Sprawa C‑160/17

Raoul Thybaut i in.

przeciwko

Région wallonne

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Conseil d’État (Belgia)

Odesłanie prejudycjalne – Środowisko naturalne – Dyrektywa 2001/42/WE – Artykuł 2 lit. a) – Pojęcie „planów i programów” – Artykuł 3 – Ocena skutków wywieranych przez niektóre plany i programy na środowisko naturalne – Obszar miejski objęty scaleniem – Możliwość odstępstw od obowiązujących założeń zagospodarowania przestrzennego – Zmiana „planów i programów”

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 7 czerwca 2018 r.

Środowisko naturalne – Ocena skutków wywieranych przez niektóre plany i programy na środowisko naturalne – Dyrektywa 2001/42 – Plan i program – Pojęcie – Obszar miejski objęty scaleniem przyjęty w drodze zarządzenia określającego zakres obszaru geograficznego na potrzeby planu zagospodarowania przestrzennego i umożliwiającego odstępstwa od założeń planu zagospodarowania przestrzennego – Włączenie

[dyrektywa 2001/42 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 2 lit. a), art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 2 lit. a)]

Artykuł 2 lit. a), art. 3 ust. 1 i art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy 2001/42/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 czerwca 2001 r. w sprawie oceny wpływu niektórych planów i programów na środowisko należy interpretować w ten sposób, że dekret ustanawiający obszar miejski podlegający scaleniu, który ma na celu jedynie określenie zakresu obszaru geograficznego, na którym może zostać zrealizowany plan zagospodarowania przestrzennego zmierzający do zmiany i rozwoju funkcji miejskich, wymagający utworzenia, zmiany, rozszerzenia, rozbiórki lub podniesienia lądowych ciągów komunikacyjnych i przestrzeni publicznej, w celu realizacji którego zezwala się na odstępstwa od założeń planu zagospodarowania przestrzennego – stanowi – ze względu na możliwość wprowadzania na tym terenie odstępstw od niektórych założeń planu zagospodarowania przestrzennego, „plan lub program”, w rozumieniu tej dyrektywy, wobec czego musi on zostać poddany ocenie oddziaływania na środowisko.

W pierwszej kolejności art. 2 lit. a) dyrektywy SOOŚ definiuje pojęcie „planów i programów” jako spełniające dwie kumulatywne przesłanki, mianowicie, że owe plany i programy muszą być, po pierwsze, przygotowywane lub przyjmowane przez organ na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym lub muszą być przygotowywane przez organ w celu przyjęcia ich w drodze procedury legislacyjnej przez parlament lub rząd, a po drugie, ich przyjęcia muszą wymagać przepisy ustawowe, wykonawcze lub administracyjne.

Po drugie, Należy zauważyć, że zgodnie z art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy SOOŚ systematycznej ocenie wpływu na środowisko podlegają plany i programy, które z jednej strony są przygotowywane na potrzeby niektórych sektorów, a z drugiej strony ustalają ramy dla przyszłego zezwolenia na inwestycję, dotyczącego przedsięwzięć wymienionych w załącznikach I i II do dyrektywy OOŚ (zob. podobnie wyrok z dnia 17 czerwca 2010 r., Terre wallonne i Inter-Environnement Wallonie, C‑105/09 i C‑110/09, EU:C:2010:355, pkt 43).

Co się tyczy pierwszej z powyższych przesłanek, z art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy SOOŚ wynika, że przepis ten dotyczy w szczególności sektora „zagospodarowania przestrzennego lub użytkowania gruntu”.

Co się tyczy kwestii czy akt, taki jak akt zaskarżony akt ustala ramy dla przyszłego zezwolenia na inwestycję dotyczącego takich projektów, należy przypomnieć, że Trybunał orzekł już, że pojęcie „planów i programów” dotyczy każdego aktu, który ustanawia znaczącą liczbę kryteriów i szczegółowych zasad odnoszących się do zezwolenia oraz realizacji jednego lub wielu przedsięwzięć potencjalnie mogących powodować znaczący wpływ na środowisko, przy czym akt ten określa reguły i procedury kontrolne mające zastosowanie do danego sektora (wyrok z dnia 27 października 2016 r., D’Oultremont i in., C‑290/15, EU:C:2016:816, pkt 49 i przytoczone tam orzecznictwo).

W tym względzie pojęcie „znaczącego zestawu kryteriów i szczegółowych zasad” należy rozumieć w sposób jakościowy, a nie ilościowy. Należy bowiem unikać możliwych strategii obejścia obowiązków ustanowionych w dyrektywie SOOŚ, które mogłyby prowadzić do podziału środków, co skutkowałoby zmniejszeniem skuteczności (effet utile) tej dyrektywy (zob. podobnie wyrok z dnia 27 października 2016 r., D’Oultremont i in., C‑290/15, EU:C:2016:816, pkt 48 i przytoczone tam orzecznictwo).

Z powyższego wynika, że chociaż taki akt nie zawiera i nie może zawierać przepisów pozytywnych, możliwość, jaką ustanawia, pozwalając wprowadzać w bardziej swobodny sposób odstępstwa od obowiązujących przepisów budowlanych – zmienia porządek prawny i powoduje podniesienie PRU, rozpatrywanego w postępowaniu głównym, do zakresu stosowania art. 2 lit. a) i art. 3 ust. 2 lit. a) dyrektywy SOOŚ.

(zob. pkt 42, 46, 47, 54, 55, 58, 67; sentencja)