Sprawa C-263/11

Ainārs Rēdlihs

przeciwko

Valsts ieņēmumu dienests

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Augstākās tiesas Senāts)

„Szósta dyrektywa VAT — Dyrektywa 2006/112/WE — Pojęcie działalności gospodarczej — Dostawy drewna w celu złagodzenia szkód spowodowanych wichurą — System odwrotnego obciążenia — Brak wpisania do rejestru podatników podatku — Grzywna — Zasada proporcjonalności”

Streszczenie wyroku

1. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych – Wspólny system podatku od wartości dodanej – Wykorzystywanie majątku rzeczowego – Pojęcie – Sprzedaż drewna z prywatnego lasu – Włączenie

   (dyrektywa Rady 2006/112, zmieniona dyrektywą 2006/138, art. 9 ust. 1 akapit drugi)

2. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych – Wspólny system podatku od wartości dodanej – Działalność gospodarcza w rozumieniu art. 9 dyrektywy 2006/112 – Pojęcie – Dostawy drewna dokonywane przez osobę fizyczną w celu złagodzenia konsekwencji działania siły wyższej – Warunek włączenia – Wykorzystywanie majątku rzeczowego w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu

   (dyrektywa Rady 2006/112, zmieniona dyrektywą 2006/138, art. 9 ust. 1 akapit drugi)

3. Państwa członkowskie – Zachowane kompetencje – Dziedzina sankcji w kwestiach dotyczących podatku od wartości dodanej – Obowiązek wykonywania tej kompetencji z poszanowaniem prawa Unii i jej ogólnych zasad

4. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych – Wspólny system podatku od wartości dodanej – Obowiązki osób zobowiązanych do zapłaty podatku – Obowiązek zgłoszenia przez podatnika rozpoczęcia działalności jako podatnik – Przepisy krajowe pozwalające na nałożenie grzywny na osobę, która uchybiła swemu obowiązkowi wystąpienia o wpisanie jej do rejestru podatników podatku od wartości dodanej i która nie była zobowiązana do zapłaty tego podatku – Grzywna w wysokości równej kwocie podatku zwykle należnego od wartości dostarczonych towarów – Dopuszczalność – Przesłanka – Poszanowanie zasady proporcjonalności – Ustalenie spoczywające na sądzie krajowym

   (dyrektywa Rady 2006/112, zmieniona dyrektywą 2006/138)

5. Pytania prejudycjalne – Wykładnia – Skutki w czasie wyroków dokonujących wykładni – Skutek wsteczny – Ograniczenie przez Trybunał – Warunki – Znaczenie konsekwencji finansowych wyroku dla zainteresowanego państwa członkowskiego – Kryterium niemające decydującego znaczenia

   (art. 267 TFUE)

1.  Sprzedaż pożytków z majątku rzeczowego, taką jak sprzedaż drewna z prywatnego lasu, należy uważać za „wykorzystywanie” tego majątku w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą 2006/138.

   (por. pkt 31)

2.  Wykładni art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą 2006/138 należy dokonywać w ten sposób, że dostawy drewna dokonywane przez osobę fizyczną w celu złagodzenia konsekwencji działania siły wyższej mieszczą się w ramach wykorzystywania majątku rzeczowego, które to wykorzystywanie należy kwalifikować jako „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu, jeżeli rzeczone dostawy dokonywane są w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu. Do sądu krajowego należy przeprowadzenie oceny ogółu okoliczności sprawy dla ustalenia, czy wykorzystywanie majątku rzeczowego takiego jak las jest dokonywane w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu.

   Okoliczność, iż majątek nadaje się wyłącznie do wykorzystania gospodarczego, z reguły wystarcza, aby uznać, że jego właściciel wykorzystuje go na potrzeby działalności gospodarczej i w konsekwencji w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu. Jeśli natomiast dobro ze względu na swój rodzaj może być wykorzystywane zarówno do celów komercyjnych jak i prywatnych, należy zbadać wszystkie okoliczności jego użytkowania, aby stwierdzić, czy rzeczywiście jest ono wykorzystywane w sposób ciągły do celów zarobkowych. W takim przypadku porównanie okoliczności, w jakich zainteresowany rzeczywiście użytkuje dobro i okoliczności, w jakich jest zwykle wykonywana odpowiednia działalność gospodarcza, może stanowić jedną z metod, przy pomocy których można zbadać, czy dana działalność jest wykonywana w sposób ciągły w celach zarobkowych. Zatem gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie gospodarki leśnej, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112, daną działalność należy kwalifikować jako „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu.

   Ponadto okoliczność, że omawianych dostaw drewna dokonano w celu złagodzenia konsekwencji działania siły wyższej, nie może prowadzić do wniosku, iż dostaw tych dokonano okazjonalnie a nie „w celu uzyskania z tego tytułu stałego dochodu” w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112.

   (por. pkt 34–37, 40; pkt 1 sentencji)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 44–46)

4.  Wykładni prawa Unii należy dokonywać w ten sposób, iż nie można wykluczyć, że sprzeczny z zasadą proporcjonalności jest przepis prawa krajowego, umożliwiający nałożenie grzywny w wysokości równej zwykłej stawce podatku od wartości dodanej stosowanej według wartości dostarczonych towarów, na osobę, która uchybiła swemu obowiązkowi wystąpienia o wpisanie jej do rejestru podatników podatku od wartości dodanej i która nie była zobowiązana do zapłaty tego podatku. Do sądu krajowego należy sprawdzenie, czy kwota sankcji nie wykracza poza to co konieczne do osiągnięcia celów polegających na zapewnieniu prawidłowego pobierania podatku i uniknięcia oszustw z uwzględnieniem okoliczności sprawy a w szczególności kwoty, jaka została faktycznie nałożona, i ewentualnego istnienia możliwego do przypisania podatnikowi, któremu wymierzono sankcję za brak wpisu do rejestru, oszustwa lub obejścia mających zastosowanie przepisów.

   (por. pkt 55; pkt 2 sentencji)

5.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 57–63)

Sprawa C-263/11

Ainārs Rēdlihs

przeciwko

Valsts ieņēmumu dienests

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Augstākās tiesas Senāts)

„Szósta dyrektywa VAT — Dyrektywa 2006/112/WE — Pojęcie działalności gospodarczej — Dostawy drewna w celu złagodzenia szkód spowodowanych wichurą — System odwrotnego obciążenia — Brak wpisania do rejestru podatników podatku — Grzywna — Zasada proporcjonalności”

Streszczenie wyroku

1. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Wykorzystywanie majątku rzeczowego — Pojęcie — Sprzedaż drewna z prywatnego lasu — Włączenie

   (dyrektywa Rady 2006/112, zmieniona dyrektywą 2006/138, art. 9 ust. 1 akapit drugi)

2. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Działalność gospodarcza w rozumieniu art. 9 dyrektywy 2006/112 — Pojęcie — Dostawy drewna dokonywane przez osobę fizyczną w celu złagodzenia konsekwencji działania siły wyższej — Warunek włączenia — Wykorzystywanie majątku rzeczowego w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu

   (dyrektywa Rady 2006/112, zmieniona dyrektywą 2006/138, art. 9 ust. 1 akapit drugi)

3. Państwa członkowskie — Zachowane kompetencje — Dziedzina sankcji w kwestiach dotyczących podatku od wartości dodanej — Obowiązek wykonywania tej kompetencji z poszanowaniem prawa Unii i jej ogólnych zasad

4. Harmonizacja ustawodawstw podatkowych — Wspólny system podatku od wartości dodanej — Obowiązki osób zobowiązanych do zapłaty podatku — Obowiązek zgłoszenia przez podatnika rozpoczęcia działalności jako podatnik — Przepisy krajowe pozwalające na nałożenie grzywny na osobę, która uchybiła swemu obowiązkowi wystąpienia o wpisanie jej do rejestru podatników podatku od wartości dodanej i która nie była zobowiązana do zapłaty tego podatku — Grzywna w wysokości równej kwocie podatku zwykle należnego od wartości dostarczonych towarów — Dopuszczalność — Przesłanka — Poszanowanie zasady proporcjonalności — Ustalenie spoczywające na sądzie krajowym

   (dyrektywa Rady 2006/112, zmieniona dyrektywą 2006/138)

5. Pytania prejudycjalne — Wykładnia — Skutki w czasie wyroków dokonujących wykładni — Skutek wsteczny — Ograniczenie przez Trybunał — Warunki — Znaczenie konsekwencji finansowych wyroku dla zainteresowanego państwa członkowskiego — Kryterium niemające decydującego znaczenia

   (art. 267 TFUE)

1.  Sprzedaż pożytków z majątku rzeczowego, taką jak sprzedaż drewna z prywatnego lasu, należy uważać za „wykorzystywanie” tego majątku w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą 2006/138.

   (por. pkt 31)

2.  Wykładni art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112 w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zmienionej dyrektywą 2006/138 należy dokonywać w ten sposób, że dostawy drewna dokonywane przez osobę fizyczną w celu złagodzenia konsekwencji działania siły wyższej mieszczą się w ramach wykorzystywania majątku rzeczowego, które to wykorzystywanie należy kwalifikować jako „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu, jeżeli rzeczone dostawy dokonywane są w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu. Do sądu krajowego należy przeprowadzenie oceny ogółu okoliczności sprawy dla ustalenia, czy wykorzystywanie majątku rzeczowego takiego jak las jest dokonywane w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu.

   Okoliczność, iż majątek nadaje się wyłącznie do wykorzystania gospodarczego, z reguły wystarcza, aby uznać, że jego właściciel wykorzystuje go na potrzeby działalności gospodarczej i w konsekwencji w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu. Jeśli natomiast dobro ze względu na swój rodzaj może być wykorzystywane zarówno do celów komercyjnych jak i prywatnych, należy zbadać wszystkie okoliczności jego użytkowania, aby stwierdzić, czy rzeczywiście jest ono wykorzystywane w sposób ciągły do celów zarobkowych. W takim przypadku porównanie okoliczności, w jakich zainteresowany rzeczywiście użytkuje dobro i okoliczności, w jakich jest zwykle wykonywana odpowiednia działalność gospodarcza, może stanowić jedną z metod, przy pomocy których można zbadać, czy dana działalność jest wykonywana w sposób ciągły w celach zarobkowych. Zatem gdy zainteresowany podejmuje aktywne działania w zakresie gospodarki leśnej, angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112, daną działalność należy kwalifikować jako „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu.

   Ponadto okoliczność, że omawianych dostaw drewna dokonano w celu złagodzenia konsekwencji działania siły wyższej, nie może prowadzić do wniosku, iż dostaw tych dokonano okazjonalnie a nie „w celu uzyskania z tego tytułu stałego dochodu” w rozumieniu art. 9 ust. 1 dyrektywy 2006/112.

   (por. pkt 34–37, 40; pkt 1 sentencji)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 44–46)

4.  Wykładni prawa Unii należy dokonywać w ten sposób, iż nie można wykluczyć, że sprzeczny z zasadą proporcjonalności jest przepis prawa krajowego, umożliwiający nałożenie grzywny w wysokości równej zwykłej stawce podatku od wartości dodanej stosowanej według wartości dostarczonych towarów, na osobę, która uchybiła swemu obowiązkowi wystąpienia o wpisanie jej do rejestru podatników podatku od wartości dodanej i która nie była zobowiązana do zapłaty tego podatku. Do sądu krajowego należy sprawdzenie, czy kwota sankcji nie wykracza poza to co konieczne do osiągnięcia celów polegających na zapewnieniu prawidłowego pobierania podatku i uniknięcia oszustw z uwzględnieniem okoliczności sprawy a w szczególności kwoty, jaka została faktycznie nałożona, i ewentualnego istnienia możliwego do przypisania podatnikowi, któremu wymierzono sankcję za brak wpisu do rejestru, oszustwa lub obejścia mających zastosowanie przepisów.

   (por. pkt 55; pkt 2 sentencji)

5.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 57–63)