Sprawa C-340/10

Komisja Europejska

przeciwko

Republice Cypryjskiej

„Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego — Dyrektywa 92/43/EWG — Artykuł 4 ust. 1 i art. 12 ust. 1 — Brak włączenia w przewidzianym terminie terenu jeziora Paralimni jako mającego znaczenie dla Wspólnoty — System ochrony gatunku Natrix natrix cypriaca (cypryjskiego zaskrońca zwyczajnego)”

Streszczenie wyroku

1. Postępowanie — Bezwzględne przeszkody procesowe — Badanie z urzędu przez sąd — Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego — Przedmiot — Skarga oparta na zarzucie niewskazanym w ramach postępowania poprzedzającego wniesienie skargi — Niedopuszczalność

   (art. 258 TFUE; regulamin postępowania przed Trybunałem, art 92, § 2)

2. Środowisko naturalne — Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory — Dyrektywa 92/43 — Specjalne obszary ochrony — Teren, który może zostać określony jako teren mający znaczenie dla Wspólnoty, lecz nieumieszczony w wykazie krajowym

   (dyrektywa Rady 92/43, art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1)

3. Środowisko naturalne — Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory — Dyrektywa 92/43 — Ścisła ochrona gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) — Środki niezbędne w celu ustanowienia systemu ochrony

   (dyrektywa Rady 92/43, art. 12 ust. 1, załącznik IV, pkt a))

1.  Trybunał może zgodnie z art. 92 § 2 regulaminu postępowania orzec, czy skarga jest niedopuszczalna ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe.

   W ramach skargi o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego postępowanie poprzedzające wniesienie skargi ma na celu umożliwienie zainteresowanemu państwu członkowskiemu, po pierwsze, zastosowania się do zobowiązań, które nakłada na nie prawo Unii, a po drugie, skutecznego podniesienia argumentów na swoją obronę wobec zarzutów sformułowanych przez Komisję. Przedmiot skargi wniesionej na podstawie art. 258 TFUE jest w związku z tym ograniczony ramami postępowania poprzedzającego wniesienie skargi przewidzianego przez ten przepis. Tym samym skarga może opierać się jedynie na zarzutach wskazanych w postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi.

   (por. pkt 20, 21)

2.  Jeżeli chodzi o tereny, które mogą zostać określone jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty, znajdujące się na przekazanych Komisji wykazach krajowych, a w szczególności te, na których znajdują się typy siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym lub gatunki o takim znaczeniu, państwa członkowskie są zobowiązane na podstawie dyrektywy 92/43 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zmienionej dyrektywą 2006/105, do przyjęcia środków właściwych, z punktu widzenia celu ochrony przewidzianego w tej dyrektywie, dla zachowania właściwego interesu ekologicznego, jakie obszary te mają na poziomie krajowym.

   System właściwej ochrony znajdujący zastosowanie do terenów umieszczonych w wykazie krajowym przekazanym Komisji na podstawie art. 4 ust. 1 owej dyrektywy wymaga, aby państwa członkowskie nie zezwalały na ingerencje, które mogłyby poważnie zagrozić ekologicznemu charakterowi tych terenów. Tak jest w szczególności w przypadku ingerencji, które zagrażają bądź to istotnym zmniejszeniem powierzchni terenu, bądź mogą doprowadzić do wymarcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź też w końcu mogą skutkować zanikaniem jego cech charakterystycznych.

   Gdyby bowiem tak nie było, istniałoby niebezpieczeństwo zafałszowania procesu decyzyjnego na poziomie Unii Europejskiej, który opiera się nie tylko na całości terenów zgłoszonych przez państwa członkowskie, ale również charakteryzuje się ekologicznymi porównaniami między różnymi terenami zaproponowanymi przez państwa członkowskie, a Komisja nie byłaby w stanie wypełnić swojego zadania w rozpatrywanej dziedzinie, to znaczy w szczególności ustanowienia wykazu terenów wybranych jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty w celu ustanowienia spójnej europejskiej sieci ekologicznej specjalnych obszarów ochrony.

   Powyższe rozważania dotyczą w każdym wypadku również mutatis mutandis terenów, w odniesieniu do których dane państwo członkowskie nie zaprzeczyło, że spełniają one kryteria ekologiczne przewidziane w art. 4 ust. 1 dyrektywy92/43, i które w związku z tym powinny znajdować się w przekazanym Komisji krajowym wykazie terenów mających znaczenie dla Wspólnoty. W rzeczywistości nie można dopuścić do tego, aby na podstawie tej dyrektywy i zamierzonych przez nią celów teren, w stosunku do którego państwo członkowskie nie zaprzecza, iż powinien on zostać włączony do rzeczonego wykazu, nie korzystał z żadnej ochrony.

   W konsekwencji uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy dyrektywy 92/43 państwo członkowskie, które dopuszcza działalność, która poważnie zagraża cechom ekologicznym takiego terenu, oraz nie przyjmuje środków ochronnych koniecznych dla zachowania populacji danego gatunku, który ma znaczenie ekologiczne dla tego terenu.

   (por. pkt 43–47, 69; sentencja)

3.  Artykuł 12 ust. 1 dyrektywy 92/43 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zmienionej dyrektywą 2006/105 nakłada na państwa członkowskie obowiązek podjęcia niezbędnych środków w celu ustanowienia systemu ścisłej ochrony gatunków zwierząt znajdujących się w załączniku IV lit. a) do tej dyrektywy w miejscu ich naturalnego występowania, zakazując wszelkich form celowego chwytania lub zabijania okazów tych gatunków dziko występujących, celowego niepokojenia tych gatunków, w szczególności podczas okresu rozrodu, wychowu młodych, snu zimowego i migracji, celowego niszczenia lub wybierania jaj, a także pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku.

   W konsekwencji uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 12 ust. 1 dyrektywy 92/43 państwo członkowskie, które nie przyjmuje środków koniecznych dla ustanowienia i stosowania systemu ścisłej ochrony tego gatunku.

   (por. pkt 59, 62, 69; sentencja)

Sprawa C-340/10

Komisja Europejska

przeciwko

Republice Cypryjskiej

„Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego — Dyrektywa 92/43/EWG — Artykuł 4 ust. 1 i art. 12 ust. 1 — Brak włączenia w przewidzianym terminie terenu jeziora Paralimni jako mającego znaczenie dla Wspólnoty — System ochrony gatunku Natrix natrix cypriaca (cypryjskiego zaskrońca zwyczajnego)”

Streszczenie wyroku

1. Postępowanie – Bezwzględne przeszkody procesowe – Badanie z urzędu przez sąd – Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego – Przedmiot – Skarga oparta na zarzucie niewskazanym w ramach postępowania poprzedzającego wniesienie skargi – Niedopuszczalność

   (art. 258 TFUE; regulamin postępowania przed Trybunałem, art 92, § 2)

2. Środowisko naturalne – Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – Dyrektywa 92/43 – Specjalne obszary ochrony – Teren, który może zostać określony jako teren mający znaczenie dla Wspólnoty, lecz nieumieszczony w wykazie krajowym

   (dyrektywa Rady 92/43, art. 3 ust. 1, art. 4 ust. 1)

3. Środowisko naturalne – Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – Dyrektywa 92/43 – Ścisła ochrona gatunków zwierząt wymienionych w załączniku IV lit. a) – Środki niezbędne w celu ustanowienia systemu ochrony

   (dyrektywa Rady 92/43, art. 12 ust. 1, załącznik IV, pkt a))

1.  Trybunał może zgodnie z art. 92 § 2 regulaminu postępowania orzec, czy skarga jest niedopuszczalna ze względu na bezwzględne przeszkody procesowe.

   W ramach skargi o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego postępowanie poprzedzające wniesienie skargi ma na celu umożliwienie zainteresowanemu państwu członkowskiemu, po pierwsze, zastosowania się do zobowiązań, które nakłada na nie prawo Unii, a po drugie, skutecznego podniesienia argumentów na swoją obronę wobec zarzutów sformułowanych przez Komisję. Przedmiot skargi wniesionej na podstawie art. 258 TFUE jest w związku z tym ograniczony ramami postępowania poprzedzającego wniesienie skargi przewidzianego przez ten przepis. Tym samym skarga może opierać się jedynie na zarzutach wskazanych w postępowaniu poprzedzającym wniesienie skargi.

   (por. pkt 20, 21)

2.  Jeżeli chodzi o tereny, które mogą zostać określone jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty, znajdujące się na przekazanych Komisji wykazach krajowych, a w szczególności te, na których znajdują się typy siedlisk przyrodniczych o znaczeniu priorytetowym lub gatunki o takim znaczeniu, państwa członkowskie są zobowiązane na podstawie dyrektywy 92/43 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zmienionej dyrektywą 2006/105, do przyjęcia środków właściwych, z punktu widzenia celu ochrony przewidzianego w tej dyrektywie, dla zachowania właściwego interesu ekologicznego, jakie obszary te mają na poziomie krajowym.

   System właściwej ochrony znajdujący zastosowanie do terenów umieszczonych w wykazie krajowym przekazanym Komisji na podstawie art. 4 ust. 1 owej dyrektywy wymaga, aby państwa członkowskie nie zezwalały na ingerencje, które mogłyby poważnie zagrozić ekologicznemu charakterowi tych terenów. Tak jest w szczególności w przypadku ingerencji, które zagrażają bądź to istotnym zmniejszeniem powierzchni terenu, bądź mogą doprowadzić do wymarcia gatunków o znaczeniu priorytetowym żyjących na tym terenie, bądź też w końcu mogą skutkować zanikaniem jego cech charakterystycznych.

   Gdyby bowiem tak nie było, istniałoby niebezpieczeństwo zafałszowania procesu decyzyjnego na poziomie Unii Europejskiej, który opiera się nie tylko na całości terenów zgłoszonych przez państwa członkowskie, ale również charakteryzuje się ekologicznymi porównaniami między różnymi terenami zaproponowanymi przez państwa członkowskie, a Komisja nie byłaby w stanie wypełnić swojego zadania w rozpatrywanej dziedzinie, to znaczy w szczególności ustanowienia wykazu terenów wybranych jako tereny mające znaczenie dla Wspólnoty w celu ustanowienia spójnej europejskiej sieci ekologicznej specjalnych obszarów ochrony.

   Powyższe rozważania dotyczą w każdym wypadku również mutatis mutandis terenów, w odniesieniu do których dane państwo członkowskie nie zaprzeczyło, że spełniają one kryteria ekologiczne przewidziane w art. 4 ust. 1 dyrektywy92/43, i które w związku z tym powinny znajdować się w przekazanym Komisji krajowym wykazie terenów mających znaczenie dla Wspólnoty. W rzeczywistości nie można dopuścić do tego, aby na podstawie tej dyrektywy i zamierzonych przez nią celów teren, w stosunku do którego państwo członkowskie nie zaprzecza, iż powinien on zostać włączony do rzeczonego wykazu, nie korzystał z żadnej ochrony.

   W konsekwencji uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy dyrektywy 92/43 państwo członkowskie, które dopuszcza działalność, która poważnie zagraża cechom ekologicznym takiego terenu, oraz nie przyjmuje środków ochronnych koniecznych dla zachowania populacji danego gatunku, który ma znaczenie ekologiczne dla tego terenu.

   (por. pkt 43–47, 69; sentencja)

3.  Artykuł 12 ust. 1 dyrektywy 92/43 w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory, zmienionej dyrektywą 2006/105 nakłada na państwa członkowskie obowiązek podjęcia niezbędnych środków w celu ustanowienia systemu ścisłej ochrony gatunków zwierząt znajdujących się w załączniku IV lit. a) do tej dyrektywy w miejscu ich naturalnego występowania, zakazując wszelkich form celowego chwytania lub zabijania okazów tych gatunków dziko występujących, celowego niepokojenia tych gatunków, w szczególności podczas okresu rozrodu, wychowu młodych, snu zimowego i migracji, celowego niszczenia lub wybierania jaj, a także pogarszania stanu lub niszczenia terenów rozrodu lub odpoczynku.

   W konsekwencji uchybia zobowiązaniom ciążącym na nim na mocy art. 12 ust. 1 dyrektywy 92/43 państwo członkowskie, które nie przyjmuje środków koniecznych dla ustanowienia i stosowania systemu ścisłej ochrony tego gatunku.

   (por. pkt 59, 62, 69; sentencja)