Sprawa C‑46/21 P

Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki

przeciwko

Aquind Ltd

Wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 9 marca 2023 r.

Odwołanie – Energia – Rozporządzenie (WE) nr 714/2009 – Artykuł 17 – Wniosek o zwolnienie dotyczące elektroenergetycznego połączenia międzysystemowego – Decyzja odmowna Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) – Rozporządzenie (WE) nr 713/2009 – Artykuł 19 – Komisja odwoławcza ACER – Dogłębność kontroli

Agencje Unii Europejskiej – Agencja ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) – Postępowanie odwoławcze – Postępowanie przed komisją odwoławczą ACER – Skarga na decyzję ACER oddalającą wniosek o zwolnienie dotyczące nowych elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych – Zakres kontroli – Ocena złożonych okoliczności faktycznych o charakterze technicznym i ekonomicznym – Kontrola zgodności z prawem nieograniczająca się do oczywistych błędów w ocenie

(rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady: nr 713/2009, art. 18 ust. 1, art. 19; nr 714/2009, art. 17 ust. 1)

(zob. pkt 55–72)

Streszczenie

Aquind Ltd (zwana dalej „spółką Aquind”) jest projektodawcą międzysystemowego połączenia elektroenergetycznego łączącego brytyjskie i francuskie sieci przesyłu energii elektrycznej. W celach realizacji tego projektu spółka Aquind złożyła, na podstawie art. 17 rozporządzenia nr 714/2009 w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej, do francuskiego i brytyjskiego organu regulacyjnego wniosek o zwolnienie dla nowych elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych ( 1 ).

Ponieważ krajowe organy regulacyjne nie osiągnęły porozumienia, Agencja Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER) oddaliła wniosek o zwolnienie ( 2 ) ze względu na to, że spółka Aquind nie spełniała warunku, zgodnie z którym poziom ryzyka związanego z inwestycją w nowe połączenie międzysystemowe był taki, że inwestycja ta nie zostałaby zrealizowana, gdyby nie udzielono zwolnienia (zwana dalej „decyzją ACER”).

W wyniku odwołania wniesionego przez spółkę Aquind komisja odwoławcza ACER (zwaną dalej „komisją odwoławczą”) utrzymała w mocy decyzję ACER ( 3 ). W związku z tym spółka Aquind wniosła do Sądu skargę o stwierdzenie nieważności decyzji komisji odwoławczej, która została uwzględniona w wyroku z dnia 18 listopada 2020 r., Aquind/ACER ( 4 ). W wyroku tym Sąd w szczególności stwierdził, że komisja odwoławcza naruszyła prawo, ograniczając zakres kontroli decyzji ACER do oczywistych błędów w ocenie.

W wyniku odwołania wniesionego przez ACER Trybunał utrzymał w mocy wyrok Sądu, przedstawiając jednocześnie wyjaśnienia dotyczące dogłębności kontroli, jaką komisja odwoławcza ma obowiązek przeprowadzić w odniesieniu do decyzji ACER dotyczących wniosków o zwolnienie.

Ocena Trybunału

Na wstępie Trybunał przypomniał, że przy dokonywaniu wykładni przepisu prawa Unii należy uwzględniać między innymi jego brzmienie oraz cele regulacji, której część przepis ten stanowi.

W pierwszej kolejności, odnosząc się do brzmienia rozporządzenia ustanawiającego ACER, Trybunał wskazał, że z przepisów dotyczących składu, organizacji i uprawnień komisji odwoławczej ( 5 ) nie wynika wyraźnie, że sprawowana przez nią kontrola decyzji ACER pociągająca za sobą dokonywanie złożonych ocen ekonomicznych i technicznych musi ograniczać się do kontroli oczywistego błędu w ocenie.

W drugiej kolejności, jeśli chodzi o cele, jakim służy ustanowienie komisji odwoławczej, Trybunał podkreślił, że należy zauważyć, iż jej ustanowienie wpisuje się w ogólne podejście przyjęte przez prawodawcę Unii, które ma na celu wyposażenie agencji Unii w organy odwoławcze, w przypadku gdy zostały im powierzone uprawnienia decyzyjne w złożonych kwestiach natury technicznej lub naukowej, mające bezpośredni wpływ na sytuację prawną zainteresowanych stron. Chociaż te różne organy odwoławcze wykazują pewne różnice pod względem struktury, funkcjonowania i uprawnień, to jednak mają one pewne cechy wspólne.

Po pierwsze bowiem, tego rodzaju administracyjne organy odwoławcze, wewnętrzne dla agencji, są wyposażone w pewien stopień niezależności, pełnią funkcje quasi-sądowe w ramach postępowań kontradyktoryjnych, a w ich skład wchodzą prawnicy i eksperci techniczni, co daje im możliwość rozstrzygania odwołań od decyzji, które zawierają często treści bardzo techniczne. Po drugie, odwołania do organów odwoławczych mogą wnosić adresaci decyzji agencji, a także osoby fizyczne i prawne, których te decyzje dotyczą bezpośrednio i indywidualnie. Po trzecie, owe organy stanowią szybki, dostępny, wyspecjalizowany i mało kosztowny mechanizm ochrony praw adresatów i osób, których dotyczą te decyzje.

Odnosząc się do komisji odwoławczej, Trybunał zauważył, że w ramach postępowania mającego zastosowanie przed tą komisją każda osoba fizyczna lub prawna, w tym krajowe organy regulacyjne, może odwołać się od decyzji ACER skierowanej do niej lub dotyczącej jej bezpośrednio lub indywidualnie, przy czym owo odwołanie nie jest uzależnione od spełnienia innych przesłanek dopuszczalności. Jeśli chodzi o skład komisji odwoławczej, tworzący ją członkowie muszą dysponować wcześniejszym doświadczeniem w sektorze energetycznym, wobec czego posiada ona wiedzę fachową konieczną do tego, aby umożliwić jej samodzielne przeprowadzanie pełnej kontroli złożonych ocen o charakterze technicznym i ekonomicznym zawartych w decyzjach ACER.

W tym względzie istnienie różnic między komisją odwoławczą a innymi organami odwoławczymi, takimi Rada Odwoławcza Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA), w zakresie celów, postępowania, terminów i regulaminu znajdującego zastosowanie do personelu, nie może mieć wpływu na dogłębność kontroli, którą komisja ta ma obowiązek przeprowadzić.

W tym kontekście Trybunał potwierdził rozstrzygnięcie Sądu, zgodnie z którym orzecznictwo dotyczące ograniczonej kontroli sądów Unii w odniesieniu do złożonych ocen o charakterze technicznym, naukowym i ekonomicznym nie ma zastosowania do organów odwoławczych agencji Unii. Przeprowadzana przez komisję odwoławczą ograniczona kontrola ocen natury technicznej i ekonomicznej prowadziłaby bowiem do dokonywania przez sąd Unii ograniczonej kontroli decyzji, która sama byłaby wynikiem ograniczonej kontroli. Tymczasem system „ograniczonej kontroli nad ograniczoną kontrolą” nie daje gwarancji skutecznej ochrony sądowej, jaka powinna być dostępna dla przedsiębiorstw, których wniosek o zwolnienie został oddalony.

W świetle tych wszystkich rozważań Trybunał doszedł do wniosku, że Sąd słusznie uznał, iż komisja odwoławcza naruszyła prawo, rozstrzygając, że w odniesieniu do ocen mających charakter techniczny lub złożony mogła ona poprzestać na ustaleniu tego, czy ACER dopuściła się oczywistego błędu w ocenie.

( 1 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 714/200 z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie warunków dostępu do sieci w odniesieniu do transgranicznej wymiany energii elektrycznej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1228/2003 (Dz.U. 2009, L 211, s. 15).

( 2 ) Decyzja ACER nr 05/2018 z dnia 19 czerwca 2018 r.

( 3 ) Decyzja komisji odwoławczej ACER nr A 001 2018 z dnia 17 października 2018 r.

( 4 ) Wyrok z dnia 18 listopada 2020 r., Aquind/ACER (T‑735/18, EU:T:2020:542).

( 5 ) Artykuły 18 i 19 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 713/2009 z dnia 13 lipca 2009 r. ustanawiającego Agencję ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (Dz.U. 2009, L 211, s. 1).