Sprawa C‑568/13

Azienda Ospedaliero-Universitaria di Careggi-Firenze

przeciwko

Data Medical Service srl

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

złożony przez Consiglio di Stato)

„Odesłanie prejudycjalne — Zamówienia publiczne na usługi — Dyrektywa 92/50/EWG — Artykuł 1 lit. c) i art. 37 — Dyrektywa 2004/18/WE — Artykuł 1 ust. 8 akapit pierwszy i art. 55 — Pojęcia „usługodawcy” i „wykonawcy” — Uniwersytecka publiczna placówka szpitalna — Placówka posiadająca osobowość prawną oraz autonomię w zakresie działalności gospodarczej i organizacji — Działalność o zasadniczo niezarobkowym charakterze — Instytucjonalny cel obejmujący świadczenie usług opieki zdrowotnej — Możliwość oferowania analogicznych usług na rynku — Dopuszczenie do udziału w postępowaniu w sprawie udzielenia zamówienia publicznego”

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 18 grudnia 2014 r.

1. Zbliżanie ustawodawstw – Procedury udzielania zamówień publicznych na usługi – Dyrektywa 92/50 – Wykluczenie z udziału w zamówieniu – Uregulowanie krajowe przewidujące wykluczenie publicznej placówki szpitalnej uprawnionej do dostarczania pewnych świadczeń na rynku, z udziału w procedurze udzielania zamówień dotyczącej tych samych usług – Niedopuszczalność

   [dyrektywa Rady 92/50, art. 1 lit. a), c), art. 26 ust. 2]

2. Zbliżanie ustawodawstw – Procedury udzielania zamówień publicznych na usługi – Dyrektywa 92/50 – Udzielanie zamówień – Uregulowanie krajowe zezwalające na udział oferentów korzystających ze środków publicznych pozwalających im na przedkładanie bezkonkurencyjnych ofert – Dopuszczalność – Przesłanka – Obowiązek zbadania przez instytucję zamawiającą rażąco niskiej ceny oferty – Zakres – Okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę

   (dyrektywa Rady 92/50, art. 37)

1.  Artykuł 1 lit. c) dyrektywy 92/50 odnoszącej się do koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na usługi sprzeciwia się przepisom krajowym, które wykluczają udział publicznej placówki szpitalnej w postępowaniach w sprawie udzielania zamówień publicznych z uwagi na jej status publicznej jednostki gospodarczej, jeżeli i w zakresie, w jakim placówka ta może działać na rynku zgodnie ze swoimi instytucjonalnymi i statutowymi celami.

   W istocie zarówno z przepisów Unii, jak i z orzecznictwa wynika, że dopuszcza się do złożenia oferty lub zgłoszenia kandydatury każdą osobę lub każdy podmiot, które – zważywszy na wymogi określone w ogłoszeniu o zamówieniu publicznym – uważają, że mogą być uznane za odpowiednie w celu zapewnienia realizacji tego zamówienia, niezależnie od tego, czy posiadają status podmiotu prawa prywatnego, czy też podmiotu prawa publicznego, a także bez względu na to, czy działalność na rynku tej osoby lub tego podmiotu ma charakter systematyczny, czy też wyłącznie okazjonalny. W tym względzie jak wynika z treści art. 26 ust. 2 dyrektywy 92/50, państwa członkowskie mają bez wątpienia możliwość udzielenia bądź nieudzielenia określonym kategoriom wykonawców zezwoleń na świadczenie określonych usług i mogą one w szczególności zezwolić albo też nie zezwolić takim podmiotom na prowadzenie działalności na rynku, zależnie od tego, czy działalność ta jest do pogodzenia z ich celami instytucjonalnymi i statutowymi. Niemniej jednak, jeżeli i w zakresie, w jakim podmioty takie mają prawo do oferowania, chociażby sporadycznie, odpłatnie określonych usług na rynku, państwa członkowskie nie mogą zabraniać im uczestniczenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na takie usługi. Taki zakaz nie byłby bowiem zgodny z art. 1 lit. a) i c) dyrektywy 92/50.

   (por. pkt 35, 36, 38; pkt 1 sentencji)

2.  Przepisy dyrektywy 92/50 odnoszącej się do koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na usługi, a w szczególności ogólne zasady wolnej konkurencji, niedyskryminacji i proporcjonalności, które leżą u podstaw tej dyrektywy, należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym zezwalającym na to, by publiczna placówka szpitalna uczestniczyła w przetargu i przedłożyła ofertę, z którą nie można konkurować z uwagi na finansowanie ze środków publicznych, z którego placówka ta korzysta. Jednakże w ramach badania rażąco niskiej ceny oferty na podstawie art. 37 tej dyrektywy instytucja zamawiająca może uwzględnić finansowanie ze środków publicznych, z którego korzysta taka placówka w związku z możliwością odrzucenia tej oferty.

   W tym względzie prawdą jest, że w pewnych szczególnych okolicznościach instytucja zamawiająca ma obowiązek albo przynajmniej możliwość wzięcia pod uwagę istnienia subwencji, a w szczególności pomocy niezgodnej z traktatem, aby – jeżeli zajdzie taka potrzeba – wykluczyć oferentów, którzy z niej skorzystali. Jednakże ponieważ art. 37 dyrektywy 92/50 50 nie zawiera definicji pojęcia rażąco niskiej oferty, do państw członkowskich, a w szczególności do instytucji zamawiających należy określenie metody obliczenia progu świadczącego o wystąpieniu rażąco niskiej oferty w rozumieniu tego artykułu. W tym względzie instytucja zamawiająca może, w ramach badania rażąco niskiej oferty, w celu zapewnienia zdrowej konkurencji, uwzględnić nie tylko okoliczności wymienione w art. 37 ust. 2 dyrektywy 92/50, lecz również wszystkie istotne elementy w związku z odnośną usługą.

   Ponadto okoliczność, że dana publiczna placówka posiada odrębną rachunkowość w odniesieniu do działalności prowadzonej na rynku i pozostałej działalności, może umożliwić zbadanie, czy oferta jest rażąco niska w wyniku przyznanej pomocy państwa. Jednakże instytucja zamawiająca nie może stwierdzić na podstawie braku takiej odrębnej rachunkowości, że oferta była możliwa dzięki uzyskaniu subwencji lub pomocy państwa niezgodnej z traktatem.

   (por. pkt 44, 45, 49–51; pkt 2 sentencji)

Sprawa C‑568/13

Azienda Ospedaliero-Universitaria di Careggi-Firenze

przeciwko

Data Medical Service srl

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym

złożony przez Consiglio di Stato)

„Odesłanie prejudycjalne — Zamówienia publiczne na usługi — Dyrektywa 92/50/EWG — Artykuł 1 lit. c) i art. 37 — Dyrektywa 2004/18/WE — Artykuł 1 ust. 8 akapit pierwszy i art. 55 — Pojęcia „usługodawcy” i „wykonawcy” — Uniwersytecka publiczna placówka szpitalna — Placówka posiadająca osobowość prawną oraz autonomię w zakresie działalności gospodarczej i organizacji — Działalność o zasadniczo niezarobkowym charakterze — Instytucjonalny cel obejmujący świadczenie usług opieki zdrowotnej — Możliwość oferowania analogicznych usług na rynku — Dopuszczenie do udziału w postępowaniu w sprawie udzielenia zamówienia publicznego”

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 18 grudnia 2014 r.

1. Zbliżanie ustawodawstw — Procedury udzielania zamówień publicznych na usługi — Dyrektywa 92/50 — Wykluczenie z udziału w zamówieniu — Uregulowanie krajowe przewidujące wykluczenie publicznej placówki szpitalnej uprawnionej do dostarczania pewnych świadczeń na rynku, z udziału w procedurze udzielania zamówień dotyczącej tych samych usług — Niedopuszczalność

   [dyrektywa Rady 92/50, art. 1 lit. a), c), art. 26 ust. 2]

2. Zbliżanie ustawodawstw — Procedury udzielania zamówień publicznych na usługi — Dyrektywa 92/50 — Udzielanie zamówień — Uregulowanie krajowe zezwalające na udział oferentów korzystających ze środków publicznych pozwalających im na przedkładanie bezkonkurencyjnych ofert — Dopuszczalność — Przesłanka — Obowiązek zbadania przez instytucję zamawiającą rażąco niskiej ceny oferty — Zakres — Okoliczności, jakie należy wziąć pod uwagę

   (dyrektywa Rady 92/50, art. 37)

1.  Artykuł 1 lit. c) dyrektywy 92/50 odnoszącej się do koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na usługi sprzeciwia się przepisom krajowym, które wykluczają udział publicznej placówki szpitalnej w postępowaniach w sprawie udzielania zamówień publicznych z uwagi na jej status publicznej jednostki gospodarczej, jeżeli i w zakresie, w jakim placówka ta może działać na rynku zgodnie ze swoimi instytucjonalnymi i statutowymi celami.

   W istocie zarówno z przepisów Unii, jak i z orzecznictwa wynika, że dopuszcza się do złożenia oferty lub zgłoszenia kandydatury każdą osobę lub każdy podmiot, które – zważywszy na wymogi określone w ogłoszeniu o zamówieniu publicznym – uważają, że mogą być uznane za odpowiednie w celu zapewnienia realizacji tego zamówienia, niezależnie od tego, czy posiadają status podmiotu prawa prywatnego, czy też podmiotu prawa publicznego, a także bez względu na to, czy działalność na rynku tej osoby lub tego podmiotu ma charakter systematyczny, czy też wyłącznie okazjonalny. W tym względzie jak wynika z treści art. 26 ust. 2 dyrektywy 92/50, państwa członkowskie mają bez wątpienia możliwość udzielenia bądź nieudzielenia określonym kategoriom wykonawców zezwoleń na świadczenie określonych usług i mogą one w szczególności zezwolić albo też nie zezwolić takim podmiotom na prowadzenie działalności na rynku, zależnie od tego, czy działalność ta jest do pogodzenia z ich celami instytucjonalnymi i statutowymi. Niemniej jednak, jeżeli i w zakresie, w jakim podmioty takie mają prawo do oferowania, chociażby sporadycznie, odpłatnie określonych usług na rynku, państwa członkowskie nie mogą zabraniać im uczestniczenia w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego na takie usługi. Taki zakaz nie byłby bowiem zgodny z art. 1 lit. a) i c) dyrektywy 92/50.

   (por. pkt 35, 36, 38; pkt 1 sentencji)

2.  Przepisy dyrektywy 92/50 odnoszącej się do koordynacji procedur udzielania zamówień publicznych na usługi, a w szczególności ogólne zasady wolnej konkurencji, niedyskryminacji i proporcjonalności, które leżą u podstaw tej dyrektywy, należy interpretować w ten sposób, że nie stoją one na przeszkodzie przepisom krajowym zezwalającym na to, by publiczna placówka szpitalna uczestniczyła w przetargu i przedłożyła ofertę, z którą nie można konkurować z uwagi na finansowanie ze środków publicznych, z którego placówka ta korzysta. Jednakże w ramach badania rażąco niskiej ceny oferty na podstawie art. 37 tej dyrektywy instytucja zamawiająca może uwzględnić finansowanie ze środków publicznych, z którego korzysta taka placówka w związku z możliwością odrzucenia tej oferty.

   W tym względzie prawdą jest, że w pewnych szczególnych okolicznościach instytucja zamawiająca ma obowiązek albo przynajmniej możliwość wzięcia pod uwagę istnienia subwencji, a w szczególności pomocy niezgodnej z traktatem, aby – jeżeli zajdzie taka potrzeba – wykluczyć oferentów, którzy z niej skorzystali. Jednakże ponieważ art. 37 dyrektywy 92/50 50 nie zawiera definicji pojęcia rażąco niskiej oferty, do państw członkowskich, a w szczególności do instytucji zamawiających należy określenie metody obliczenia progu świadczącego o wystąpieniu rażąco niskiej oferty w rozumieniu tego artykułu. W tym względzie instytucja zamawiająca może, w ramach badania rażąco niskiej oferty, w celu zapewnienia zdrowej konkurencji, uwzględnić nie tylko okoliczności wymienione w art. 37 ust. 2 dyrektywy 92/50, lecz również wszystkie istotne elementy w związku z odnośną usługą.

   Ponadto okoliczność, że dana publiczna placówka posiada odrębną rachunkowość w odniesieniu do działalności prowadzonej na rynku i pozostałej działalności, może umożliwić zbadanie, czy oferta jest rażąco niska w wyniku przyznanej pomocy państwa. Jednakże instytucja zamawiająca nie może stwierdzić na podstawie braku takiej odrębnej rachunkowości, że oferta była możliwa dzięki uzyskaniu subwencji lub pomocy państwa niezgodnej z traktatem.

   (por. pkt 44, 45, 49–51; pkt 2 sentencji)