Sprawa C‑598/15

Banco Santander SA

przeciwko

Cristobalinie Sánchez López

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Juzgado de Primera Instancia de Jerez de la Frontera)

Odesłanie prejudycjalne – Dyrektywa 93/13/EWG – Umowy zawierane z konsumentami – Nieuczciwe warunki umowne – Uprawnienia sądu krajowego – Skuteczność ochrony przyznanej konsumentom – Umowa pożyczki hipotecznej – Pozasądowe postępowanie egzekucyjne z zabezpieczenia hipotecznego – Sądowe postępowanie uproszczone uznawania praw rzeczowych nabywcy z licytacji

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 7 grudnia 2017 r.

Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Zakres stosowania – Pozasądowe postępowanie egzekucyjne z zabezpieczenia hipotecznego, polegające na przyznaniu przez konsumenta własności nieruchomości na rzecz wierzyciela, bez sprzeciwu ze strony owego konsumenta – Niezależność postępowania od stosunku wiążącego wierzyciela z konsumentem – Wyłączenie

(dyrektywa Rady 93/13, art. 6 ust. 1, art. 7 ust. 1)

Artykuł 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy Rady 93/13/EWG z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich nie znajdują zastosowania do postępowania takiego jak rozpatrywane w postępowaniu głównym, wszczętego przez osobę, której przyznano własność nieruchomości w ramach pozasądowego postępowania egzekucyjnego z zabezpieczenia hipotecznego ustanowionego na tej nieruchomości przez konsumenta na rzecz wierzyciela będącego przedsiębiorcą, przedmiotem którego to postępowania jest ochrona praw rzeczowych nabytych zgodnie z prawem przez tę osobę, której przyznano własność w zakresie, w jakim, po pierwsze, postępowanie to jest niezależne od stosunku prawnego wiążącego wierzyciela będącego przedsiębiorcą z konsumentem, i, po drugie, zabezpieczenie hipoteczne poddano egzekucji, nieruchomość została sprzedana i związane z nią prawa rzeczowe zostały przeniesione, a konsument nie skorzystał ze środków prawnych przewidzianych w tym kontekście.

W każdym wypadku, po pierwsze, o ile celem dyrektywy 93/13 jest zapewnienie ochrony przyznanej w niej konsumentom do tego stopnia, że nakłada na sąd krajowy obowiązek badania z urzędu nieuczciwego charakteru warunku umownego objętego zakresem zastosowania tej dyrektywy, należy podkreślić, iż nie można skutecznie powoływać się na przepisy wspomnianej dyrektywy w braku jakichkolwiek spójnych przesłanek co do ewentualnego istnienia potencjalnie nieuczciwych warunków w umowie o kredyt hipoteczny będącej przedmiotem pozasądowego postępowania egzekucyjnego. W drugiej kolejności, jak podkreślił rzecznik generalny w pkt 70 opinii i z zastrzeżeniem ustaleń, których powinien dokonać sąd odsyłający, okazuje się, że C. Sánchez López miała możliwość, w toku pozasądowego postępowania w sprawie przeniesienia własności mienia obciążonego hipoteką, sprzeciwić się mu i złożyć wniosek o jego zawieszenie z powodu występowania nieuczciwego warunku w umowie pożyczki hipotecznej, domagając się przy tym przyjęcia środków tymczasowych w celu zawieszenia sprzedaży nieruchomości, której była właścicielką. To w ramach pozasądowego postępowania egzekucyjnego z hipoteki sąd rozpatrujący sprawę mógł zatem przystąpić – w razie potrzeby – do zbadania z urzędu potencjalnie nieuczciwego charakteru warunków zawartych w umowie o kredyt hipoteczny.

(zob. pkt 48–50; sentencja)