Sprawa C-419/14

WebMindLicences Kft.

przeciwko

Nemzeti Adó- és Vámhivatal Kiemelt Adó- és Vám Főigazgatóság

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Fővárosi Közigazgatási és Munkaügyi bíróság)

„Odesłanie prejudycjalne — Podatek od wartości dodanej — Dyrektywa 2006/112/WE — Artykuły 2, 24, 43, 250 i 273 — Miejsce świadczenia usług świadczonych drogą elektroniczną — Określenie tego miejsca za pomocą sztucznej konstrukcji w oderwaniu od rzeczywistości gospodarczej — Nadużycie prawa — Rozporządzenie (UE) nr 904/2010 — Karta praw podstawowych Unii Europejskiej — Artykuły 7, 8, 41, 47, 48, art. 51 ust. 1, art. 52 ust. 1 i 3 — Prawo do obrony — Prawo do bycia wysłuchanym — Wykorzystanie przez organ podatkowy dowodów uzyskanych w ramach równolegle prowadzonego i niezakończonego postępowania karnego bez wiedzy podatnika — Przechwytywanie przekazów telekomunikacyjnych oraz przejęcie korespondencji elektronicznej”

Streszczenie – wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 17 grudnia 2015 r.

1. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Czynności będące praktykami stanowiącymi nadużycie — Pojęcie — Umowa licencyjna, której przedmiotem jest udostępnienie know-how umożliwiającego prowadzenie strony internetowej — Umowa zawarta ze spółką mającą siedzibę w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, na terytorium którego ma siedzibę spółka udzielająca licencji — Elementy, które należy uwzględnić — Umowa stanowiąca całkowicie sztuczną konstrukcję — Ustalenie spoczywające na sądzie krajowym

   (dyrektywa Rady 2006/112)

2. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Świadczenie usług — Określenie miejsca opodatkowania — Określenie tego miejsca za pomocą sztucznej konstrukcji w oderwaniu od rzeczywistości gospodarczej — Podatek zapłacony w państwie członkowskim mającego sztuczny charakter świadczenia usług — Konsekwencje — Korekta podatku w państwie członkowskim rzeczywistego świadczenia usług — Dopuszczalność

   (dyrektywa Rady 2006/112)

3. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Współpraca administracyjna i zwalczanie oszustw — Państwo członkowskie badające wymagalność podatku od wartości dodanej z tytułu usług, które były już objęte tym podatkiem w innych państwach członkowskich — Obowiązek zwrócenia się z wnioskiem o udzielenie informacji do organów podatkowych owych innych państw członkowskich — Warunki

   (rozporządzenie Rady nr 904/2010)

4. Prawo Unii Europejskiej — Zasady — Prawo do obrony — Przestrzeganie w ramach postępowania administracyjnego — Zakres

5. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Czynności będące praktykami stanowiącymi nadużycie — Postępowanie w sprawie korekty podatku — Wykorzystanie dowodów uzyskanych w ramach równolegle prowadzonego i niezakończonego postępowania karnego bez wiedzy podatnika — Dopuszczalność — Przesłanka — Poszanowanie praw zagwarantowanych przez prawo Unii i w szczególności praw podstawowych — Prawo do poszanowania życia rodzinnego — Prawo do bycia wysłuchanym — Prawo do skutecznego środka prawnego przed sądem

   (art. 4 ust. 3 TUE; art. 325 TFUE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 7, 47, art. 52 ust. 1; dyrektywa Rady 2006/112, art. 2, art. 250 ust. 1, art. 273)

1.  Prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że – w celu dokonania oceny, czy umowa licencyjna, której przedmiotem jest udostępnienie know-how umożliwiającego prowadzenie strony internetowej, za pośrednictwem której udostępniane były interaktywne usługi audiowizualne, zawarta ze spółką mającą siedzibę w państwie członkowskim innym niż państwo członkowskie, na terytorium którego ma siedzibę spółka udzielająca tej licencji, stanowi nadużycie prawa pozwalające wykorzystać to, że stawka podatku od wartości dodanej stosowana do tych usług jest niższa w tym drugim państwie członkowskim – fakt, że zarządzający i jedyny akcjonariusz tejże spółki stworzył rzeczone know-how, że osoba ta wywiera wpływ lub sprawuje kontrolę nad rozwojem i nad wykorzystaniem tegoż know-how i świadczeniem usług, które są na nim oparte, fakt, że zarządzanie transakcjami finansowymi, zasobami ludzkimi i instrumentami technicznymi koniecznymi do świadczenia tychże usług jest powierzone podwykonawcom, a także powody, które doprowadziły spółkę udzielającą licencji do udostępnienia odnośnego know-how spółce z siedzibą w tym drugim państwie członkowskim zamiast wykorzystania go przez nią samą, nie wydają się same w sobie rozstrzygające.

   Do sądu odsyłającego należy dokonanie analizy ogółu okoliczności faktycznych występujących w postępowaniu głównym w celu rozstrzygnięcia, czy umowa ta stanowi całkowicie sztuczną konstrukcję, ukrywającą fakt, że świadczenie odnośnych usług nie jest dokonywane w rzeczywistości przez spółkę korzystającą z licencji, lecz de facto przez spółkę udzielającą licencji, i zbadanie w szczególności, czy ustanowienie siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej spółki korzystającej z licencji nie ma w rzeczywistości miejsca lub czy spółka ta w celu prowadzenia odnośnej działalności gospodarczej nie posiada odpowiedniej struktury w zakresie pomieszczeń, zaplecza personalnego i technicznego, lub też czy rzeczona spółka nie prowadzi tej działalności gospodarczej w swoim własnym imieniu, na swój własny rachunek, na swoją własną odpowiedzialność i swoje własne ryzyko.

   (por. pkt 49, 50; pkt 1 sentencji)

2.  Prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że w przypadku stwierdzenia praktyki stanowiącej nadużycie prowadzącej do uznania za miejsce świadczenia usług państwa członkowskiego innego niż to, w którym nastąpiłoby to w braku takiej praktyki stanowiącej nadużycie, fakt, że podatek od wartości dodanej został zapłacony w tym drugim państwie członkowskim zgodnie z obowiązującymi w nim przepisami, nie sprzeciwia się dokonaniu korekty tego podatku w państwie członkowskim, w którym usługi te były rzeczywiście świadczone.

   (por. pkt 53; pkt 2 sentencji)

3.  Rozporządzenie nr 904/2010 w sprawie współpracy administracyjnej oraz zwalczania oszustw w dziedzinie podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że organ podatkowy państwa członkowskiego badający wymagalność podatku od wartości dodanej z tytułu usług, które były już objęte tym podatkiem w innych państwach członkowskich, jest zobowiązany zwrócić się z wnioskiem o udzielenie informacji do organów podatkowych tych innych państw członkowskich, jeżeli wniosek taki jest przydatny czy wręcz niezbędny w celu ustalenia, czy podatek ten jest wymagalny w tym pierwszym państwie członkowskim.

   (por. pkt 59; pkt 3 sentencji)

4.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 83)

5.  Prawo Unii należy interpretować w ten sposób, że nie stoi ono na przeszkodzie temu, aby do celów stosowania art. 4 ust. 3 TUE, art. 325 TFUE, art. 2, art. 250 ust. 1 i art. 273 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej organ podatkowy mógł, w celu ustalenia, że wystąpiła praktyka stanowiąca nadużycie w zakresie podatku od wartości dodanej, wykorzystać dowody uzyskane w ramach prowadzonego równolegle i niezakończonego postępowania karnego bez wiedzy podatnika poprzez na przykład przechwycenie przekazów telekomunikacyjnych oraz przejęcie korespondencji elektronicznej, pod warunkiem że uzyskanie tych dowodów w ramach rzeczonego postępowania karnego i wykorzystanie ich w ramach postępowania administracyjnego nie narusza praw zagwarantowanych prawem Unii.

   W tym względzie na mocy art. 7, 47 i art. 52 ust. 1 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej sąd krajowy przeprowadzający kontrolę zgodności z prawem decyzji dokonującej korekty podatku od wartości dodanej opartej na takich dowodach powinien zbadać, po pierwsze, czy przechwycenie przekazów telekomunikacyjnych oraz przejęcie korespondencji elektronicznej były środkami dochodzeniowymi przewidzianymi ustawą i były konieczne w ramach postępowania karnego oraz, po drugie, czy wykorzystanie przez rzeczony organ dowodów uzyskanych za pomocą tych środków było również dopuszczone ustawą i konieczne. Sąd ten powinien ponadto zbadać, czy zgodnie z ogólną zasadą poszanowania prawa do obrony podatnik miał w ramach postępowania administracyjnego możliwość uzyskania dostępu do tych dowodów i wyrażenia swego stanowiska w ich przedmiocie. Jeżeli sąd krajowy stwierdzi, że podatnik ten nie miał takiej możliwości lub że dowody te zostały uzyskane w ramach postępowania karnego, lub wykorzystane w ramach postępowania administracyjnego z naruszeniem art. 7 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, sąd ten powinien pominąć owe dowody i stwierdzić nieważność tej decyzji, jeżeli z tego względu staje się ona bezpodstawna. Dowody te muszą również zostać pominięte, jeżeli sąd ten nie ma kompetencji do dokonania kontroli, że zostały one uzyskane w ramach postępowania karnego zgodnie z prawem Unii, lub przynajmniej nie może uzyskać, w oparciu o kontrolę przeprowadzoną już przez sąd karny w ramach postępowania kontradyktoryjnego, pewności, iż rzeczone dowody zostały uzyskane zgodnie z tym prawem.

   (por. pkt 90, 91; pkt 4 sentencji)