Sprawa C‑180/17

X
i
Y

przeciwko

Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Raad van State (Niderlandy)]

Odesłanie prejudycjalne – Wspólna polityka w dziedzinie azylu i ochrony uzupełniającej – Dyrektywa 2013/32/UE – Artykuł 46 – Dyrektywa 2008/115/WE – Artykuł 13 – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 18, art. 19 ust. 2 i art. 47 – Prawo do skutecznego środka prawnego – Zasada non-refoulement – Decyzja o odrzuceniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i o zobowiązaniu do powrotu – Uregulowanie krajowe przewidujące drugą instancję sądową – Skutek zawieszający z mocy prawa nadany wyłącznie środkowi zaskarżenia wniesionemu do sądu pierwszej instancji

Streszczenie – wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 26 września 2018 r.

1. Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału – Pytania dotyczące aktów prawa Unii, w sytuacji gdy stosowanie tego prawa w postępowaniu głównym jest kwestionowane – Włączenie – Warunek – Zakwestionowanie nierozerwalnie związane z odpowiedziami, których należy udzielić na pytania prejudycjalne

   (art. 267 TFUE)

2. Kontrole graniczne, azyl i imigracja – Polityka azylowa – Procedury udzielania i cofania ochrony międzynarodowej – Dyrektywa 2013/32 – Prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem – Decyzja o odrzuceniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i o zobowiązaniu do powrotu – Uregulowanie krajowe przewidujące zawieszającą apelację od takiej decyzji – Dopuszczalność – Zakres – Poszanowanie zasad równoważności i skuteczności

   (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 18, art. 19 ust. 2, art. 47; dyrektywa 2008/115 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 13; dyrektywa 2013/32 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 46)

3. Prawa podstawowe – Prawo do skutecznej ochrony sądowej – Zagwarantowanie jej w art. 47 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i w art. 13 europejskiej konwencji praw człowieka – Identyczne znaczenie i zakres – Stopień ochrony zapewniany przez kartę nienaruszający stopnia ochrony zagwarantowanego w tej konwencji

   (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47 akapit pierwszy, art. 52 ust. 3, art. 53)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 17–19)

2.  Artykuł 46 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 20013/32/UE z dnia 26 czerwca 2013 r. w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej oraz art. 13 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/115/WE z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie wspólnych norm i procedur stosowanych przez państwa członkowskie w odniesieniu do powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich w związku z art. 18, art. 19 ust. 2 i art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie uregulowaniu krajowemu, które przewiduje apelację od wyroku wydanego w pierwszej instancji, utrzymującego w mocy decyzję o oddaleniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i o zobowiązaniu do powrotu, lecz nie nadaje temu środkowi zaskarżenia skutku zawieszającego z mocy prawa, nawet jeśli zainteresowany powołuje się na poważne ryzyko naruszenia zasady non-refoulement.

   A zatem choć przepisy dyrektyw 2013/32 i 2008/115 nakładają na państwa członkowskie obowiązek ustanowienia prawa do skutecznego środka zaskarżenia decyzji o oddaleniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i decyzji nakazujących powrót, to jednak żaden z tych przepisów nie przewiduje, że państwa członkowskie winny przyznać osobom ubiegającym się o ochronę międzynarodową, których skargi na decyzję o oddaleniu ich wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i decyzję nakazującą powrót zostały oddalone w pierwszej instancji, prawo do wniesienia apelacji, ani tym bardziej że skorzystanie z takiego prawa powinno wywierać skutek zawieszający z mocy prawa. Takich wymogów nie można także wywieść ani z systematyki, ani z celu tych dyrektyw.

   Należy jednak podkreślić, że wykładni przepisów dyrektywy 2008/115, podobnie jak przepisów dyrektywy 2013/32, należy dokonywać, jak wynika z motywu 24 pierwszej z tych dyrektyw i motywu 60 drugiej, z poszanowaniem praw podstawowych i zasad uznanych w szczególności w karcie (zob. podobnie wyrok z dnia 19 czerwca 2018 r., Gnandi, C‑181/16, EU:C:2018:465, pkt 51). W tym zakresie z utrwalonego orzecznictwa Trybunału wynika, że gdy państwo członkowskie postanawia wydalić wnioskującego o udzielenie ochrony międzynarodowej do państwa, w którym istnieją istotne podstawy, aby uznać, że byłby on narażony na rzeczywiste ryzyko traktowania sprzecznego z art. 18 karty w związku z art. 33 konwencji dotyczącej statusu uchodźców, uzupełnionej odnoszącym się do niej protokołem, lub z art. 19 ust. 2 karty, przewidziane w art. 47 karty prawo do skutecznej ochrony sądowej wymaga, aby temu wnioskodawcy przysługiwał środek zaskarżenia zawieszający z mocy prawa wykonanie środka umożliwiającego jego wydalenie (zob. podobnie wyrok z dnia 19 czerwca 2018 r., Gnandi, C‑181/16, EU:C:2018:465, pkt 54 i przytoczone tam orzecznictwo). Niemniej z orzecznictwa Trybunału wynika, że jednak ani art. 46 dyrektywy 2013/32 i art. 13 dyrektywy 2008/115, ani art. 47 karty, w świetle gwarancji zawartych w art. 18 i w art. 19 ust. 2 karty, nie przewidują obowiązku wprowadzenia dwuinstancyjnego postępowania sądowego. Istotne jest bowiem tylko istnienie środka zaskarżenia do jednej instancji sądowej (zob. podobnie wyroki: z dnia 28 lipca 2011 r., Samba Diouf, C‑69/10, EU:C:2011:524, pkt 69; z dnia 19 czerwca 2018 r., Gnandi, C‑181/16, EU:C:2018:465, pkt 57).

   W tym zakresie należy wyjaśnić, że wprowadzenie drugiej instancji sądowej w przypadku zaskarżania decyzji o oddaleniu wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej i decyzji nakazujących powrót, a także decyzja o nadaniu w stosownym przypadku takiemu środkowi zaskarżenia skutku zawieszającego z mocy prawa stanowią, w przeciwieństwie do argumentu podnoszonego przez rząd belgijski, przedstawionego w pkt 17 niniejszego wyroku, przepisy proceduralne wprowadzające w życie przewidziane w art. 46 dyrektywy 2013/32 i w art. 13 dyrektywy 2008/115 prawo do skutecznego środka zaskarżenia takich decyzji. O ile na mocy zasady autonomii proceduralnej państw członkowskich takie przepisy proceduralne objęte są wewnętrznym porządkiem prawnym tych państw, o tyle Trybunał podkreślił, że przepisy te muszą być zgodne z zasadami równoważności i skuteczności (zob. analogicznie wyrok z dnia 17 lipca 2014 r., Sánchez Morcillo i Abril García, C‑169/14, EU:C:2018:2099, pkt 31, 36, 50 i przytoczone tam orzecznictwo; a także postanowienie z dnia 16 lipca 2015 r., Sánchez Morcillo i Abril García, C‑539/14 PPU, EU:C:2018:508, pkt 33).

   (zob. pkt 23, 24, 27, 28, 30, 34, 44; sentencja)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 31)