Sprawa C‑430/15

Secretary of State for Work and Pensions

przeciwko

Tolley

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Supreme Court of the United Kingdom)

Odesłanie prejudycjalne – Zabezpieczenie społeczne – Rozporządzenie (EWG) nr 1408/71 – Składnik z tytułu „niesamodzielności” zasiłku na utrzymanie w przypadku niepełnosprawności (disability living allowance) – Osoba ubezpieczona od ryzyka starości, która zaprzestała ostatecznie wszelkiej działalności zawodowej – Pojęcia „świadczenia w razie choroby” i „świadczenia z tytułu inwalidztwa” – Przenoszalność

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 1 lutego 2017 r.

1. Zabezpieczenie społeczne–Pracownicy migrujący–Uregulowania Unii–Podmiotowy zakres stosowania–Pracownik w rozumieniu rozporządzenia nr 1408/71–Pojęcie–Osoba ubezpieczona od ryzyka starości w ramach systemu zabezpieczenia społecznego mającego zastosowanie do wszystkich rezydentów i pozwalającego na identyfikację tej osoby jako pracownika najemnego–Włączenie–Śmierć tej osoby przed osiągnięciem wieku emerytalnego–Brak wpływu

   [rozporządzenie Rady nr 1408/71, art. 1 lit. a)]

2. Zabezpieczenie społeczne–Pracownicy migrujący–Uregulowania Unii–Przedmiotowy zakres stosowania–Składnik z tytułu „niesamodzielności” zasiłku na utrzymanie w przypadku niepełnosprawności–Zaliczenie jako świadczenie z tytułu choroby a nie jako świadczenie z tytułu niepełnosprawności

   [rozporządzenie Rady nr 1408/71, art. 4 ust. 1 lit. a)]

3. Zabezpieczenie społeczne–Pracownicy migrujący–Właściwe ustawodawstwo–Osoba, która nabyła uprawnienie do emerytury na podstawie składek uiszczanych w danym okresie na rzecz systemu zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego–Późniejsze zaprzestanie stosowania ustawodawstwa tego państwa członkowskiego w odniesieniu do tej osoby–Dopuszczalność

   [rozporządzenia Rady: nr 1408/71, art. 13 ust. 2 lit. f), załącznik VI; nr 574/72, art. 10b]

4. Zabezpieczenie społeczne–Pracownicy migrujący–Ubezpieczenie zdrowotne–Uregulowanie państwa właściwego uzależniające przyznanie składnika z tytułu „niesamodzielności” zasiłku na utrzymanie w przypadku niepełnosprawności, od przesłanki zamieszkania i obecności na terytorium tego państwa członkowskiego–Niedopuszczalność–Utrzymanie, po przeniesieniu miejsca zamieszkania do innego państwa członkowskiego, świadczeń przyznawanych przez państwo właściwe–Warunek–Zgoda na przeniesienie miejsca zamieszkania do innego państwa członkowskiego, uzyskana od właściwej instytucji

   [rozporządzenie Rady nr 1408/71, art. 22 ust. 1 lit. b), art. 22 ust. 2]

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 38, 40–42)

2.  Świadczenie takie jak składnik z tytułu „niesamodzielności” zasiłku na utrzymanie w przypadku niepełnosprawności (disability living allowance) stanowi świadczenie w razie choroby w rozumieniu rozporządzenia Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we Wspólnocie, w brzmieniu zmienionym i znowelizowanym rozporządzeniem Rady (WE) nr 118/97 z dnia 2 grudnia 1996 r., zmienionego rozporządzeniem Rady (WE) nr 307/1999 z dnia 8 lutego 1999 r.

   Okoliczność bowiem, że dla celów przyznania składnika DLA z tytułu „niesamodzielności” ograniczenie możliwości przemieszczania się powinno obejmować istotny okres, nie zmienia celu tego zasiłku, który polega na ułatwieniu życia osób niesamodzielnych (zob. analogicznie wyrok z dnia 18 października 2007 r., Komisja/Parlament i Rada, C‑299/05, EU:C:2007:608, pkt 63).

   Ponadto Trybunał orzekł, że należy uznać za świadczenia w razie choroby w rozumieniu art. 4 ust. 1 lit. a) rozporządzenia nr 1408/71 świadczenia takie jak rozpatrywane w postępowaniu głównym odnoszące się do ryzyka niesamodzielności, mimo że – w odróżnieniu od świadczeń w razie choroby stricto sensu – nie są one co do zasady wypłacane krótkookresowo i że mogą one posiadać – zwłaszcza ze względu na swój sposób stosowania – cechy, które faktycznie zbliżają je również w pewnym zakresie do działów dotyczących ryzyka niezdolności do pracy i starości (zob. podobnie wyrok z dnia 30 czerwca 2011 r., da Silva Martins, C‑388/09, EU:C:2011:439, pkt 47, 48).

   (zob. pkt 53–55; pkt 1 sentencji)

3.  Artykuł 13 ust. 2 lit. f) rozporządzenia nr 1408/71, w brzmieniu zmienionym i znowelizowanym rozporządzeniem nr 118/97, zmienionego rozporządzeniem nr 307/1999, należy interpretować w ten sposób, iż fakt, że osoba nabyła uprawnienie do emerytury na podstawie składek uiszczanych w danym okresie na rzecz systemu zabezpieczenia społecznego państwa członkowskiego, nie stoi na przeszkodzie temu, aby następnie ustawodawstwo tego państwa członkowskiego przestało być stosowane w odniesieniu do tej osoby. Sąd krajowy powinien określić, w świetle okoliczności rozpatrywanego przezeń sporu i mających zastosowanie przepisów prawa krajowego, w jakiej chwili to ustawodawstwo przestało być stosowane do wspomnianej osoby.

   Jak uściślono bowiem w art. 10b rozporządzenia Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporządzenia nr 1408/71 (Dz.U. 1972, L 74, s. 1 – wyd. spec. w jęz. polskim, rozdz. 5, t. 1, s. 83), zmienionego rozporządzeniem Rady (EWG) nr 2195/91 z dnia 25 czerwca 1991 r. (Dz.U. 1991, L 206, s. 2), datę i warunki, w których osoba, o której mowa w art. 13 ust. 2 lit. f) rozporządzenia nr 1408/71, przestaje podlegać ustawodawstwu państwa członkowskiego, określają przepisy tego ustawodawstwa.

   Ponadto, określając chwilę, w której ustawodawstwo państwa członkowskiego przestaje być stosowane do danej osoby, należy w danym wypadku uwzględnić także przepisy załącznika VI do tego ostatniego rozporządzenia, w którym wskazano szczegółowe warunki stosowania ustawodawstw niektórych państw członkowskich.

   (zob. pkt 65, 66, 69; pkt 2 sentencji)

4.  Artykuł 22 ust. 1 lit. b) rozporządzenia nr 1408/71, w brzmieniu zmienionym i znowelizowanym rozporządzeniem nr 118/97, zmienionego rozporządzeniem nr 307/1999, należy interpretować w ten sposób, że stoi on na przeszkodzie temu, aby w ustawodawstwie państwa właściwego uzależniono przyznanie zasiłku takiego jak rozpatrywany w postępowaniu głównym od przesłanki zamieszkania i obecności na terytorium tego państwa członkowskiego.

   Artykuł 22 ust. 1 lit. b) i art. 22 ust. 2 rozporządzenia nr 1408/71, w brzmieniu zmienionym i znowelizowanym rozporządzeniem nr 118/97, zmienionego rozporządzeniem nr 307/1999, należy interpretować w ten sposób, że osoba znajdująca się w sytuacji takiej jak rozpatrywana w postępowaniu głównym zachowuje prawo do pobierania świadczeń wskazanych w tym pierwszym przepisie po przeniesieniu miejsca zamieszkania do państwa członkowskiego innego niż państwo właściwe, pod warunkiem że uzyskała wymaganą na to zgodę.

   (zob. pkt 93; pkt 3 sentencji)