Sprawa T‑246/19

Królestwo Kambodży i Cambodia Rice Federation (CRF)

przeciwko

Komisji Europejskiej

Postanowienie Sądu (piąta izba w składzie powiększonym) z dnia 10 września 2020 r.

Skarga o stwierdzenie nieważności – Skutki przywozu ryżu siewnego indyjskiego pochodzącego z Kambodży i Mjanmy/Birmy – Środki ochronne – Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/67 – Legitymacja procesowa czynna – Interes prawny – Oddalenie zarzutu niedopuszczalności

1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Rozporządzenie ustanawiające środki ochronne dotyczące produktu pochodzącego z kraju korzystającego z ogólnego systemu preferencji taryfowych – Akt mogący dotyczyć bezpośrednio i indywidualnie państwa będącego beneficjentem oraz krajowego stowarzyszenia ochrony interesów danego przemysłu

   (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Komisji 2019/67)

   (zob. pkt 36–43)

2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Pojęcie – Państwa trzecie – Włączenie

   (art. 263 akapit czwarty TFUE)

   (zob. pkt 44–51)

3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Kryteria – Rozporządzenie ustanawiające środki ochronne dotyczące produktu pochodzącego z kraju korzystającego z ogólnego systemu preferencji taryfowych – Bezpośrednie oddziaływanie na państwo będące beneficjentem oraz na krajowe stowarzyszenie ochrony interesów danego przemysłu

   (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Komisji 2019/67)

   (zob. pkt 52–69, 95–109, 122)

4. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Indywidualne oddziaływanie – Kryteria – Rozporządzenie ustanawiające środki ochronne dotyczące produktu pochodzącego z kraju korzystającego z ogólnego systemu preferencji taryfowych – Indywidualne oddziaływanie na państwo będące beneficjentem oraz na krajowe stowarzyszenie ochrony interesów danego przemysłu

   (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Komisji 2019/67)

   (zob. pkt 70–93, 95–102, 110–122)

5. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Interes prawny – Rozporządzenie ustanawiające środki ochronne dotyczące produktu pochodzącego z kraju korzystającego z ogólnego systemu preferencji taryfowych – Skarga wniesiona przez państwo będące beneficjentem oraz przez krajowe stowarzyszenie ochrony interesów danego przemysłu – Dopuszczalność

   (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Komisji 2019/67)

   (zob. pkt 123–128)

Streszczenie

W ramach rozporządzenia stosującego system preferencji taryfowych ( 1 ) Unia Europejska przyznaje krajom rozwijającym się preferencyjny dostęp do swojego rynku w formie obniżenia zwykłych stawek celnych wspólnej taryfy celnej. System ten składa się z systemu ogólnego i dwóch systemów szczególnych. System o nazwie „wszystko oprócz broni” (zwany dalej „systemem EBA”) jest specjalnym systemem dla krajów najsłabiej rozwiniętych.

W ramach systemu EBA przywóz do Unii ryżu siewnego indyjskiego pochodzącego z Kambodży i z Mjanmy/Birmy (zwanego dalej „produktem objętym postępowaniem”) korzystał z pełnego zawieszenia ceł wspólnej taryfy celnej. W następstwie wniosku złożonego przez niektóre państwa członkowskie, które wystąpiły o przyjęcie środków ochronnych w odniesieniu do produktu objętego postępowaniem, Komisja wszczęła dochodzenie w sprawie środków ochronnych i stwierdziła, że produkt ten był przywożony w ilościach i cenach, które powodowały poważne trudności dla przemysłu unijnego. Komisja, wydając rozporządzenie wykonawcze 2019/67 ( 2 ) (zwane dalej „zaskarżonym rozporządzeniem”), postanowiła tymczasowo przywrócić stawki celne wynikające ze wspólnej taryfy celnej na przywóz produktu objętego postępowaniem i wprowadziła stopniowe obniżanie mających zastosowanie stawek celnych w okresie trzech lat.

Ponieważ Królestwo Kambodży i Cambodia Rice Federation (CRF), stowarzyszenie broniące interesów przemysłu ryżowego w Kambodży, wnieśli do Sądu skargę o stwierdzenie nieważności zaskarżonego rozporządzenia, Komisja podniosła zarzut niedopuszczalności. Na poparcie tego zarzutu Komisja podniosła przede wszystkim, że Królestwo Kambodży i CRF nie spełniają przesłanek korzystania z czynnej legitymacji procesowej w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE. Pomocniczo Komisja podniosła, że Królestwo Kambodży i CRF nie mają żadnego osobistego interesu prawnego we wniesieniu skargi przeciwko zaskarżonemu rozporządzeniu.

Sąd oddalił jednak ten zarzut niedopuszczalności.

Jeżeli chodzi o czynną legitymację procesową, to Sąd przypomniał, że zgodnie z art. 263 akapit czwarty TFUE każda osoba fizyczna lub prawna ma legitymację do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności aktu, którego nie jest ona adresatem, jeżeli akt ten dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie lub, w szczególnym przypadku aktu regulacyjnego niewymagającego środków wykonawczych, jeżeli dotyczy on jej bezpośrednio. W niniejszej sprawie bez rozstrzygania kwestii, czy zaskarżone rozporządzenie stanowi akt regulacyjny niewymagający środków wykonawczych, Sąd zbadał, czy Królestwo Kambodży i CRF mogą zostać uznane za osoby fizyczne lub prawne, których zaskarżone rozporządzenie, którego nie są one adresatami, dotyczy bezpośrednio i indywidualnie.

W tym względzie Sąd w pierwszej kolejności potwierdził, że zawarte w art. 263 akapit czwarty TFUE wyrażenie „każda osoba fizyczna lub prawna” należy rozumieć jako obejmujące również państwa niebędące członkami Unii, takie jak Królestwo Kambodży. Taka wykładnia teleologiczna jest zgodna z zasadą skutecznej ochrony sądowej oraz z celem wspomnianego postanowienia, który polega na zapewnieniu odpowiedniej ochrony sądowej wszystkim osobom fizycznym lub prawnym, których akty instytucji Unii dotyczą bezpośrednio i indywidualnie. Ponadto, o ile państwa trzecie nie mogą domagać się czynnej legitymacji procesowej przyznanej państwom członkowskim przez system Unii, o tyle jednak mają one przynajmniej tę samą zdolność sądową, którą system ten przyznaje osobom prawnym. Ponadto ani art. 263 akapit czwarty TFUE, ani żadne inne postanowienie prawa pierwotnego nie pozbawia państw trzecich prawa do wniesienia skargi o stwierdzenie nieważności.

W drugiej kolejności Sąd stwierdził, że zaskarżone rozporządzenie dotyczy bezpośrednio i indywidualnie w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE Królestwa Kambodży i CRF, w zakresie, w jakim stowarzyszenie to działa w imieniu jednego ze swoich członków będącego eksporterem, który został wskazany przez Komisję w zaskarżonym rozporządzeniu, jak i w imieniu członków będących eksporterami wskazanymi i objętymi postępowaniem, które doprowadziło do przyjęcia wspomnianego rozporządzenia.

Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem bezpośrednie oddziaływanie wymaga, by zaskarżony środek, po pierwsze, wywierał bezpośrednie skutki na sytuację prawną osoby fizycznej lub prawnej, oraz po drugie, aby nie pozostawiał żadnego uznania adresatom, których obowiązkiem jest go wykonać. Tymczasem, kładąc tymczasowo kres preferencyjnemu dostępowi do rynku Unii, z którego korzystało, po pierwsze, Królestwo Kambodży jako kraj korzystający z całkowitego zawieszenia należności celnych na podstawie wspólnej taryfy celnej, a po drugie, będący eksporterami członkowie CRF, którzy korzystali z takiego preferencyjnego dostępu za pomocą szczególnego systemu preferencji taryfowych, zaskarżone rozporządzenie zmienia warunki zarówno prawne, jak i ekonomiczne, na jakich następuje sprzedaż ryżu siewnego indyjskiego pochodzącego z Kambodży na rynku Unii. Zaskarżone rozporządzenie wpływa zatem bezpośrednio i w istotny sposób na sytuację prawną Królestwa Kambodży oraz na wskazanych lub zainteresowanych członków CRF. Ponadto, o ile prawdą jest, że zaskarżone rozporządzenie ustanawia środki, które mają zastosowanie w pierwszej kolejności do importerów mających siedzibę w Unii, o tyle środki te skutkują ograniczeniem dostępu państwa kambodżańskiego i eksporterów będących członkami CRF do rynku Unii, przy czym państwa członkowskie nie dysponują jakimkolwiek autonomicznym zakresem uznania w tym względzie.

Z kolei zgodnie z orzecznictwem indywidualne oddziaływanie wynika z faktu, że dany akt wpływa na sytuację prawną osoby fizycznej lub prawnej ze względu na szczególne dla niej cechy charakterystyczne lub ze względu na sytuację faktyczną, która odróżnia ją od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje ją w sposób podobny jak adresata takiej decyzji. W tym względzie Sąd podkreślił, że normatywny charakter zaskarżonego aktu nie wyklucza, iż może on dotyczyć bezpośrednio i indywidualnie niektórych zainteresowanych osób prawnych lub fizycznych. W związku z tym okoliczność, że zaskarżone rozporządzenie ma na celu przywrócenie ceł wspólnej taryfy celnej w odniesieniu do całego przywozu produktu objętego postępowaniem do Unii, nie powoduje de facto niemożliwości, by rozporządzenie to dotyczyło indywidualnie Królestwa Kambodży oraz wskazanych lub zainteresowanych członków CRF.

W niniejszej sprawie indywidualne oddziaływanie na Królestwo Kambodży wynika z tego, że jako państwo korzystające z systemu EBA, wskazane w zaskarżonym rozporządzeniu, które aktywnie uczestniczyło w postępowaniu prowadzącym do przyjęcia wspomnianego rozporządzenia, i wobec którego skutki środków ochronnych zostały uwzględnione przy ustaleniu stawki wspólnej taryfy celnej, stanowi ono część zamkniętej kategorii podmiotów i znajduje się w sytuacji wyróżniającej je spośród wszystkich innych osób. To samo dotyczy członków CRF będących eksporterami do Unii ryżu siewnego indyjskiego pochodzącego z Kambodży, którzy zostali imiennie wskazani w zaskarżonym rozporządzeniu i uczestniczyli w postępowaniu prowadzącym do przyjęcia tego rozporządzenia, których dane dotyczące ich działalności handlowej zostały wykorzystane w celu przypisania im środków ochronnych, w odniesieniu do których skutki tych środków zostały uwzględnione w celu ustalenia stawek wspólnej taryfy celnej, niezależnie od tego, że środki ochronne zostały ustanowione w odniesieniu do Królestwa Kambodży, a nie w odniesieniu do wspomnianych eksporterów.

Jeżeli chodzi o interes prawny, to Sąd stwierdził, że Królestwo Kambodży oraz CRF mają interes prawny w żądaniu stwierdzenia nieważności zaskarżonego rozporządzenia. Stwierdzenie nieważności ceł wspólnej taryfy celnej przywróconych przez wspomniane rozporządzenie, które obciążają przywóz do Unii ryżu siewnego indyjskiego pochodzącego z Kambodży, może bowiem przynieść indywidualną korzyść zarówno Królestwu Kambodży, jak i członkom CRF wskazanym w postępowaniu prowadzącym do przyjęcia wspomnianego rozporządzenia, lub członkom CRF których dotyczyło to postępowanie.

( 1 ) Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 978/2012 z dnia 25 października 2012 r. wprowadzające ogólny system preferencji taryfowych i uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 732/2008 (Dz.U. 2012, L 303, s. 1).

( 2 ) Rozporządzenie wykonawcze (UE) 2019/67 z dnia 16 stycznia 2019 r. wprowadzające środki ochronne wobec przywozu ryżu siewnego indyjskiego pochodzącego z Kambodży i Mjanmy/Birmy (Dz.U. 2019, L 15, s. 5).