Sprawy połączone C-261/07 i C-299/07

VTB-VAB NV

przeciwko

Total Belgium NV

i

Galatea BVBA

przeciwko

Sanoma Magazines Belgium NV

(wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez rechtbank van koophandel te Antwerpen)

„Dyrektywa 2005/29/WE — Nieuczciwe praktyki handlowe — Przepisy krajowe zakazujące składania konsumentom ofert wiązanych”

Opinia rzecznika generalnego V. Trstenjak przedstawiona w dniu 21 października 2008 r.   I ‐ 2952

Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 23 kwietnia 2009 r.   I ‐ 2993

Streszczenie wyroku

1. Akty instytucji – Dyrektywy – Wykonanie przez państwa członkowskie

2. Akty instytucji – Dyrektywy – Wykonanie przez państwa członkowskie – Obowiązki państw członkowskich w okresie wyznaczonym na dokonanie transpozycji

   (art. 10 akapit drugi WE, art. 249 akapit trzeci WE)

3. Zbliżanie ustawodawstw – Nieuczciwe praktyki handlowe stosowane przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów – Dyrektywa 2005/29

   (dyrektywa 2005/29 Parlamentu Europejskiego i Rady)

1.  Do zakresu zastosowania dyrektywy należą nie tylko przepisy krajowe, których wyraźnym celem jest transpozycja przepisów dyrektywy, lecz — od dnia wejścia w życie tej dyrektywy — również wcześniej już obowiązujące przepisy krajowe, które mogą mieć wpływ na zapewnienie zgodności prawa krajowego z tą dyrektywą.

   (por. pkt 35)

2.  W okresie przewidzianym na dokonanie transpozycji dyrektywy państwa członkowskie są zobowiązane do powstrzymania się od przyjmowania przepisów, których charakter poważnie zagraża osiągnięciu celu tej dyrektywy.

   Ten obowiązek powstrzymania się wiąże wszystkie władze publiczne danego państwa członkowskiego, włącznie z władzą sądowniczą. W związku z tym począwszy od daty wejścia w życie dyrektywy sądy państw członkowskich zobowiązane są tak dalece jak jest to możliwe do powstrzymania się od dokonywania wykładni prawa wewnętrznego w sposób, który poważnie zagrażałby — po upływie terminu dla transpozycji dyrektywy — osiągnięciu wskazanego w dyrektywie rezultatu.

   (por. pkt 38, 39)

3.  Wykładni dyrektywy 2005/29 dotyczącej nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wewnętrznym oraz zmieniającej dyrektywę 84/450, 97/7, 98/27 i 2002/65 oraz rozporządzenie nr 2006/2004 należy dokonywać w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie ustanowieniu przepisów krajowych, które, poza pewnymi wyjątkami i nie biorąc pod uwagę specyficznych okoliczności danego przypadku — a zatem w sposób ogólny i prewencyjny — zakazują składania przez sprzedawcę jakichkolwiek ofert wiązanych konsumentowi.

   W istocie wskazane uregulowanie ustanawia zasadę zakazu składania ofert wiązanych, mimo iż praktyki te nie są wymienione w załączniku I do dyrektywy, w którym dokonano wyczerpującego wyliczenia praktyk handlowych zakazanych w każdych okolicznościach, które — co za tym idzie — nie są poddawane ocenie w ramach konkretnego przypadku. W ten sposób omawiane uregulowanie jest niezgodne z art. 4 dyrektywy, który w sposób wyraźny zakazuje państwom członkowskim utrzymywania w mocy lub przyjmowania bardziej restrykcyjnych przepisów krajowych, nawet jeśli przepisy takie miałyby na celu zapewnienie jeszcze wyższego poziomu ochrony konsumentów.

   (por. pkt 60, 61, 63, 68; sentencja)