Sprawa C-303/05

Advocaten voor de Wereld VZW

przeciwko

Leden van de Ministerraad

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Arbitragehof)

„Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych — Artykuł 6 ust. 2, art. 34 ust. 2 lit. b) UE — Decyzja ramowa 2002/584/WSiSW — Europejski nakaz aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi — Zbliżenie ustawodawstw krajowych — Zniesienie weryfikacji pod kątem podwójnej odpowiedzialności karnej — Ważność”

Opinia rzecznika generalnego D. Ruiza-Jaraba Colomera przedstawiona w dniu 12 września 2006 r.   I - 3638

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 3 maja 2007 r.   I - 3672

Streszczenie wyroku

1. Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału – Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych

   (art. 34 ust. 2 lit b) UE i art. 35 ust. 1 UE)

2. Unia Europejska – Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych – Zbliżanie przepisów ustawowych i wykonawczych dotyczących współpracy sądowej

   (art. 34 ust. 2 UE; decyzja ramowa Rady 2002/584, art. 31 ust. 1)

3. Unia Europejska – Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych – Decyzja ramowa w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi

   (decyzja ramowa Rady 2002/584, art. 1 ust. 3 i art. 2 ust. 2)

4. Unia Europejska – Współpraca policyjna i sądowa w sprawach karnych – Decyzja ramowa w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi

   (decyzja ramowa Rady 2002/584, art. 2 ust. 2)

1.  Zgodnie z art. 35 ust. 1 UE Trybunał, z zastrzeżeniem warunków określonych w niniejszym artykule, jest właściwy do orzekania w trybie prejudycjalnym o ważności i wykładni między innymi decyzji ramowych, co w sposób nieunikniony oznacza — nawet przy braku wyraźnej właściwości w tym zakresie — konieczność dokonywania wykładni postanowień prawa pierwotnego takich jak art. 34 ust. 2 lit. b) UE, jeżeli wpływa do niego wniosek o ocenę prawidłowości wydania decyzji ramowej na podstawie tego postanowienia.

   (por. pkt 18)

2.  Decyzja ramowa 2002/584 w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, która przewiduje zbliżenie przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich w dziedzinie prawa karnego, a w szczególności warunków, przesłanek i skutków przekazania między organami krajowymi osób skazanych bądź podejrzanych, w celach wykonania wyroku lub wszczęcia postępowania, nie została przyjęta z naruszeniem art. 34 ust. 2 lit. b) UE.

   W istocie art. 34 ust. 2 UE, w zakresie w jakim wymienia i w sposób ogólny definiuje różne rodzaje instrumentów prawnych, które mogą zostać wykorzystane dla osiągnięcia przez Unię jej celów wymienionych w tytule VI traktatu UE, nie może być rozumiany w ten sposób, że wyklucza, by zbliżanie przepisów ustawowych i wykonawczych państw członkowskich w drodze przyjęcia decyzji ramowej na podstawie art. 34 ust. 2 lit. b) UE mogło dotyczyć dziedzin innych niż wymienione w art. 31 ust. 1 lit. e) UE, a w szczególności materii europejskiego nakazu aresztowania.

   Ponadto art. 34 ust. 2 UE nie wprowadza także hierarchii poszczególnych instrumentów wymienionych w tym postanowieniu. O ile prawdą jest, że europejski nakaz aresztowania mógłby być również przedmiotem konwencji, to w zakresie uprawnień dyskrecjonalnych Rady mieści się danie pierwszeństwa decyzji ramowej, o ile przesłanki przyjęcia takiego aktu są spełnione.

   Tego ostatniego wniosku nie podważa okoliczność, że zgodnie z art. 31 ust. 1 decyzji ramowej zastępuje ona z dniem 1 stycznia 2004 r. odpowiednie postanowienia wcześniejszych konwencji dotyczących ekstradycji, które zostały wymienione w tym przepisie, wyłącznie w stosunkach między państwami członkowskimi. Jakakolwiek odmienna wykładnia, która nie znajduje poparcia ani w art. 34 ust. 2 UE, ani w żadnym innym postanowieniu traktatu UE, mogłaby pozbawić przyznane Radzie uprawnienie do przyjmowania decyzji ramowych w dziedzinach regulowanych uprzednio przy pomocy konwencji międzynarodowych istoty jego effet utile.

   (por. pkt 28, 29, 37, 38, 41–43)

3.  Zasada ustawowej określoności czynów zabronionych i kar (nullum crimen, nulla poena sine lege) stanowi część ogólnych zasad prawa wspólnotowego, będących podstawą tradycji konstytucyjnych wspólnych dla państw członkowskich, i została wyrażona w różnych umowach międzynarodowych, w szczególności w art. 7 ust. 1 europejskiej konwencji praw człowieka. Z zasady tej wynika, że ustawa powinna jasno określać czyny zabronione i kary, którymi są one zagrożone. Warunek ten jest spełniony, jeśli zainteresowany na podstawie treści przepisu i w razie potrzeby na podstawie wykładni dokonanej przez sądy jest w stanie określić, jakie działania i zaniechania grożą pociągnięciem go do odpowiedzialności karnej.

   W tym zakresie art. 2 ust. 2 decyzji ramowej 2002/584 w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, w zakresie w jakim znosi on wymóg weryfikacji pod kątem podwójnej odpowiedzialności karnej za wymienione w nim czyny zabronione, nie jest nieważny z powodu naruszenia ww. zasady ustawowej określoności czynów zabronionych i kar. W istocie decyzja ramowa nie służy harmonizacji danych przestępstw w zakresie ich znamion lub kar, jakimi są zagrożone. O ile art. 2 ust. 2 decyzji ramowej znosi weryfikację podwójnej odpowiedzialności karnej w przypadku wymienionych w tym przepisie kategorii czynów zabronionych, o tyle definicja czynów i zagrożenie karą należy do kompetencji prawodawczych wydającego nakaz państwa członkowskiego, które — jak zresztą wskazano w art. 1 ust. 3 tej decyzji — powinno przestrzegać praw podstawowych i podstawowych zasad prawa zawartych w art. 6 UE, a w konsekwencji również zasady ustawowej określoności czynów zabronionych i kar.

   (por. pkt 49, 50, 52–54)

4.  Artykuł 2 ust. 2 decyzji ramowej 2002/584 w sprawie europejskiego nakazu aresztowania i procedury wydawania osób między państwami członkowskimi, w zakresie w jakim znosi weryfikację pod kątem podwójnej odpowiedzialności karnej za wymienione w nim czyny zabronione, nie jest nieważny z powodu naruszenia zasady równości i niedyskryminacji.

   W istocie co się tyczy, po pierwsze, wyboru trzydziestu dwóch kategorii czynów wymienionych w tym przepisie, Rada miała prawo — na podstawie zasady wzajemnego uznawania oraz z uwzględnieniem wysokiego stopnia zaufania i solidarności między państwami członkowskimi — uznać, że czy to z powodu samego charakteru czynu, czy to z powodu zagrożenia karą, której górna granica wynosi co najmniej trzy lata pozbawienia wolności, czyny zabronione, o których mowa, powodują tak duże zagrożenia dla porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego, że weryfikacja podwójnej odpowiedzialności karnej nie jest konieczna. Nawet więc przy założeniu, że sytuacja osób podejrzanych o popełnienie czynów wymienionych w wykazie w art. 2 ust. 2 decyzji ramowej lub skazanych za popełnienie takich czynów jest porównywalna z sytuacją osób podejrzanych o popełnienie czynów zabronionych innych niż wymienione w tym przepisie, rozróżnienie jest w każdym razie obiektywnie uzasadnione.

   Co się tyczy, po drugie, okoliczności, że brak precyzji w zdefiniowaniu kategorii czynów zabronionych, o których mowa, może spowodować rozbieżności we wdrażaniu decyzji ramowej w różnych krajowych porządkach prawnych, wystarczy wskazać, że jej celem nie jest harmonizacja prawa karnego materialnego państw członkowskich i że żadne z postanowień tytułu VI traktatu UE nie uzależnia stosowania europejskiego nakazu aresztowania od harmonizacji ustawodawstw karnych państw członkowskich w zakresie tych czynów zabronionych.

   (por. pkt 57–60)