Sprawa C‑300/16 P

Komisja Europejska

przeciwko

Frucona Košice a.s.

Odwołanie – Pomoc państwa – Pojęcie pomocy – Pojęcie „korzyści gospodarczej” – Kryterium prywatnego wierzyciela – Przesłanki stosowania – Stosowanie – Ciążące na Komisji Europejskiej obowiązki w dziedzinie dochodzenia

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 20 września 2017 r.

1. Pomoc przyznawana przez państwa–Pojęcie–Przyznanie korzyści beneficjentom–Kryteria oceny–Odzyskiwanie wierzytelności publicznoprawnych–Kryterium prywatnego wierzyciela–Przesłanki stosowania–Ciążące na Komisji obowiązki przy stosowaniu tego kryterium–Zakres

   (art. 107 TFUE)

2. Odwołanie–Zarzuty–Zarzut skierowany przeciwko podstawie uzupełniającej–Zarzut bezskuteczny–Oddalenie

   (art. 256 ust. 1 TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 58 akapit pierwszy)

3. Pomoc przyznawana przez państwa–Badanie przez Komisję–Kryterium prywatnego wierzyciela–Złożona ocena ekonomiczna–Kontrola sądowa–Granice

   (art. 107 ust. 1 TFUE)

4. Pomoc przyznawana przez państwa–Decyzja Komisji–Ocena zgodności z prawem w oparciu o informacje dostępne w momencie wydania decyzji–Informacje dostępne przy stosowaniu kryterium wierzyciela prywatnego–Ciążące na Komisji obowiązki w dziedzinie dochodzenia

   (art. 108 ust. 2 TFUE)

1.  Przesłanki, jakie musi spełnić działanie, by mogło wchodzić w zakres pojęcia pomocy w rozumieniu art. 107 TFUE, nie są spełnione, jeżeli przedsiębiorstwo będące beneficjentem mogłoby uzyskać taką samą korzyść co korzyść przysporzona mu przy użyciu zasobów państwowych w okolicznościach, które odpowiadają normalnym warunkom rynkowym. W wypadku gdy wierzyciel należący do sektora publicznego przyznaje udogodnienia w płatności zadłużenia należnego mu od przedsiębiorstwa, oceny tej dokonuje się co do zasady na podstawie kryterium inwestora prywatnego.

   Tym samym, kryterium wierzyciela prywatnego nie stanowi wyjątku, który znajduje zastosowanie wyłącznie na wniosek państwa członkowskiego, gdy spełnione są znamiona pojęcia pomocy państwa niezgodnej z rynkiem wewnętrznym, określone w art. 107 ust. 1 TFUE. Kryterium to bowiem, w przypadkach, w których znajduje zastosowanie, figuruje wśród elementów, które Komisja jest zobowiązana uwzględnić, aby ustalić istnienie takiej pomocy. W konsekwencji, z jednej strony nic nie stoi na przeszkodzie temu, by beneficjent pomocy mógł powołać się na możliwość zastosowania tego kryterium, a z drugiej strony, w sytuacji gdy beneficjent powoła się na to kryterium, Komisja ma obowiązek zbadania możliwości jego zastosowania, oraz, w odpowiednim przypadku, zastosowania go. W tym względzie na Komisji spoczywa obowiązek zwrócenia się do tego państwa członkowskiego o dostarczenie jej wszelkich istotnych informacji, które umożliwią jej sprawdzenie, czy przesłanki zastosowania tego kryterium są spełnione.

   Punktem wyjścia do ustalenia, czy kryterium podmiotu prywatnego znajduje zastosowanie, musi być gospodarczy charakter działania państwa członkowskiego. W ramach tego kryterium wierzyciela prywatnego zmierza do ustalenia czy przedsiębiorstwo będące beneficjentem mogłoby uzyskać taką samą korzyść co korzyść przysporzona mu przy użyciu zasobów państwowych w okolicznościach, które odpowiadają normalnym warunkom rynkowym. Wynika stąd, że badanie, jakie winna w danym przypadku przeprowadzić Komisja, nie może ograniczać się wyłącznie do opcji, którą rzeczywiście uwzględnił właściwy organ, ale powinno koniecznie obejmować ogół opcji, które prywatny wierzyciel racjonalnie przewidywał w takiej sytuacji.

   (zob. pkt 21–24, 26–29)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 41)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 59–64)

4.  Zgodność z prawem decyzji w sprawie pomocy państwa powinna być oceniana przez sąd Unii w świetle informacji, którymi Komisja mogła dysponować w momencie jej wydania.

   Tymczasem informacje, którymi „mogła dysponować” Komisja, w chwili zastosowania kryterium wierzyciela prywatnego, zawierają wszelkie informacje użyteczne pozwalające jej na ustalenie, czy przedsiębiorstwo będące beneficjentem pomocy nie uzyskałoby z pewnością porównywalnych udogodnień od wierzyciela prywatnego i których przedstawienia Komisja mogła domagać się w toku postępowania administracyjnego.

   W tym względzie z jednej strony należy uważać za istotną każdą informację mogącą mieć niedający się pominąć wpływ na podjęcie decyzji przez ostrożnego i starannego w zwykle przyjętym stopniu wierzyciela prywatnego, który znajdowałby się w sytuacji możliwie najbardziej zbliżonej do sytuacji wierzyciela należącego do sektora publicznego i który podejmowałby działania w celu uzyskania zapłaty kwot należnych mu od dłużnika mającego trudności płatnicze. Z drugiej strony do celów zastosowania kryterium wierzyciela prywatnego istotne są jedynie dowody dostępne w momencie wydania decyzji oraz przewidywalny w tymże momencie rozwój wydarzeń.

   (zob. pkt 59–61, 70, 71)