozie produktów rolnych pochodzących z Bośni i Hercegowiny, innych niż te objęte zakresem pozycji 0102 , 0201 , 0202 , 1701 , 1702 i 2204 nomenklatury scalonej.

W przypadku produktów objętych zakresem działów 7 i 8 nomenklatury scalonej, dla których wspólna taryfa celna przewiduje stosowanie ceł ad valorem oraz ceł specyficznych, zniesienie ma zastosowanie tylko do części należności celnej obliczanej ad valorem.

2.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota ustala wysokość stawki celnej na przywóz do Wspólnoty produktów z młodej wołowiny określonych w załączniku II i pochodzących z Bośni i Hercegowiny na poziomie 20 % cła ad valorem oraz 20 % cła specyficznego określonego we wspólnej taryfie celnej, w granicach rocznego kontyngentu taryfowego wynoszącego 1 500 ton w przeliczeniu na wagę bitą.

3.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota stosuje bezcłowy dostęp do przywozu do Wspólnoty produktów pochodzących z Bośni i Hercegowiny objętych pozycjami 1701 i 1702 Nomenklatury Scalonej w granicach rocznego kontyngentu taryfowego wynoszącego 12 000 ton (wagi netto).

▼M1

Z dniem wejścia w życie Protokołu w celu uwzględnienia przystąpienia Chorwacji do Unii Europejskiej lub, w przypadku tymczasowego stosowania tego protokołu, z dniem rozpoczęcia jego tymczasowego stosowania, roczny kontyngent taryfowy określony w akapicie pierwszym wynosi 13 210 ton (masa netto).

▼B

4.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina:

▼M1

4a.  W uzupełnieniu ust. 4, z dniem wejścia w życie Protokołu w celu uwzględnienia przystąpienia Chorwacji do Unii Europejskiej lub, w przypadku tymczasowego stosowania tego protokołu, z dniem rozpoczęcia jego tymczasowego stosowania, Bośnia i Hercegowina znosi cła stosowane przy przywozie niektórych produktów rolnych pochodzących z Unii, wymienionych w załączniku IIIf w ramach limitu wysokości kontyngentu taryfowego wskazanego dla określonych produktów.

▼B

5.  Protokół 7 zawiera ustalenia mające zastosowanie do win i wyrobów spirytusowych wymienionych w tym protokole.

Artykuł 28

Ryby i produkty rybactwa

1.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota znosi wszystkie cła oraz obciążenia o skutku równoważnym na ryby i produkty rybactwa pochodzące z Bośni i Hercegowiny, inne niż te wymienione w załączniku IV. Produkty wymienione w załączniku IV powinny być objęte zawartymi w nim postanowieniami.

▼M1

1a.  Z dniem wejścia w życie Protokołu w celu uwzględnienia przystąpienia Chorwacji do Unii Europejskiej lub, w przypadku tymczasowego stosowania tego Protokołu, z dniem rozpoczęcia jego tymczasowego stosowania, Unia znosi wszystkie cła i opłaty o skutku równoważnym na ryby i produkty rybactwa pochodzące z Bośni i Hercegowiny, inne niż te wymienione w załączniku IVa. Produkty wymienione w załączniku IVa są objęte zawartymi w nim postanowieniami.

▼B

2.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina znosi wszystkie cła oraz obciążenia o skutku równoważnym na ryby i produkty rybactwa pochodzące ze Wspólnoty, zgodnie z postanowieniami załącznika V.

▼M1

3.  Z dniem wejścia w życie Protokołu w celu uwzględnienia przystąpienia Chorwacji do Unii Europejskiej lub w przypadku tymczasowego stosowania tego Protokołu, z dniem rozpoczęcia jego tymczasowego stosowania, Bośnia i Hercegowina otwiera kontyngent bezcłowy na przywóz żywych karpiowatych w ramach kodu CN 0301 93 00  w granicach rocznego kontyngentu taryfowego wynoszącego 75 ton. Przywóz przekraczający limity kontyngentu podlega cłom określonym w załączniku V do USiS.

▼B

Artykuł 29

Klauzula przeglądu

Biorąc pod uwagę wielkość handlu produktami rolnymi i produktami rybactwa między Stronami, szczególną wrażliwość tych sektorów, zasady wspólnej polityki Wspólnoty w zakresie rolnictwa i rybactwa, zasady polityki rolnej i polityki rybactwa Bośni i Hercegowiny, rolę rolnictwa i rybactwa w gospodarce Bośni i Hercegowiny oraz konsekwencje wielostronnych negocjacji handlowych w ramach WTO, Wspólnota i Bośnia i Hercegowina zbadają na forum Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia, najpóźniej trzy lata po wejściu w życie niniejszego układu, produkt po produkcie, w sposób uporządkowany i na odpowiedniej zasadzie wzajemności, możliwość przyznania dalszych preferencji w celu większej liberalizacji handlu produktami rolnymi i produktami rybactwa.

Artykuł 30

Nie naruszając innych postanowień niniejszego układu, w szczególności jego art. 39, uwzględniając szczególną wrażliwość rynków produktów rolnych i produktów rybactwa, jeżeli przywóz produktów pochodzących z jednej ze Stron i objętych preferencjami przyznanym na mocy art. 25, 26, 27 i 28, powoduje poważne zakłócenia na rynkach bądź w krajowych mechanizmach regulacyjnych drugiej Strony, obie Strony niezwłocznie rozpoczynają konsultacje celem znalezienia właściwego rozwiązania. W oczekiwaniu na takie rozwiązanie zainteresowana Strona, może podjąć odpowiednie środki, jakie uzna za niezbędne.

Artykuł 31

Ochrona oznaczeń geograficznych produktów rolnych i produktów rybactwa oraz środków spożywczych innych niż wina i napoje spirytusowe

1.  Bośnia i Hercegowina zapewnia ochronę wspólnotowych oznaczeń geograficznych zarejestrowanych we Wspólnocie na podstawie rozporządzenia Rady (WE) nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych ( 3 ), zgodnie z warunkami niniejszego artykułu. Oznaczenia geograficzne używane w Bośni i Hercegowinie kwalifikują się do rejestracji we Wspólnocie na warunkach określonych w tym rozporządzeniu.

2.  Bośnia i Hercegowina zakazuje całkowicie wykorzystywania na swoim terytorium nazw chronionych we Wspólnocie w odniesieniu do podobnych produktów nieodpowiadających specyfikacji oznaczenia geograficznego. Dotyczy to nawet sytuacji, gdy podawana jest prawdziwe pochodzenie geograficzne towaru, dane oznaczenie geograficzne jest stosowane w tłumaczeniu, nazwie towarzyszą określenia takie jak „w rodzaju”, „w typie”, „w stylu”, „imitacja”, „metoda” czy inne podobne określenia.

3.  Bośnia i Hercegowina odmawia rejestracji znaku towarowego, którego używanie odpowiada sytuacji, o których mowa w ust. 2.

4.  Znaki towarowe, które zostały zarejestrowane w Bośni i Hercegowinie lub uzyskane poprzez używanie i których używanie odpowiada sytuacji, o których mowa w ust. 2, przestaną być używane w ciągu 6 lat od wejścia w życie niniejszego układu. Nie dotyczy to jednak znaków towarowych zarejestrowanych w Bośni i Hercegowinie oraz znaków towarowych uzyskanych poprzez używanie, które są własnością obywateli państw trzecich, pod warunkiem że nie mają one takiego charakteru, który wprowadzałby konsumentów w błąd co do jakości, specyfikacji lub pochodzenia geograficznego towarów.

5.  Każde wykorzystanie oznaczeń geograficznych chronionych zgodnie z ust. 1 jako terminów używanych zwyczajowo w języku potocznym jako potocznej nazwy takich towarów w Bośni i Hercegowinie kończy się najpóźniej z dniem 31 grudnia 2013 r.

6.  Bośnia i Hercegowina zapewnia ochronę, o której mowa w ust. 1–5, z własnej inicjatywy, jak również na wniosek zainteresowanych stron.

ROZDZIAŁ III

Wspólne przepisy

Artykuł 32

Zakres

Postanowienia niniejszego rozdziału mają zastosowanie do handlu wszystkimi produktami między Stronami, o ile nie postanowiono inaczej w tym rozdziale lub w protokole 1.

Artykuł 33

Korzystniejsze koncesje

Postanowienia niniejszego rozdziału w żaden sposób nie szkodzą jednostronnemu stosowaniu korzystniejszych środków przez żadną ze Stron.

Artykuł 34

Status quo

1.  Od dnia wejścia w życie niniejszego układu nie wprowadza się żadnych nowych należności celnych przywozowych ani wywozowych, ani też opłat o skutku równoważnym, w handlu między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, natomiast te, które już się stosuje, nie zostaną podwyższone.

2.  Od dnia wejścia w życie niniejszego układu nie wprowadza się żadnych nowych ograniczeń ilościowych w przywozie lub wywozie, ani środków o skutku równoważnym w handlu między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, natomiast te, które już istnieją nie staną się bardziej restrykcyjne.

3.  Bez uszczerbku dla koncesji przyznanych na mocy art. 25-28, postanowienia ust. 1 i 2 niniejszego artykułu nie ograniczają w żaden sposób prowadzenia polityki rolnej i polityki rybactwa w Bośni i Hercegowinie i we Wspólnocie, ani podejmowania środków w ramach tej polityki, o ile nie wpływa to na system przywozu, przewidziany w załącznikach III–V oraz w protokole 1.

Artykuł 35

Zakaz dyskryminacji podatkowej

1.  Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina powstrzymują się od stosowania wszelkich środków lub praktyk o wewnętrznym charakterze fiskalnym powodujących bezpośrednio lub pośrednio nierówne traktowanie produktów jednej Strony i podobnych produktów pochodzących z terytorium drugiej Strony oraz znoszą te środki lub praktyki, jeśli takie istnieją.

2.  Produkty wywożone na terytorium jednej ze Stron nie mogą korzystać ze zwrotu wewnętrznych podatków pośrednich w wielkościach przekraczających podatki pośrednie nakładane na te produkty.

Artykuł 36

Cła o charakterze fiskalnym

Postanowienia dotyczące zniesienia ceł przywozowych mają zastosowanie również do ceł o charakterze fiskalnym.

Artykuł 37

Unie celne, strefy wolnego handlu, uzgodnienia transgraniczne

1.  Niniejsza umowa nie stanowi przeszkody w utrzymaniu lub ustanowieniu unii celnych, stref wolnego handlu lub ustaleń dotyczących handlu przygranicznego, o ile ich skutkiem nie jest zmiana ustaleń dotyczących handlu przewidzianych w niniejszej umowie.

2.  Podczas okresu przejściowego określonego w art. 18 niniejsza umowa nie ma wpływu na wprowadzenie w życie szczególnych ustaleń preferencyjnych dotyczących przepływu towarów, określonych w umowach transgranicznych zawartych wcześniej między jednym lub kilkoma państwami członkowskimi a Bośnią i Hercegowiną lub wynikających z umów dwustronnych, o których mowa w tytule III, zawartych przez Bośnię i Hercegowinę w celu wspierania handlu regionalnego.

3.  Strony prowadzą w Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia konsultacje dotyczące umów opisanych w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu i, w zależności od przypadku, dotyczące wszystkich istotnych problemów związanych z ich polityką handlową wobec państw trzecich. W szczególności w przypadku przystąpienia jednego z państw trzecich do Unii konsultacje takie prowadzone są z uwzględnieniem wspólnych interesów Wspólnoty i Bośni i Hercegowiny, określonych w niniejszej umowie.

Artykuł 38

Dumping i dotacje

1.  Żadne z postanowień niniejszego układu nie uniemożliwia żadnej ze Stron podjęcia działań służących ochronie handlu zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu i art. 39.

2.  Jeśli jedna ze Stron stwierdzi istnienie praktyk dumpingowych i/lub dotacji wyrównawczych w handlu z drugą Stroną, może ona podjąć właściwe kroki przeciw tym praktykom zgodnie z Porozumieniem WTO w sprawie wykonania art. VI układu GATT z 1994 r. i Porozumieniem WTO w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych oraz swoim własnym odpowiednim ustawodawstwem wewnętrznym.

Artykuł 39

Ogólna klauzula ochronna

1.  Strony stosują we wzajemnych stosunkach postanowienia art. XIX układu GATT z 1994 r. i Porozumienia WTO w sprawie środków ochronnych.

2.  Bez uszczerbku dla przepisów ust. 1 niniejszego artykułu, jeśli przywóz produktu jednej Strony na terytorium drugiej Strony odbywa się w zwiększonych ilościach i na takich warunkach, które powodują lub mogą powodować:

Strona dokonująca przywozu może podjąć stosowne dwustronne środki ochronne na warunkach określonych w niniejszym artykule i zgodnie z procedurami w nim ustanowionymi.

3.  Dwustronne środki ochronne skierowane wobec przywozu dokonywanego z terytorium drugiej Strony nie przekraczają poziomu niezbędnego do usunięcia zaistniałych trudności, jak określono w ust. 2, które pojawiły się w wyniku stosowania niniejszego układu. Przyjęte środki ochronne powinny obejmować wstrzymanie wzrostu lub obniżki zakresu preferencji określonych w niniejszym układzie dla danych produktów do maksymalnej wysokości odpowiadającej podstawowej stawce celnej określonej w art. 18 ust. 4 lit. a) i b) oraz ust. 6 dla tego samego produktu. Środki takie zawierają elementy wyraźnie przewidujące stopniowe wycofywanie zastosowanych środków najpóźniej do końca wyznaczonego terminu i nie będą one stosowane przez okres dłuższy niż dwa lata.

W wyjątkowych okolicznościach okres ten może zostać przedłużony maksymalnie o kolejne dwa lata. Nie stosuje się żadnych dwustronnych środków ochronnych przy przywozie produktu, co do którego wcześniej zastosowano taki środek, przez okres co najmniej czterech lat, licząc od dnia zaprzestania stosowania środka.

4.  W przypadkach określonych w niniejszym artykule przed podjęciem środków w nim przewidzianych lub w przypadkach, do których zastosowanie ma ust. 5 lit. b) niniejszego artykułu, Wspólnota z jednej strony lub Bośnia i Hercegowina, z drugiej strony, w zależności od przypadku jak najszybciej dostarcza Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia wszelkich istotnych informacji wymaganych w celu dokładnego zbadania sytuacji i znalezienia rozwiązania możliwego do przyjęcia przez obie Strony.

5.  W celu realizacji postanowień ustępów 1-4 stosuje się następujące postanowienia:

Jeśli Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia lub Strona dokonująca wywozu nie podjęła decyzji, która usunęłaby problemy, lub jeśli nie zostało znalezione żadne inne zadowalające rozwiązanie w terminie 30 dni od przedłożenia danej sprawy Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia, Strona dokonująca przywozu może podjąć środki właściwe do rozwiązania problemu zgodnie z niniejszym artykułem. Przy wyborze środków ochronnych pierwszeństwo należy przyznać tym z nich, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie reguł określonych w niniejszej umowie. Środki ochronne zastosowane zgodnie z art. XIX układu GATT z 1994 r. oraz Porozumieniem WTO w sprawie środków ochronnych zachowują poziom/zakres preferencji przyznany zgodnie z niniejszą umową.

Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia jest niezwłocznie powiadamiana o środkach ochronnych, które są przedmiotem okresowych konsultacji w ramach tego organu, zwłaszcza w celu ustalenia harmonogramu ich znoszenia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.

6.  Jeśli Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina uzależnia przywóz produktów, mogących powodować problemy określone w niniejszym artykule, od realizacji procedury administracyjnej, mającej zapewnić szybkie uzyskanie informacji dotyczących tendencji panujących w obrocie handlowym, zawiadamia o tym drugą Stronę.

Artykuł 40

Klauzula o niedoborach

1.  Jeśli przestrzeganie postanowień niniejszego tytułu prowadzi do:

Strona ta może podjąć stosowne środki na warunkach określonych w niniejszym artykule i zgodnie z procedurami w nim ustanowionymi.

2.  Przy wyborze środków pierwszeństwo należy przyznać tym, które w jak najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie reguł ustanowionych w niniejszym układzie. Środków takich nie stosuje się w sposób, który stanowiłby metodę arbitralnej lub nieuzasadnionej dyskryminacji w porównaniu z innymi przypadkami w których występują te same warunki, bądź ukrytego ograniczania wymiany handlowej oraz zaprzestaje się ich stosowania, gdy panujące warunki przestają uzasadniać ich utrzymywanie.

3.  Przed podjęciem środków przewidzianych w ust. 1 lub też jak najwcześniej, w przypadkach, do których zastosowanie ma ust. 4, Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina, w zależności od przypadku, dostarczają Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia wszelkich istotnych informacji w celu znalezienia rozwiązania możliwego do zaakceptowania przez Strony. Strony mogą w ramach Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia uzgadniać wszelkie środki niezbędne do usunięcia trudności. Jeśli porozumienia nie osiągnięto w ciągu 30 dni od przedłożenia sprawy Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia, Strona dokonująca wywozu może zastosować środki na mocy niniejszego artykułu w odniesieniu do wywozu danego produktu.

4.  Jeśli wyjątkowe i poważne okoliczności wymagające podjęcia natychmiastowych działań uniemożliwiają, w zależności od przypadku, wcześniejsze poinformowanie lub zbadanie, odpowiednio Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina może, w sytuacjach wyszczególnionych w niniejszym artykule, zastosować środki tymczasowe niezbędne do zaradzenia danej sytuacji, o czym zawiadamia niezwłocznie drugą Stronę.

5.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia jest niezwłocznie powiadamiana o wszelkich środkach stosowanych zgodnie z niniejszym artykułem, które są przedmiotem okresowych konsultacji w ramach tego organu, zwłaszcza w celu ustalenia harmonogramu ich znoszenia, gdy tylko okoliczności na to pozwolą.

Artykuł 41

Monopole państwowe

Bośnia i Hercegowina przekształci monopole państwowe tak aby zagwarantować, że po wejściu w życie niniejszego układu nie będzie dyskryminacji w zakresie warunków nabywania i zbywania towarów w stosunku do obywateli państw członkowskich w porównaniu z obywatelami Bośni i Hercegowiny.

Artykuł 42

Reguły pochodzenia

O ile w niniejszym układzie nie postanowiono inaczej, protokół 2 ustanawia reguły pochodzenia do celów stosowania postanowień niniejszego układu.

Artykuł 43

Dopuszczalne ograniczenia

Niniejszy układ nie wyklucza stosowania zakazów lub ograniczeń przywozowych, wywozowych lub tranzytowych, uzasadnionych względami moralności publicznej, porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego; ochrony zdrowia i życia ludzi, zwierząt lub roślin; ochrony skarbów dziedzictwa narodowego o wartości artystycznej, historycznej lub archeologicznej, ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej lub regulacjami dotyczącymi złota i srebra. Jednakże takie zakazy lub ograniczenia nie mogą stanowić środka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytego ograniczenia w wymianie handlowej między Stronami.

Artykuł 44

Brak współpracy administracyjnej

1.  Strony uzgadniają, że współpraca administracyjna jest niezbędna do wdrażania i kontroli preferencyjnego traktowania przyznanego w niniejszym tytule i podkreślają zdecydowaną wolę zwalczania nieprawidłowości i oszustw w dziedzinie ceł dziedzinach powiązanych z cłami.

2.  W przypadku gdy Strona stwierdziła na podstawie obiektywnych informacji brak współpracy administracyjnej i/lub nieprawidłowości lub oszustwa, o których mowa w niniejszym tytule, Strona ta może tymczasowo zawiesić czasowo zastosowane traktowanie preferencyjne dla danego produktu lub produktów zgodnie z niniejszym artykułem.

3.  Do celów niniejszego artykułu brak współpracy administracyjnej oznacza m.in.:

Do celów niniejszego artykułu ustalenie istnienia nieprawidłowości lub oszustw może mieć miejsce między innymi w przypadku gdy, bez zadowalającego wyjaśnienia, doszło do gwałtownego wzrostu ilości przywożonych towarów, przekraczającego zwykłe możliwości produkcyjne i wywozowe drugiej Strony, jeżeli można to powiązać z posiadanymi obiektywnymi informacjami na temat nieprawidłowości lub nadużyć.

4.  Warunki tymczasowego zawieszenia są następujące:

5.  Równocześnie z powiadomieniem Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia, zgodnie z ust. 4 lit. a) niniejszego artykułu, dana Strona powinna opublikować zawiadomienie dla importerów w swoim dzienniku urzędowym. W zawiadomieniu dla importerów powinna być zawarta informacja, że w odniesieniu do danego produktu stwierdzono, na podstawie obiektywnych informacji, brak współpracy administracyjnej i/lub istnienie nieprawidłowości lub oszustw.

Artykuł 45

Odpowiedzialność finansowa

W przypadku popełnienia przez właściwe organy błędu we właściwym zarządzaniu systemem preferencyjnym dotyczącym wywozu, a zwłaszcza w stosowaniu postanowień protokołu 2, który to błąd wywiera skutki w zakresie ceł przywozowych, Strona, której dotyczą takie skutki, może zwrócić się do Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia o zbadanie możliwości podjęcia wszelkich możliwych środków celem zaradzenia tej sytuacji.

Artykuł 46

Stosowanie niniejszego układu pozostaje bez uszczerbku dla stosowania postanowień prawa wspólnotowego wobec Wysp Kanaryjskich.

TYTUŁ V

PRZEPŁYW PRACOWNIKÓW, SWOBODA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, ŚWIADCZENIE USŁUG, PRZEPŁYW KAPITAŁU

ROZDZIAŁ I

Przepływ pracowników

Artykuł 47

1.  Z zastrzeżeniem warunków i zasad mających zastosowanie w poszczególnych państwach członkowskich:

2.  Z zastrzeżeniem warunków i zasad mających zastosowanie w Bośni i Hercegowinie, kraj ten traktuje pracowników, którzy są obywatelami państwa członkowskiego legalnie zatrudnionymi na jego terytorium, jak również ich współmałżonków i dzieci legalnie przebywających na terytorium Bośni i Hercegowiny, w sposób określony w ust. 1.

Artykuł 48

1.  Uwzględniając sytuację na rynku pracy w państwach członkowskich, z zastrzeżeniem ich ustawodawstwa i przestrzegania zasad obowiązujących w państwach członkowskich w dziedzinie mobilności pracowników:

2.  Po upływie trzech lat Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia zbada możliwość wprowadzenia dalszych udogodnień, w tym ułatwień w dostępie do kształcenia zawodowego, zgodnie z przepisami obowiązującymi w państwach członkowskich i uwzględniając sytuację na rynku pracy w państwach członkowskich i we Wspólnocie.

Artykuł 49

1.  Strony określają przepisy konieczne do koordynowania systemów zabezpieczenia społecznego dla pracowników mających obywatelstwo Bośni i Hercegowiny, legalnie zatrudnionych na terytorium państwa członkowskiego oraz dla członków ich rodzin legalnie przebywających na jego terytorium. W tym celu Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia podejmuje decyzję – która nie powinna wpłynąć na jakiekolwiek prawa lub zobowiązania wynikające z umów dwustronnych, jeżeli te ostatnie zapewniają korzystniejsze traktowanie – wprowadzającą następujące zasady:

2.  Bośnia i Hercegowina przyznaje pracownikom, którzy są obywatelami państwa członkowskiego legalnie zatrudnionymi na jej terytorium, jak również ich współmałżonkom i dzieciom legalnie przebywającym na terytorium Bośni i Hercegowiny, traktowanie podobne do tego, jakie określono lit. b) i c) w ust. 1.

ROZDZIAŁ II

Swoboda przedsiębiorczości

Artykuł 50

Definicje

Do celów niniejszego układu:

W odniesieniu do międzynarodowego transportu morskiego, w tym transportu intermodalnego obejmującego odcinki morskie, z postanowień niniejszego rozdziału oraz rozdziału III korzystają także obywatele Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny, mieszkający poza Wspólnotą lub Bośnią i Hercegowiną, oraz przedsiębiorstwa żeglugowe mające siedzibę poza Wspólnotą lub Bośnią i Hercegowiną i kontrolowane przez obywateli Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny, jeśli ich statki są zarejestrowane w tym państwie członkowskim lub w Bośni i Hercegowinie zgodnie z odpowiednim ustawodawstwem tych krajów.

Artykuł 51

1.  Bośnia i Hercegowina ułatwia wspólnotowym przedsiębiorstwom i obywatelom rozpoczęcie prowadzenia działalności na swoim terytorium. W tym celu, z chwilą wejścia w życie niniejszego układu, Bośnia i Hercegowina przyznaje:

2.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Wspólnota i jej państwa członkowskie przyznają:

3.  Strony nie przyjmują żadnych nowych regulacji ani środków, które powodują dyskryminację w zakresie zakładania na ich terytorium przedsiębiorstw drugiej Strony lub w zakresie prowadzenia działalności przez już utworzone przedsiębiorstwa w porównaniu z rodzimymi przedsiębiorstwami.

4.  Cztery lata po wejściu w życie niniejszego układu Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia określi szczegółowe zasady rozszerzenia zakresu stosowania powyższych postanowień, tak aby obejmowały one podejmowanie działalności gospodarczej przez obywateli Wspólnoty i obywateli Bośni i Hercegowiny na zasadzie samozatrudnienia.

5.  Niezależnie od postanowień zawartych w niniejszym artykule:

Artykuł 52

1.  Z zastrzeżeniem postanowień art. 51 i z wyjątkiem usług finansowych, o których mowa w załączniku VI, każda Strona może regulować zasady rozpoczynania i prowadzenia działalności przez przedsiębiorstwa i obywateli na swoim terytorium pod warunkiem, że uregulowania te nie stanowią dyskryminacji wobec przedsiębiorstw i obywateli drugiej Strony w porównaniu z własnymi przedsiębiorstwami i obywatelami.

2.  W zakresie usług finansowych, nie naruszając innych postanowień niniejszego układu, Strony mogą podejmować środki o charakterze ostrożnościowym, w tym dla ochrony inwestorów, deponentów, ubezpieczających lub osób wobec których na dostawcach usług finansowych ciążą zobowiązania powiernicze, w celu zapewnienia integralności i stabilności systemu finansowego. Środki takie nie będą stosowane w celu uchylenia się przez Stronę od realizacji obowiązków wynikających z niniejszego układu.

3.  Żadne z postanowień niniejszego układu nie może być interpretowane jako nakładające na Stronę obowiązek ujawnienia informacji odnoszących się do interesów i rachunków indywidualnych klientów, ani jakiejkolwiek informacji poufnej lub informacji zastrzeżonej będącej w posiadaniu instytucji publicznych.

Artykuł 53

1.  Bez uszczerbku dla odmiennych przepisów zawartych w wielostronnym porozumieniu w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnej Przestrzeni Lotniczej ( 4 ) (zwanej dalej ECAA), postanowienia niniejszego rozdziału nie mają zastosowania w odniesieniu do usług transportu lotniczego, usług żeglugi śródlądowej oraz usług kabotażu morskiego.

2.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może wydać zalecenia dotyczące poprawy warunków rozpoczynania i prowadzenia działalności w obszarach, o których mowa w ust. 1.

Artykuł 54

1.  Postanowienia art. 51 i 52 nie stanowią przeszkody dla stosowania przez Stronę szczególnych zasad dotyczących tworzenia oddziałów przedsiębiorstw drugiej Strony, niezarejestrowanych na terytorium pierwszej Strony, i prowadzenia przez nie działalności na jej terytorium, które to zasady są uzasadnione prawnymi lub technicznymi różnicami pomiędzy tymi oddziałami w porównaniu z oddziałami przedsiębiorstw zarejestrowanych na jej terytorium lub, w odniesieniu do usług finansowych, ze względów ostrożnościowych.

2.  Różnica w traktowaniu nie wykracza poza to, co jest ściśle konieczne w związku z istnieniem wspomnianych różnic prawnych lub technicznych albo, w odniesieniu do usług finansowych, ze względów ostrożnościowych.

Artykuł 55

W celu ułatwienia obywatelom Wspólnoty i obywatelom Bośni i Hercegowiny podejmowania i prowadzenia regulowanej działalności zawodowej na terytorium odpowiednio Bośni i Hercegowiny i Wspólnoty, Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia zbada, jakie kroki należy podjąć w celu wzajemnego uznawania kwalifikacji. Rada może podjąć w tym celu wszystkie konieczne środki.

Artykuł 56

1.  Przedsiębiorstwo wspólnotowe założone na terytorium Bośni i Hercegowiny lub przedsiębiorstwo z Bośni i Hercegowiny założone na terytorium Wspólnoty, jest uprawnione do zatrudniania w swoich spółkach zależnych lub oddziałach, zgodnie z ustawodawstwem obowiązującym w kraju przyjmującym, odpowiednio na terytorium Bośni i Hercegowiny lub Wspólnoty, pracowników, którzy są odpowiednio obywatelami państw członkowskich lub obywatelami Bośni i Hercegowiny, pod warunkiem że pracownicy ci należą do kluczowego personelu, określonego w ust. 2 niniejszego artykułu, oraz że zostaną zatrudnieni wyłącznie przez te przedsiębiorstwa, spółki zależne lub oddziały. Zezwolenia na pobyt i na pracę dla takich pracowników są wydawane wyłącznie na okres zatrudnienia.

2.  Kluczowy personel wyżej wymienionych przedsiębiorstw, zwanych dalej „organizacjami”, składa się z „osób delegowanych w ramach przedsiębiorstwa”, określonych w lit. c) niniejszego artykułu i należących do niżej wymienionych kategorii, pod warunkiem że organizacja posiada osobowość prawną, a te osoby zostały zatrudnione przez nią lub były w niej wspólnikami (innymi niż udziałowcy albo akcjonariusze większościowi) przez okres co najmniej jednego roku, bezpośrednio poprzedzającego takie przeniesienie:

3.  Zezwala się na wjazd i czasowy pobyt na terytorium Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny obywateli odpowiednio Bośni i Hercegowiny i Wspólnoty, jeśli ci przedstawiciele przedsiębiorstw są osobami pracującymi w danym przedsiębiorstwie na wysokim stanowisku, zgodnie z ust. 2 lit. a) oraz są odpowiedzialni za utworzenie wspólnotowej spółki zależnej lub oddziału przedsiębiorstwa albo spółki zależnej z Bośni i Hercegowiny lub oddziału przedsiębiorstwa wspólnotowego, odpowiednio w państwie członkowskim lub w Bośni i Hercegowinie, jeśli:

ROZDZIAŁ III

Świadczenie usług

Artykuł 57

1.  Wspólnota i Bośnia i Hercegowina zobowiązują się zgodnie z postanowieniami niniejszego rozdziału do podejmowania niezbędnych kroków w celu stopniowego zezwalania na świadczenie usług przez przedsiębiorstwa lub obywateli Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny, których siedziba znajduje się na terytorium Strony innej, niż Strona na terytorium której ma swoją siedzibę usługobiorca.

2.  Wraz z liberalizacją, o której mowa w ust. 1, Strony zezwalają na czasowy przepływ osób fizycznych świadczących usługi lub zatrudnionych przez usługodawcę jako personel kluczowy w rozumieniu art. 56 ust. 2, w tym osoby fizyczne będące przedstawicielami przedsiębiorstwa lub obywatela Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny i pragnące czasowo przebywać na danym terytorium w celu prowadzenia negocjacji dotyczących sprzedaży usług lub zawarcia umów na sprzedaż usług dla tego usługodawcy, jeśli wymienieni przedstawiciele nie będą zaangażowani w bezpośrednią sprzedaż lub świadczenie usług dla ludności.

3.  Po upływie czterech lat od wejścia w życie niniejszego układu Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia podejmie środki konieczne do stopniowego wdrażania postanowień ust. 1. Uwzględniony zostanie postęp, jaki Strony osiągnęły w dostosowywaniu ustawodawstwa.

Artykuł 58

1.  Strony nie podejmują żadnych środków ani działań powodujących, że warunki świadczenia usług przez obywateli lub przedsiębiorstwa Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny, których miejsce zamieszkania lub siedziba mieści się na terytorium innej Strony niż Strona osoby, dla której usługi te są przeznaczone, są znacznie bardziej restrykcyjne w porównaniu z sytuacją panującą w przeddzień wejścia w życie niniejszego układu.

2.  Jeżeli jedna Strona uważa, że środki wprowadzone przez drugą Stronę od chwili wejścia w życie niniejszego układu znacząco ograniczyły możliwość świadczenia usług w porównaniu z sytuacją panującą w przeddzień wejścia w życie niniejszego układu, Strona stwierdzająca ten fakt może zwrócić się do drugiej Strony o przeprowadzenie konsultacji.

Artykuł 59

Jeśli chodzi o świadczenie usług transportowych pomiędzy Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, zastosowanie mają następujące postanowienia:

Strony potwierdzają swoje zaangażowanie na rzecz zapewnienia warunków swobodnej konkurencji jako istotnej cechy międzynarodowego transportu morskiego.

ROZDZIAŁ IV

Płatności Bieżące I Przepływ Kapitału

Artykuł 60

Strony zobowiązują się zezwolić na dokonywanie, w walucie w pełni wymienialnej w rozumieniu postanowień art. VIII statutu Międzynarodowego Funduszu Walutowego, wszelkich płatności i transferów na rachunku bieżącym wynikających z bilansu płatniczego między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną.

Artykuł 61

1.  W odniesieniu do transakcji na rachunku kapitałowym i finansowym bilansu płatniczego, od daty wejścia w życie niniejszego układu zapewniony jest swobodny przepływ kapitału związany z bezpośrednimi inwestycjami dokonywanymi w przedsiębiorstwach utworzonych zgodnie z ustawodawstwem kraju przyjmującego oraz inwestycjami dokonywanymi zgodnie z postanowieniami rozdziału II tytułu V, jak również likwidacją lub przeniesieniem tych inwestycji oraz wszelkiego wynikającego z nich zysku.

2.  W odniesieniu do transakcji na rachunkach kapitałowych i finansowych bilansu płatniczego, od momentu wejścia w życie niniejszego układu zapewniony jest swobodny przepływ kapitału w odniesieniu do obciążeń związanych z transakcjami handlowymi lub świadczeniem usług, w których uczestniczy rezydent jednej ze Stron oraz do pożyczek pieniężnych i kredytów, których okres wymagalności jest dłuższy niż rok.

3.  Od momentu wejścia w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina zezwoli, poprzez pełne i właściwe wykorzystanie istniejących przepisów i procedur, na nabywanie nieruchomości w Bośni i Hercegowinie przez obywateli państw członkowskich.

W ciągu sześciu lat od momentu wejścia w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina stopniowo dostosuje swoje ustawodawstwo dotyczące nabywania nieruchomości w Bośni i Hercegowinie przez obywateli państw członkowskich tak, by byli oni traktowani jak obywatele Bośni i Hercegowiny.

Od piątego roku od dnia wejścia w życie niniejszego układu Strony zapewnią również swobodny przepływ kapitału związanego z inwestycjami portfelowymi oraz pożyczkami finansowymi i kredytami, których okres wymagalności jest krótszy niż rok.

4.  Bez uszczerbku dla postanowień ust. 1 Strony nie wprowadzają żadnych nowych ograniczeń w zakresie przepływu kapitału i płatności bieżących, dokonywanych między mieszkańcami Wspólnoty lub Bośni i Hercegowiny, ani nie nadają obowiązującym regulacjom w tym dziedzinie bardziej restrykcyjnego charakteru.

5.  Bez uszczerbku dla postanowień art. 60 i niniejszego artykułu, jeżeli w szczególnych okolicznościach przepływ kapitału między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną powoduje lub może spowodować poważne trudności w funkcjonowaniu polityki kursowej lub polityki pieniężnej Wspólnoty bądź Bośni i Hercegowiny, odpowiednio Wspólnota i Bośnia i Hercegowina mogą przedsięwziąć środki ochronne w odniesieniu do przepływu kapitału między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną na okres nieprzekraczający sześciu miesięcy, jeśli środki takie są ściśle niezbędne.

6.  Żadne z powyższych postanowień nie może być rozumiane jako ograniczenie praw podmiotów gospodarczych Stron do korzystania z jakiegokolwiek korzystniejszego traktowania, które może być przewidziane w istniejących dwustronnych lub wielostronnych porozumieniach z udziałem Stron niniejszego układu.

7.  Strony prowadzą wzajemne konsultacje mające na celu ułatwienie przepływu kapitału pomiędzy Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, aby przyczynić się do realizacji celów niniejszego układu.

Artykuł 62

1.  W ciągu pierwszych pięciu lat po wejściu w życie niniejszego układu Wspólnota i Bośnia i Hercegowina podejmują środki pozwalające na stworzenie warunków niezbędnych do dalszego stopniowego wprowadzania wspólnotowych przepisów dotyczących swobodnego przepływu kapitału.

2.  Przed upływem pięciu lat od dnia wejścia w życie niniejszego układu Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia określi szczegółowe zasady pełnego zastosowania wspólnotowych przepisów dotyczących przepływu kapitału.

ROZDZIAŁ V

Postanowienia ogólne

Artykuł 63

1.  Postanowienia niniejszego tytułu są stosowane z zastrzeżeniem ograniczeń uzasadnionych względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego.

2.  Nie znajdują one zastosowania wobec tych rodzajów działalności, które na terytorium którejkolwiek ze Stron związane są, choćby sporadycznie, z wykonywaniem władzy publicznej.

Artykuł 64

Do celów niniejszego tytułu, żadne z postanowień niniejszego układu nie stanowi przeszkody dla stosowania przez Strony ich przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących wjazdu i pobytu, zatrudnienia, warunków pracy oraz osiedlania się osób fizycznych i świadczenia usług, szczególnie w zakresie przyznawania, przedłużenia lub odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt, pod warunkiem że działania te nie prowadzą do eliminacji lub ograniczenia korzyści, które przysługują Stronom na mocy szczególnych postanowień niniejszego układu. Niniejsze postanowienie obowiązuje bez uszczerbku dla zastosowania art. 63.

Artykuł 65

Postanowieniami niniejszego tytułu objęte są również przedsiębiorstwa będące pod wspólną kontrolą i stanowiące wspólną własność przedsiębiorstw lub obywateli Bośni i Hercegowiny oraz przedsiębiorstw lub obywateli Wspólnoty są również objęte postanowieniami niniejszego tytułu.

Artykuł 66

1.  Najwyższe uprzywilejowanie, przyznane zgodnie z postanowieniami niniejszego tytułu, nie dotyczy ulg podatkowych, których Strony udzielają lub udzielą w przyszłości na podstawie umów o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu lub innych regulacji podatkowych.

2.  Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpretowane jako przeszkoda dla przyjęcia lub stosowaniu przez Strony środka mającego zapobiegać uchylaniu się od opodatkowania, zgodnie z postanowieniami umów podatkowych o zapobieganiu podwójnemu opodatkowaniu lub innych regulacji podatkowych albo krajowego ustawodawstwa podatkowego.

3.  Żadne z postanowień niniejszego tytułu nie będzie interpretowane jako przeszkoda dla stosowania przez państwa członkowskie lub Bośnię i Hercegowinę wobec podatników odmiennych przepisów ich ustawodawstwa podatkowego ze względu na fakt, że nie znajdują się oni w identycznej sytuacji, w szczególności ze względu na miejsce zamieszkania.

Artykuł 67

1.  W każdym możliwym przypadku Strony starają się unikać nakładania środków ograniczających, w tym środków dotyczących przywozu, do celów związanych z bilansem płatniczym. Strona przyjmująca takie środki możliwie najszybciej przedstawia drugiej Stronie harmonogram ich znoszenia.

2.  W przypadku gdy jedno lub kilka państw członkowskich albo Bośnia i Hercegowina napotka poważne trudności w zrównoważeniu bilansu płatniczego lub gdy zaistnieje bezpośrednie ryzyko wystąpienia takich trudności, Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina, zależnie od przypadku, może zgodnie z warunkami określonymi w Porozumieniu WTO przyjąć środki ograniczające, w szczególności środki dotyczące przywozu, których zakres nie może wykraczać poza to, co jest niezbędne dla poprawy bilansu płatniczego. Wspólnota lub Bośnia i Hercegowina, w zależności od przypadku, bezzwłocznie informuje o tym drugą Stronę.

3.  Żaden środek ograniczający nie ma zastosowania do transferów związanych z inwestycjami, w szczególności z odbiorem zainwestowanych lub reinwestowanych kwot, ani też do jakiegokolwiek przychodu, który z nich pochodzi.

Artykuł 68

Postanowienia niniejszego tytułu są stopniowo dostosowywane, zwłaszcza do wymogów wynikających z art. V GATS.

Artykuł 69

Postanowienia niniejszego układu pozostają bez uszczerbku dla stosowania przez Strony wszelkich środków niezbędnych do zapobieżenia ominięcia wprowadzonych przez nią środków dotyczących dostępu państw trzecich do jej rynku w oparciu o postanowienia niniejszego układu.

TYTUŁ VI

ZBLIŻENIE USTAWODAWSTWA, EGZEKWOWANIE PRAWA I ZASADY KONKURENCJI

Artykuł 70

1.  Strony uznają znaczenie dostosowania obowiązującego ustawodawstwa Bośni i Hercegowiny do prawodawstwa Wspólnoty oraz jego skutecznego wdrażania. Bośnia i Hercegowina podejmuje wysiłki w celu zagwarantowania, że istniejące przepisy prawne i przyszłe ustawodawstwo będą stopniowo dostosowywane do dorobku prawnego Wspólnoty. Bośnia i Hercegowina gwarantuje, że istniejące przepisy prawne i przyszłe ustawodawstwo będą odpowiednio wdrażane i egzekwowane.

2.  Dostosowywanie rozpoczyna się w dniu podpisania niniejszego układu i stopniowo jest rozszerzane na wszystkie elementy wspólnotowego dorobku prawnego, o których mowa w niniejszym układzie, do zakończenia okresu przejściowego określonego w art. 8 niniejszego układu.

3.  Na etapie początkowym zbliżanie ustawodawstwa koncentruje się na podstawowych elementach wspólnotowego dorobku prawnego w zakresie rynku wewnętrznego, jak również w obszarach związanych z handlem. Na późniejszym etapie Bośnia i Hercegowina koncentruje się na pozostałych częściach wspólnotowego dorobku prawnego.

Zbliżanie ustawodawstwa odbywa się na podstawie programu, który ma zostać uzgodniony między Komisją Europejską a Bośnią i Hercegowiną.

4.  Bośnia i Hercegowina określa również, w porozumieniu z Komisją Europejską, szczegółowe zasady monitorowania działań służących zbliżeniu ustawodawstwa oraz egzekwowaniu prawa.

Artykuł 71

Konkurencja i inne postanowienia gospodarcze

1.  Niżej wymienione praktyki uznawane są za szkodliwe dla właściwej realizacji niniejszego układu w zakresie, w jakim mogą wpływać na handel między Wspólnotą Bośnią i Hercegowiną:

2.  Każda praktyka niezgodna z niniejszym artykułem oceniania jest na podstawie kryteriów wynikających ze stosowania zasad konkurencji obowiązujących we Wspólnocie, zwłaszcza z art. 81, 82 86 i 87 Traktatu WE oraz instrumentów wyjaśniających przyjętych przez instytucje wspólnotowe.

3.  Strony zapewniają, aby niezależnemu operacyjnie urzędowi publicznemu nadane zostały – w odniesieniu do przedsiębiorstw prywatnych i publicznych oraz przedsiębiorstw, którym nadano szczególne prawa – uprawnienia niezbędne do pełnego stosowania ust. 1 lit. a) i b).

4.  W ciągu dwóch lat od daty wejścia w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina stworzy niezależny operacyjnie urząd publiczny, któremu nada uprawnienia niezbędne do pełnego stosowania postanowień ust. 1 lit. c). Urząd ten powinien mieć m.in. uprawnienia do zatwierdzania programów pomocy państwa, indywidualnej pomocy w formie dotacji zgodnie z ust. 2, jak również uprawnienia do nakazania zwrotu pomocy państwa przyznanej niezgodnie z prawem.

5.  Każda Strona zagwarantuje przejrzystość w dziedzinie pomocy państwa m.in. poprzez przedstawianie drugiej Stronie okresowych sprawozdań rocznych lub równorzędnych, zgodnie z metodologią i formą przyjętą we wspólnotowych przeglądach pomocy państwa. Na wniosek jednej ze Stron druga Strona dostarcza informacji na temat konkretnych, indywidualnych przypadków pomocy publicznej.

6.  Bośnia i Hercegowina stworzy wyczerpujący wykaz wszystkich programów pomocy ustanowionych przed powołaniem urzędu, o którym mowa w ust. 4, i dostosuje te programy do kryteriów wymienionych w ust. 2 w okresie nieprzekraczającym czterech lat od wejścia w życie niniejszego układu.

7.  

8.  W protokole 4 określone zostały specjalne przepisy dotyczące pomocy państwa na restrukturyzację przemysłu stalowego.

9.  W odniesieniu do produktów określonych w tytule II rozdziału IV:

10.  Jeśli jedna ze Stron uważa, że dana praktyka jest niezgodna z ust. 1, może ona podjąć właściwe środki po konsultacjach w ramach Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia lub po upływie 30 dni roboczych od daty złożenia wniosku o przeprowadzenie takich konsultacji.

Żadne z postanowień niniejszego artykułu nie uchybia w jakikolwiek sposób możliwości wprowadzenia przez jedną ze Stron środków antydumpingowych lub wyrównawczych zgodnie ze stosownymi artykułami GATT 1994, Porozumieniem WTO w sprawie subsydiów i środków wyrównawczych czy odpowiednim powiązanym ustawodawstwem wewnętrznym, ani nie wpływa na taką możliwość.

Artykuł 72

Przedsiębiorstwa publiczne

Przed końcem trzeciego roku od wejścia w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina zastosuje, w odniesieniu do przedsiębiorstw publicznych oraz do przedsiębiorstw, którym przyznano specjalne lub wyłączne uprawnienia, zasady określone w Traktacie WE, w szczególności w jego art. 86.

Szczególne uprawnienia przedsiębiorstw publicznych podczas okresu przejściowego nie obejmują możliwości nałożenia ograniczeń ilościowych lub środków o skutku równoważnym na przywóz towarów ze Wspólnoty do Bośni i Hercegowiny.

Artykuł 73

Prawa własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej

1.  Zgodnie z postanowieniami niniejszego artykułu oraz załącznika VII, Strony potwierdzają znaczenie, jakie przywiązują do zapewnienia odpowiedniej i skutecznej ochrony oraz egzekwowania praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

2.  Od daty wejścia w życie niniejszego układu, Strony przyznają przedsiębiorstwom i obywatelom drugiej Strony w odniesieniu do uznawania i ochrony własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej traktowanie nie mniej korzystne niż to przyznane państwom trzecim na mocy porozumień dwustronnych

3.  Bośnia i Hercegowina przyjmuje wszystkie środki niezbędne do zagwarantowania, najpóźniej po pięciu latach od wejścia w życie niniejszego układu, ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, na poziomie porównywalnym do poziomu osiągniętego we Wspólnocie, w tym środki skutecznego egzekwowania tych praw.

4.  Bośnia i Hercegowina zobowiązuje się przystąpić we wspomnianym wyżej okresie do wielostronnych konwencji w zakresie praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej określonych w załączniku VII. Strony potwierdzają znaczenie zasad zawartych w porozumieniu w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej. Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może podjąć decyzję o zobowiązaniu Bośni i Hercegowiny do przystąpienia do określonych konwencji wielostronnych w tej dziedzinie.

5.  W przypadku wystąpienia problemów w dziedzinie własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej, wpływających na warunki wymiany handlowej, są one niezwłocznie przekazywane Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia, na wniosek jednej ze Stron, w celu osiągnięcia wzajemnie satysfakcjonujących rozwiązań.

Artykuł 74

Zamówienia publiczne

1.  Wspólnota i Bośnia i Hercegowina uznają za pożądane otwarcie rynku zamówień publicznych na zasadzie równego traktowania i wzajemności, mając na uwadze w szczególności regulacje WTO.

2.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu przedsiębiorstwom Bośni i Hercegowiny niezależnie od tego, czy mają siedzibę na terytorium Wspólnoty czy nie, przyznany zostaje dostęp do procedur udzielania zamówień we Wspólnocie prowadzonych na podstawie wspólnotowych reguł udzielania zamówień na warunkach nie mniej korzystnych niż te, które dotyczą przedsiębiorstw wspólnotowych.

Powyższe postanowienia mają zastosowanie również w odniesieniu do zamówień w sektorze usług użyteczności publicznej, po tym jak rząd Bośni i Hercegowiny przyjmie ustawodawstwo wprowadzające przepisy wspólnotowe w tej dziedzinie. Wspólnota okresowo sprawdza, czy Bośnia i Hercegowina faktycznie wprowadza stosowne ustawodawstwo.

3.  Z chwilą wejścia w życie niniejszego układu przedsiębiorstwa wspólnotowe mające siedzibę w Bośni i Hercegowinie, zgodnie z postanowieniami tytułu V rozdział II, mają dostęp do procedur udzielania zamówień w Bośni i Hercegowinie na warunkach nie mniej korzystnych niż te, które dotyczą przedsiębiorstw tego kraju.

4.  W ciągu pięciu lat od wejścia w życie niniejszego układu przedsiębiorstwom wspólnotowym niemającym siedziby na terytorium Bośni i Hercegowiny przyznany zostaje dostęp do procedur udzielania zamówień w Bośni i Hercegowinie na warunkach nie mniej korzystnych niż te, które dotyczą przedsiębiorstw z tego kraju. W trakcie pięcioletniego okresu przejściowego Bośnia i Hercegowina zapewniają stopniowe zmniejszenie obowiązujących preferencji, tak aby po wejściu w życie niniejszego układu preferencyjna stawka wynosiła maksymalnie 15 % w pierwszym i drugim roku, maksymalnie 10 % w trzecim i czwartym roku, oraz maksymalnie 5 % w piątym roku.

5.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia okresowo bada możliwość przyznania przez Bośnię i Hercegowinę dostępu do procedur zamówień w Bośni i Hercegowinie wszystkim przedsiębiorstwom wspólnotowym. Bośnia i Hercegowina co roku składa Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia sprawozdanie ze środków podjętych w celu zwiększenia przejrzystości i zapewnienia skutecznej weryfikacji sądowej decyzji podejmowanych w obszarze zamówień publicznych.

6.  W odniesieniu do rozpoczynania i prowadzenia działalności gospodarczej oraz świadczenia usług między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, jak również do zatrudnienia i przepływu siły roboczej związanych z realizacją zamówień publicznych zastosowanie mają postanowienia art. 47–69.

Artykuł 75

Normalizacja, metrologia, akredytacja i ocena zgodności

1.  Bośnia i Hercegowina podejmuje niezbędne środki w celu stopniowego osiągania zgodności z technicznymi przepisami Wspólnoty i europejskimi procedurami dotyczącymi normalizacji, metrologii, akredytacji i oceny zgodności.

2.  W tym celu Strony starają się:

Artykuł 76

Ochrona konsumentów

Strony współpracują w celu dostosowania standardów ochrony konsumentów w Bośni i Hercegowinie do standardów wspólnotowych. Skuteczna ochrona konsumentów potrzebna jest do zapewnienia prawidłowego funkcjonowania gospodarki rynkowej, a ochrona ta będzie zależała od stworzenia infrastruktury administracyjnej w celu zapewnienia nadzoru rynku oraz egzekwowania prawa w tej dziedzinie.

W tym celu oraz uwzględniając wspólny interes, Strony propagują i zapewniają:

Artykuł 77

Warunki pracy i równość szans

Bośnia i Hercegowina stopniowo harmonizuje z prawodawstwem wspólnotowym swoje ustawodawstwo dotyczące warunków pracy, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz równości szans.

TYTUŁ VII

SPRAWIEDLIWOŚĆ, WOLNOŚĆ I BEZPIECZEŃSTWO

Artykuł 78

Wzmocnienie instytucji i państwa prawa

Współpracując w zakresie sprawiedliwości i spraw wewnętrznych Strony przywiązują szczególną uwagę do umacniania państwa prawa oraz wzmocnienia instytucji na wszystkich szczeblach ogólnie w dziedzinie administracji, a w szczególności w dziedzinie egzekwowania prawa i wymiaru sprawiedliwości. Współpraca zmierza w szczególności do zwiększenia niezawisłości sądownictwa i jego potencjału instytucjonalnego, poprawy dostępu do sądów, rozwoju odpowiednich struktur dla policji, administracji celnej i innych organów wymiaru sprawiedliwości, zapewnienia odpowiedniego przeszkolenia oraz zwalczania korupcji i przestępczości zorganizowanej.

Artykuł 79

Ochrona danych osobowych

Po wejściu w życie niniejszego układu Bośnia i Hercegowina harmonizuje ustawodawstwo dotyczące ochrony danych osobowych z prawem wspólnotowym oraz innymi przepisami europejskimi i międzynarodowymi dotyczącymi ochrony prywatności. Bośnia i Hercegowina ustanawia niezależne organy nadzoru wyposażone w dostateczne zasoby ludzkie i finansowe, aby skutecznie monitorować i gwarantować egzekwowanie krajowego ustawodawstwa dotyczącego ochrony danych osobowych. Strony współpracują na rzecz osiągnięcia tego celu.

Artykuł 80

Wizy, zarządzanie granicami, azyl i migracja

Strony współpracują w dziedzinach takich jak wizy, kontrola granic, azyl i migracja oraz ustanawiają ramy do współpracy w tych dziedzinach również na poziomie regionalnym, stosownych przypadkach uwzględniając i w pełni korzystając z innych inicjatyw podjętych w tym obszarze.

Współpraca w powyższych dziedzinach opiera się na wzajemnych konsultacjach i bliskiej współpracy między Stronami i powinna obejmować pomoc techniczną i administracyjną przy:

Współpraca koncentruje się w szczególności:

Artykuł 81

Zapobieganie i kontrola nielegalnej imigracji; readmisja

1.  Strony współpracują na rzecz zapobiegania nielegalnej imigracji i jej kontrolowania. W tym celu Bośnia i Hercegowina oraz państwa członkowskie zgadzają się na readmisję wszystkich swoich obywateli przebywających na ich terytoriach oraz zgadzają się zawrzeć i w pełni wdrożyć umowę o readmisji, obejmującą zobowiązanie do readmisji obywateli innych państw oraz bezpaństwowców.

Państwa Członkowskie oraz Bośnia i Hercegowina dostarczają swoim obywatelom odpowiednie dokumenty tożsamości i obejmują ich zakresem koniecznych udogodnień administracyjnych.

Szczegółowe procedury readmisji obywateli i obywateli państw trzecich oraz bezpaństwowców ustanowione są w umowie o readmisji.

2.  Bośnia i Hercegowina wyraża zgodę na zawarcie umów o readmisji z innymi państwami objętymi procesem stabilizacji i stowarzyszenia oraz zobowiązuje się podjąć wszelkie niezbędne środki w celu zapewnienia elastycznego i szybkiego wdrożenia wszystkich umów o readmisji, o których mowa w niniejszym artykule.

3.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia określa inne wspólne wysiłki, które można podjąć w celu zapobiegania i kontroli nielegalnej imigracji, w tym sieci nielegalnego handlu ludźmi i nielegalnej migracji.

Artykuł 82

Pranie brudnych pieniędzy i finansowanie terroryzmu

1.  Strony współpracują na rzecz przeciwdziałania możliwości wykorzystywania ich systemów finansowych do prania zysków pochodzących z ogólnie rozumianej działalności przestępczej, a w szczególności z przestępstw związanych ze środkami odurzającymi, jak również do finansowania działalności terrorystycznej.

2.  Współpraca obszarze tej dziedzinie może obejmować pomoc administracyjną i techniczną mającą na celu przyspieszenie wdrażania przepisów i skutecznego stosowania odpowiednich standardów oraz mechanizmów w celu zwalczania prania brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu równoważnych tym przyjętym przez Wspólnotę oraz inne gremia międzynarodowe w tej dziedzinie, a w szczególności przez Grupa Specjalna ds. Przeciwdziałania Praniu Pieniędzy.

Artykuł 83

Współpraca w zakresie nielegalnego obrotu środkami odurzającymi

1.  W granicach swoich uprawnień i kompetencji Strony współpracują na rzecz zapewnienia realizacji wyważonej i zintegrowanej strategii w kwestiach związanych z obrotem środkami odurzającymi. Polityka i działania w tej dziedzinie mają na celu wzmocnienie struktur służących do zwalczania nielegalnego obrotu środkami odurzającymi, zmniejszenia dostaw, obrotu i popytu na nielegalne środki odurzające i zaradzenia zdrowotnym i społecznymi konsekwencjom nadużywania środków odurzających, jak również bardziej skutecznej kontroli prekursorów.

2.  Strony uzgadniają metody współpracy niezbędne do osiągnięcia tych celów. Działania opierają się na wspólnie uzgodnionych zasadach zgodnie ze strategią działań UE w dziedzinie kontroli środków odurzających.

Artykuł 84

Przeciwdziałanie i zwalczanie przestępczości zorganizowanej i innym rodzajom nielegalnej działalności

Strony współpracują na rzecz zwalczania i przeciwdziałania działalności przestępczej i innych rodzajów nielegalnej działalności, w formie zorganizowanej lub innej, takiej jak:

Promowana jest współpraca regionalna i przestrzeganie uznanych norm międzynarodowych.

Artykuł 85

Zwalczanie terroryzmu

Strony zgadzają się współpracować na rzecz przeciwdziałania atakom terrorystycznym, ich powstrzymania oraz finansowania, zgodnie z międzynarodowymi konwencjami, których są stronami oraz zgodnie ze swoimi przepisami ustawowymi i wykonawczymi:

TYTUŁ VIII

STRATEGIE POLITYCZNE W DZIEDZINIE WSPÓŁPRACY

Artykuł 86

1.  Wspólnota i Bośnia i Hercegowina nawiązują ścisłą współpracę mającą na celu przyczynianie się zwiększenia potencjału Bośni i Hercegowiny w dziedzinie rozwoju i wzrostu. Współpraca taka wzmacnia istniejące więzi gospodarcze w jak najszerszym zakresie, z korzyścią dla obu Stron.

2.  Strategie polityczne i inne środki planuje się w taki sposób, aby doprowadzić do zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego Bośni i Hercegowiny. Strategie te powinny zagwarantować od początku pełne uwzględnianie kwestii ochrony środowiska naturalnego oraz powiązanie ich z wymogami harmonijnego rozwoju społecznego.

3.  Strategie polityczne w dziedzinie współpracy zostaną włączone do regionalnych ram współpracy. Szczególna uwaga zostanie poświęcona środkom mogącym doprowadzić do zacieśnienia współpracy pomiędzy Bośnią i Hercegowiną a sąsiadującymi z nią państwami, w tym z państwami członkowskimi, przyczyniając się w ten sposób do stabilizacji regionalnej. Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może określić priorytety wśród ogółu strategii politycznych oraz w ramach indywidualnych strategii, zgodnie z partnerstwem europejskim.

Artykuł 87

Polityka gospodarcza i handlowa

Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina ułatwiają proces reform gospodarczych poprzez współpracę mającą na celu lepsze zrozumienie podstawowych zasad rządzących ich systemami gospodarczymi i sformułowanie oraz wdrożenie polityki gospodarczej w warunkach gospodarki rynkowej.

Na wniosek władz Bośni i Hercegowiny, Wspólnota może zapewnić pomoc mającą wesprzeć Bośnię i Hercegowiny w wysiłkach na rzecz ustanowienia funkcjonującej gospodarki rynkowej oraz stopniowego zbliżania jej polityk do strategii realizowanych w ramach Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej, nakierowanych na zapewnienie stabilności.

Współpraca ma również na celu lepszą realizację zasad państwa prawa w dziedzinie przedsiębiorczości poprzez stabilne i niedyskryminujące ramy prawne w kwestiach związanych z handlem.

Współpraca w tej dziedzinie obejmuje również nieformalną wymianę informacji dotyczących zasad i funkcjonowania Europejskiej Unii Gospodarczej i Walutowej.

Artykuł 88

Współpraca w dziedzinie statystyki

Współpraca między Stronami koncentruje się na obszarach priorytetowych związanych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie statystyki. Ma ona na celu przede wszystkim stworzenie wydajnego i trwałego systemu statystycznego pozwalającego uzyskiwać porównywalne, rzetelne, obiektywne i dokładne danych niezbędne do planowania i monitorowania procesu transformacji i reform w Bośni i Hercegowinie. Współpraca ta powinna także umożliwić państwu i urzędom statystycznym lepiej sprostać potrzebom ich krajowych i międzynarodowych klientów (zarówno z sektora administracji publicznej, jak i z sektora prywatnego). System statystyczny powinien być zgodny z podstawowymi zasadami statystki wydanymi przez ONZ, z regułami Europejskiego kodeksu praktyk statystycznych i unormowaniami europejskiego prawa statystycznego oraz rozwijać się w kierunku osiągnięcia zgodności ze wspólnotowym dorobkiem prawnym.

Artykuł 89

Bankowość, ubezpieczenia i inne usługi finansowe

Współpraca między Bośnią i Hercegowiną a Wspólnotą koncentruje się na obszarach priorytetowych związanych z wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie bankowości, ubezpieczeń i innych usług finansowych. Strony współpracują na rzecz ustanowienia i doskonalenia stosownych ram pobudzających rozwój sektora bankowości, ubezpieczeń i innych usług finansowych w Bośni i Hercegowinie

Artykuł 90

Współpraca w zakresie audytu i kontroli finansowej

Współpraca między Stronami koncentruje się na obszarach priorytetowych związanych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie publicznej wewnętrznej kontroli finansowej (PWKF) i audytu zewnętrznego. Strony w szczególności współpracują w celu ustanowienia – poprzez opracowanie i przyjęcie odpowiednich przepisów – PWKF, w tym zarządzania finansowego i kontroli oraz funkcjonalnie niezależnej służby kontroli wewnętrznej, jak również niezależnych systemów audytu zewnętrznego w Bośni i Hercegowinie, zgodnie z przyjętymi na szczeblu międzynarodowym standardami i metodologią kontroli oraz audytu jak również z najlepszymi praktykami UE. Współpraca koncentruje się także na budowie potencjału oraz organizowaniu szkoleń dla instytucji w celu doskonalenia PWFK, jak również audytu zewnętrznego (Nadrzędne Instytucje Audytu) w Bośni i Hercegowinie, co obejmuje również ustanowienie i wzmocnienie centralnych jednostek ds. harmonizacji w systemach zarządzania finansowego i kontroli oraz audytu wewnętrznego.

Artykuł 91

Promowanie i ochrona inwestycji

Współpraca między Stronami, w granicach ich stosownych kompetencji, w dziedzinie promowania i ochrony inwestycji ma na celu stworzenie klimatu sprzyjającego inwestycjom prywatnym, zarówno krajowym jak i zagranicznym, koniecznym dla ożywienia gospodarczego i przemysłowego w Bośni i Hercegowinie.

Artykuł 92

Współpraca przemysłowa

Współpraca ma na celu promowanie modernizacji i restrukturyzacji przemysłu Bośni i Hercegowiny oraz jego poszczególnych sektorów. Powinna również obejmować współpracę przemysłową pomiędzy podmiotami gospodarczymi celem wzmocnienia sektora prywatnego na warunkach gwarantujących ochronę środowiska naturalnego.

Inicjatywy w zakresie współpracy przemysłowej odzwierciedlają priorytety określone przez obie Strony. Uwzględniają one regionalne aspekty rozwoju przemysłowego, promując, w odpowiednich przypadkach, partnerstwa międzynarodowe. Inicjatywy powinny mieć na celu w szczególności stworzenie odpowiednich ram prawnych dla przedsiębiorstw, poprawę zarządzania oraz wzrost wiedzy fachowej i wspieranie rynków, przejrzystości rynku i otoczenia biznesowego.

W ramach współpracy należycie uwzględnia się wspólnotowy dorobek prawny w dziedzinie polityki przemysłowej.

Artykuł 93

Małe i średnie przedsiębiorstwa

Współpraca między Stronami ma na celu rozwinięcie i wzmocnienie sektora prywatnego małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) oraz uwzględnia obszary priorytetowe związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie MŚP, jak również zasady zapisane w Europejskiej karcie małych przedsiębiorstw.

Artykuł 94

Turystyka

Współpraca między Stronami w dziedzinie turystyki ma na celu głównie poprawę przepływu informacji w dziedzinie turystyki (poprzez sieci międzynarodowe, bazy danych itp.), zacieśnienie współpracy między przedsiębiorstwami z branży turystycznej, ekspertami i rządami oraz ich odpowiednimi agencjami odpowiedzialnymi za turystykę, jak również przekazywanie specjalistycznej wiedzy (poprzez szkolenia, wymiany czy seminaria). W ramach współpracy należycie uwzględnia się wspólnotowy dorobek prawny związany z tym sektorem.

Współpraca może zostać włączona do regionalnych ram współpracy.

Artykuł 95

Rolnictwo i sektor rolno-spożywczy

Współpraca między Stronami prowadzona jest we wszystkich obszarach priorytetowych związanych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie rolnictwa, weterynarii i kwestii fitosanitarnych. Współpraca ma na celu przede wszystkim modernizację i restrukturyzację rolnictwa oraz sektora rolno-przemysłowego w Bośni i Hercegowinie, a zwłaszcza wypełnienie wspólnotowych wymogów sanitarnych oraz wsparcie stopniowego zbliżenia ustawodawstwa i praktyk Bośni i Hercegowiny do zasad i standardów wspólnotowych

Artykuł 96

Rybołówstwo

Strony zbadają możliwość określenia wzajemnie korzystnych obszarów wspólnego zainteresowania w sektorze rybactwa. W ramach współpracy należycie uwzględnione zostaną priorytetowe obszary związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie rybactwa, w tym konieczność przestrzegania międzynarodowych zobowiązań wynikających z zasad zarządzania zasobami rybackimi i ochrony tych zasobów opracowanych przez międzynarodowe i regionalne organizacje rybactwa.

Artykuł 97

Cła

Strony nawiązują współpracę w tym obszarze w celu zagwarantowania zgodności z postanowieniami, które zostaną przyjęte w dziedzinie handlu oraz zbliżenia systemu celnego Bośni i Hercegowiny do systemu wspólnotowego, pomagając tym samym w utorowaniu drogi dla środków liberalizacji zaplanowanych zgodnie z niniejszym układem oraz w stopniowym zbliżaniu ustawodawstwa celnego Bośni i Hercegowiny do wspólnotowego dorobku prawnego.

W ramach współpracy należycie uwzględnia się obszary priorytetowe związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie ceł.

Zasady wzajemnej pomocy administracyjnej między Stronami w sprawach celnych zostały określone w protokole 5.

Artykuł 98

Podatki

Strony nawiązują współpracę w dziedzinie opodatkowania włącznie ze środkami mającymi na celu dalsze zreformowanie systemu podatkowego Bośni i Hercegowiny oraz restrukturyzację administracji podatkowej, aby zagwarantować skuteczne ściąganie podatków i nasilić walkę z oszustwami podatkowymi.

W ramach współpracy należycie uwzględnia się zostaną obszary priorytetowe związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie opodatkowania i walki ze szkodliwą konkurencją podatkową. Zniesienie szkodliwej konkurencji podatkowej powinno zostać wykonane na podstawie zasad Kodeksu postępowania w zakresie opodatkowania przedsiębiorstw uzgodnionego przez Radę w dniu 1 grudnia 1997 r.

Współpraca służy również zwiększeniu przejrzystości i zwalczaniu korupcji, w tym wymianie informacji z państwami członkowskimi w ramach dążenia do skuteczniejszego egzekwowania środków mających zapobiegać oszustwom podatkowym, uchylaniu się od podatków lub unikaniu zobowiązań podatkowych. Bośnia i Hercegowina uzupełni również sieć porozumień dwustronnych z państwami członkowskimi zgodnie z najnowszą zaktualizowaną wersją modelowej konwencji OECD o podatkach dochodowych i kapitałowych oraz na podstawie modelowej umowy OECD w sprawie wymiany informacji w sprawach podatkowych, o ile przystąpiło do nich państwo członkowskie-wnioskodawca.

Artykuł 99

Współpraca społeczna

Strony współpracują w celu ułatwienia rozwoju polityki zatrudnienia w Bośni i Hercegowinie w kontekście zintensyfikowanej reformy gospodarczej i integracji. Współpraca ma również na celu wspieranie dostosowania systemu zabezpieczenia społecznego Bośni i Hercegowiny do nowych wymogów gospodarczych i społecznych, w celu zapewnienia równego dostępu i skutecznego wsparcia dla wszystkich osób szczególnie narażonych na negatywne konsekwencje tych przemian; może ona obejmować dostosowanie ustawodawstwa Bośni i Hercegowiny dotyczącego warunków pracy oraz równości szans kobiet i mężczyzn, osób niepełnosprawnych oraz wszystkich szczególnie narażonych osób, w tym osób należących do mniejszości, jak i lepszą ochronę zdrowia i bezpieczeństwa pracowników, przyjmując jako punkt odniesienia poziom ochrony we Wspólnocie.

W ramach współpracy należycie uwzględnia się obszary priorytetowe związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w tej dziedzinie.

Artykuł 100

Edukacja i szkolenia

Strony współpracują w celu podwyższenia poziomu wykształcenia ogólnego i zawodowego oraz szkolenia w Bośni i Hercegowinie, a także polityki wobec młodzieży i w sprawach zatrudniania młodzieży, w tym kształcenia nieformalnego. Priorytetem dla systemów szkolnictwa wyższego jest osiągnięcie celów deklaracji bolońskiej w międzyrządowym procesie bolońskim.

Strony współpracują również na rzecz zagwarantowania nieograniczonego dostępu do wszystkich szczebli edukacji i szkolenia w Bośni i Hercegowinie, bez względu na płeć, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub wyznanie. Priorytetem dla Bośni i Hercegowiny powinno być przestrzeganie zobowiązań przyjętych w ramach odpowiednich konwencji międzynarodowych dotyczących tych kwestii.

Odpowiednie programy i instrumenty wspólnotowe przyczyniają się do podwyższenia poziomu struktur i działań edukacyjno-szkoleniowych w Bośni i Hercegowinie.

W ramach współpracy należycie uwzględnia się obszary priorytetowe związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w tej dziedzinie.

Artykuł 101

Współpraca kulturalna

Strony zobowiązują się do promowania współpracy kulturalnej. Współpraca ta służy między innymi lepszemu zrozumieniu i poszanowaniu między obywatelami, społecznościami i narodami. Strony zobowiązują się również do współpracy na rzecz promowania różnorodności kulturowej, zwłaszcza w ramach Konwencji UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form ekspresji kulturalnej.

Artykuł 102

Współpraca w sektorze audiowizualnym

Strony współpracują w celu promowania przemysłu audiowizualnego w Europie i zachęcają do koprodukcji w obszarach takich jak kinematografia i telewizja.

Współpraca mogłaby obejmować między innymi programy i fundusze na rzecz szkoleń dla dziennikarzy i innych osób zatrudnionych w sektorze mediów, jak również pomoc techniczną dla mediów publicznych i prywatnych w celu wzmocnienia ich niezależności, profesjonalizmu i powiązań z mediami europejskimi.

Bośnia i Hercegowina dostosowuje swoją politykę w dziedzinie uregulowania treści przy nadawaniu transgranicznym do polityki Wspólnoty i harmonizuje swoje ustawodawstwo z właściwym wspólnotowym dorobkiem prawnym. Bośnia i Hercegowina zwraca szczególną uwagę na kwestie związane z nabywaniem praw własności intelektualnej dla programów i transmisji nadawanych drogą satelitarną, naziemną i kablową.

Artykuł 103

Społeczeństwo informacyjne

Współpraca koncentruje się przede wszystkim na obszarach priorytetowych związanych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w zakresie społeczeństwa informacyjnego. Służy ona przede wszystkim wspieraniu stopniowego dostosowania polityki i ustawodawstwa Bośni i Hercegowiny w tym sektorze do polityki i prawodawstwa Wspólnoty.

Strony współpracują również w celu dalszego rozwoju społeczeństwa informacyjnego w Bośni i Hercegowiny. Ogólne cele obejmują między innymi przygotowanie ogółu społeczeństwa do ery cyfrowej, przyciąganie inwestycji i zapewnienie interoperacyjności sieci i usług.

Artykuł 104

Sieci i usługi łączności elektronicznej

Współpraca koncentruje się przede wszystkim na obszarach priorytetowych związanych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w tej dziedzinie.

Strony umacniają zwłaszcza współpracę w dziedzinie sieci łączności elektronicznej i usług łączności elektronicznej, przy czym ostatecznym celem będzie przyjęcie przez Bośnię i Hercegowinę wspólnotowego dorobku prawnego w tych sektorach w ciągu roku od wejścia w życie niniejszego układu.

Artykuł 105

Informacja i komunikacja

Wspólnota i Bośnia i Hercegowina podejmują środki niezbędne do stymulowania wzajemnej wymiany informacji. Pierwszeństwo przyznaje się programom mającym na celu dostarczanie społeczeństwu podstawowych informacji na temat Wspólnoty, a środowiskom zawodowym w Bośni i Hercegowinie – bardziej specjalistycznych informacji.

Artykuł 106

Transport

Współpraca między Stronami koncentruje się na obszarach priorytetowych związanych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie transportu.

Współpraca może w szczególności mieć na celu restrukturyzację i modernizację systemu środków transportu w Bośni i Hercegowinie, zwiększenie swobody w przepływie osób i towarów, zwiększenie dostępu do rynku i infrastruktury transportowej, w tym do portów morskich i lotniczych, wspieranie rozwoju infrastruktury multimodalnej w połączeniu z głównymi sieciami transeuropejskimi, w szczególności w celu wzmocnienia łączy regionalnych z Europą Południowo-Wschodnią, zgodnie z protokołem ustaleń w sprawie rozwoju podstawowej sieci transportu regionalnego, osiąganie standardów operacyjnych podobnych do tych we Wspólnocie, stworzenia w Bośni i Hercegowinie systemu transportowego zgodnego z systemem wspólnotowym i dostosowanego do tego systemu oraz lepszej ochrony środowiska naturalnego w transporcie.

Artykuł 107

Energia

Współpraca koncentruje się na obszarach priorytetowych związanych ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie energii oraz, w stosownych przypadkach, aspektach bezpieczeństwa jądrowego. Opiera się ona na Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Energetyczną i rozwijana jest w celu stopniowej integracji Bośni i Hercegowiny z europejskimi rynkami energii.

Artykuł 108

Środowisko naturalne

Strony rozwijają i zacieśniają współpracę w dziedzinie środowiska naturalnego, w ramach której podstawowym zadaniem będzie zwalczanie dalszej jego degradacji oraz rozpoczęcie działań na rzecz poprawy stanu środowiska zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju.

W szczególności strony podejmują współpracę w celu udoskonalenia struktur i procedur administracyjnych, aby zapewnić planowanie strategiczne w kwestiach środowiska naturalnego oraz koordynację działań odpowiednich podmiotów, koncentrując się na dostosowaniu Bośni i Hercegowiny do prawodawstwa Wspólnoty. Współpraca może również koncentrować się na opracowywaniu strategii mających na celu znaczne zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza i wody, w tym zmniejszeniu ilości odpadów i chemikaliów, na poziomie lokalnym, regionalnym i transgranicznym, ustanowienie systemu umożliwiającego wydajną, czystą, zrównoważoną i odnawialną produkcję energii i jej zużycie oraz przeprowadzenie ocen oddziaływania na środowisko i strategicznych ocen oddziaływania na środowisko. Szczególną uwagę należy poświęcić ratyfikacji i wdrożeniu protokołu z Kioto.

Artykuł 109

Wspołpraca w dziedzinie badań naukowych i rozwoju technologicznego

Strony zachęcają do współpracy w dziedzinie cywilnych badań naukowych i rozwoju technologicznego ze względu na wzajemne korzyści oraz, z uwzględnieniem dostępności zasobów, do zapewnienia odpowiedniego dostępu do swoich programów, z zastrzeżeniem odpowiedniego poziomu skutecznej ochrony praw własności intelektualnej, przemysłowej i handlowej.

W ramach współpracy należycie uwzględnia się obszary priorytetowe związane ze wspólnotowym dorobkiem prawnym w dziedzinie badań i rozwoju technologicznego.

Artykuł 110

Rozwój regionalny i lokalny

Strony dążą do zacieśnienia współpracy w zakresie rozwoju regionalnego i lokalnego w celu wsparcia rozwoju gospodarczego i zmniejszenia nierówności regionalnych. Szczególną uwagę poświęca się współpracy transgranicznej, międzynarodowej i międzyregionalnej.

W ramach współpracy należycie uwzględnia się obszary priorytetowe wspólnotowego dorobku prawnego w dziedzinie rozwoju regionalnego.

Artykuł 111

Reforma administracji publicznej

Współpraca ma na celu stworzenie wydajnej i odpowiedzialnej administracji publicznej w Bośni i Hercegowinie, na bazie rezultatów dotychczasowych reform w tej dziedzinie.

Współpraca w tej dziedzinie koncentruje się przede wszystkim na tworzeniu instytucji, zgodnie z wymogami partnerstwa europejskiego, i będzie obejmowała kwestie takie jak opracowywanie i wdrażanie przejrzystych i bezstronnych procedur rekrutacji, zarządzania zasobami ludzkimi i rozwoju kariery dla służb publicznych, szkoleń ustawicznych, promowania etyki w ramach administracji publicznej i usprawniania procesów decyzyjnych. W ramach reform uwzględnione zostaną także w odpowiednim stopniu cele dotyczące stabilności budżetowej, w tym aspekty związane z architekturą fiskalną. Współpraca obejmuje wszystkie szczeble administracji publicznej w Bośni i Hercegowinie.

TYTUŁ IX

WSPÓŁPRACA FINANSOWA

Artykuł 112

Aby osiągnąć cele niniejszego układu oraz zgodnie z art. 5, 113 i 115, Bośnia i Hercegowina może otrzymywać od Wspólnoty pomoc finansową w formie dotacji i kredytów, w tym kredytów od Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Pomoc Wspólnoty jest uzależniona od dalszych postępów w wypełnianiu politycznych kryteriów kopenhaskich, w szczególności od postępów w realizacji konkretnych priorytetów partnerstwa europejskiego. Uwzględnia ona także wyniki oceny zawarte w rocznych sprawozdaniach z postępów Bośni i Hercegowiny. Pomoc Wspólnoty może również podlegać warunkom procesu stabilizacji i stowarzyszenia, co dotyczy w szczególności zobowiązania się beneficjentów pomocy do przeprowadzenia reform demokratycznych, gospodarczych i instytucjonalnych. Pomoc przyznana Bośni i Hercegowinie skierowana jest na zaspokojenie ustalonych potrzeb i uzgodnionych priorytetów, będzie odzwierciedlała zdolność absorpcyjną i, w stosownych przypadkach, środki w zakresie spłaty pomocy oraz środki wykonawcze na rzecz zreformowania i restrukturyzacji gospodarki.

Artykuł 113

Pomoc finansowa w postaci dotacji może być udzielana zgodnie z odpowiednim rozporządzeniem Rady w ramach indykatywnych wieloletnich ram na podstawie rocznych programów działań, ustanowionych przez Wspólnotę po konsultacjach z Bośnią i Hercegowiną.

Pomoc finansowa może obejmować wszystkie sektory współpracy, ze szczególnym naciskiem na obszar sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, zbliżenie prawodawstwa i rozwój gospodarczy.

Artykuł 114

W celu umożliwienia optymalnego wykorzystania dostępnych zasobów Strony zapewniają, że wkład Wspólnoty będzie wnoszony w ścisłej koordynacji z pomocą pochodzącą z innych źródeł, takich jak państwa członkowskie, inne państwa i międzynarodowe instytucje finansowe.

W tym celu Strony regularnie wymieniają informacje dotyczące wszystkich źródeł pomocy.

TYTUŁ X

POSTANOWIENIA INSTYTUCJONALNE, OGÓLNE I KOŃCOWE

Artykuł 115

Niniejszym powołuje się Radę Stabilizacji i Stowarzyszenia, która nadzoruje wykonanie niniejszego układu. Rada zbiera się na odpowiednim szczeblu w regularnych odstępach czasu oraz gdy wymagają tego okoliczności. Rada bada wszelkie istotne kwestie związane z niniejszym układem, jak również wszelkie inne kwestie dwustronne lub międzynarodowe leżące we wspólnym interesie Stron.

Artykuł 116

1.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia składa się, z jednej strony, z członków Rady Unii Europejskiej i członków Komisji Europejskiej, a z drugiej strony, z członków rady ministrów Bośni i Hercegowiny.

2.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

3.  Członkowie Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia mogą być reprezentowani zgodnie z warunkami, które zostaną określone w regulaminie wewnętrznym.

4.  Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia przewodniczą na zmianę przedstawiciel Wspólnoty oraz przedstawiciel Bośni i Hercegowiny, zgodnie z zasadami które zostaną określone w regulaminie wewnętrznym samej Rady.

5.  Europejski Bank Inwestycyjny uczestniczy jako obserwator w pracach Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia, w kwestiach, które go dotyczą.

Artykuł 117

Dla osiągnięcia celów niniejszego układu Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia ma prawo podejmowania decyzji w zakresie niniejszego układu, w przypadkach w nim przewidzianych. Podjęte decyzje są wiążące dla Stron, które są zobowiązane do podjęcia środków niezbędnych do wykonania takich decyzji. Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może również formułować odpowiednie zalecenia. Rada opracowuje swoje decyzje i zalecenia za zgodą obu Stron.

Artykuł 118

1.  W pełnieniu swoich zadań Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia jest wspierana przez Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia składający się, z jednej strony, z przedstawicieli Rady Unii Europejskiej i przedstawicieli Komisji Europejskiej, a z drugiej strony, z przedstawicieli rządu Bośni i Hercegowiny.

2.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia określa w swoim regulaminie zadania Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia, obejmujące przygotowywanie posiedzeń Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia oraz zasady funkcjonowania tego Komitetu.

3.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może delegować na rzecz Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia realizację każdej ze swych kompetencji. W takim przypadku Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia podejmuje swoje decyzje zgodnie z warunkami ustanowionymi w art. 117.

Artykuł 119

Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia może tworzyć podkomitety.

Przed końcem pierwszego roku po wejściu w życie niniejszego układu Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia tworzy podkomitety niezbędne do właściwego wdrażania niniejszego układu.

Tworzy się podkomitet do spraw migracji.

Artykuł 120

Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może podjąć decyzję o powołaniu wszelkich innych specjalnych komitetów lub organów, które będą pomagać jej w pełnieniu zadań. W swoim regulaminie Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia określa skład i obowiązki takich komitetów lub organów oraz zasady ich funkcjonowania.

Artykuł 121

Niniejszym powołany zostaje Parlamentarny Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia. Stanowi on forum spotkań i wymiany poglądów między członkami zgromadzenia parlamentarnego Bośni i Hercegowiny oraz Parlamentu Europejskiego. Komitet zbiera się z częstotliwością, którą sam określa.

Parlamentarny Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia składa się z członków Parlamentu Europejskiego oraz z członków Zgromadzenia Parlamentarnego Bośni i Hercegowiny.

Parlamentarny Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia przyjmuje swój regulamin wewnętrzny.

Parlamentarnemu Komitetowi Stabilizacji i Stowarzyszenia przewodniczy na zmianę poseł Parlamentu Europejskiego i poseł Zgromadzenia Parlamentarne Bośni i Hercegowiny zgodnie z zasadami, które zostaną określone w regulaminie wewnętrznym tego komitetu.

Artykuł 122

W zakresie niniejszego układu każda ze Stron zobowiązuje się zagwarantować osobom fizycznym i prawnym drugiej Strony wolny od dyskryminacji w porównaniu z własnymi obywatelami dostęp do właściwych sądów i władz administracyjnych, aby mogły przed nimi bronić swoich praw osobistych i majątkowych.

Artykuł 123

Żadne z postanowień niniejszego układu nie stanowi przeszkody dla podjęcia przez Stronę jakichkolwiek środków, które:

Artykuł 124

1.  W dziedzinach objętych niniejszym układem oraz nie naruszając jakichkolwiek zawartych w nim postanowień szczególnych:

2.  Postanowienia ust. 1 pozostają bez uszczerbku dla prawa Stron do stosowania właściwych przepisów ich ustawodawstwa podatkowego wobec podatników, którzy nie znajdują się w sytuacji identycznej jeżeli chodzi o miejsce zamieszkania lub siedzibę.

Artykuł 125

1.  Strony podejmują wszelkie niezbędne środki o charakterze ogólnym lub szczególnym wymagane do wypełnienia swoich zobowiązań wynikających z niniejszego układu. Zapewniają one osiągnięcie celów określonych w niniejszym układzie.

2.  Strony zgadzają się przeprowadzić na wniosek jednej ze Stron, w trybie pilnym i za pośrednictwem odpowiednich kanałów, konsultacje mające na celu omówienie wszelkich kwestii związanych z wykładnią lub wdrażaniem niniejszego układu oraz innymi istotnymi aspektami wzajemnych stosunków.

3.  Każda ze Stron odwołuje się do Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia w przypadku sporu dotyczącego stosowania lub wykładni niniejszego układu. W takim wypadku zastosowanie ma art. 126 oraz, w niektórych przypadkach, protokół 6.

Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może rozstrzygać spory w drodze wiążących decyzji.

4.  Jeżeli jedna ze Stron uważa, że druga Strona nie wypełniła zobowiązania wynikającego z niniejszego układu, może podjąć odpowiednie środki. Przedtem jednak, z wyjątkiem szczególnie pilnych przypadków, powinna przekazać Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia wszelkie informacje niezbędne do dokładnego zbadania sytuacji w celu znalezienia rozwiązania zadowalającego obie Strony.

Przy wyborze środków pierwszeństwo należy przyznać tym z nich, które w najmniejszym stopniu zakłócają funkcjonowanie niniejszego układu. Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia jest niezwłocznie powiadamiana o podjęciu tych środków, a jeżeli druga Strona wystąpi z takim wnioskiem, stanowią one przedmiot konsultacji w Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia, Komitecie Stabilizacji i Stowarzyszenia lub dowolnym innym organie utworzonym na podstawie art. 119 i 120.

5.  Postanowienia ust. 2, 3 i 4 nie wpływają w żaden sposób na postanowienia art. 30, 38, 39, 40, 44 i protokołu 2 oraz pozostają bez uszczerbku dla tych postanowień.

Artykuł 126

1.  W przypadku powstania sporu między Stronami dotyczącego wykładni lub stosowania niniejszego układu jedna ze Stron przekazuje drugiej stronie oraz Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia formalny wniosek o rozstrzygnięcie spornej kwestii.

Jeśli strona uzna, że środki przyjęte przez drugą Stronę lub brak działań drugiej Strony stanowią naruszenie zobowiązań wynikających z niniejszego układu, formalny wniosek o rozstrzygnięcie spornej kwestii powinien zawierać uzasadnienie takiego stanowiska, a w stosownych przypadkach informację, że Strona może podjąć środki przewidziane w art. 125 ust. 4.

2.  Strony dokładają wszelkich starań, aby rozstrzygnąć spór poprzez prowadzone w dobrej wierze konsultacje w ramach Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia oraz innych organów przewidzianych w ust. 3 w celu jak najszybszego znalezienia rozwiązań możliwych do przyjęcia przez obie Strony.

3.  Strony przekazują Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia wszelkie istotne informacje wymagane w celu dokładnego zbadania sytuacji.

Do czasu znalezienia rozwiązania sporna kwestia jest przedmiotem dyskusji podczas każdego spotkania Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia, chyba że doszło do wszczęcia postępowania arbitrażowego przewidzianego w protokole 6. Spór uznaje się za rozstrzygnięty, jeśli Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia podjęła wiążącą decyzję o jego rozstrzygnięciu, zgodnie z art. 125 ust. 3 lub jeśli oświadczyła, że spór już nie istnieje.

Konsultacje w sprawie sporu mogą być prowadzone również podczas posiedzeń Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia lub innych odpowiednich komitetów i organów ustanowionych na podstawie art. 119 i 120, jeśli Strony tak uzgodnią lub na wniosek jednej ze Stron. Konsultacje mogą być również prowadzone w formie pisemnej.

Wszystkie informacje ujawnione podczas konsultacji są poufne.

4.  W kwestiach wchodzących w zakres stosowania protokołu 6 każda ze Stron może przedłożyć sporną kwestię do rozstrzygnięcia w ramach arbitrażu zgodnie z tym protokołem, jeśli Stronom nie udało się rozstrzygnąć sporu w ciągu dwóch miesięcy od rozpoczęcia procedury rozstrzygania sporu zgodnie z ust. 1.

Artykuł 127

Do czasu przyznania równoważnych praw osobom i podmiotom gospodarczym na mocy niniejszego układu, pozostaje on bez wpływu na prawa gwarantowane tym osobom i podmiotom postanowieniami istniejących umów wiążących jedno lub kilka państw członkowskich, z jednej strony, i Bośnię i Hercegowinę, z drugiej strony.

Artykuł 128

Załączniki I-VII oraz protokoły 1-7, stanowią integralną część niniejszego układu.

Umowa ramowa pomiędzy Wspólnotą Europejską a Bośnią i Hercegowiną w sprawie ogólnych zasad uczestnictwa Bośni i Hercegowiny w programach wspólnotowych ( 6 ), podpisana 22 listopada 2004 r., oraz załącznik do niej, stanowią integralną część niniejszego układu. Przegląd, o którym mowa w art. 8 Umowy ramowej, wykonuje się w ramach Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia, która ma prawo dokonać niezbędnych zmian w Umowie ramowej.

Artykuł 129

Układ zostaje zawarty na czas nieokreślony.

Każda ze Stron może wypowiedzieć niniejszy układ poprzez powiadomienie drugiej Strony. Niniejszy układ przestaje obowiązywać po upływie sześciu miesięcy od daty takiego powiadomienia.

Każda ze Stron może zawiesić obowiązywanie niniejszego układu ze skutkiem natychmiastowym w przypadku niezastosowania się przez drugą ze Stron do zasadniczych elementów niniejszego układu.

Artykuł 130

Do celów niniejszego układu określenie „Strony” oznacza, z jednej strony, Wspólnotę albo jej państwa członkowskie albo też Wspólnotę i państwa członkowskie, zgodnie z ich stosownymi uprawnieniami, a z drugiej strony Bośnię i Hercegowinę.

Artykuł 131

Niniejszy układ ma zastosowanie, z jednej strony, do terytoriów, na których obowiązują Traktaty ustanawiające Wspólnotę Europejską oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, zgodnie z warunkami określonymi w tych Traktatach, a z drugiej strony do terytorium Bośni i Hercegowiny.

Artykuł 132

Depozytariuszem niniejszego układu jest Sekretarz Generalny Rady Unii Europejskiej.

Artykuł 133

Niniejszy układ został sporządzony w dwóch egzemplarzach w języku angielskim, bułgarskim, czeskim, duńskim, estońskim, fińskim francuskim, greckim, hiszpańskim, litewskim, łotewskim, maltańskim, niderlandzkim, niemieckim, polskim, portugalskim, rumuńskim słowackim, słoweńskim, szwedzkim, węgierskim,włoskim bośniackim, chorwackim i serbskim, a każdy z tych tekstów jest na równi autentyczny.

Artykuł 134

Strony ratyfikują lub zatwierdzają niniejszy układ zgodnie z własnymi procedurami.

Dokumenty ratyfikacyjne lub zatwierdzające zostaną złożone w Sekretariacie Generalnym Rady Unii Europejskiej.

Niniejszy układ wchodzi w życie w pierwszym dniu drugiego miesiąca po dacie złożenia ostatniego dokumentu ratyfikacyjnego lub zatwierdzającego.

Artykuł 135

Umowa przejściowa

W przypadku gdy przed zakończeniem procedur niezbędnych dla wejścia w życie niniejszego układu, postanowienia pewnych części tego układu, zwłaszcza postanowienia dotyczące swobodnego przepływu towarów, jak również istotne postanowienia dotyczące transportu, zostały wprowadzone w życie na mocy umów przejściowych między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną, Strony uzgadniają, iż w tych okolicznościach, do celów postanowień tytułu IV, art. 71 i 73 niniejszego układu, protokołów 1, 2, 4, 5, 6 i 7 oraz stosownych postanowień protokołu 3 do niniejszego układu, przez „datę wejścia w życie niniejszego układu” rozumie się datę wejścia w życie umowy przejściowej w odniesieniu do obowiązków zawartych w postanowieniach, o których mowa powyżej.

Съставено в Люксембург на шестнадесети юни две хиляди и осма година.

Hecho en Luxemburgo, el dieciséis de junio de dos mil ocho.

V Lucemburku dne šestnáctého června dva tisíce osm.

Udfærdiget i Luxembourg den sekstende juni to tusind og otte.

Geschehen zu Luxemburg am sechzehnten Juni zweitausendacht.

Kahe tuhande kaheksanda aasta juunikuu kuueteistkümnendal päeval Luxembourgis.

Έγινε στo Λουξεμβούργο, στις δέκα έξι Ιουνίου δύο χιλιάδες οκτώ.

Done at Luxembourg on the sixteenth day of June in the year two thousand and eight.

Fait à Luxembourg, le seize juin deux mille huit.

Fatto a Lussemburgo, addì sedici giugno duemilaotto.

Luksemburgā, divtūkstoš astotā gada sešpadsmitajā jūnijā.

Priimta du tūkstančiai aštuntų metų birželio šešioliktą dieną Liuksemburge.

Kelt Luxembourgban, a kétezer-nyolcadik év június tizenhatodik napján.

Magħmul fil-Lussemburgu, fis-sittax-il jum ta' Ġunju tas-sena elfejn u tmienja.

Gedaan te Luxemburg, de zestiende juni tweeduizend acht.

Sporządzono w Luksemburgu dnia szesnastego czerwca roku dwa tysiące ósmego.

Feito em Luxemburgo, em dezasseis de Junho de dois mil e oito.

Încheiat la Luxembourg, la șaisprezece iunie două mii opt.

V Luxemburgu dňa šestnásteho júna dvetisícosem.

V Luxembourgu, dne šestnajstega junija leta dva tisoč osem.

Tehty Luxemburgissa kuudentenatoista päivänä kesäkuuta vuonna kaksituhattakahdeksan.

Som skedde i Luxemburg den sextonde juni tjugohundraåtta.

Sačinjeno u Luksemburgu, šesnaestoga juna dvije hiljade osme godine.

Sačinjeno u Luksemburgu, šesnaestoga lipnja dvije tisuće osme godine.

Састављено у Луксембургу, шеснаестога јуна двије хиљаде осме године.

Voor het Koninkrijk België

Pour le Royaume de Belgique

Für das Königreich Belgien

Deze handtekening verbindt eveneens de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Cette signature engage également la Communauté française, la Communauté flamande, la Communauté germanophone, la Région wallonne, la Région flamande et la Région de Bruxelles-Capitale.

Diese Unterschrift bindet zugleich die Deutschsprachige Gemeinschaft, die Flämische Gemeinschaft, die Französische Gemeinschaft, die Wallonische Region, die Flämische Region und die Region Brüssel-Hauptstadt.

За Релублика България

Za Českou republiku

På Kongeriget Danmarks vegne

Für die Bundesrepublik Deutschland

Eesti Vabariigi nimel

Thar cheann na hÉireann

For Ireland

Για την Ελληνική Δημοκρατία

Por el Reino de España

Pour la République française

Per la Repubblica italiana

Για την Κυπριακή Δημοκρατία

Latvijas Republikas vārdā

Lietuvos Respublikos vardu

Pour le Grand-Duché de Luxembourg

A Magyar Köztársaság részéről

Gћal Malta

Voor het Koninkrijk der Nederlanden

Für die Republik Österreich

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Pela República Portuguesa

Pentru România

Za Republiko Slovenijo

Za Slovenskú republiku

Suomen tasavallan puolesta

För Republiken Finland

För Konungariket Sverige

For the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

За Европейската общност

Por las Comunidades Europeas

Za Evropská společenství

For De Europæiske Fællesskaber

Für die Europäischen Gemeinschaften

Euroopa ühenduste nimel

Για τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες

For the European Communities

Pour les Communautés européennes

Per le Comunità europee

Eiropas Kopienu vārdā

Europos Bendrijų vardu

Az Európai Közösségek részéről

Għall-Komunitajiet Ewropej

Voor de Europese Gemeenschappen

W imieniu Wspólnot Europejskich

Pelas Comunidades Europeias

Pentru Comunitatea Europeană

Za Európske spoločenstvá

Za Evropske skupnosti

Euroopan yhteisöjen puolesta

På europeiska gemenskapernas vägnar

Za Bosnu i Hercegovinu

Za Bosnu i Hercegovinu

За Босну и Херцеговину

LISTA ZAŁĄCZNIKÓW I PROTOKOŁÓW

ZAŁĄCZNIKI

PROTOKOŁY

ZAŁĄCZNIK I

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA WSPÓLNOTOWYCH PRODUKTÓW PRZEMYSŁOWYCH

ZAŁĄCZNIK IA

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA WSPÓLNOTOWYCH PRODUKTÓW PRZEMYSŁOWYCH

(o których mowa w art. 21)

Stawki celne zostaną obniżone w następujący sposób:

ZAŁĄCZNIK IB

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA WSPÓLNOTOWYCH PRODUKTÓW PRZEMYSŁOWYCH

(o których mowa w art. 21)

Stawki celne zostaną obniżone w następujący sposób:

ZAŁĄCZNIK IC

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA WSPÓLNOTOWYCH PRODUKTÓW PRZEMYSŁOWYCH

(o których mowa w art. 21)

Stawki celne zostaną obniżone w następujący sposób:

ZAŁĄCZNIK II

DEFINICJA „MŁODEJ WOŁOWINY”

(o której mowa w art. 27 ust. 2)

Nie naruszając reguł wykładni nomenklatury scalonej (CN), opis produktów należy traktować wyłącznie jako wskazówkę, podczas gdy system preferencyjny jest ustalany, kontekście niniejszego załącznika, przez zakres kodów NS. W przypadku gdy wskazywane są kody ex CN, system preferencyjny ustalany jest poprzez łączne zastosowanie kodu CN oraz odpowiadającego mu opisu.

ZAŁĄCZNIK III

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY

ZAŁĄCZNIK IIIA

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY

(określone w art. 27 ust. 4 lit. a)

Bezcłowe dla nieograniczonych ilości od dnia wejścia w życie niniejszego układu

ZAŁĄCZNIK IIIB

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY

(określone w art. 27 ust. 4 lit. b))

Stawki celne zostaną obniżone w następujący sposób:

ZAŁĄCZNIK IIIC

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY

(określone w art. 27 ust. 4 lit. b))

Stawki celne zostaną obniżone w następujący sposób:

ZAŁĄCZNIK IIID

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINYDLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY

(określone w art. 27 ust. 4 lit. b))

Stawki celne zostaną obniżone w następujący sposób:

ZAŁĄCZNIK IIIE

PREFERENCJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY

(określone w art. 27 ust. 4 lit. c))

W dniu wejścia w życie układu cła zostają zniesione w ramach kontyngentu taryfowego. Przywóz wykraczający poza kontyntgent pozostaje obciążonym cłem KNU.

▼M1

ZAŁĄCZNIK IIIF

KONCESJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PODSTAWOWYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH Z UNII EUROPEJSKIEJ

(o którym mowa w art. 27 ust. 4a USiS)

▼B

ZAŁĄCZNIK IV

CŁA STOSOWANE W PRZYWOZIE DO WSPÓLNOTY TOWARÓW POCHODZĄCYCH Z BOŚNI I HERCEGOWINY

Przywóz do Wspólnoty towarów pochodzących z Bośni i Hercegowiny podlega koncesjom określonym poniżej:

Stawka celna obowiązująca w odniesieniu do wszystkich produktów objętych pozycją HS 1604 , z wyjątkiem sardynek i sardeli przetworzonych lub konserwowych, zostanie obniżona zgodnie z następującą tabelą:

▼M1

ZAŁĄCZNIK IVA

CŁA STOSOWANE DO PRODUKTÓW POCHODZĄCYCH Z BOŚNI I HERCEGOWINY W PRZYWOZIE DO UNII EUROPEJSKIEJ

(o którym mowa w art. 28 ust. 1a USiS)

▼B

ZAŁĄCZNIK V

CŁA STOSOWANE W PRZYWOZIE DO BOŚNI I HERCEGOWINY TOWARÓW POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY

Cła na produkty rybactwa pochodzące ze Wspólnoty będą znoszone zgodnie z następującym harmonogramem:

ZAŁĄCZNIK VI

SWOBODA PRZEDSIĘBIORCZOŚCI: USŁUGI FINANSOWE

(o których mowa w tytule V rozdz. II)

USŁUGI FINANSOWE: DEFINICJE

Pod pojęciem „usługi finansowej” rozumie się każdą usługę o charakterze finansowym, świadczoną przez usługodawcę finansowego jednej ze Stron.

Usługi finansowe obejmują następujące rodzaje działalności:

Definicja usług finansowych nie obejmuje następujących rodzajów działalności:

ZAŁĄCZNIK VII

PRAWA WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ, PRZEMYSŁOWEJ I HANDLOWEJ

(o których mowa w art. 73)

PROTOKÓŁ 1

w sprawie handlu przetworzonymi produktami rolnymi pomiędzy Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną

Artykuł 1

1.  Wspólnota oraz Bośnia i Hercegowina stosują w stosunku do przetworzonych produktów rolnych opłaty celne wymienione odpowiednio w załączniku I i załączniku II zgodnie z wymienionymi w nich warunkami, niezależnie od ograniczeń kontyngentowych.

2.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia podejmuje decyzje w sprawie:

3.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może zastąpić należności celne ustanowione w niniejszym protokole systemem ustanowionym na podstawie odpowiednich cen rynkowych obowiązujących we Wspólnocie i w Bośni i Hercegowinie na produkty rolne faktycznie stosowane przy wytwarzaniu przetworzonych produktów rolnych objętych niniejszym protokołem.

Artykuł 2

Stawki celne stosowane na podstawie art. 1 mogą zostać obniżone decyzją Rady Stabilizacji i Stowarzyszenia:

Obniżkę przewidzianą w lit.a) oblicza się w oparciu o część stawki celnej wskazanej jako składnik rolny, który powinien odpowiadać produktom rolnym rzeczywiście używanym do produkcji określonych przetworzonych produktów rolnych i który powinien zostać odliczony od stawki celnej stosowanej do podstawowych produktów rolnych.

Artykuł 3

Wspólnota i Bośnia i Hercegowina informują się wzajemnie o regulacjach administracyjnych przyjętych w odniesieniu do produktów objętych niniejszym protokołem. Uzgodnienia te powinny zapewnić równe traktowanie wszystkich zainteresowanych stron i powinny być możliwie jak najprostsze i jak najbardziej elastyczne.

ZAŁĄCZNIK I DO PROTOKOŁU I

CŁA STOSOWANE PRZY PRZYWOZIE DO WSPÓLNOTY TOWARÓW POCHODZĄCYCH Z BOŚNI I HERCEGOWINY

Przy przywozie do Wspólnoty wymienionych poniżej przetworzonych produktów rolnych pochodzących z Bośni i Hercegowiny obowiązują zerowe stawki celne.

ZAŁĄCZNIK II DO PROTOKOŁU 1

CŁA STOSOWANE PRZY PRZYWOZIE DO BOŚNI I HERCEGOWINY TOWARÓW POCHODZĄCYCH ZE WSPÓLNOTY (W TRYBIE NATYCHMIASTOWYM LUB STOPNIOWO)

▼M1

ZAŁĄCZNIK III DO PROTOKOŁU 1

KONCESJE TARYFOWE BOŚNI I HERCEGOWINY DLA PRZETWORZONYCH PRODUKTÓW ROLNYCH POCHODZĄCYCH Z UNII EUROPEJSKIEJ

(o którym mowa w art. 25 USiS)

Z dniem wejścia w życie lub rozpoczęcia tymczasowego stosowania Protokołu w celu uwzględnienia przystąpienia Chorwacji do Unii Europejskiej znosi się należności celne przywozowe w ramach wielkości kontyngentów taryfowych określonych poniżej. W przypadku przywozu wykraczającego poza kontyngent zastosowanie ma stawka KNU. W odniesieniu do 2017 r. zastosowanie ma pełna kwota kontyngentu, niezależnie od daty wejścia w życie lub rozpoczęcia tymczasowego stosowania Protokołu.

▼M2

PROTOKÓŁ 2

dotyczący definicji pojęcia „produkty pochodzące” i metod współpracy administracyjnej

Artykuł 1

Obowiązujące reguły pochodzenia

1.  Do celów wykonania niniejszego Układu zastosowanie ma dodatek I i odpowiednie postanowienia dodatku II do Regionalnej konwencji w sprawie paneurośródziemnomorskich preferencyjnych reguł pochodzenia ( 7 ) (zwanej dalej „Konwencją”).

2.  Wszystkie odniesienia do „odpowiedniej umowy” zawarte w dodatku I i w odpowiednich postanowieniach dodatku II do Konwencji traktuje się jako odniesienia do niniejszego Układu.

Artykuł 2

Rozstrzyganie sporów

1.  Spory zaistniałe w związku z procedurami weryfikacji określonymi w art. 32 dodatku I do Konwencji, których nie można rozstrzygnąć pomiędzy organami celnymi wnioskującymi o przeprowadzenie weryfikacji a organami celnymi odpowiedzialnymi za przeprowadzenie tej weryfikacji, przekazuje się Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia.

2.  We wszystkich przypadkach rozstrzyganie sporów pomiędzy importerem a organami celnymi kraju przywozu podlega prawodawstwu tego kraju.

Artykuł 3

Zmiany w protokole

Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może zdecydować o wprowadzeniu zmian do postanowień niniejszego Protokołu.

Artykuł 4

Wystąpienie z Konwencji

1.  Jeżeli Unia Europejska lub Bośnia i Hercegowina zawiadomi na piśmie depozytariusza Konwencji o zamiarze wystąpienia z Konwencji zgodnie z jej art. 9, Unia Europejska oraz Bośnia i Hercegowina niezwłocznie rozpoczną negocjacje w sprawie reguł pochodzenia w celu wykonania niniejszego układu.

2.  Do czasu wejścia w życie takich nowo wynegocjowanych reguł pochodzenia do niniejszego Układu nadal mają zastosowanie reguły pochodzenia zawarte w dodatku I oraz, w stosownych przypadkach, w odpowiednich postanowieniach dodatku II do Konwencji, mające zastosowanie w momencie wystąpienia. Jednakże, począwszy od momentu wystąpienia, reguły pochodzenia zawarte w dodatku I oraz, w stosownych przypadkach, w odpowiednich postanowieniach dodatku II do Konwencji interpretuje się w taki sposób, aby umożliwić dwustronną kumulację jedynie między Unią Europejską a Bośnią i Hercegowiną.

Artykuł 5

Postanowienia przejściowe – kumulacja

Niezależnie od art. 16 ust. 5 i art. 21 ust. 3 dodatku I do Konwencji, w przypadku gdy kumulacja obejmuje tylko państwa EFTA, Wyspy Owcze, Unię Europejską, Turcję, uczestników procesu stabilizacji i stowarzyszenia i Republikę Mołdawii, dowodem pochodzenia może być świadectwo przewozowe EUR.1 lub deklaracja pochodzenia.

▼B

PROTOKÓŁ 3

Transport lądowy

Artykuł 1

Cel

Celem niniejszego protokołu jest wspieranie współpracy między Stronami w zakresie transportu lądowego, a w szczególności ruchu tranzytowego, oraz zapewnienie w tym celu skoordynowanego rozwoju transportu między terytoriami i przez terytoria Stron dzięki pełnemu i niezależnemu zastosowania postanowień niniejszego protokołu.

Artykuł 2

Zakres

1.  Współpraca obejmuje transport, w szczególności transport drogowy, kolejowy i kombinowany oraz dotyczy odpowiedniej infrastruktury.

2.  W związku z tym zakres niniejszego protokołu obejmuje w szczególności:

Artykuł 3

Definicje

Dla celów niniejszego protokołu zastosowanie mają następujące definicje:

a)	wspólnotowy ruch tranzytowy : przewóz towarów tranzytem przez terytorium Bośni i Hercegowiny w drodze do lub z państwa członkowskiego Wspólnoty za pośrednictwem przewoźnika mającego siedzibę we Wspólnocie;

b)	ruch tranzytowy Bośni i Hercegowiny : przewóz towarów tranzytem z Bośni i Hercegowiny przez terytorium Wspólnoty do państwa trzeciego lub towarów przewożonych z państwa trzeciego do Bośni i Hercegowiny, za pośrednictwem przewoźnika mającego siedzibę w Bośni i Hercegowinie;

c)

transport kombinowany : transport towarów, podczas którego samochód ciężarowy, przyczepa, naczepa z jednostką ciągnącą lub bez jednostki ciągnącej, nadwozie wymienne lub kontener o długości 20 stóp lub większej korzysta z drogi w początkowym lub końcowym odcinku przewozu, a na innym odcinku z usługi kolei, żeglugi śródlądowej lub transportu morskiego, przy czym odcinek ten przekracza 100 km w linii prostej, a w początkowym lub końcowym odcinku przewóz odbywa transportem drogowym; — między punktem załadunku towarów a najbliższą dogodną stacją kolejową załadunku, w przypadku początkowego odcinka, oraz między najbliższą dogodną stacją kolejową wyładunku a punktem wyładunku towarów, w przypadku końcowego odcinka, lub — w promieniu nieprzekraczającym 150 km w linii prostej z portu śródlądowego lub portu morskiego załadunku lub wyładunku.

INFRASTRUKTURA

Artykuł 4

Postanowienia ogólne

Strony zgadzają się niniejszym przyjąć wzajemnie skoordynowane środki aby rozwinąć sieć infrastruktury transportu intermodalnego, jako kluczowego sposobu rozwiązania problemów związanych z przewozem towarów przez Bośnię i Hercegowinę, a w szczególności przez korytarz paneuropejski V oraz połączenie żeglugi śródlądowej Sawą z korytarzem VII, które stanowią cześć podstawowej sieci transportu regionalnego zgodnie z definicją zawartą w protokole ustaleń, o którym mowa w art. 5.

Artykuł 5

Planowanie

Stworzenie multimodalnej sieci transportu regionalnego na terytorium Bośni i Hercegowiny, zaspokajającej potrzeby Bośni i Hercegowiny i regionu Europy Południowo-Wschodniej i obejmującej główne trasy drogowe i kolejowe, wodne szlaki śródlądowe, porty śródlądowe i morskie, porty lotnicze i inne właściwe elementy sieci, ma szczególne znaczenie dla Wspólnoty i Bośni i Hercegowiny. Sieć taka została określona w protokole ustaleń dotyczącym stworzenia podstawowej sieci infrastruktury transportowej w Europie Południowo-Wschodniej, który został podpisany w przez ministrów państw tego regionu i Komisję Europejską w czerwcu 2004 r. Tworzeniem sieci i wyborem priorytetów zajmuje się komitet sterujący złożony z przedstawicieli każdego z sygnatariuszy.

Artykuł 6

Aspekty finansowe

1.  Wspólnota, zgodnie z art. 112 niniejszego układu, może wnosić wkład finansowy w niezbędne prace nad infrastrukturą, o których mowa w art. 5 protokołu. Wkład finansowy może mieć formę kredytu z Europejskiego Banku Inwestycyjnego, jak również każdą inną formę finansowania zapewniającą dodatkowe środki.

2.  W celu przyspieszenia prac Komisja Europejska, w miarę możliwości, dołoży starań, aby zachęcić do wykorzystania dodatkowych zasobów, takich jak inwestycje pochodzące z niektórych państw członkowskich realizowane na zasadzie dwustronnej lub zasoby pochodzące z funduszy publicznych bądź prywatnych.

TRANSPORT KOLEJOWY I KOMBINOWANY

Artykuł 7

Postanowienia ogólne

Strony przyjmują wzajemnie skoordynowane środki niezbędne do rozwoju i wspierania transportu kolejowego i transportu kombinowanego w celu zapewnienia, by w przyszłości większa część ich transportu dwustronnego i tranzytu przez Bośnię i Hercegowinę odbywała się w warunkach bardziej sprzyjających środowisku naturalnemu.

Artykuł 8

Szczególne aspekty dotyczące infrastruktury

W ramach modernizacji kolei w Bośni i Hercegowinie należy podjąć niezbędne kroki w celu przystosowania tego systemu do transportu kombinowanego, przy szczególnym uwzględnieniu potrzeby budowy lub rozbudowy terminali i tuneli kolejowych oraz zwiększenia przepustowości, co wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych.

Artykuł 9

Środki wspierające

Strony podejmą wszelkie niezbędne kroki sprzyjające rozwojowi transportu kombinowanego.

Celem tych środków jest:

Artykuł 10

Znaczenie transportu kolejowego

W zakresie odpowiednich kompetencji państw i przedsiębiorstw kolejowych, Strony, w odniesieniu do przewozu pasażerów i towarów, zalecają, aby ich przedsiębiorstwa kolejowe:

TRANSPORT DROGOWY

Artykuł 11

Postanowienia ogólne

1.  W odniesieniu do wzajemnego dostępu do rynków transportowych Strony uzgadniają wstępnie i bez uszczerbku dla ust. 2, że utrzymany zostanie system wynikający z umów wielostronnych lub innych obowiązujących międzynarodowych aktów prawnych zawartych przez każde państwo członkowskie Wspólnoty z Bośnią i Hercegowiną lub, w przypadku gdy nie ma takich umów lub aktów, wynikający ze stanu faktycznego, jaki istniał w 1991 r.

Jednakże do czasu zawarcia między Wspólnotą a Bośnią i Hercegowiną umów w sprawie dostępu do rynku transportu drogowego, zgodnie z art. 12, oraz w sprawie podatków drogowych, zgodnie z art. 13 ust. 2, Bośnia i Hercegowina współpracuje z państwami członkowskimi Wspólnoty nad zmianą tych umów dwustronnych w celu ich dostosowania do niniejszego protokołu.

2.  Niniejszym Strony uzgadniają, że Wspólnota uzyska nieograniczony dostęp dla tranzytu przez terytorium Bośni i Hercegowiny, a Bośnia i Hercegowina nieograniczony dostęp dla tranzytu przez terytorium Wspólnoty ze skutkiem od dnia wejścia w życie niniejszego układu.

3.  Jeżeli, w wyniku praw przyznanych na mocy ust. 2, ruch tranzytowy obsługiwany przez przewoźników wspólnotowych wzrośnie do poziomu powodującego poważne szkody dla infrastruktury drogowej lub zagrażającego powstaniem takich szkód albo poziomu zakłócającego płynność ruchu na osiach wymienionych w art. 5, lub grożącego zakłóceniem, i jeśli okolicznościach w związku z tymi samymi okolicznościami pojawią się problemy na części terytorium Wspólnoty położonej przy granicy z Bośnią i Hercegowiną, sprawa zostaje przekazana Radzie Stabilizacji i Stowarzyszenia, zgodnie z art. 117 niniejszego układu. Strony mogą zaproponować wyjątkowe środki przejściowe o charakterze niedyskryminacyjnym, niezbędne dla ograniczenia lub zmniejszenia tych szkód i zakłóceń.

4.  Jeżeli Wspólnota ustanowi zasady mające na celu zmniejszenie ilości zanieczyszczeń wydzielanych przez pojazdy ciężarowe zarejestrowane w Unii Europejskiej oraz poprawę bezpieczeństwa na drogach, podobne zasady mają zastosowanie do pojazdów ciężarowych zarejestrowanych w Bośni i Hercegowinie poruszających się po terytorium Wspólnoty. Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia przyjmuje niezbędne ustalenia.

5.  Strony powstrzymują się od podejmowania jednostronnych działań, które mogłyby prowadzić do nierównego traktowania przewoźników lub pojazdów ze Wspólnoty oraz przewoźników i pojazdów z Bośni i Hercegowiny. Każda z Umawiających się Stron podejmuje wszelkie kroki niezbędne do usprawnienia transportu drogowego na trasach prowadzących na terytorium drugiej strony lub przez to terytorium.

Artykuł 12

Dostęp do rynku

Jako priorytet, zgodnie z własnymi przepisami wewnętrznymi, Strony zobowiązują się do wspólnej pracy nad:

Artykuł 13

Podatki, opłaty drogowe i inne opłaty

1.  Strony przyjmują, że opodatkowanie pojazdów drogowych, opłaty drogowe i inne opłaty pobierane przez każdą ze Stron nie mogą mieć charakteru dyskryminującego.

2.  Strony rozpoczną w możliwie najszybszym terminie negocjacje w celu osiągnięcia porozumienia w kwestii podatków drogowych, w oparciu o przyjęte w tej dziedzinie zasady wspólnotowe. Celem tego porozumienia będzie w szczególności zagwarantowanie swobodnego ruchu transgranicznego, stopniowa eliminacja różnic między systemami podatków drogowych stosowanymi przez Strony oraz usunięcie zakłóceń konkurencji wynikających z tych różnic.

3.  Do czasu zakończenia negocjacji wspomnianych w ust. 2 Strony usuną wszelkie przejawy nierównego traktowania przewoźników wspólnotowych oraz przewoźników z Bośni i Hercegowiny pod względem nakładania podatków i pobierania opłat z tytułu przejazdu samochodami ciężarowymi lub posiadania takich pojazdów, a także podatków lub opłat pobieranych od operacji transportowych na terytorium Stron. Bośnia i Hercegowina zobowiązuje się do informowania Komisji Europejskiej, na jej wniosek, o wysokości stosowanych podatków, opłat drogowych i innych opłat, jak również metod ich naliczania.

4.  Do czasu zawarcia porozumień, o których mowa w ust. 2 i art. 12, wszelkie zmiany w podatkach, winietach lub innych opłatach, proponowane po wejściu w życie niniejszego układu, w tym zmiany dotyczące systemów ich pobierania mających zastosowanie do wspólnotowego ruchu tranzytowego przez Bośnię i Hercegowinę, muszą być procedurą uprzedniej konsultacji.

Artykuł 14

Tonaż i wymiary

1.  Bośnia i Hercegowina zgadza się na to, by pojazdy drogowe spełniające normy wspólnotowe pod względem tonażu i wymiarów mogły swobodnie i bez przeszkód poruszać się po drogach objętych zakresem art. 5. W terminie sześciu miesięcy od wejścia w życie niniejszego układu, na pojazdy drogowe, które nie spełniają obowiązujących w Bośni i Hercegowinie standardów może zostać nałożona specjalna opłata o charakterze niedyskyminacyjnym, proporcjonalna do szkód spowodowanych przez dodatkowy nacisk osi.

2.  Bośnia i Hercegowina postara się zharmonizować obowiązujące na jej terytorium uregulowania i normy dotyczące budowy dróg z obowiązującym we Wspólnocie prawodawstwem przed upływem piątego roku po wejściu w życie niniejszego układu oraz podejmie istotne wysiłki na rzecz dostosowania jakości istniejących dróg objętych zakresem art. 5 do wspomnianych nowych uregulowań i norm w zaproponowanym terminie, stosownie do możliwości finansowych.

Artykuł 15

Środowisko naturalne

1.  W celu ochrony środowiska naturalnego Strony dołożą starań, aby wprowadzić normy dotyczące emisji gazów i cząstek stałych oraz poziomu hałasu dla pojazdów ciężarowych, zapewniające wysoki poziom ochrony środowiska naturalnego.

2.  Aby dostarczyć przedstawicielom sektora transportu przejrzystych informacji oraz zachęcić do skoordynowanych badań, programowania i produkcji, należy unikać wprowadzania w tej dziedzinie wyjątkowych norm krajowych.

3.  Pojazdy, które spełniają normy ustanowione na mocy umów międzynarodowych, w tym odnoszące się do ochrony środowiska, mogą się poruszać po terytorium Stron bez dalszych ograniczeń.

4.  W zakresie wprowadzania nowych norm Strony współpracują ze sobą w celu zrealizowania wspomnianych powyżej celów.

Artykuł 16

Aspekty socjalne

1.  Bośnia i Hercegowina zharmonizuje ustawodawstwo dotyczące szkolenia pracowników zatrudnianych przez przewoźników drogowych - w szczególności w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych - z normami Wspólnoty.

2.  Bośnia i Hercegowina, jako strona Umowy europejskiej dotyczącej pracy załóg pojazdów wykonujących międzynarodowe przewozy drogowe (AETR), oraz Wspólnota skoordynują w największym możliwym stopniu swoją politykę w zakresie czasu pracy kierowców, przerw w czasie jazdy i czasu przeznaczonego na odpoczynek dla kierowców oraz składu załóg, w odniesieniu do przyszłej ewolucji przepisów socjalnych w tej dziedzinie.

3.  Strony będą współpracować ze sobą w zakresie wdrożenia i egzekwowania przepisów socjalnych w dziedzinie transportu drogowego.

4.  Strony zapewniają równoważność swoich odpowiednich przepisów regulujących dopuszczenie do wykonywania zawodu przewoźnika drogowego, mając na względzie wzajemne uznawanie tych przepisów.

Artykuł 17

Przepisy dotyczące ruchu drogowego

1.  Strony wymieniają się doświadczeniami i dążą do zharmonizowania swych przepisów w celu poprawy płynności ruchu w okresach jego szczytowego natężenia (weekendy inne dni ustawowo wolne od pracy, sezon turystyczny).

2.  Strony wpierają ogólnie wprowadzanie, rozwijanie i koordynację systemu informacji o ruchu drogowym.

3.  Strony będą dążyć do zharmonizowania swych przepisów regulujących przewóz towarów szybko psujących się, żywych zwierząt i substancji niebezpiecznych.

4.  Strony dołożą również starań na rzecz zharmonizowania pomocy technicznej dla kierowców, upowszechniania podstawowych informacji na temat ruchu drogowego i innych kwestii przydatnych dla turystów, a także zharmonizowania zasad działania służb ratowniczych, w tym pogotowia ratunkowego.

Artykuł 18

Bezpieczeństwo ruchu drogowego

1.  Bośnia i Hercegowina zharmonizuje swoje ustawodawstwo dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego -szczególnie w odniesieniu do transportu towarów niebezpiecznych - z prawodawstwem wspólnotowym przed upływem trzeciego roku od daty wejścia w życie niniejszego układu.

2.  Bośnia i Hercegowina jako strona Umowy europejskiej dotyczącej międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR) oraz Wspólnota skoordynują w największym możliwym stopniu swoją politykę w zakresie przewozu towarów niebezpiecznych.

3.  Strony współpracują w zakresie wdrożenia i egzekwowania przepisów regulujących bezpieczeństwo ruchu drogowego, w szczególności w zakresie wydawania prawa jazdy i środków służących zmniejszeniu liczby wypadków.

UPROSZCZENIE FORMALNOŚCI

Artykuł 19

Uproszczenie formalności

1.  Strony zobowiązują się uprościć przepływ towarów w transporcie kolejowym i drogowym, zarówno w ruchu dwustronnym, jak i tranzytowym.

2.  Strony zobowiązują się rozpocząć negocjacje mające prowadzić do zawarcia porozumienia w sprawie uproszczenia kontroli i formalności dotyczących przewozu towarów.

3.  Strony zobowiązują się podjąć, w niezbędnym zakresie, wspólne działania dotyczące przyjęcia środków upraszczających formalności oraz zachęcać do przyjmowania dalszych takich środków.

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł 20

Rozszerzenie zakresu protokołu

Jeżeli jedna ze Stron, na podstawie swoich doświadczeń w stosowaniu niniejszego protokołu, dojdzie do wniosku, że inne środki niewchodzące w zakres zastosowania niniejszego protokołu leżą w interesie skoordynowanej europejskiej polityki transportowej a w szczególności że mogą one pomóc w rozwiązaniu problemu ruchu tranzytowego, przekazuje swoje sugestie w tym zakresie drugiej Stronie.

Artykuł 21

Wdrożenie

1.  Współpraca między Stronami odbywa się w ramach specjalnego podkomitetu utworzonego zgodnie z art. 119 niniejszego układu.

2.  Do zadań podkomitetu należy w szczególności:

WSPÓLNA DEKLARACJA

Wartości progowe mierzone zgodnie z europejskim testem stacjonarnym (ESC) i europejskim testem pod obciążeniem (ELR):

Wartości progowe mierzone zgodnie z europejskim testem niestacjonarnym (ETC):

PROTOKÓŁ 4

dotyczący pomocy państwa dla przemysłu stalowego

Indywidualne plany działalności gospodarczej powinny być uprzednio ocenione i zatwierdzone przez organ publiczny ustanowiony na mocy art. 71 ust. 4 układu pod kątem ich zgodności z pkt 3 niniejszego protokołu.

Komisja Europejska potwierdza, że krajowy program restrukturyzacji jest zgodny z wymogami ust. 3.

Jeśli w wyniku monitorowania okaże się, że po dacie podpisania niniejszego układu przyznano beneficjentom pomoc, która nie została zatwierdzona w krajowym programie restrukturyzacji lub pomoc restrukturyzacyjną dla przedsiębiorstw w sektorze stalowym, które nie zostały ujęte w krajowym programie restrukturyzacji, odpowiedni organ monitorujący pomoc państwa w Bośni i Hercegowinie zadba o to, by tego rodzaju pomoc została zwrócona.

PROTOKÓŁ 5

Dotyczący wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach celnych

Artykuł 1

Definicje

Do celów niniejszego protokołu:

Artykuł 2

Zakres

1.  Strony pomagają sobie nawzajem w zakresie swoich uprawnień, w sposób i na warunkach ustanowionych w niniejszym protokole, aby zapewnić prawidłowe stosowanie przepisów celnych, w szczególności przez zapobieganie przypadkom naruszenia takich przepisów, badanie takich przypadków i przeciwdziałanie im.

2.  Obowiązek pomocy w sprawach celnych, przewidziany w niniejszym protokole, dotyczy wszelkich organów administracyjnych stron właściwych do stosowania niniejszego protokołu. Nie narusza to przepisów regulujących wzajemną pomoc w sprawach karnych. Współpraca nie obejmuje także wymiany informacji uzyskanych podczas działań egzekucyjnych przeprowadzanych z nakazu sądowego, chyba, że sąd zezwolił na przekazanie tych informacji.

3.  Niniejszy protokół nie obejmuje pomocy w zakresie ściągania ceł, podatków lub grzywien.

Artykuł 3

Pomoc na wniosek

1.  Na wniosek organu wnioskującego, organ będący adresatem wniosku, dostarcza wszelkich stosownych informacji pozwalających temu pierwszemu organowi upewnić się, że przepisy celne są prawidłowo stosowane, włącznie z informacjami dotyczącymi zauważonych lub planowanych działań, które stanowią lub mogłyby stanowić naruszenie przepisów celnych.

2.  Na wniosek organu wnioskującego, organ będący adresatem wniosku informuje go:

3.  Na wniosek organu wnioskującego, organ będący adresatem wniosku, podejmuje, w ramach obowiązujących go przepisów ustawowych i wykonawczych, środki niezbędne do zapewnienia specjalnego nadzoru nad:

Artykuł 4

Pomoc z własnej inicjatywy

Strony pomagają sobie wzajemnie, z własnej inicjatywy i zgodnie ze stosowanymi przez nie przepisami ustawowymi lub wykonawczymi, jeśli uznają to za niezbędne w celu prawidłowego stosowania przepisów celnych, w szczególności poprzez dostarczanie uzyskanych informacji odnoszących się do:

Artykuł 5

Dostarczanie dokumentów i powiadamianie

Na wniosek organu wnioskującego organ będący adresatem wniosku, zgodnie ze stosującymi się do tego drugiego organu przepisami ustawowymi lub wykonawczymi, podejmuje wszelkie niezbędne działania w celu:

wydanych przez organ wnioskujący i wchodzących w zakres niniejszego protokołu oraz doręczenia adresatowi przebywającemu lub mającemu siedzibę albo miejsce zamieszkania na obszarze właściwości danego organu będącego adresatem wniosku.

Wniosek o przekazanie dokumentów lub powiadomienie o decyzji składa się pisemnie w języku urzędowym organu będącego adresatem wniosku lub w języku dopuszczonym przez ten organ.

Artykuł 6

Forma i treść wniosków o udzielenie pomocy

1.  Wnioski przedstawiane na podstawie niniejszego protokołu sporządza się w formie pisemnej. Do wniosków dołącza się dokumenty niezbędne do realizacji wnioskiem. W pilnych przypadkach istnieje możliwość przyjęcia wniosków w formie ustnej, lecz muszą być one niezwłocznie potwierdzone w formie pisemnej.

2.  Wnioski przedstawiane zgodnie z ust. 1 zawierają następujące informacje:

3.  Wnioski przedkładane są w języku urzędowym organu będącego adresatem wniosku lub w języku dopuszczonym przez ten organ. Wymóg ten nie ma zastosowania do załączników do wniosku złożonego w trybie ust. 1.

4.  Jeśli dany wniosek nie spełnia powyższych wymogów formalnych, można wezwać do jego poprawienia lub uzupełnienia; jednocześnie można podjąć środki ostrożności.

Artykuł 7

Realizacja wniosków

1.  W celu zrealizowania wniosku o pomoc, organ będący adresatem wniosku, podejmuje działania w granicach swoich uprawnień i dostępnych zasobów – tak jakby działał z urzędu lub na wniosek innych organów tej samej strony – dostarczając posiadane już informacje, prowadząc odpowiednie postępowanie wyjaśniające lub organizując jego przeprowadzenie. Powyższe postanowienie dotyczy także wszelkich innych organów, którym wniosek został przekazany przez organ będący adresatem wniosku, jeśli organ ten nie może działać samodzielnie.

2.  Wnioski o pomoc realizowane są zgodnie z przepisami ustawowymi lub wykonawczymi strony będącej adresatem wniosku.

3.  Należycie upoważnieni urzędnicy strony mogą, za zgodą drugiej strony i na warunkach przez nią określonych, udać się do siedziby organu będącego adresatem wniosku lub innych właściwych organów, o których mowa w ust. 1, celem uzyskania informacji o działaniach, które są lub mogą być sprzeczne z przepisami celnymi, których organ wnioskujący potrzebuje do celów niniejszego protokołu.

4.  Należycie upoważnieni urzędnicy strony mogą, za zgodą drugiej strony i na warunkach określonych przez tę ostatnią, uczestniczyć w postępowaniach prowadzonych na terytorium drugiej strony.

Artykuł 8

Forma przekazywania informacji

1.  Organ będący adresatem wniosku, przekazuje organowi wnioskującemu, w formie pisemnej, wyniki postępowania wyjaśniającego wraz ze wszystkimi właściwymi dokumentami, uwierzytelnionymi odpisami lub innymi materiałami.

2.  Informacje mogą być przekazywane w formie elektronicznej.

3.  Oryginały dokumentów przekazuje się tylko na wniosek, w przypadku gdy uwierzytelnione odpisy byłyby niewystarczające. Oryginały dokumentów zwraca się w możliwie najkrótszym czasie.

Artykuł 9

Wyjątki od obowiązku udzielania pomocy

1.  Można odmówić udzielenia pomocy lub uzależnić jej udzielenie od spełnienia pewnych warunków lub wymogów, w przypadkach gdy Strona uzna, że udzielenie pomocy w ramach niniejszego protokołu:

2.  Organ będący adresatem wniosku, może odroczyć udzielenie pomocy, ze względu na dobro toczącego się dochodzenia, śledztwa lub postępowania. W takim wypadku organ będący adresatem wniosku, konsultuje się z organem wnioskującym, aby ustalić, czy pomocy można udzielić z zachowaniem warunków wymaganych przez organ będący adresatem wniosku.

3.  Jeśli organ wnioskujący składa wniosek o przyznanie pomocy, której sam nie byłby w stanie udzielić, gdyby został o to poproszony, powinien zaznaczyć ten fakt uwagę w swoim wniosku. Decyzja co do sposobu rozpatrzenia takiego wniosku należy do organu będącego adresatem wniosku.

4.  W przypadkach określonych w ust. 1 i 2, decyzja organu będącego adresatem wniosku oraz jej uzasadnienie muszą być niezwłocznie podane do wiadomości organu wnioskującego.

Artykuł 10

Wymiana informacji i poufność

1.  Każda informacja przekazywana zgodnie z niniejszym protokołem, niezależnie od formy, ma charakter poufny lub zastrzeżony, w zależności od zasad mających zastosowanie w każdej z stron. Jest ona objęta obowiązkiem zachowania tajemnicy urzędowej i korzysta z ochrony, jaką objęte są informacje takiego samego rodzaju na podstawie odpowiednich przepisów prawnych strony, która je otrzymała, oraz odpowiednich przepisów mających zastosowanie do organów wspólnotowych.

2.  Dane osobowe mogą być przedmiotem wymiany tylko w przypadku, gdy strona mająca je otrzymać zobowiąże się do zapewnienia ochrony tych danych w stopniu co najmniej równorzędnym do ochrony zapewnianej w danym przypadku przez stronę mającą przekazać informacje. W tym celu strony przekazują sobie wzajemnie informacje o regulacjach obowiązujących tym zakresie, w tym, w odpowiednich przypadkach, o przepisach obowiązujących w państwach członkowskich Wspólnoty.

3.  Wykorzystanie informacji uzyskanych na mocy niniejszego protokołu w postępowaniu sądowym lub administracyjnym dotyczącym działań z naruszeniem przepisów celnych uznaje się za zgodne z celami niniejszego protokołu. Dlatego strony mogą, w swoich aktach dowodowych, sprawozdaniach i zeznaniach, jak również w postępowaniach sądowych aktach oskarżenia wnoszonych do sądu, wykorzystać jako dowód informacje, które uzyskały i dokumenty, z którymi zapoznały się zgodnie z postanowieniami niniejszego protokołu. Właściwy organ, który dostarczył te informacje lub udostępnił dokumenty, jest zawiadamiany o wykorzystaniu ich w ten sposób.

4.  Uzyskane informacje wykorzystuje się wyłącznie do celów niniejszego protokołu. Jeżeli jedna ze stron pragnie wykorzystać te informacje do innych celów, musi wcześniej uzyskać na to pisemną zgodę organu, który je dostarczył. Wykorzystanie informacji w ten sposób podlega wówczas ograniczeniom nałożonym przez ten organ.

Artykuł 11

Biegli i świadkowie

Urzędnik organu będącego adresatem wniosku może zostać upoważniony do stawania, w granicach określonych przyznanym upoważnieniem, jako biegły lub świadek w postępowaniach sądowych lub administracyjnych w sprawach ujętych w niniejszym protokole, oraz do przedstawiania takich przedmiotów, dokumentów lub ich uwierzytelnionych odpisów, jakie mogą się okazać niezbędne dla celów tego postępowania. Wniosek o stawienie się musi wskazywać, przed jakim organem sądowym lub administracyjnym urzędnik musi się stawić, w jakiej sprawie oraz na jakiej podstawie lub w jakim charakterze urzędnik ten zostanie przesłuchany.

Artykuł 12

Wydatki związane z udzieleniem pomocy

Strony zrzekają się wzajemnych roszczeń dotyczących zwrotu wydatków poniesionych w związku z realizacją postanowień niniejszego protokołu, z wyjątkiem – w stosowanych przypadkach - wydatków poniesionych na rzecz biegłych i świadków oraz tłumaczy pisemnych niebędących pracownikami administracji publicznej.

Artykuł 13

Wdrożenie

1.  Wdrażanie niniejszego protokołu powierza się stosowanie do okoliczności organom celnym Bośni i Hercegowiny lub właściwym służbom Komisji Europejskiej i organom celnym państw członkowskich. Decydują one niezbędnymi wszystkich praktycznych środkach i ustaleniach niezbędnych do jego stosowania, z uwzględnieniem obowiązujących przepisów, zwłaszcza w dziedzinie ochrony danych. Mogą one zaproponować właściwym organom zmiany, które ich zdaniem powinny być wprowadzone do niniejszego protokołu.

2.  Strony konsultują się wzajemnie, a następnie na bieżąco przekazują sobie informacje na temat szczegółowych zasad wykonawczych przyjętych zgodnie z postanowieniami niniejszego protokołu.

Artykuł 14

Inne porozumienia

1.  Uwzględniając odpowiednie uprawnienia Wspólnoty i państw członkowskich, postanowienia niniejszego protokołu:

2.  Niezależnie od postanowień zawartych w ust. 1 postanowienia niniejszego protokołu mają pierwszeństwo przed postanowieniami wszelkich dwustronnych umów o wzajemnej pomocy, które zostały lub mogą zostać zawarte między poszczególnymi państwami członkowskimi i Bośnią i Hercegowiną, w zakresie, w jakim postanowienia tych umów okażą się niezgodne z postanowieniami niniejszego protokołu.

3.  W sprawach związanych ze stosowaniem niniejszego protokołu strony konsultują się wzajemnie, w celu rozstrzygnięcia tych kwestii w ramach Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia ustanowionego przez Radę Stabilizacji i Stowarzyszenia.

PROTOKÓŁ 6

ROZSTRZYGANIE SPORÓW

DZIAŁ I

Cel i zakres

Artykuł 1

Cel

Celem niniejszego protokołu jest zapobieżenie sporom między Stronami i lub rozstrzyganie ich w sposób możliwy do zaakceptowania przez obie strony.

Artykuł 2

Zakres

Postanowienia niniejszego protokołu mają zastosowanie w odniesieniu do wszelkich różnic co do wykładni i stosowaniu wymienionych niżej przepisów, między innymi w sytuacji, gdy jedna Strona uważa, że środek przyjęty przez drugą Stronę lub zaniechanie drugiej Strony stanowi naruszenie zobowiązań ciążących na niej na mocy tych przepisów:

ROZDZIAŁ II

Procedury rozstrzygania sporów

Sekcja I

Procedura arbitrażowa

Artykuł 3

Wszczęcie procedury arbitrażowej

1.  W przypadku gdy Stronom nie uda się rozstrzygnąć sporu, Strona skarżąca może zgodnie z warunkami określonymi w art. 126 niniejszego układu skierować do Strony skarżonej oraz do Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia pisemny wniosek o ustanowienie komisji arbitrażowej.

2.  Strona skarżąca podaje we wniosku przedmiot sporu oraz – stosownie do okoliczności – środek przyjęty przez drugą Stronę lub przypadek zaniechania działania z jej strony, które zdaniem Strony skarżącej stanowią naruszenie postanowień, o których mowa w art. 2 niniejszego protokołu.

Artykuł 4

Skład organu arbitrażowego

1.  W skład komisji arbitrażowej wchodzi trzech arbitrów.

2.  W ciągu 10 dni od daty złożenia do Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia wniosku o ustanowienie komisji arbitrażowej, Strony konsultują się w celu osiągnięcia porozumienia co do składu organu arbitrażowego.

3.  W przypadku gdy Strony nie są w stanie porozumieć się w tej kwestii w terminie wyznaczonym w ust. 2, jedna ze Stron może zwrócić się do przewodniczącego Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia lub osoby przez niego wyznaczonej, o wybór wszystkich trzech członków w drodze losowania spośród listy kandydatów ustanowionej na mocy art. 15 – jednego spośród osób zaproponowanych przez Stronę skarżącą, jednego spośród osób zaproponowanych przez Stronę skarżoną i jednego spośród arbitrów wytypowanych przez Strony na stanowisko przewodniczącego.

W przypadku gdy Strony porozumieją się co do jednego lub większej liczby komisji arbitrażowej, pozostałych członków wyznacza się według tej samej procedury.

4.  Przewodniczący Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia lub osoba przez niego wyznaczona dokonują wyboru arbitrów w obecności przedstawiciela każdej ze Stron.

5.  Datą ustanowienia komisji arbitrażowej jest dzień, w którym przewodniczący komisji został poinformowany o wyznaczeniu wszystkich trzech arbitrów za porozumieniem stron lub – w odpowiednich przypadkach – dzień, w którym dokonano ich wyboru zgodnie z ust. 3.

6.  Jeśli jedna ze Stron uzna, że arbiter nie spełnia wymogów kodeksu postępowania, o którym mowa w art. 18, Strony konsultują się i, za obopólnym porozumieniem, zastępują takiego arbitra innym; wyboru nowego arbitra dokonuje się zgodnie z ust. 7 niniejszego artykułu. Jeśli Strony nie dojdą do porozumienia co do potrzeby wymiany arbitra, sprawę przekazuje się przewodniczącemu komisji arbitrażowej, którego decyzja będzie ostateczna.

Jeśli jedna ze Stron uznaje, że przewodniczący komisji arbitrażowej nie spełnia wymogów kodeksu postępowania, o którym mowa w art. 18, sprawę przekazuje się jednej z pozostałych osób z grona osób wytypowanych do występowania w charakterze przewodniczącego wybranej w drodze losowania przez przewodniczącego Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia lub osobę przez niego wyznaczoną, w obecności przedstawiciela każdej ze Stron, chyba że Strony uzgodnią między sobą inaczej.

7.  Jeśli arbiter nie może uczestniczyć w postępowaniu, wycofuje się z udziału lub zostaje zastąpiony innym zgodnie z ust. 6, w ciągu pięciu dni wyznacza się zastępstwo zgodnie z procedurami selekcji obowiązującymi przy wyborze poprzedniego arbitra. Komisja wstrzymuje czynności na okres potrzebny do przeprowadzenia tej procedury.

Artykuł 5

Orzeczenie organu arbitrażowego

1.  W ciągu 90 dni od daty powołania komisja arbitrażowa podaje swoją decyzję Stronom oraz Komitetowi Stabilizacji i Stowarzyszenia. Jeśli komisja uzna, że nie zdoła dotrzymać tego terminu, przewodniczący komisji zobowiązany jest powiadomić o tym na piśmie Strony oraz Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia, z podaniem przyczyn opóźnienia. W każdym przypadku decyzję należy wydać nie później niż 120 dni od daty powołania komisji.

2.  W przypadkach nie cierpiących zwłoki, między innymi dotyczących towarów łatwo psujących się, komisja arbitrażowa stara się wydać decyzję w ciągu 45 dni od daty powołania. W żadnym przypadku nie powinno zająć to dłużej niż 100 dni od daty powołania komisji. Jeśli komisja arbitrażowa uzna daną sprawę za pilną, może wydać decyzję wstępną w ciągu 10 dni od daty powołania.

3.  W decyzji podaje się ustalenia faktyczne, zakres zastosowania odpowiednich postanowień niniejszego układu oraz ogólne uzasadnienie ustaleń i wniosków. Decyzja może zawierać zalecenia w sprawie środków, które należy przyjąć w celu zapewnienia zgodności z tą decyzją.

4.  Strona skarżąca może wycofać skargę poprzez pisemne zawiadomienie przewodniczącego komisji arbitrażowej, Strony skarżonej oraz Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia w dowolnym czasie przed powiadomieniem Stron oraz Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia o podjętej decyzji. Wycofanie skargi nie stanowi dla Strony skarżącej przeszkody do wniesienia w późniejszym czasie nowej skargi dotyczącej tego samego środka.

5.  Na wniosek obu Stron komisja arbitrażowa może w każdej chwili zawiesić prace na okres nie dłuższy niż 12 miesięcy. Z chwilą przekroczenia okresu dwunastomiesięcznego komisja arbitrażowa zostaje rozwiązana, co nie stanowi dla Strony skarżącej przeszkody do złożenia w późniejszym czasie wniosku o powołanie komisji arbitrażowej w sprawie tego samego środka.

Sekcja II

Wykonanie decyzji

Artykuł 6

Wykonanie decyzji komisji arbitrażowej

Każda ze Stron podejmuje wszelkie środki konieczne do wykonania decyzji komisji arbitrażowej; Strony starają się ustalić między sobą rozsądnie krótki czas na spełnienie tego wymogu.

Artykuł 7

Rozsądny okres czasu na wykonanie decyzji

1.  Nie później niż 30 dni od daty przekazania Stronom decyzji komisji arbitrażowej, Strona skarżona powiadamia Stronę skarżącą, ile czasu potrzebuje na wykonanie decyzji (zwany dalej „rozsądnie krótkim czasem”). Obie Strony starają się ustalić rozsądnie krótki czas.

2.  Jeśli Strony nie mogą się porozumieć co do rozsądnie krótkiego czasu, w którym należy wykonać decyzję komisji arbitrażowej, Strona skarżąca może w ciągu 20 dni od daty powiadomienia, o którym mowa w ust. 1, złożyć wniosek do Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia o ponowne powołanie komisji arbitrażowej w pierwotnym składzie w celu ustalenia długości rozsądnie krótkiego czasu. Komisja arbitrażowa podaje swoją decyzję w ciągu 20 dni od daty złożenia takiego wniosku.

3.  Jeśli komisja arbitrażowa w pierwotnym składzie lub niektórzy jego członkowie nie mogą zebrać się ponownie, zastosowanie ma procedura określona w art. 4. Termin przekazania decyzji w takim przypadku nadal wynosi 20 dni od daty ustanowienia organu.

Artykuł 8

Przegląd środków podjętych w celu wykonania decyzji komisji arbitrażowej

1.  Strona skarżona przed upływem rozsądnie krótkiego czasu powiadamia drugą Stronę oraz Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia o wszelkich środkach, które podjęła w celu wykonania decyzji komisji arbitrażowej.

2.  W przypadku braku porozumienia co do zgodności środka zgłoszonego na podstawie ust. 1 z postanowieniami, o których mowa w art. 2, Strona skarżąca może wystąpić z wnioskiem do komisji arbitrażowej w pierwotnym składzie o wydanie decyzji w tej sprawie. We wniosku takim należy wyjaśnić, dlaczego dany środek jest sprzeczny z postanowieniami niniejszego układu. Ponownie powołana komisja arbitrażowa wyda swoją decyzję w ciągu 45 dni od daty ponownego ustanowienia.

3.  Jeśli komisja arbitrażowa w pierwotnym składzie lub niektórzy jego członkowie nie mogą zebrać się ponownie, zastosowanie ma procedura określona w art. 4 niniejszego artykułu. Termin przekazania decyzji w takim przypadku nadal wynosi 45 dni od daty ustanowienia organu.

Artykuł 9

Tymczasowe środki zaradcze w przypadku niewykonania decyzji

1.  Jeśli przed upływem rozsądnie krótkiego czasu Strona skarżona nie powiadomi o podjęciu środków służących wykonaniu decyzji komisji arbitrażowej lub jeśli komisja arbitrażowa uzna, że środek zgłoszony na podstawie art. 8 jest sprzeczny z zobowiązaniem nałożonym na tę Stronę na mocy niniejszego układu, Strona skarżona, na wniosek Strony skarżącej, jest zobowiązana do przedstawienia propozycji tymczasowej rekompensaty.

2.  Jeśli w ciągu 30 dni od upłynięcia rozsądnie krótkiego okresu czasu Strony nie dojdą do porozumienia co do sposobu rekompensaty lub jeśli w decyzji podjętej na podstawie art. 8 komisja arbitrażowa uzna, że dany środek jest sprzeczny z niniejszym układem, Strona skarżąca uzyska prawo – po wcześniejszym powiadomieniu drugiej Strony oraz Komitetu Stabilizacji i Stowarzyszenia – do zawieszenia korzyści przyznanych na mocy postanowień, o których mowa w art. 2, w stopniu adekwatnym do strat ekonomicznych spowodowanych naruszeniem postanowień układu. Strona skarżąca może wprowadzić w życie taki środek 10 dni po dacie powiadomienia, o którym mowa powyżej, chyba że Strona skarżąca złoży wniosek o arbitraż na podstawie ust. 3 niniejszego atrykułu.

3.  Jeśli Strona skarżona uzna stopień zawieszenia korzyści za nieadekwatny do strat ekonomicznych spowodowanych naruszeniem, może przed upływem dziesięciu dni, o których mowa w ust, 2, zwrócić się z pisemnym wnioskiem do przewodniczącego pierwotnego komisji arbitrażowej o ponowne powołanie tego organu. Komisja arbitrażowa w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku przekazuje Stronom oraz Komitetowi Stabilizacji i Stowarzyszenia decyzję w sprawie stopnia zawieszenia korzyści. Zawieszenie korzyści nie może nastąpić przed wydaniem decyzji komisji arbitrażowej i musi być zgodne z decyzją tego organu.

4.  Zawieszenie korzyści ma charakter tymczasowy i stosuje się je jedynie do czasu wycofania środka uznanego za sprzeczny z niniejszym układem lub do czasu zmiany takiego środka w sposób zapewniający jego zgodność z niniejszym układem, lub też do czasu rozstrzygnięcia sporu przez Strony.

Artykuł 10

Ocena środków podjętych w celu wykonania decyzji o zawieszeniu korzyści

1.  Strona skarżona powiadamia drugą Stronę oraz Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia o środkach podjętych w celu wykonania decyzji komisji arbitrażowej oraz o wniosku o zakończenie wprowadzonego przez Stronę skarżącą zawieszenia korzyści.

2.  Jeśli Strony w ciągu 30 dni od daty takiego powiadomienia nie osiągną porozumienia w kwestii zgodności zgłoszonego środka z niniejszym układem, Strona skarżąca może zwrócić się do przewodniczącego pierwotnego komisji arbitrażowej z pisemnym wnioskiem o wydanie decyzji w tej sprawie. O złożeniu takiego wniosku należy powiadomić jednocześnie drugą Stronę oraz Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia. Decyzję komisji arbitrażowej podaje się w ciągu 45 dni od daty złożenia wniosku. Uznawszy, że środek podjęty w celu wykonania decyzji jest sprzeczny z niniejszym układem, komisja arbitrażowa ustala, czy Strona skarżąca może utrzymać zawieszenie korzyści na dotychczasowym poziomie czy też powinna go zmienić. Jeśli komisja arbitrażowa uzna, że środek podjęty w celu wykonania decyzji jest zgodny z niniejszym układem, zawieszenie korzyści należy przerwać.

3.  Jeśli komisja arbitrażowa w pierwotnym składzie lub niektórzy jego członkowie nie mogą zebrać się ponownie, zastosowanie ma procedura określona w art. 4. Termin przekazania decyzji w takim przypadku wynosi nadal 45 dni od daty ustanowienia organu.

Sekcja III

Postanowienia wspólne

Artykuł 11

Posiedzenie otwarte

Posiedzenia komisji arbitrażowej mają charakter otwarty zgodnie z warunkami określonymi w regulaminie wewnętrznym, o którym mowa w art. 18, chyba że komisja arbitrażowa zadecyduje inaczej z inicjatywy własnej lub na wniosek Stron.

Artykuł 12

Informacje i porady techniczne

Na wniosek jednej ze Stron lub z inicjatywy własnej komisja arbitrażowa może w związku z prowadzonym przez siebie postępowaniem wyjaśniającym starać się o uzyskanie informacji z każdego źródła, które uzna za stosowne. Ma także prawo w razie potrzeby zwrócić się o opinię do biegłych. Wszelkie uzyskane w ten sposób informacje należy ujawnić obu Stronom, dając im możliwość zgłoszenia swoich uwag. Zainteresowane strony mają prawo do przekazywania organowi arbitrażowemu opinii przyjaciela sądu zgodnie z warunkami określonymi w regulaminie wewnętrznym, o którym mowa w art. 18.

Artykuł 13

Zasady wykładni

Komisje arbitrażowe stosują i interpretują postanowienia niniejszego układu zgodnie z zasadami wykładni międzynarodowego prawa publicznego, w tym Konwencji wiedeńskiej o prawie traktatów. Nie powinny one podawać wykładni przepisów wspólnotowego dorobku prawnego. Fakt, że dane postanowienie ma identyczną treść co postanowienie Traktatu ustanawiającego Wspólnoty Europejskie nie przesądza o jego wykładni.

Artykuł 14

Decyzje i orzeczenia komisji arbitrażowej

1.  Wszystkie decyzje komisji arbitrażowej, w tym decyzję o przyjęciu orzeczenia, podejmuje się większością głosów.

2.  Wszystkie orzeczenia komisji arbitrażowej są wiążące dla Stron. Orzeczenia przekazuje się Stronom oraz Komitetowi Stabilizacji i Stowarzyszenia, który podaje je do wiadomości publicznej, chyba że zgodnie postanowi inaczej.

ROZDZIAŁ III

Postanowienia ogólne

Artykuł 15

Lista arbitrów

1.  Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia nie później niż sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszego protokołu ustala listę piętnastu osób chętnych i zdolnych do pełnienia roli arbitrów. Każda ze Stron wybiera pięć osób mogących pełnić rolę arbitra. Strony ustalają także wspólnie listę pięciu kandydatów na stanowisko przewodniczącego komisji arbitrażowych. Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia dba o to by lista stale odpowiadała powyższym wymogom.

2.  Arbitrzy powinni mieć wiedzę specjalistyczną i doświadczenie w dziedzinie prawa, prawa międzynarodowego, prawa wspólnotowego lub handlu międzynarodowego. Powinny to być osoby niezależne, działające w imieniu własnym, niepowiązane z jakimkolwiek rządem czy organizacją ani niedziałające na ich polecenie; ich postępowanie powinno być zgodne z kodeksem postępowania, o którym mowa w art. 18.

Artykuł 16

Stosunek do zobowiązań w ramach WTO

Po ewentualnym przystąpieniu Bośni i Hercegowiny do Światowej Organizacji Handlu (WTO), zastosowanie będą mieć następujące postanowienia:

Artykuł 17

Terminy

1.  Wszystkie terminy określone w niniejszym protokole liczy się w dniach kalendarzowych od dnia następującego po czynności lub zdarzeniu, do którego się odnoszą.

2.  Każdy termin, o którym mowa w niniejszym protokole, można przedłużyć za porozumieniem stron.

3.  Każdy termin, o którym mowa w niniejszym protokole, może być także przedłużony decyzją przewodniczącego komisji arbitrażowej, na umotywowany wniosek jednej ze Stron lub z własnej inicjatywy, jeśli jest to należycie uzasadnione.

Artykuł 18

Regulamin wewnętrzny, kodeks postępowania i zmiany w niniejszym protokole

1.  Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia nie później niż sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszego protokołu ustala regulamin wewnętrzny dotyczący prowadzenia postępowań przez komisję arbitrażową.

2.  Komitet Stabilizacji i Stowarzyszenia nie później niż sześć miesięcy po wejściu w życie niniejszego protokołu uzupełnia regulamin wewnętrzny kodeksem postępowania gwarantującym niezależność i bezstronność arbitrów.

3.  Rada Stabilizacji i Stowarzyszenia może zdecydować o wprowadzeniu zmian do niniejszego protokołu.

PROTOKÓŁ 7

dotyczący wzajemnych specjalnych preferencji dla niektórych win oraz wzajemne uznawanie, ochrona i kontrola nazw win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych

Artykuł 1

Niniejszy protokół zawiera:

Artykuł 2

Umowy, o których mowa w art. 1, mają zastosowanie do:

lub

lub

lub

ZAŁĄCZNIK I DO PROTOKOŁU 7

UMOWA MIĘDZY WSPÓLNOTĄ A BOŚNIĄ I HERCEGOWINĄ W SPRAWIE WZAJEMNYCH PREFERENCYJNYCH KONCESJI HANDLOWYCH NA NIEKTÓRE WINA

▼M1

▼M1

ZAŁĄCZNIK II DO PROTOKOŁU 7

UMOWA POMIĘDZY WSPÓLNOTĄ A BOŚNIĄ I HERCEGOWINĄ W SPRAWIE WZAJEMNEGO UZNAWANIA, OCHRONY I KONTROLI NAZW WIN, NAPOJÓW SPIRYTUSOWYCH I WIN AROMATYZOWANYCH

Artykuł 1

Cele

1.  Strony, na zasadzie równego traktowania i wzajemności, uznają, chronią i kontrolują nazwy produktów, o których mowa w art. 2 niniejszego protokołu zgodnie z warunkami określonymi w niniejszym załączniku.

2.  Strony przyjmują wszelkie ogólne i szczególne środki konieczne do wypełnienia zobowiązań i osiągnięcia celów określonych w niniejszej umowie.

Artykuł 2

Definicje

Dla celów niniejszej umowy i z zastrzeżeniem jego wyraźnie odmiennych postanowień:

Artykuł 3

Ogólne zasady przywozu i wprowadzania do obrotu

Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień niniejszej umowy, przywozu i wprowadzenia do produktów, o których mowa w art. 2 niniejszego protokołu, dokonuje się zgodnie z przepisami ustawowymi i wykonawczymi obowiązującymi na terytorium danej Strony.

TYTUŁ I

WZAJEMNA OCHRONA NAZW WIN, NAPOJÓW SPIRYTUSOWYCH I WIN AROMATYZOWANYCH

Artykuł 4

Nazwy chronione

Bez uszczerbku dla art. 5-7 niniejszego załacznika, ochroną obejmuje się następujące elementy:

Artykuł 5

Ochrona nazw odnoszących się do państw członkowskich Wspólnoty oraz do Bośni i Hercegowiny

1.  W Bośni i Hercegowinie odniesienia do państw członkowskich Wspólnoty i inne nazwy określające państwa członkowskie, mające na celu określenie miejsca pochodzenia wina, napoju spirytusowego i wina aromatyzowanego:

2.  We Wspólnocie odniesienia do Bośni i Hercegowiny oraz inne nazwy określające Bośnię i Hercegowinę, mające na celu określenie miejsce pochodzenia wina, napoju spirytusowego i wina aromatyzowanego:

Artykuł 6

Ochrona oznaczeń geograficznych

1.  W Bośni i Hercegowinie oznaczenia geograficzne odnoszące się do Wspólnoty, wyszczególnione w dodatku 1, część A:

2.  We Wspólnocie oznaczenia geograficzne odnoszące się do Bośni i Hercegowiny, wymienione w dodatku 1, część B:

3.  Strony przyjmują wszelkie zgodne z umową w niniejszym załączniku środki konieczne do wzajemnej ochrony oznaczeń geograficznych, o których mowa w art. 4 lit. a) ppkt (ii) i art. 4 lit. b) ppkt (ii), które są używane do opisu i prezentacji win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych pochodzących z terytorium Stron. W tym celu każda ze Stron stosuje właściwe środki prawne, o których mowa w art. 23 porozumienia TRIPS, by zapewnić skuteczną ochronę i zapobiec przypadkom stosowania oznaczeń geograficznych i tradycyjnych określeń do oznaczania win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych nieobjętych odpowiednimi oznaczeniami i opisami.

4.  Oznaczenia geograficzne, o których mowa w art. 4 zastrzeżone są wyłącznie dla produktów pochodzących z terytorium tej Strony, do której się odnoszą, i mogą być stosowane wyłącznie zgodnie z warunkami określonymi w przepisach ustawowych i wykonawczych tej Strony.

5.  Ochrona przewidziana w umowie w niniejszym załączniku w szczególności zakazuje stosowania nazw chronionych w odniesieniu do win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych, które nie pochodzą ze wskazanego obszaru geograficznego i ma zastosowanie nawet wtedy, gdy:

6.  Jeżeli oznaczenia geograficzne wymienione w dodatku 1 są homonimiczne, chronione są wszystkie oznaczenia, pod warunkiem że zostały użyte w dobrej wierze. Strony wspólnie określają praktyczne warunki stosowania, na podstawie których rozróżniane będą homonimiczne oznaczenia geograficzne, uwzględniając przy tym potrzebę równego traktowania producentów oraz dbając o to, aby nie wprowadzać w błąd konsumentów.

7.  Jeżeli oznaczenie geograficzne wymienione w dodatku 1 i oznaczenie geograficzne z państwa trzeciego są homonimiczne, stosuje się art. 23 ust. 3 porozumienia TRIPs.

8.  Postanowienia umowy w nimiejszym zaąłczniku w żaden sposób nie naruszają prawa jakiejkolwiek osoby do używania do celów handlowych swojej własnej nazwy (nazwiska) lub nazwy (nazwiska) swojego poprzednika, z wyjątkiem przypadku, gdy dana nazwa (nazwisko) stosowana jest w sposób wprowadzający w błąd konsumentów.

9.  Żadne postanowienia umowy w niniejszym załączniku nie zobowiązują żadnej ze Stron do ochrony oznaczenia geograficznego drugiej Strony wyszczególnionego w dodatku 1, jeśli oznaczenie to nie jest lub przestaje być chronione w swoim kraju pochodzenia lub jeśli w tym kraju wyszło z użycia.

10.  Z dniem wejścia w życie niniejszego układu Strony przestają uznawać chronione nazwy geograficzne wymienione w dodatku 1 za zwyczajowe, używane w języku potocznym Stron, pospolite nazwy win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych, jak przewidziano w art. 24 ust. 6 porozumienia TRIPS.

Artykuł 7

Ochrona tradycyjnych określeń

1.  W Bośni i Hercegowinie tradycyjne określenia wspólnotowe wymienione w dodatku 2:

2.  Bośnia i Hercegowina podejmuje, zgodnie z umową w niniejszym załączniku środki niezbędne do ochrony tradycyjnych określeń, o których mowa w art. 4, używanych do opisu i prezentacji win pochodzących z terytorium Wspólnoty. W tym celu Bośnia i Hercegowina ustanawia odpowiednie środki prawne, gwarantujące skuteczną ochronę i zapobiegające użyciu tradycyjnych określeń do opisu wina niekwalifikującego się do tych tradycyjnych określeń, nawet w przypadkach, gdy takim tradycyjnym określeniom towarzyszą wyrażenia takie, jak „w rodzaju”, „w typie”, „w stylu”, „imitacja”, „metoda” lub podobne.

3.  Ochrona tradycyjnego określenia obowiązuje tylko:

Artykuł 8

Znaki towarowe

1.  Właściwe urzędy Stron odmawiają rejestracji znaku towarowego wina, napoju spirytusowego lub wina aromatyzowanego, który jest identyczny z oznaczeniem geograficznym chronionym na mocy art. 4, lub jest do niego podobny albo zawiera odniesienie do niego lub składa się z takiego oznaczenia geograficznego, jeżeli pochodzenie danego wina, napoju spirytusowego lub wina aromatyzowanego nie odpowiada temu oznaczeniu i jeżeli wymienione produkty nie są zgodne z odpowiednimi przepisami dotyczącymi stosowania tego oznaczenia.

2.  Właściwe urzędy Stron odmawiają rejestracji znaku towarowego wina, który zawiera tradycyjne określenie chronione na mocy umowy w niniejszym załączniku lub składa się z niego, jeżeli dane wino nie jest tym winem, dla którego zastrzeżone zostało tradycyjne określenie, wskazane w dodatku 2.

3.  Bośnia i Hercegowina podejmuje środki konieczne do zmiany wszystkich znaków towarowych, tak aby całkowicie znieść wszelkie odniesienia do oznaczeń geograficznych Wspólnoty chronionych na mocy art. 4. Wszystkie takie odniesienia należy usunąć najpóźniej do dnia 31 grudnia 2008 r.

Artykuł 9

Wywozy

Strony podejmują wszelkie niezbędne kroki w celu zagwarantowania, by w przypadku, gdy wina, napoje spirytusowe i wina aromatyzowane pochodzące z terytorium danej Strony są wywożone i wprowadzane do obrotu poza terytorium tej Strony, chronione oznaczenia geograficzne, o których mowa w art. 4 lit. a) ppkt (ii) i art. 4 lit. b) ppkt (ii) oraz, w przypadku win, tradycyjne określenia stosowane przez daną Stronę, o których mowa w art. 4 lit. a) ppkt (iii) nie były używane do opisywania i prezentowania takich produktów, które pochodzą od drugiej Strony.

TYTUŁ II

WYKONANIE POSTANOWIEŃ UMOWY, WZAJEMNA POMOC WŁAŚCIWYCH ORGANÓW ORAZ ZARZĄDZANIE WYKONANIEM POSTANOWIEŃ NINIEJSZEGO UKŁADU

Artykuł 10

Grupa robocza

1.  Powołuje się grupę roboczą działającą pod auspicjami podkomitetu ds. rolnictwa, który zostanie utworzony zgodnie z art. 119 umowy o Stabilizacji i Stowarzyszeniu.

2.  Grupa robocza nadzoruje prawidłowe funkcjonowanie umowy w ninieszym załączniku oraz rozpatruje wszelkie zagadnienia, które mogą się pojawić w związku z jej wdrożeniem.

3.  Grupa robocza może wydawać zalecenia, omawiać i przedstawiać sugestie dotyczące wszelkich kwestii będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, związanych z sektorem wina, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych, które mogłyby się przyczynić do osiągnięcia celów niniejszej umowy. Grupa robocza zbiera się na wniosek jednej ze Stron, na przemian na terytorium Wspólnoty i Bośni i Hercegowiny, w miejscu, w terminie i w sposób określony wspólnie przez Strony.

Artykuł 11

Zadania Stron

1.  Strony regularnie kontaktują się ze sobą, bezpośrednio albo za pośrednictwem grupy roboczej, o której mowa w art. 10, we wszelkich sprawach związanych z wdrożeniem i funkcjonowaniem niniejszego układu.

2.  Bośnia i Hercegowina jako swój organ przedstawicielski wyznacza Ministerstwo Handlu Zagranicznego i Stosunków Gospodarczych. Wspólnota jako swój organ przedstawicielski wyznacza Dyrekcję Generalną ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Komisji Europejskiej. Każda Strona powiadamia drugą Stronę o każdej zmianie swojego organu przedstawicielskiego.

3.  Organ przedstawicielski zapewnia koordynację działań wszelkich organów odpowiedzialnych za wykonanie niniejszego układu.

4.  Strony:

Artykuł 12

Stosowanie i funkcjonowanie umowy w niniejszym załączniku

Strony wyznaczają punkty kontaktowe określone w dodatku 3, odpowiedzialne za stosowanie i funkcjonowanie umowy w niniejszym załączniku.

Artykuł 13

Wykonanie umowy i wzajemna pomoc między stronami

1.  Jeżeli opis lub prezentacja wina, napoju spirytusowego lub wina aromatyzowanego, szczególnie na etykietach, w dokumentach urzędowych lub handlowych bądź w reklamie, narusza umowę w niniejszem załączniku, Strony stosują konieczne środki administracyjne lub wszczynają postępowanie sądowe w celu zwalczania nieuczciwej konkurencji lub zapobieżenia innemu bezprawnemu użyciu chronionej nazwy.

2.  Środki i postępowanie, o których mowa w ust. 1, stosuje się w szczególności:

3.  Jeżeli jedna ze Stron ma powody podejrzewać, że:

natychmiast poinformuje ona o tym organ przedstawicielski drugiej Strony.

4.  Informacje przekazywane zgodnie z ust. 3 obejmują szczegółowe dane dotyczące niezgodności z przepisami dotyczącymi sektora wina, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych obowiązującymi daną Stronę lub z umową w niniejszym załączniku i są przekazywane wraz z dokumentami urzędowymi, handlowymi lub innymi stosownymi dokumentami oraz ze szczegółowymi informacjami dotyczącymi środków administracyjnych lub postępowań sądowych, które mogą zostać podjęte w razie konieczności.

Artykuł 14

Konsultacje

1.  Jeżeli jedna ze Stron uważa, że druga Strona nie wypełniła zobowiązania zawartego w umowie w niniejszym załączniku, Strony przystępują do konsultacji.

2.  Strona, która zwraca się o przeprowadzenie konsultacji, przedstawia drugiej Stronie wszystkie informacje niezbędne do szczegółowego zbadania danego zagadnienia.

3.  W przypadku gdy jakakolwiek zwłoka mogłaby stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzkiego lub osłabić skuteczność środków działania mających na celu kontrolę nadużyć finansowych, można podjąć odpowiednie przejściowe środki ochronne, bez wcześniejszej konsultacji, pod warunkiem że konsultacje będą miały miejsce niezwłocznie po podjęciu takich środków.

4.  Jeżeli w wyniku konsultacji przewidzianych w ust. 1 i 3 Strony nie osiągną porozumienia, Strona, która zwróciła się o przeprowadzenie konsultacji lub podjęła środki określone w ustępie 3, może podjąć, zgodnie z art. 126 umowy o Stabilizacji i Stowarzyszeniu odpowiednie środki umożliwiające prawidłowe stosowanie umowy w niniejszym załączniku.

TYTUŁ III

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł 15

Tranzyt niewielkich ilości

1.  Umowa w niniejszym załączniku nie ma zastosowania do win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych, które:

2.  W odniesieniu do win, napojów spirytusowych i win aromatyzowanych za niewielkie ilości uznaje się:

Wyjątku określonego w lit. a) nie można stosować łącznie z jednym lub większą ilością wyjątków określonych w lit. b).

Artykuł 16

Obrót wcześniej zgromadzonymi zapasami

1.  Wina, napoje spirytusowe lub wina aromatyzowane, które zostały do momentu wejścia w życie niniejszego układu wyprodukowane, przygotowywane, opisane i zaprezentowane zgodnie z wewnętrznymi przepisami ustawowymi i wykonawczymi Stron, a których zakazuje umowa w niniejszym załaczniku, mogą być sprzedawane do wyczerpania zapasów.

2.  Z zastrzeżeniem odmiennych postanowień przyjętych przez Strony, wina, napoje spirytusowe i wina aromatyzowane, które zostały wyprodukowane, przygotowywane, opisane i zaprezentowane zgodnie z umową w niniejszym załączniku, a których produkcja, przygotowanie, opis i prezentacja przestają być z nim zgodne na skutek zmiany układu, mogą być nadal sprzedawane do wyczerpania zapasów.

DODATEK 1

WYKAZ NAZW CHRONIONYCH

(o którym mowa w art. 4 i 6 załącznika II do protokołu 7)

CZĘŚĆ A: WE WSPÓLNOCIE

A) -    WINA POCHODZĄCE ZE WSPÓLNOTY

AUSTRIA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

Burgenland

Carnuntum

Donauland

Kamptal

Kärnten

Kremstal

Mittelburgenland

Neusiedlersee

Neusiedlersee-Hügelland

Niederösterreich

Oberösterreich

Salzburg

Steiermark

Südburgenland

Süd-Oststeiermark

Südsteiermark

Thermenregion

Tirol

Traisental

Vorarlberg

Wachau

Weinviertel

Weststeiermark

Wien

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

Bergland

Steirerland

Weinland

Wien

BELGIA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

Côtes de Sambre et Meuse

Hagelandse Wijn

Haspengouwse Wijn

Heuvellandse wijn

Vlaamse mousserende kwaliteitswijn

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

Vin de pays des jardins de Wallonie

Vlaamse landwijn

BUŁGARIA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

Дунавска равнина (Danube Plain)

Тракийска низина (Thracian Lowlands)

CYPR

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

REPUBLIKA CZESKA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

české zemské víno

moravské zemské víno

FRANCJA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

Alsace Grand Cru, po której następuje nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Alsace, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Alsace lub Vin d'Alsace, także jeżeli następuje po niej „Edelzwicker” lub nazwa odmiany winorośli i/lub nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Ajaccio

Aloxe-Corton

Anjou, także jeżeli następuje po niej Val de Loire lub Coteaux de la Loire, lub Villages Brissac

Anjou, także jeżeli występuje po niej „Gamay”, „Mousseux” lub „Villages”

Arbois

Arbois Pupillin

Auxey-Duresses lub Auxey-Duresses Côte de Beaune lub Auxey-Duresses Côte de Beaune-Villages

Bandol

Banyuls

Barsac

Bâtard-Montrachet

Béarn lub Béarn Bellocq

Beaujolais Supérieur

Beaujolais, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Beaujolais-Villages

Beaumes-de-Venise, także jeżeli poprzedza ją „Muscat de”

Beaune

Bellet lub Vin de Bellet

Bergerac

Bienvenues Bâtard-Montrachet

Blagny

Blanc Fumé de Pouilly

Blanquette de Limoux

Blaye

Bonnes Mares

Bonnezeaux

Bordeaux Côtes de Francs

Bordeaux Haut-Benauge

Bordeaux, także jeżeli następuje po niej „Clairet” lub „Supérieur” lub „Rosé” lub „mousseux”

Bourg

Bourgeais

Bourgogne, także jeżeli następuje po niej „Clairet” lub Rosé lub nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Bourgogne Aligoté

Bourgueil

Bouzeron

Brouilly

Buzet

Cabardès

Cabernet d'Anjou

Cabernet de Saumur

Cadillac

Cahors

Canon-Fronsac

Cap Corse, poprzedzona przez „Muscat de”

Cassis

Cérons

Chablis Grand Cru, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Chablis, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Chambertin

Chambertin Clos de Bèze

Chambolle-Musigny

Champagne

Chapelle-Chambertin

Charlemagne

Charmes-Chambertin

Chassagne-Montrachet lub Chassagne-Montrachet Côte de Beaune lub Chassagne-Montrachet Côte de Beaune-Villages

Château Châlon

Château Grillet

Châteaumeillant

Châteauneuf-du-Pape

Châtillon-en-Diois

Chenas

Chevalier-Montrachet

Cheverny

Chinon

Chiroubles

Chorey-lès-Beaune lub Chorey-lès-Beaune Côte de Beaune lub Chorey-lès-Beaune Côte de Beaune-Villages

Clairette de Bellegarde

Clairette de Die

Clairette du Languedoc, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Clos de la Roche

Clos de Tart

Clos des Lambrays

Clos Saint-Denis

Clos Vougeot

Collioure

Condrieu

Corbières, także jeżeli następuje po niej Boutenac

Cornas

Corton

Corton-Charlemagne

Costières de Nîmes

Côte de Beaune, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Côte de Beaune-Villages

Côte de Brouilly

Côte de Nuits

Côte Roannaise

Côte Rôtie

Coteaux Champenois, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Coteaux d'Aix-en-Provence

Coteaux d'Ancenis, także jeżeli następuje po niej nazwa odmiany winorośli

Coteaux de Die

Coteaux de l'Aubance

Coteaux de Pierrevert

Coteaux de Saumur

Coteaux du Giennois

Coteaux du Languedoc Picpoul de Pinet

Coteaux du Languedoc, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Coteaux du Layon lub Coteaux du Layon Chaume

Coteaux du Layon, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Coteaux du Loir

Coteaux du Lyonnais

Coteaux du Quercy

Coteaux du Tricastin

Coteaux du Vendômois

Coteaux Varois

Côte-de-Nuits-Villages

Côtes Canon-Fronsac

Côtes d'Auvergne, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Côte de Beaune, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Côtes de Bergerac

Côtes de Blaye

Côtes de Bordeaux Saint-Macaire

Côtes de Bourg

Côtes de Brulhois

Côtes de Castillon

Côtes de Duras

Côtes de la Malepère

Côtes de Millau

Côtes de Montravel

Côtes de Provence, także jeżeli następuje po niej Sainte Victoire

Côtes de Saint-Mont

Côtes de Toul

Côtes du Forez

Côtes du Frontonnais, także jeżeli następuje po niej Fronton lub Villaudric

Côtes du Jura

Côtes du Lubéron

Côtes du Marmandais

Côtes du Rhône

Côtes du Rhône Villages, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Côtes du Roussillon

Côtes du Roussillon Villages, także jeżeli następują po niej nazwy następujących gmin: Caramany lub Latour de France, lub Les Aspres, lub Lesquerde, lub Tautavel

Côtes du Ventoux

Côtes du Vivarais

Cour-Cheverny

Crémant d'Alsace

Crémant de Bordeaux

Crémant de Bourgogne

Crémant de Die

Crémant de Limoux

Crémant de Loire

Crémant du Jura

Crépy

Criots Bâtard-Montrachet

Crozes Ermitage

Crozes-Hermitage

Echezeaux

Entre-Deux-Mers lub Entre-Deux-Mers Haut-Benauge

Ermitage

Faugères

Fiefs Vendéens, także jeżeli nastepują po niej „lieu dits” Mareuil, lub Brem, lub Vix, lub Pissotte

Fitou

Fixin

Fleurie

Floc de Gascogne

Fronsac

Frontignan

Gaillac

Gaillac Premières Côtes

Gevrey-Chambertin

Gigondas

Givry

Grand Roussillon

Grands Echezeaux

Graves

Graves de Vayres

Griotte-Chambertin

Gros Plant du Pays Nantais

Haut Poitou

Haut-Médoc

Haut-Montravel

Hermitage

Irancy

Irouléguy

Jasnières

Juliénas

Jurançon

L'Etoile

La Grande Rue

Ladoix lub Ladoix Côte de Beaune lub Ladoix Côte de beaune-Villages

Lalande de Pomerol

Languedoc, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Latricières-Chambertin

Les-Baux-de-Provence

Limoux

Lirac

Listrac-Médoc

Loupiac

Lunel, także jeżeli poprzedza ją „Muscat de”

Lussac Saint-Émilion

Mâcon lub Pinot-Chardonnay-Macôn

Mâcon, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Mâcon-Villages

Macvin du Jura

Madiran

Maranges Côte de Beaune lub Maranges Côtes de Beaune-Villages

Maranges, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Marcillac

Margaux

Marsannay

Maury

Mazis-Chambertin

Mazoyères-Chambertin

Médoc

Menetou Salon, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Mercurey

Meursault lub Meursault Côte de Beaune lub Meursault Côte de Beaune-Villages

Minervois

Minervois-la-Livinière

Mireval

Monbazillac

Montagne Saint-Émilion

Montagny

Monthélie lub Monthélie Côte de Beaune lub Monthélie Côte de Beaune-Villages

Montlouis, także jeżeli następuje po niej „mousseux” lub „pétillant”

Montrachet

Montravel

Morey-Saint-Denis

Morgon

Moselle

Moulin-à-Vent

Moulis

Moulis-en-Médoc

Muscadet

Muscadet Coteaux de la Loire

Muscadet Côtes de Grandlieu

Muscadet Sèvre-et-Maine

Musigny

Néac

Nuits

Nuits-Saint-Georges

Orléans

Orléans-Cléry

Pacherenc du Vic-Bilh

Palette

Patrimonio

Pauillac

Pécharmant

Pernand-Vergelesses lub Pernand-Vergelesses Côte de Beaune lub Pernand-Vergelesses Côte de Beaune-Villages

Pessac-Léognan

Petit Chablis, także jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Pineau des Charentes

Pinot-Chardonnay-Macôn

Pomerol

Pommard

Pouilly Fumé

Pouilly-Fuissé

Pouilly-Loché

Pouilly-sur-Loire

Pouilly-Vinzelles

Premières Côtes de Blaye

Premières Côtes de Bordeaux, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Puisseguin Saint-Émilion

Puligny-Montrachet lub Puligny-Montrachet Côte de Beaune lub Puligny-Montrachet Côte de Beaune-Villages

Quarts-de-Chaume

Quincy

Rasteau

Rasteau Rancio

Régnié

Reuilly

Richebourg

Rivesaltes, także jeżeli poprzedza ją „Muscat de”

Rivesaltes Rancio

Romanée (La)

Romanée Conti

Romanée Saint-Vivant

Rosé d'Anjou

Rosé de Loire

Rosé des Riceys

Rosette

Roussette de Savoie, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Roussette du Bugey, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Ruchottes-Chambertin

Rully

Saint Julien

Saint-Amour

Saint-Aubin lub Saint-Aubin Côte de Beaune lub Saint-Aubin Côte de Beaune-Villages

Saint-Bris

Saint-Chinian

Sainte-Croix-du-Mont

Sainte-Foy Bordeaux

Saint-Émilion

Saint-Emilion Grand Cru

Saint-Estèphe

Saint-Georges Saint-Émilion

Saint-Jean-de-Minervois, także jeżeli poprzedza ją „Muscat de”

Saint-Joseph

Saint-Nicolas-de-Bourgueil

Saint-Péray

Saint-Pourçain

Saint-Romain lub Saint-Romain Côte de Beaune lub Saint-Romain Côte de Beaune-Villages

Saint-Véran

Sancerre

Santenay lub Santenay Côte de Beaune lub Santenay Côte de Beaune-Villages

Saumur

Saumur Champigny

Saussignac

Sauternes

Savennières

Savennières-Coulée-de-Serrant

Savennières-Roche-aux-Moines

Savigny lub Savigny-lès-Beaune

Seyssel

Tâche (La)

Tavel

Thouarsais

Touraine Amboise

Touraine Azay-le-Rideau

Touraine Mesland

Touraine Noble Joue

Touraine, whether lub followed by „mousseux” lub „pétillant”

Tursan

Vacqueyras

Valençay

Vin d'Entraygues et du Fel

Vin d'Estaing

Vin de Corse, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Vin de Lavilledieu

Vin de Savoie lub Vin de Savoie-Ayze, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Vin du Bugey, nawet jeżeli następuje po niej nazwa mniejszej jednostki geograficznej

Vin Fin de la Côte de Nuits

Viré Clessé

Volnay

Volnay Santenots

Vosne-Romanée

Vougeot

Vouvray, nawet jeżeli następuje po niej „mousseux” lub „pétillant”

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

Vin de pays de l'Agenais

Vin de pays d'Aigues

Vin de pays de l'Ain

Vin de pays de l'Allier

Vin de pays d'Allobrogie

Vin de pays des Alpes de Haute-Provence

Vin de pays des Alpes Maritimes

Vin de pays de l'Ardèche

Vin de pays d'Argens

Vin de pays de l'Ariège

Vin de pays de l'Aude

Vin de pays de l'Aveyron

Vin de pays des Balmes dauphinoises

Vin de pays de la Bénovie

Vin de pays du Bérange

Vin de pays de Bessan

Vin de pays de Bigorre

Vin de pays des Bouches du Rhône

Vin de pays du Bourbonnais

Vin de pays du Calvados

Vin de pays de Cassan

Vin de pays Cathare

Vin de pays de Caux

Vin de pays de Cessenon

Vin de pays des Cévennes, nawet jeżeli następuje po niej Mont Bouquet

Vin de pays Charentais, nawet jeżeli następuje po niej Ile de Ré lub Ile d'Oléron lub Saint-Sornin

Vin de pays de la Charente

Vin de pays des Charentes-Maritimes

Vin de pays du Cher

Vin de pays de la Cité de Carcassonne

Vin de pays des Collines de la Moure

Vin de pays des Collines rhodaniennes

Vin de pays du Comté de Grignan

Vin de pays du Comté tolosan

Vin de pays des Comtés rhodaniens

Vin de pays de la Corrèze

Vin de pays de la Côte Vermeille

Vin de pays des coteaux charitois

Vin de pays des coteaux d'Enserune

Vin de pays des coteaux de Besilles

Vin de pays des coteaux de Cèze

Vin de pays des coteaux de Coiffy

Vin de pays des coteaux Flaviens

Vin de pays des coteaux de Fontcaude

Vin de pays des coteaux de Glanes

Vin de pays des coteaux de l'Ardèche

Vin de pays des coteaux de l'Auxois

Vin de pays des coteaux de la Cabrerisse

Vin de pays des coteaux de Laurens

Vin de pays des coteaux de Miramont

Vin de pays des coteaux de Montélimar

Vin de pays des coteaux de Murviel

Vin de pays des coteaux de Narbonne

Vin de pays des coteaux de Peyriac

Vin de pays des coteaux des Baronnies

Vin de pays des coteaux du Cher et de l'Arnon

Vin de pays des coteaux du Grésivaudan

Vin de pays des coteaux du Libron

Vin de pays des coteaux du Littoral Audois

Vin de pays des coteaux du Pont du Gard

Vin de pays des coteaux du Salagou

Vin de pays des coteaux de Tannay

Vin de pays des coteaux du Verdon

Vin de pays des coteaux et terrasses de Montauban

Vin de pays des côtes catalanes

Vin de pays des côtes de Gascogne

Vin de pays des côtes de Lastours

Vin de pays des côtes de Montestruc

Vin de pays des côtes de Pérignan

Vin de pays des côtes de Prouilhe

Vin de pays des côtes de Thau

Vin de pays des côtes de Thongue

Vin de pays des côtes du Brian

Vin de pays des côtes de Ceressou

Vin de pays des côtes du Condomois

Vin de pays des côtes du Tarn

Vin de pays des côtes du Vidourle

Vin de pays de la Creuse

Vin de pays de Cucugnan

Vin de pays des Deux-Sèvres

Vin de pays de la Dordogne

Vin de pays du Doubs

Vin de pays de la Drôme

Vin de pays Duché d'Uzès

Vin de pays de Franche-Comté, nawet jeżeli następuje po niej Coteaux de Champlitte

Vin de pays du Gard

Vin de pays du Gers

Vin de pays des Hautes-Alpes

Vin de pays de la Haute-Garonne

Vin de pays de la Haute-Marne

Vin de pays des Hautes-Pyrénées

Vin de pays d'Hauterive, nawet jeżeli następuje po niej Val d'Orbieu lub Coteaux du Termenès lub Côtes de Lézignan

Vin de pays de la Haute-Saône

Vin de pays de la Haute-Vienne

Vin de pays de la Haute vallée de l'Aude

Vin de pays de la Haute vallée de l'Orb

Vin de pays des Hauts de Badens

Vin de pays de l'Hérault

Vin de pays de l'Ile de Beauté

Vin de pays de l'Indre et Loire

Vin de pays de l'Indre

Vin de pays de l'Isère

Vin de pays du Jardin de la France, nawet jeżeli następuje po niej Marches de Bretagne lub Pays de Retz

Vin de pays des Landes

Vin de pays de Loire-Atlantique

Vin de pays du Loir et Cher

Vin de pays du Loiret

Vin de pays du Lot

Vin de pays du Lot et Garonne

Vin de pays des Maures

Vin de pays de Maine et Loire

Vin de pays de la Mayenne

Vin de pays de Meurthe-et-Moselle

Vin de pays de la Meuse

Vin de pays du Mont Baudile

Vin de pays du Mont Caume

Vin de pays des Monts de la Grage

Vin de pays de la Nièvre

Vin de pays d'Oc

Vin de pays du Périgord, także jeżeli następuje po niej Vin de Domme

Vin de pays de la Petite Crau

Vin de pays des Portes de Méditerranée

Vin de pays de la Principauté d'Orange

Vin de pays du Puy de Dôme

Vin de pays des Pyrénées-Atlantiques

Vin de pays des Pyrénées-Orientales

Vin de pays des Sables du Golfe du Lion

Vin de pays de la Sainte Baume

Vin de pays de Saint Guilhem-le-Désert

Vin de pays de Saint-Sardos

Vin de pays de Sainte Marie la Blanche

Vin de pays de Saône et Loire

Vin de pays de la Sarthe

Vin de pays de Seine et Marne

Vin de pays du Tarn

Vin de pays du Tarn et Garonne

Vin de pays des Terroirs landais, nawet jeżeli następuje po niej Coteaux de Chalosse lub Côtes de L'Adour lub Sables Fauves lub Sables de l'Océan

Vin de pays de Thézac-Perricard

Vin de pays du Torgan

Vin de pays d'Urfé

Vin de pays du Val de Cesse

Vin de pays du Val de Dagne

Vin de pays du Val de Montferrand

Vin de pays de la Vallée du Paradis

Vin de pays du Var

Vin de pays du Vaucluse

Vin de pays de la Vaunage

Vin de pays de la Vendée

Vin de pays de la Vicomté d'Aumelas

Vin de pays de la Vienne

Vin de pays de la Vistrenque

Vin de pays de l'Yonne

NIEMCY

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

GRECJA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

WĘGRY

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

WŁOCHY

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

Albana di Romagna

Asti lub Moscato d'Asti lub Asti Spumante

Barbaresco

Bardolino superiore

Barolo

Brachetto d'Acqui lub Acqui

Brunello di Motalcino

Carmignano

Chianti, nawet jeżeli następuje po niej Colli Aretini lub Colli Fiorentini lub Colline Pisane lub Colli Senesi lub Montalbano lub Montespertoli lub Rufina

Chianti Classico

Fiano di Avellino

Forgiano

Franciacorta

Gattinara

Gavi lub Cortese di Gavi

Ghemme

Greco di Tufo

Montefalco Sagrantino

Montepulciano d'Abruzzo Colline Tramane

Ramandolo

Recioto di Soave

Sforzato di Valtellina lub Sfursat di Valtellina

Soave superiore

Taurasi

Valtellina Superiore, nawet jeżeli następuje po niej Grumello lub Inferno lub Maroggia lub Sassella lub Stagafassli lub Vagella

Vermentino di Gallura lub Sardegna Vermentino di Gallura

Vernaccia di San Gimignano

Vino Nobile di Montepulciano

Aglianico del Taburno lub Taburno

Aglianico del Vulture

Albugnano

Alcamo lub Alcamo classico

Aleatico di Gradoli

Aleatico di Puglia

Alezio

Alghero lub Sardegna Alghero

Alta Langa

Alto Adige lub dell'Alto Adige (Südtirol lub Südtiroler), nawet jeżeli następuje po niej: – Colli di Bolzano (Bozner Leiten), – Meranese di Collina lub Meranese (Meraner Hugel lub Meraner), – Santa Maddalena (St.Magdalener), – Terlano (Terlaner), – Valle Isarco (Eisacktal lub Eisacktaler), – Valle Venosta (Vinschgau)

Ansonica Costa dell'Argentario

Aprilia

Arborea lub Sardegna Arborea

Arcole

Assisi

Atina

Aversa

Bagnoli di Sopra lub Bagnoli

Barbera d'Asti

Barbera del Monferrato

Barbera d'Alba

Barco Reale di Carmignano lub Rosato di Carmignano lub Vin Santo di Carmignano lub Vin Santo Carmignano Occhio di Pernice

Bardolino

Bianchello del Metauro

Bianco Capena

Bianco dell'Empolese

Bianco della Valdinievole

Bianco di Custoza

Bianco di Pitigliano

Bianco Pisano di S. Torpè

Biferno

Bivongi

Boca

Bolgheri e Bolgheri Sassicaia

Bosco Eliceo

Botticino

Bramaterra

Breganze

Brindisi

Cacc'e mmitte di Lucera

Cagnina di Romagna

Caldaro (Kalterer) lub Lago di Caldaro (Kalterersee), nawet jeżeli następuje po niej „Classico”

Campi Flegrei

Campidano di Terralba lub Terralba lub Sardegna Campidano di Terralba lub Sardegna Terralba

Canavese

Candia dei Colli Apuani

Cannonau di Sardegna, nawet jeżeli następuje po niej Capo Ferrato lub Oliena lub Nepente di Oliena Jerzu

Capalbio

Capri

Capriano del Colle

Carema

Carignano del Sulcis lub Sardegna Carignano del Sulcis

Carso

Castel del Monte

Castel San Lorenzo

Casteller

Castelli Romani

Cellatica

Cerasuolo di Vittoria

Cerveteri

Cesanese del Piglio

Cesanese di Affile lub Affile

Cesanese di Olevano Romano lub Olevano Romano

Cilento

Cinque Terre lub Cinque Terre Sciacchetrà, nawet jeżeli następuje po niej Costa de sera lub Costa de Campu lub Costa da Posa

Circeo

Cirò

Cisterna d'Asti

Colli Albani

Colli Altotiberini

Colli Amerini

Colli Berici, nawet jeżeli następuje po niej„Barbarano”

Colli Bolognesi, nawet jeżeli następuje po niej Colline di Riposto lub Colline Marconiane lub Zola Predona lub Monte San Pietro lub Colline di Oliveto or Terre di Montebudello lub Serravalle

Colli Bolognesi Classico-Pignoletto

Colli del Trasimeno lub Trasimeno

Colli della Sabina

Colli dell'Etruria Centrale

Colli di Conegliano, nawet jeżeli następuje po niej Refrontolo lub Torchiato di Fregona

Colli di Faenza

Colli di Luni (Regione Liguria)

Colli di Luni (Regione Toscana)

Colli di Parma

Colli di Rimini

Colli di Scandiano e di Canossa

Colli d'Imola

Colli Etruschi Viterbesi

Colli Euganei

Colli Lanuvini

Colli Maceratesi

Colli Martani, nawet jeżeli następuje po niej Todi

Colli Orientali del Friuli, nawet jeżeli następuje po niej Cialla lub Rosazzo

Colli Perugini

Colli Pesaresi, nawet jeżeli następuje po niej Focara lub Roncaglia

Colli Piacentini, nawet jeżeli następuje po niej Vigoleno lub Gutturnio lub Monterosso Val d'Arda lub Trebbianino Val Trebbia lub Val Nure

Colli Romagna Centrale

Colli Tortonesi

Collina Torinese

Colline di Levanto

Colline Lucchesi

Colline Novaresi

Colline Saluzzesi

Collio Goriziano lub Collio

Conegliano-Valdobbiadene, nawet jeżeli następuje po niej Cartizze

Conero

Contea di Sclafani

Contessa Entellina

Controguerra

Copertino

Cori

Cortese dell'Alto Monferrato

Corti Benedettine del Padovano

Cortona

Costa d'Amalfi, nawet jeżeli następuje po niej Furore lub Ravello lub Tramonti

Coste della Sesia

Delia Nivolelli

Dolcetto d'Acqui

Dolcetto d'Alba

Dolcetto d'Asti

Dolcetto delle Langhe Monregalesi

Dolcetto di Diano d'Alba lub Diano d'Alba

Dolcetto di Dogliani superior lub Dogliani

Dolcetto di Ovada

Donnici

Elba

Eloro, nawet jeżeli następuje po niej Pachino

Erbaluce di Caluso lub Caluso

Erice

Esino

Est! Est!! Est!!! Di Montefiascone

Etna

Falerio dei Colli Ascolani lub Falerio

Falerno del Massico

Fara

Faro

Frascati

Freisa d'Asti

Freisa di Chieri

Friuli Annia

Friuli Aquileia

Friuli Grave

Friuli Isonzo lub Isonzo del Friuli

Friuli Latisana

Gabiano

Galatina

Galluccio

Gambellara

Garda (Regione Lombardia)

Garda (Regione Veneto)

Garda Colli Mantovani

Genazzano

Gioia del Colle

Girò di Cagliari lub Sardegna Girò di Cagliari

Golfo del Tigullio

Gravina

Greco di Bianco

Greco di Tufo

Grignolino d'Asti

Grignolino del Monferrato Casalese

Guardia Sanframondi o Guardiolo

Irpinia

I Terreni di Sanseverino

Ischia

Lacrima di Morro lub Lacrima di Morro d'Alba

Lago di Corbara

Lambrusco di Sorbara

Lambrusco Grasparossa di Castelvetro

Lambrusco Mantovano, nawet jeżeli następuje po niej: Oltrepò Mantovano lub Viadanese-Sabbionetano

Lambrusco Salamino di Santa Croce

Lamezia

Langhe

Lessona

Leverano

Lison Pramaggiore

Lizzano

Loazzolo

Locorotondo

Lugana (Regione Veneto)

Lugana (Regione Lombardia)

Malvasia delle Lipari

Malvasia di Bosa lub Sardegna Malvasia di Bosa

Malvasia di Cagliari lub Sardegna Malvasia di Cagliari

Malvasia di Casorzo d'Asti

Malvasia di Castelnuovo Don Bosco

Mandrolisai lub Sardegna Mandrolisai

Marino

Marmetino di Milazzo lub Marmetino

Marsala

Martina lub Martina Franca

Matino

Melissa

Menfi, nawet jeżeli następuje po niej Feudo lub Fiori lub Bonera

Merlara

Molise

Monferrato, nawet jeżeli następuje po niej Casalese

Monica di Cagliari lub Sardegna Monica di Cagliari

Monica di Sardegna

Monreale

Montecarlo

Montecompatri Colonna lub Montecompatri lub Colonna

Montecucco

Montefalco

Montello e Colli Asolani

Montepulciano d'Abruzzo, niezależnie czy za tym idzie: Casauri lub Terre di Casauria lub Terre dei Vestini

Monteregio di Massa Marittima

Montescudaio

Monti Lessini lub Lessini

Morellino di Scansano

Moscadello di Montalcino

Moscato di Cagliari lub Sardegna Moscato di Cagliari

Moscato di Noto

Moscato di Pantelleria lub Passito di Pantelleria lub Pantelleria

Moscato di Sardegna, nawet jeżeli następuje po niej: Gallura lub Tempio Pausania lub Tempio

Moscato di Siracusa

Moscato di Sorso-Sennori lub Moscato di Sorso lub Moscato di Sennori or Sardegna Moscato di Sorso-Sennori lub Sardegna Moscato di Sorso or Sardegna Moscato di Sennori

Moscato di Trani

Nardò

Nasco di Cagliari lub Sardegna Nasco di Cagliari

Nebiolo d'Alba

Nettuno

Nuragus di Cagliari lub Sardegna Nuragus di Cagliari

Offida

Oltrepò Pavese

Orcia

Orta Nova

Orvieto (Regione Umbria)

Orvieto (Regione Lazio)

Ostuni

Pagadebit di Romagna, nawet jeżeli następuje po niej Bertinoro

Parrina

Penisola Sorrentina, nawet jeżeli następuje po niej Gragnano lub Lettere lub Sorrento

Pentro di Isernia lub Pentro

Pergola

Piemonte

Pietraviva

Pinerolese

Pollino

Pomino

Pornassio lub Ormeasco di Pornassio

Primitivo di Manduria

Reggiano

Reno

Riesi

Riviera del Brenta

Riviera del Garda Bresciano lub Garda Bresciano

Riviera Ligure di Ponente, nawet jeżeli następuje po niej: Riviera dei Fiori lub Albenga o Albenganese lub Finale lub Finalese lub Ormeasco

Roero

Romagna Albana spumante

Rossese di Dolceacqua lub Dolceacqua

Rosso Barletta

Rosso Canosa lub Rosso Canosa Canusium

Rosso Conero

Rosso di Cerignola

Rosso di Montalcino

Rosso di Montepulciano

Rosso Orvietano lub Orvietano Rosso

Rosso Piceno

Rubino di Cantavenna

Ruchè di Castagnole Monferrato

Salice Salentino

Sambuca di Sicilia

San Colombano al Lambro lub San Colombano

San Gimignano

San Martino della Battaglia (Regione Veneto)

San Martino della Battaglia (Regione Lombardia)

San Severo

San Vito di Luzzi

Sangiovese di Romagna

Sannio

Sant'Agata de Goti

Santa Margherita di Belice

Sant'Anna di Isola di Capo Rizzuto

Sant'Antimo

Sardegna Semidano, nawet jeżeli następuje po niej Mogoro

Savuto

Scanzo lub Moscato di Scanzo

Scavigna

Sciacca, nawet jeżeli następuje po niej Rayana

Serrapetrona

Sizzano

Soave

Solopaca

Sovana

Squinzano

Strevi

Tarquinia

Teroldego Rotaliano

Terracina, nawet jeżeli następuje po niej „Moscato di”

Terre dell'Alta Val Agri

Terre di Franciacorta

Torgiano

Trebbiano d'Abruzzo

Trebbiano di Romagna

Trentino, nawet jeżeli następuje po niej Sorni lub Isera lub d'Isera lub Ziresi lub dei Ziresi

Trento

Val d'Arbia

Val di Cornia, nawet jeżeli następuje po niej Suvereto

Val Polcevera, nawet jeżeli następuje po niej Coronata

Valcalepio

Valdadige (Etschaler) (Regione Trentino Alto Adige)

Valdadige (Etschtaler), nawet jeżeli następuje po niej Terra dei Forti (Regieno Veneto)

Valdichiana

Valle d'Aosta lub Vallée d'Aoste, nawet jeżeli następuje po niej: Arnad-Montjovet lub Donnas lub Enfer d'Arvier lub Torrette lub Blanc de Morgex et de la Salle lub Chambave lub Nus

Valpolicella, nawet jeżeli następuje po niej Valpantena

Valsusa

Valtellina

Valtellina superiore, nawet jeżeli następuje po niej Grumello lub Inferno lub Maroggia lub Sassella lub Vagella

Velletri

Verbicaro

Verdicchio dei Castelli di Jesi

Verdicchio di Matelica

Verduno Pelaverga lub Verduno

Vermentino di Sardegna

Vernaccia di Oristano lub Sardegna Vernaccia di Oristano

Vernaccia di San Gimignano

Vernacia di Serrapetrona

Vesuvio

Vicenza

Vignanello

Vin Santo del Chianti

Vin Santo del Chianti Classico

Vin Santo di Montepulciano

Vini del Piave lub Piave

Vittoria

Zagarolo

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym:

Allerona

Alta Valle della Greve

Alto Livenza (Regione veneto)

Alto Livenza (Regione Fruili Venezia Giula)

Alto Mincio

Alto Tirino

Arghillà

Barbagia

Basilicata

Benaco bresciano

Beneventano

Bergamasca

Bettona

Bianco di Castelfranco Emilia

Calabria

Camarro

Campania

Cannara

Civitella d'Agliano

Colli Aprutini

Colli Cimini

Colli del Limbara

Colli del Sangro

Colli della Toscana centrale

Colli di Salerno

Colli Ericini

Colli Trevigiani

Collina del Milanese

Colline del Genovesato

Colline Frentane

Colline Pescaresi

Colline Savonesi

Colline Teatine

Condoleo

Conselvano

Costa Viola

Daunia

Del Vastese lub Histonium

Delle Venezie (Regione Veneto)

Delle Venezie (Regione Friuli Venezia Giulia)

Delle Venezie (Regione Trentino – Alto Adige)

Dugenta

Emilia lub dell'Emilia

Epomeo

Esaro

Fontanarossa di Cerda

Forlì

Fortana del Taro

Frusinate lub del Frusinate

Golfo dei Poeti La Spezia lub Golfo dei Poeti

Grottino di Roccanova

Isola dei Nuraghi

Lazio

Lipuda

Locride

Marca Trevigiana

Marche

Maremma toscana

Marmilla

Mitterberg lub Mitterberg tra Cauria e Tel lub Mitterberg zwischen Gfrill und Toll

Modena lub Provincia di Modena

Montecastelli

Montenetto di Brescia

Murgia

Narni

Nurra

Ogliastra

Osco lub Terre degli Osci

Paestum

Palizzi

Parteolla

Pellaro

Planargia

Pompeiano

Provincia di Mantova

Provincia di Nuoro

Provincia di Pavia

Provincia di Verona lub Veronese

Puglia

Quistello

Ravenna

Roccamonfina

Romangia

Ronchi di Brescia

Ronchi Varesini

Rotae

Rubicone

Sabbioneta

Salemi

Salento

Salina

Scilla

Sebino

Sibiola

Sicilia

Sillaro lub Bianco del Sillaro

Spello

Tarantino

Terrazze Retiche di Sondrio

Terre del Volturno

Terre di Chieti

Terre di Veleja

Tharros

Toscana lub Toscano

Trexenta

Umbria

Valcamonica

Val di Magra

Val di Neto

Val Tidone

Valdamato

Vallagarina (Regione Trentino – Alto Adige)

Vallagarina (Regione Veneto)

Valle Belice

Valle del Crati

Valle del Tirso

Valle d'Itria

Valle Peligna

Valli di Porto Pino

Veneto

Veneto Orientale

Venezia Giulia

Vigneti delle Dolomiti lub Weinberg Dolomiten (Regione Trentino – Alto Adige)

Vigneti delle Dolomiti lub Weinberg Dolomiten (Regione Veneto)

LUKSEMBURG

Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

MALTA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

PORTUGALIA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

RUMUNIA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

SŁOWACJA

Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

SŁOWENIA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

Bela krajina lub Belokranjec

Bizeljsko-Sremič lub Sremič-Bizeljsko

Dolenjska

Dolenjska, cviček

Goriška Brda lub Brda

Haloze lub Haložan

Koper lub Koprčan

Kras

Kras, teran

Ljutomer-Ormož lub Ormož-Ljutomer

Maribor lub Mariborčan

Radgona-Kapela lub Kapela Radgona

Prekmurje lub Prekmurčan

Šmarje-Virštanj lub Virštanj-Šmarje

Srednje Slovenske gorice

Vipavska dolina lub Vipavec lub Vipavčan

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

Podravje

Posavje

Primorska

HISZPANIA

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

Vino de la Tierra de Abanilla

Vino de la Tierra de Bailén

Vino de la Tierra de Bajo Aragón

Vino de la Tierra Barbanza e Iria

Vino de la Tierra de Betanzos

Vino de la Tierra de Cádiz

Vino de la Tierra de Campo de Belchite

Vino de la Tierra de Campo de Cartagena

Vino de la Tierra de Cangas

Vino de la Terra de Castelló

Vino de la Tierra de Castilla

Vino de la Tierra de Castilla y León

Vino de la Tierra de Contraviesa-Alpujarra

Vino de la Tierra de Córdoba

Vino de la Tierra de Costa de Cantabria

Vino de la Tierra de Desierto de Almería

Vino de la Tierra de Extremadura

Vino de la Tierra Formentera

Vino de la Tierra de Gálvez

Vino de la Tierra de Granada Sur-Oeste

Vino de la Tierra de Ibiza

Vino de la Tierra de Illes Balears

Vino de la Tierra de Isla de Menorca

Vino de la Tierra de La Gomera

Vino de la Tierra de Laujar-Alapujarra

Vino de la Tierra de Liébana

Vino de la Tierra de Los Palacios

Vino de la Tierra de Norte de Granada

Vino de la Tierra Norte de Sevilla

Vino de la Tierra de Pozohondo

Vino de la Tierra de Ribera del Andarax

Vino de la Tierra de Ribera del Arlanza

Vino de la Tierra de Ribera del Gállego-Cinco Villas

Vino de la Tierra de Ribera del Queiles

Vino de la Tierra de Serra de Tramuntana-Costa Nord

Vino de la Tierra de Sierra de Alcaraz

Vino de la Tierra de Torreperojil

Vino de la Tierra de Valdejalón

Vino de la Tierra de Valle del Cinca

Vino de la Tierra de Valle del Jiloca

Vino de la Tierra del Valle del Miño-Ourense

Vino de la Tierra Valles de Sadacia

ZJEDNOCZONE KRÓLESTWO

1.   Wina gatunkowe produkowane w określonym regionie

English Vineyards

Welsh Vineyards

2.   Wina stołowe z oznaczeniem geograficznym

England lub Berkshire

Buckinghamshire

Cheshire

Cornwall

Derbyshire

Devon

Dorset

East Anglia

Gloucestershire

Hampshire

Herefordshire

Isle of Wight

Isles of Scilly

Kent

Lancashire

Leicestershire

Lincolnshire

Northamptonshire

Nottinghamshire

Oxfordshire

Rutland

Shropshire

Somerset

Staffordshire

Surrey

Sussex

Warwickshire

West Midlands

Wiltshire

Worcestershire

Yorkshire

Wales lub Cardiff

Cardiganshire

Carmarthenshire

Denbighshire

Gwynedd

Monmouthshire

Newport

Pembrokeshire

Rhondda Cynon Taf

Swansea

The Vale of Glamorgan

Wrexham

B) -    NAPOJE SPIRYTUSOWE POCHODZĄCE ZE WSPÓLNOTY

1.    Rum

Rhum de la Martinique/Rhum de la Martinique traditionnel

Rhum de la Guadeloupe/Rhum de la Guadeloupe traditionnel

Rhum de la Réunion/Rhum de la Réunion traditionnel

Rhum de la Guyane/Rhum de la Guyane traditionnel

Ron de Málaga

Ron de Granada

Rum da Madeira

2. a)    Whisky

Scotch Whisky

Irish Whisky

Whisky español

(Powyższe nazwy mogą być uzupełnione terminami „malt” lub „grain”)

2. b)    Whiskey

Irish Whiskey

Uisce Beatha Eireannach/Irish Whiskey

(Powyższe nazwy mogą być uzupełnione terminem „Pot Still”)

3.    Wódka zbożowa

Eau-de-vie de seigle de marque nationale luxembourgeoise

Korn

Kornbrand

4.    Winiaki

Eau-de-vie de Cognac

Eau-de-vie des Charentes

Cognac

(Nazwa „Cognac”może być uzupełniona jednym z następujących terminów:

Fine Bordeaux

Armagnac

Bas-Armagnac

Haut-Armagnac

Ténarèse

Eau-de-vie de vin de la Marne

Eau-de-vie de vin originaire d'Aquitaine

Eau-de-vie de vin de Bourgogne

Eau-de-vie de vin originaire du Centre-Est

Eau-de-vie de vin originaire de Franche-Comté

Eau-de-vie de vin originaire du Bugey

Eau-de-vie de vin de Savoie

Eau-de-vie de vin originaire des Coteaux de la Loire

Eau-de-vie de vin des Côtes-du-Rhône

Eau-de-vie de vin originaire de Provence

Eau-de-vie de Faugères/Faugères

Eau-de-vie de vin originaire du Languedoc

Aguardente do Minho

Aguardente do Douro

Aguardente da Beira Interior

Aguardente da Bairrada

Aguardente do Oeste

Aguardente do Ribatejo

Aguardente do Alentejo

Aguardente do Algarve

Сунгурларска гроздова ракия/Sungurlarska grozdova rakiya

Гроздова ракия от Сунгурларе/Grozdova rakiya from Sungurlare

Сливенска перла (Сливенска гроздова ракия/Гроздова ракия от Сливен) /Slivenska perla (Slivenska grozdova rakiya/Grozdova rakiya from Sliven)

Стралджанска Мускатова ракия/Straldjanska Muscatova rakiya

Мускатова ракия от Стралджа/Muscatova rakiya from Straldja

Поморийска гроздова ракия/Pomoriyska grozdova rakiya

Гроздова ракия от Поморие/Grozdova rakiya from Pomorie

Русенска бисерна гроздова ракия/Russenska biserna grozdova rakiya

Бисерна гроздова ракия от Русе/Biserna grozdova rakiya from Russe

Бургаска Мускатова ракия/Bourgaska Muscatova rakiya

Мускатова ракия от Бургас/Muscatova rakiya from Bourgas

Добруджанска мускатова ракия/Dobrudjanska muscatova rakiya

Мускатова ракия от Добруджа/muscatova rakiya from Dobrudja

Сухиндолска гроздова ракия/Suhindolska grozdova rakiya

Гроздова ракия от Сухиндол/Grozdova rakiya from Suhindol

Карловска гроздова ракия/Karlovska grozdova rakiya

Гроздова Ракия от Карлово/Grozdova Rakiya from Karlovo

Vinars Târnave

Vinars Vaslui

Vinars Murfatlar

Vinars Vrancea

Vinars Segarcea

5.    Brandy

Brandy de Jerez

Brandy del Penedés

Brandy italiano

Brandy Αττικής/Brandy of Attica

Brandy Πελλοπονήσου/Brandy of the Peloponnese

Brandy Κεντρικής Ελλάδας/Brandy of Central Greece

Deutscher Weinbrand

Wachauer Weinbrand

Weinbrand Dürnstein

Karpatské brandy špeciál

6.    Grappa

Eau-de-vie de marc de Champagne or

Marc de Champagne

Eau-de-vie de marc originaire d'Aquitaine

Eau-de-vie de marc de Bourgogne

Eau-de-vie de marc originaire du Centre-Est

Eau-de-vie de marc originaire de Franche-Comté

Eau-de-vie de marc originaire de Bugey

Eau-de-vie de marc originaire de Savoie

Marc de Bourgogne

Marc de Savoie

Marc d'Auvergne

Eau-de-vie de marc originaire des Coteaux de la Loire

Eau-de-vie de marc des Côtes du Rhône

Eau-de-vie de marc originaire de Provence

Eau-de-vie de marc originaire du Languedoc

Marc d'Alsace Gewürztraminer

Marc de Lorraine

Bagaceira do Minho

Bagaceira do Douro

Bagaceira da Beira Interior

Bagaceira da Bairrada

Bagaceira do Oeste

Bagaceira do Ribatejo

Bagaceiro do Alentejo

Bagaceira do Algarve

Orujo gallego

Grappa

Grappa di Barolo

Grappa piemontese/Grappa del Piemonte

Grappa lombarda/Grappa di Lombardia

Grappa trentina/Grappa del Trentino

Grappa friulana/Grappa del Friuli

Grappa veneta/Grappa del Veneto

Südtiroler Grappa/Grappa dell'Alto Adige

Τσικουδιά Κρήτης/Tsikoudia of Crete

Τσίπουρο Μακεδονίας/Tsipouro of Macedonia

Τσίπουρο Θεσσαλίας/Tsipouro of Thessaly

Τσίπουρο Τυρνάβου/Tsipouro of Tyrnavos

Eau-de-vie de marc de marque nationale luxembourgeoise

Ζιβανία/Zivania

Pálinka

7.    Alkohole owocowe

Schwarzwälder Kirschwasser

Schwarzwälder Himbeergeist

Schwarzwälder Mirabellenwasser

Schwarzwälder Williamsbirne

Schwarzwälder Zwetschgenwasser

Fränkisches Zwetschgenwasser

Fränkisches Kirschwasser

Fränkischer Obstler

Mirabelle de Lorraine

Kirsch d'Alsace

Quetsch d'Alsace

Framboise d'Alsace

Mirabelle d'Alsace

Kirsch de Fougerolles

Südtiroler Williams/Williams dell'Alto Adige

Südtiroler Aprikot/Südtiroler

Marille/Aprikot dell'Alto Adige/Marille dell'Alto Adige

Südtiroler Kirsch/Kirsch dell'Alto Adige

Südtiroler Zwetschgeler/Zwetschgeler dell'Alto Adige

Südtiroler Obstler/Obstler dell'Alto Adige

Südtiroler Gravensteiner/Gravensteiner dell'Alto Adige

Südtiroler Golden Delicious/Golden Delicious dell'Alto Adige

Williams friulano/Williams del Friuli

Sliwovitz del Veneto

Sliwovitz del Friuli-Venezia Giulia

Sliwovitz del Trentino-Alto Adige

Distillato di mele trentino/Distillato di mele del Trentino

Williams trentino/Williams del Trentino

Sliwovitz trentino/Sliwovitz del Trentino

Aprikot trentino/Aprikot del Trentino

Medronheira do Algarve

Medronheira do Buçaco

Kirsch Friulano/Kirschwasser Friulano

Kirsch Trentino/Kirschwasser Trentino

Kirsch Veneto/Kirschwasser Veneto

Aguardente de pêra da Lousã

Eau-de-vie de pommes de marque nationale luxembourgeoise

Eau-de-vie de poires de marque nationale luxembourgeoise

Eau-de-vie de kirsch de marque nationale luxembourgeoise

Eau-de-vie de quetsch de marque nationale luxembourgeoise

Eau-de-vie de mirabelle de marque nationale luxembourgeoise

Eau-de-vie de prunelles de marque nationale luxembourgeoise

Wachauer Marillenbrand

Bošácka Slivovica

Szatmári Szilvapálinka

Kecskeméti Barackpálinka

Békési Szilvapálinka

Szabolcsi Almapálinka

Slivovice

Pálinka

Троянска сливова ракия/Troyanska slivova rakiya

Сливова ракия от Троян/Slivova rakiya from Troyan

Силистренска кайсиева ракия/Silistrenska kayssieva rakiya

Кайсиева ракия от Силистра/Kayssieva rakiya from Silistra

Тервелска кайсиева ракия/Tervelska kayssieva rakiya

Кайсиева ракия от Тервел/Kayssieva rakiya from Tervel

Ловешка сливова ракия/Loveshka slivova rakiya

Сливова ракия от Ловеч/Slivova rakiya from Lovech

Pălincă

Țuică Zetea de Medieșu Aurit

Țuică de Valea Milcovului

Țuică de Buzău

Țuică de Argeș

Țuică de Zalău

Țuică Ardelenească de Bistrița

Horincă de Maramureș

Horincă de Cămârzan

Horincă de Seini

Horincă de Chioar

Horincă de Lăpuș

Turț de Oaș

Turț de Maramureș

8.    Napoje alkoholowe jabłkowe i gruszkowe

Calvados

Calvados du Pays d'Auge

Eau-de-vie de cidre de Bretagne

Eau-de-vie de poiré de Bretagne

Eau-de-vie de cidre de Normandie

Eau-de-vie de poiré de Normandie

Eau-de-vie de cidre du Maine

Aguardiente de sidra de Asturias

Eau-de-vie de poiré du Maine

9.    Alkohole na bazie goryczki

Bayerischer Gebirgsenzian

Südtiroler Enzian/Genzians dell'Alto Adige

Genziana trentina/Genziana del Trentino

10.    Owocowe napoje spirytusowe

Pacharán

Pacharán navarro

11.    Napoje spirytusowe aromatyzowane jałowcem

Ostfriesischer Korngenever

Genièvre Flandres Artois

Hasseltse jenever

Balegemse jenever

Péket de Wallonie

Steinhäger

Plymouth Gin

Gin de Mahón

Vilniaus Džinas

Spišská Borovička

Slovenská Borovička Juniperus

Slovenská Borovička

Inovecká Borovička

Liptovská Borovička

12.    Napoje spirytusowe aromatyzowane kminkiem

Dansk Akvavit/Dansk Aquavit

Svensk Aquavit/Svensk Akvavit/Swedish Aquavit

13.    Napoje spirytusowe aromatyzowane anyżem

Anis español

Évoca anisada

Cazalla

Chinchón

Ojén

Rute

Oύζο/Ouzo

14.    Likiery

Berliner Kümmel

Hamburger Kümmel

Münchener Kümmel

Chiemseer Klosterlikör

Bayerischer Kräuterlikör

Cassis de Dijon

Cassis de Beaufort

Irish Cream

Palo de Mallorca

Ginjinha portuguesa

Licor de Singeverga

Benediktbeurer Klosterlikör

Ettaler Klosterlikör

Ratafia de Champagne

Ratafia catalana

Anis português

Finnish berry/Finnish fruit liqueur

Grossglockner Alpenbitter

Mariazeller Magenlikör

Mariazeller Jagasaftl

Puchheimer Bitter

Puchheimer Schlossgeist

Steinfelder Magenbitter

Wachauer Marillenlikör

Jägertee/Jagertee/Jagatee

Allažu Kimelis

Čepkelių

Demänovka Bylinný Likér

Polish Cherry

Karlovarská Hořká

15.    Napoje spirytusowe

Pommeau de Bretagne

Pommeau du Maine

Pommeau de Normandie

Svensk Punsch/Swedish Punch

Slivovice

16.    Wódka

Svensk Vodka/Swedish Vodka

Suomalainen Vodka/Finsk Vodka/Vodka of Finland

Polska Wódka/ Polish Vodka

Laugarício Vodka

Originali Lietuviška Degtinė

Wódka ziołowa z Niziny Północnopodlaskiej aromatyzowana ekstraktem z trawy żubrowej/Herbal vodka from the North Podlasie Lowland aromatised with an extract of bison grass

Latvijas Dzidrais

Rīgas Degvīns

LB Degvīns

LB Vodka

17.    Gorzkie napoje spirytusowe

Rīgas melnais Balzāms/Riga Black Balsam

Demänovka bylinná horká

C)    WINA AROMATYZOWANE POCHODZĄCE ZE WSPÓLNOTY

Nürnberger Glühwein

Pelin

Thüringer Glühwein

Vermouth de Chambéry

Vermouth di Torino

CZĘŚĆ B: W BOŚNI I HERCEGOWINIE

A) –    WINA POCHODZĄCE Z BOŚNI I HERCEGOWINY

Nazwa określonego regionu, zgodnie z ustawodawstwem Bośni i Hercegowiny.

Region/ Podregion

▼C1

Srednja Neretva

▼B

Trebisnjica/Mostar

Trebisnjica/Listica

Rama/Jablanica

Kozara

Ukrina

Majevica

DODATEK 2

WYKAZ TRADYCYJNYCH OKREŚLEŃ I TERMINÓW OKREŚLAJĄCYCH JAKOŚĆ WIN WE WSPÓLNOCIE

(o których mowa w art. 4 i 7 załącznika II do protokołu 7)

DODATEK 3

WYKAZ PUNKTÓW KONTAKTOWYCH

(o którym mowa w art. 12 załącznika II do protokołu 7)

a)    Bośnia i Hercegowina

Council of Ministers

Ministry of Foreign Trade and Economic Relations

Department for Foreign Trade Policy and FDI

Musala 9/2 Sarajevo

Bośnia i Hercegowina

Telefon: +387 33 220 546

Faks: +387 33 220 546

E-mail: dragisa.mekic@mvteo.gov.ba

b)    Wspólnota

European Commission

Directorate-General for Agriculture and Rural Development

Directorate B International Affairs II

Head of Unit B.2 Enlargement

B-1049 Bruxelles/Brussel

Belgia

Telefon: +32 2 299 11 11

Faks: +32 2 296 62 92

E-mail: AGRI-EC-BiH-winetrade@ec.europa.eu

PROTOKÓŁ SPROSTOWANIA DO UKŁADU O STABILIZACJI I STOWARZYSZENIU MIĘDZY WSPÓLNOTAMI EUROPEJSKIMI I ICH PAŃSTWAMI CZŁONKOWSKIMI Z JEDNEJ STRONY A BOŚNIĄ I HERCEGOWINĄ Z DRUGIEJ STRONY, PODPISANEGO W LUKSEMBURGU W DNIU 16 CZERWCA 2008 R.

SEKRETARIAT GENERALNY RADY UNII EUROPEJSKIEJ, działając w charakterze depozytariusza Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną z drugiej strony, podpisanego w Luksemburgu w dniu 16 czerwca 2008 r., zwanego dalej „układem”,

PO USTALENIU, że tekst układu, którego uwierzytelniony odpis został przekazany sygnatariuszom w dniu 31 lipca 2008 r., zawiera pewne błędy w wersji greckiej,

PO POINFORMOWANIU sygnatariuszy układu o tych błędach oraz o proponowanych poprawkach,

PO USTALENIU, że żaden z sygnatariuszy nie wniósł sprzeciwu,

PRZYSTĄPIŁ w dniu dzisiejszym do poprawienia przedmiotowych błędów i sporządził niniejszy protokół sprostowania, załączając do niego poprawki do greckiej wersji układu; egzemplarz sprostowania zostanie przekazany umawiającym się stronom.

AKT KOŃCOWY

Pełnomocnicy:

KRÓLESTWA BELGII,

REPUBLIKI BUŁGARII,

REPUBLIKI CZESKIEJ,

KRÓLESTWA DANII,

REPUBLIKI FEDERALNEJ NIEMIEC,

REPUBLIKI ESTOŃSKIEJ,

REPUBLIKI GRECKIEJ,

KRÓLESTWA HISZPANII,

REPUBLIKI FRANCUSKIEJ,

IRLANDII,

REPUBLIKI WŁOSKIEJ,

REPUBLIKI CYPRYJSKIEJ,

REPUBLIKI ŁOTEWSKIEJ,

REPUBLIKI LITEWSKIEJ,

WIELKIEGO KSIĘSTWO LUKSEMBURGA,

REPUBLIKI WĘGIERSKIEJ,

MALTY,

KRÓLESTWO NIDERLANDÓW,

REPUBLIKI AUSTRII,

RZECZPOSPOLITEJ POLSKIEJ,

REPUBLIKI PORTUGALSKIEJ,

RUMUNII,

REPUBLIKI SŁOWENII,

REPUBLIKI SŁOWACKIEJ,

REPUBLIKI FINLANDII,

KRÓLESTWA SZWECJI,

ZJEDNOCZONEGO KRÓLESTWA WIELKIEJ BRYTANII I IRLANDII PÓŁNOCNEJ

Umawiające się Strony Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską i Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej oraz Traktatu o Unii Europejskiej,

Zwane Dalej „Państwami Członkowskimi” Oraz

WSPÓLNOTA EUROPEJSKA i EUROPEJSKA WSPÓLNOTA ENERGII ATOMOWEJ,

Zwane Dalej „Wspólnotą”,

z jednej strony, oraz

Pełnomocnicy BOŚNI I HERCEGOWINY,

Z Drugiej Strony,

zebrani w Luksemburgu dnia szesnastego czerwca dwa tysiące ósmego roku w celu podpisania Układu o Stabilizacji i Stowarzyszeniu pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z jednej strony, oraz Bośnią i Hercegowiną z drugiej strony, zwanego dalej „niniejszym układem”, przyjęli następujące dokumenty:

niniejszy układ oraz następujące załączniki I-VII do niego:

oraz następujące protokoły:

Pełnomocnicy Wspólnoty oraz pełnomocnicy Bośni i Hercegowiny przyjęli teksty wymienionych poniżej wspólnych deklaracji, załączonych do niniejszego Aktu końcowego:

Pełnomocnicy Bośni i Hercegowiny przyjęli do wiadomości wymienioną poniżej i załączoną do niniejszego Aktu końcowego deklarację:

Съставено в Люксембург на шестнадесети юни две хиляди и осма година.

Hecho en Luxemburgo, el dieciséis de junio de dos mil ocho.

V Lucemburku dne šestnáctého června dva tisíce osm.

Udfærdiget i Luxembourg den sekstende juni to tusind og otte.

Geschehen zu Luxemburg am sechzehnten Juni zweitausendacht.

Kahe tuhande kaheksanda aasta juunikuu kuueteistkümnendal päeval Luxembourgis.

Έγινε στo Λουξεμβούργο, στις δέκα έξι Ιουνίου δύο χιλιάδες οκτώ.

Done at Luxembourg on the sixteenth day of June in the year two thousand and eight.

Fait à Luxembourg, le seize juin deux mille huit.

Fatto a Lussemburgo, addì sedici giugno duemilaotto.

Luksemburgā, divtūkstoš astotā gada sešpadsmitajā jūnijā.

Priimta du tūkstančiai aštuntų metų birželio šešioliktą dieną Liuksemburge.

Kelt Luxembourgban, a kétezer-nyolcadik év június tizenhatodik napján.

Magħmul fil-Lussemburgu, fis-sittax-il jum ta' Ġunju tas-sena elfejn u tmienja.

Gedaan te Luxemburg, de zestiende juni tweeduizend acht.

Sporządzono w Luksemburgu dnia szesnastego czerwca roku dwa tysiące ósmego.

Feito em Luxemburgo, em dezasseis de Junho de dois mil e oito.

Încheiat la Luxembourg, la șaisprezece iunie două mii opt.

V Luxemburgu dňa šestnásteho júna dvetisícosem.

V Luxembourgu, dne šestnajstega junija leta dva tisoč osem.

Tehty Luxemburgissa kuudentenatoista päivänä kesäkuuta vuonna kaksituhattakahdeksan.

Som skedde i Luxemburg den sextonde juni tjugohundraåtta.

Sačinjeno u Luksemburgu, šesnaestoga juna dvije hiljade osme godine.

Sačinjeno u Luksemburgu, šesnaestoga lipnja dvije tisuće osme godine.

Састављено у Луксембургу, шеснаестога јуна двије хиљаде осме године.

Voor het Koninkrijk België

Pour le Royaume de Belgique

Für das Königreich Belgien

Deze handtekening verbindt eveneens de Vlaamse Gemeenschap, de Franse Gemeenschap, de Duitstalige Gemeenschap, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Cette signature engage également la Communauté française, la Communauté flamande, la Communauté germanophone, la Région wallonne, la Région flamande et la Région de Bruxelles-Capitale.

Diese Unterschrift bindet zugleich die Deutschsprachige Gemeinschaft, die Flämische Gemeinschaft, die Französische Gemeinschaft, die Wallonische Region, die Flämische Region und die Region Brüssel-Hauptstadt.

За Релублика България

Za Českou republiku

På Kongeriget Danmarks vegne

Für die Bundesrepublik Deutschland

Eesti Vabariigi nimel

Thar cheann na hÉireann

For Ireland

Για την Ελληνική Δημοκρατία

Por el Reino de España

Pour la République française

Per la Repubblica italiana

Για την Κυπριακή Δημοκρατία

Latvijas Republikas vārdā

Lietuvos Respublikos vardu

Pour le Grand-Duché de Luxembourg

A Magyar Köztársaság részéről

Gћal Malta

Voor het Koninkrijk der Nederlanden

Für die Republik Österreich

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Pela República Portuguesa

Pentru România

Za Republiko Slovenijo

Za Slovenskú republiku

Suomen tasavallan puolesta

För Republiken Finland

För Konungariket Sverige

For the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland

За Европейската общност

Por las Comunidades Europeas

Za Evropská společenství

For De Europæiske Fællesskaber

Für die Europäischen Gemeinschaften

Euroopa ühenduste nimel

Για τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες

For the European Communities

Pour les Communautés européennes

Per le Comunità europee

Eiropas Kopienu vārdā

Europos Bendrijų vardu

Az Európai Közösségek részéről

Għall-Komunitajiet Ewropej

Voor de Europese Gemeenschappen

W imieniu Wspólnot Europejskich

Pelas Comunidades Europeias

Pentru Comunitatea Europeană

Za Európske spoločenstvá

Za Evropske skupnosti

Euroopan yhteisöjen puolesta

På europeiska gemenskapernas vägnar

Za Bosnu i Hercegovinu

Za Bosnu i Hercegovinu

За Босну и Херцеговину

WSPÓLNE DEKLARACJE

WSPÓLNA DEKLARACJA W SPRAWIE ART. 51 I ART. 61

Strony uzgadniają, że niniejszy układ nie narusza w żaden sposób obowiązujących w Bośni i Hercegowinie przepisów dotyczących systemu własności nieruchomości.

Strony uzgadniają ponadto, że do celów niniejszego układu, postanowienia art. 51 i art. 61 nie stanowią przeszkody, aby Bośnia i Hercegowina wprowadziła ograniczenia dotyczące nabywania nieruchomości lub korzystania z praw własności do nieruchomości ze względu na porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne oraz zdrowia publicznego, pod warunkiem, że powyższe ograniczenia dotyczyć będą w równym stopniu przedsiębiorstw i obywateli Bośni i Hercegowiny oraz Wspólnoty.

WSPÓLNA DEKLARACJA W SPRAWIE ART. 73

Strony uzgadniają, że do celów niniejszego układu określenie własność intelektualna, przemysłowa i handlowa obejmuje w szczególności prawa autorskie, w tym prawa autorskie do programów komputerowych, a także prawa pokrewne, prawa do baz danych, patentów, w tym dodatkowych świadectw ochronnych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych i usługowych, topografii obwodów scalonych, oznaczeń geograficznych, w tym nazw pochodzenia, oraz praw do ochrony odmian roślin.

Ochrona praw własności handlowej obejmuje w szczególności ochronę przeciwko nieuczciwej konkurencji, o której mowa w art. 10a Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej, i ochronę informacji niejawnych, o której mowa w art. 39 Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (porozumienia TRIPS).

Strony uzgadniają ponadto, że ochrona na poziomie, o którym mowa w art. 73 ust. 3, obejmuje dostęp do środków i procedur przewidzianych w dyrektywie 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej. ( 16 )

DEKLARACJA WSPÓLNOTY

DEKLARACJA WSPÓLNOTY DOTYCZĄCA NADZWYCZAJNYCH ŚRODKÓW HANDLOWYCH PRZYZNANYCH NA PODSTAWIE ROZPORZĄDZENIA (WE) nr 2007/2000

Zważywszy, że Wspólnota Europejska przyznaje nadzwyczajne środki handlowe państwom uczestniczącym w procesie stabilizacji i stowarzyszenia UE lub związanym z tym procesem, w tym Bośni i Hercegowinie, na podstawie rozporządzeniaRady (WE) nr 2007/2000 z dnia 18 września 2000 r. wprowadzające nadzwyczajne środki handlowe dla krajów i terytoriów uczestniczących lub powiązanych z procesem stabilizacji i stowarzyszania Unii Europejskiej ( 17 ), Wspólnota oświadcza że:

---

( 1 ) Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2658/87 (Dz.U. L 256 z 7.9.1987, s. 1) z uwzględnieniem zmian

( 2 ) Dziennik urzędowy Bośni i Hercegowiny nr 58/04 z 22.12.2004.

( 3 ) Dz.U. L 93 z 31.3.2006, s. 12. Rozporządzenie zmienione rozporządzeniem Rady WE nr 1791/2006 (Dz.U. L 363 z 20.12.2006, s. 1)

( 4 ) Wielostronna umowa między Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, Republiką Albanii, Bośnią i Hercegowiną, Republiką Bułgarii, Republiką Chorwacji, Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii, Republiką Islandii, Republiką Czarnogóry, Królestwem Norwegii, Rumunią, Republiką Serbii i Misją Tymczasowej Administracji Organizacji Narodów Zjednoczonych w Kosowie w sprawie ustanowienia Wspólnego Europejskiego Obszaru Lotniczego (Dz.U. L 285 z 16.10.2006, s. 3)

( 5 ) Europejski Komitet Normalizacyjny, Europejski Komitet Normalizacyjny Elektrotechniki, Europejski Instytut Norm Telekomunikacyjnych, Europejska Współpraca w dziedzinie Akredytacji, Europejska Współpraca w dziedzinie Metrologii Prawnej, Europejska Współpraca w dziedzinie Wzorców Jednostek Miar.

( 6 ) Dz.U. L 192 z 22.7.2005, s. 9

( 7 ) Dz.U. L 54 z 26.2.2013, s. 4.

( 8 ) Dyrektywa 2005/55/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 września 2005 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do działań, które należy podjąć przeciwko emisji zanieczyszczeń gazowych i cząstek stałych przez silniki wysokoprężne stosowane w pojazdach oraz emisji zanieczyszczeń gazowych z silników o zapłonie iskrowym zasilanych gazem ziemnym lub gazem płynnym stosowanych w pojazdach (Dz.U. L 275 z 20.10.2005, s. 1). Dyrektywa ostanio zmieniona dyrektywą Komisji 2006/51/WE (Dz.U. L 152 z 7.6.2006, s. 11).

( 9 ) Te limity będą uaktualniane jak przewidziano w odpowiednich dyrektywach i zgodnie z przyszłymi zmianami do nich.

( 10 ) Dz.U. L 179 z 14.7.1999, s. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. L 299 z 16.11.2007, s. 1).

( 11 ) Dz.U. L 194 z 31.7.2000, s. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1300/2007 (Dz.U. L 289 z 7.11.2007, s. 8).

( 12 ) Dz.U. L 160 z 12.6.1989, s. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione Aktem Przystąpienia z 2005 r.

( 13 ) Dz.U. L 105 z 25.4.1990, s. 9. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 2140/98 (Dz.U. L 270 z 7.10.1998, s. 9).

( 14 ) Dz.U. L 149 z 14.6.1991, s. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione Aktem Przystąpienia z 2005 r.

( 15 ) Dz.U. L 128 z 10.5.2001, s. 1. Rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 1234/2007 (Dz.U. L 299 z 16.11.2007, s. 1).

( 16 ) Dz.U. L 157 z 30.4.2004, s. 45, wersja poprawiona w Dz.U. L 195 z 2.6.2004, s. 16

( 17 ) Dz.U. L 240 z 23.9.2000, s. 1; rozporządzenie ostatnio zmienione rozporządzeniem (WE) nr 530/2007 (Dz.U. L 125 z 15.5.2007, s. 1)