Keywords
Summary

Keywords

1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Przedmiot – Wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy państwa przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE, zmierzający do podważenia obowiązku zawieszenia badanych środków do czasu zakończenia rzeczonego postępowania – Wydanie decyzji o zakończeniu postępowania i nabranie przez nią charakteru ostatecznego – Skarga, która nie stała się bezprzedmiotowa

2. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy państwa przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE

(art. 88 ust. 2 WE i art. 253 WE; rozporządzenie Rady nr 659/1999)

3. Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Decyzja o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE – Obowiązek uprzedniego poruszenia kwestii spornych środków z zainteresowanym państwem członkowskim i zbadania sytuacji w świetle informacji dostarczonych przez to państwo – Obowiązek lojalnej współpracy rzeczonego państwa członkowskiego

(art. 10 WE i art. 88 ust. 2 WE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 10 i 13)

4. Skarga o stwierdzenie nieważności – Zarzuty – Nadużycie władzy – Pojęcie

(art. 230 WE)

5. Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Trudności w ocenie stwierdzenia zgodności pomocy ze wspólnym rynkiem lub istnienie wątpliwości co do charakteru pomocy – Obowiązek Komisji w zakresie wszczęcia formalnego postępowania wyjaśniającego przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE

(art. 87 WE i  88 ust. 2 i 3 WE)

6. Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Ramy proceduralne określone przez wcześniejsze dokonanie kwalifikacji spornych środków jako pomocy istniejącej lub nowej pomocy – Brak uprawnień dyskrecjonalnych Komisji – Obowiązek lojalnej współpracy państwa członkowskiego powołującego się na kwalifikację pomocy jako pomocy istniejącej

(art. 10 WE i 88 WE)

7. Pomoc przyznawana przez państwa – Ogólny system pomocy zatwierdzony przez Komisję – Pomoc indywidualna przedstawiona jako objęta decyzją zatwierdzającą – Badanie przez Komisję – Ocena dokonana w pierwszej kolejności względem decyzji zatwierdzającej, a dopiero następnie względem traktatu

(art. 87 WE i 88 WE)

8. Pomoc przyznawana przez państwa – Pomoc nowa lub pomoc istniejąca – Wypłaty na rzecz spółek transportu morskiego zapewniających, w ramach umów o świadczenie usług publicznych, regularne usługi obsługujące wyspy – Artykuł 4 ust. 3 rozporządzenia nr 3577/92 – Stosowanie systemu nowej pomocy jedynie do wypłat, które nie są niezbędne do utrzymania stabilności umów

(art. 88 ust. 1 i 3 WE; rozporządzenie Rady nr 3577/92, art. 4 ust. 3)

Summary

1. Skarga wniesiona na decyzję Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w sprawie pomocy państwa przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE, która zmierza w rzeczywistości do stwierdzenia, że badane środki nie powinny zostać zawieszone w oczekiwaniu na zakończenie rzeczonego postępowania, nie staje się bezprzedmiotowa z powodu wydania, po jej wniesieniu, decyzji o zamknięciu tego postępowania, która od tego czasu nabrała charakteru ostatecznego.

(por. pkt 15–18)

2. Obowiązek uzasadnienia niekorzystnej decyzji, ustanowiony w art. 253 WE, ma na celu umożliwienie Trybunałowi dokonania kontroli legalności decyzji oraz dostarczenie zainteresowanej osobie informacji wystarczających do stwierdzenia, czy decyzja jest zasadna, czy też jest dotknięta wadą pozwalającą na podważenie jej legalności.

Ponieważ chodzi o decyzję o wszczęciu postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE dotyczącym potencjalnej pomocy państwa, niepowołanie się w niej na rozporządzenie nr 659/1999 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. [88 WE] bądź na niektóre z jego przepisów mogłoby zostać uznane za brak uzasadnienia jedynie w przypadku, gdyby Komisja zastosowała te przepisy rozporządzenia, które nie wynikają bezpośrednio z traktatu.

(por. pkt 22, 23)

3. Biorąc pod uwagę skutki prawne decyzji o wszczęciu postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE, Komisja, tymczasowo kwalifikując środki, których to postępowanie dotyczy, jako nową pomoc – w sytuacji gdy zainteresowane państwo członkowskie może się nie zgodzić z taką kwalifikacją – powinna uprzednio poruszyć kwestię spornych środków z tym państwem członkowskim, aby umożliwić mu w stosownym przypadku wskazanie Komisji, że w jego opinii środki te nie stanowią pomocy lub stanowią istniejącą pomoc. Artykuły 10 i 13 rozporządzenia nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [88 WE] są zgodne z tym wymogiem i nie zwalniają Komisji z przedyskutowania kwestii spornego środka z zainteresowanym państwem członkowskim przed wszczęciem przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE postępowania.

W przypadku gdy kwestionowany jest charakter pomocy, Komisja powinna zbadać w wystarczający sposób tę kwestię na podstawie informacji dostarczonych jej przez państwo członkowskie na tym etapie postępowania, nawet jeśli to badanie nie doprowadzi do ostatecznej oceny. W ramach wynikającej z art. 10 WE zasady lojalnej współpracy pomiędzy państwami członkowskimi a instytucjami oraz aby nie opóźniać postępowania, na państwie członkowskim, które uważa, że sporne środki nie stanowią pomocy, spoczywa – począwszy od momentu, w którym Komisja zwróciła się do niego w kwestii tych środków – obowiązek jak najszybszego przekazania Komisji informacji uzasadniających takie stanowisko. Jeśli informacje te pozwalają rozwiać wątpliwości – w takim znaczeniu, że w badanych środkach nie ma elementów pomocy – Komisja nie może wszcząć postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE. Jeśli natomiast owe informacje nie pozwalają na pozbycie się wątpliwości co do istnienia elementów pomocy i jeśli istnieją także wątpliwości co do ich zgodności ze wspólnym rynkiem, wtedy Komisja powinna wszcząć takie postępowanie.

(por. pkt 29, 30, 48)

4. Pojęcie nadużycia władzy odnosi się do sytuacji, w której organ administracyjny użył swoich uprawnień w celu odmiennym niż ten, w którym uprawnienia te zostały mu przyznane. Decyzja jest wadliwa z powodu nadużycia władzy tylko wtedy, gdy obiektywne, istotne dla danej sprawy i zgodne przesłanki pozwalają stwierdzić, że została ona przyjęta w takim – odmiennym – celu.

(por. pkt 38)

5. W sytuacji gdy Komisja bada środki pomocy w świetle art. 87 WE w celu ustalenia, czy są one zgodne ze wspólnym rynkiem, jest ona zobowiązana do wszczęcia postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE, jeżeli po zakończeniu wstępnej fazy postępowania wyjaśniającego nie mogła rozwiać wszystkich wątpliwości stojących na przeszkodzie stwierdzeniu zgodności tych środków ze wspólnym rynkiem. Oczywiście te same zasady powinny być stosowane w sytuacji, gdy Komisja ma wątpliwości co do samej kwalifikacji badanego środka jako pomocy w rozumieniu art. 87 ust. 1 WE.

(por. pkt 47)

6. Obowiązek wszczęcia w pewnych okolicznościach postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE nie przesądza o trybie postępowania, w jaki wpisuje się ta decyzja, tzn. albo trybie polegającym na stałym badaniu istniejących systemów pomocy, który wynika z postanowień art. 88 ust. 1 WE w związku z art. 88 ust. 2 WE, albo trybie polegającym na kontroli nowej pomocy, który wynika z postanowień art. 88 ust. 3 WE w związku z art. 88 ust. 2 WE.

Biorąc pod uwagę skutki prawne wyboru trybu postępowania, w sytuacji gdy przedmiotem sporu są środki, które już wprowadzono w życie, Komisja nie może tak po prostu zdecydować się na wybór drugiego trybu postępowania, w sytuacji gdy zainteresowane państwo członkowskie twierdzi, że należy zastosować ten pierwszy tryb. W takiej sytuacji Komisja powinna zbadać tę kwestię w wystarczającym stopniu na podstawie informacji dostarczonych jej przez państwo członkowskie na tym etapie postępowania, nawet jeśli to badanie prowadzi do nieostatecznej kwalifikacji badanych środków.

Podobnie jak należy to uczynić w sytuacji, gdy pojawia się pytanie co do samego istnienia elementów pomocy, aby nie opóźniać postępowania oraz w ramach wynikającej z art. 10 WE zasady lojalnej współpracy pomiędzy państwami członkowskimi a instytucjami, na państwie członkowskim, które uważa, że sporne środki stanowią istniejącą pomoc, spoczywa – począwszy od momentu, w którym Komisja zwróciła się do niego w kwestii tych środków – obowiązek jak najszybszego przekazania Komisji informacji uzasadniających takie stanowisko. Jeśli informacje te podczas oceny wstępnej dają podstawy do uznania, że prawdopodobne jest, iż sporne środki rzeczywiście stanowią istniejącą pomoc, Komisja powinna zastosować wobec nich tryb przewidziany w art. 88 ust. 1 i 2 WE. Jeśli natomiast dostarczone przez państwo członkowskie informacje nie pozwalają na dojście do takiego wstępnego wniosku lub jeśli państwo członkowskie nie dostarczyło żadnej informacji na ten temat, Komisja powinna zastosować wobec tych środków tryb przewidziany w art. 88 ust. 3 i 2 WE.

(por. pkt 53–55)

7. W sytuacji gdy Komisja uznała system pomocy za dozwolony, byłoby sprzeczne z zasadami ochrony uzasadnionych oczekiwań i pewności prawa, gdyby badała ona ponownie środki wykonawcze tego systemu jako nową pomoc. Wynika z tego, że w sytuacji gdy zainteresowane państwo członkowskie twierdzi, że środki zostały przyznane na podstawie dozwolonego wcześniej systemu pomocy, Komisja nie może od razu wszcząć postępowania przewidzianego w art. 88 ust. 2 WE w odniesieniu do tych środków, uznając je za nową pomoc, co pociągnęłoby za sobą ich zawieszenie, lecz musi wcześniej ustalić, czy środki te są objęte spornym systemem pomocy i w przypadku odpowiedzi twierdzącej na to pytanie, czy spełniają one wymogi ustanowione w decyzji w sprawie zatwierdzenia tego systemu. Jedynie w przypadku gdy Komisja dojdzie do negatywnego wniosku w wyniku tego badania, może ona wszcząć postępowanie przewidziane w art. 88 ust. 2 WE, uznając sporne środki za nową pomoc. Jeśli natomiast wniosek ten będzie pozytywny, Komisja powinna potraktować te środki jako istniejącą pomoc, stosując tryb postępowania przewidziany w art. 88 ust. 1 i 2 WE.

(por. pkt 57)

8. Ponieważ umowy świadczenia usług publicznych, o których mowa w art. 4 rozporządzenia nr 3577/92 dotyczącego stosowania zasady swobody świadczenia usług w transporcie morskim w obrębie państw członkowskich (kabotaż morski), z definicji zawierają postanowienia finansowe niezbędne do zagwarantowania wykonywania przewidzianych w nich zobowiązań związanych ze świadczeniem usług publicznych i ponieważ brzmienie ust. 3 tego artykułu przewiduje pozostawienie w mocy rzeczonych umów do czasu ich wygaśnięcia, bez ograniczania zakresu stosowania tego przepisu do pewnych aspektów tych umów, w zakres stosowania tego art. 4 ust. 3 wchodzą postanowienia finansowe niezbędne do zagwarantowania wykonywania przewidzianych w nich zobowiązań związanych ze świadczeniem usług publicznych.

Natomiast ewentualna pomoc przekraczająca to, co jest niezbędne, aby zapewnić wypełnianie zobowiązań związanych ze świadczeniem usług publicznych będących przedmiotem spornych umów, nie wchodzi w zakres stosowania tego przepisu właśnie z tego powodu, że nie jest ona niezbędna do stabilności, a zatem utrzymania takich umów, nie może więc na jego podstawie zostać uznana za istniejącą pomoc.

(por. pkt 64, 65)