Sprawa C‑389/19 P

Komisja Europejska

przeciwko

Królestwu Szwecji

Wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 25 lutego 2021 r.

Odwołanie – Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 – Rejestracja, ocena i udzielanie zezwoleń w zakresie chemikaliów oraz ograniczenia mające zastosowanie do tych substancji – Decyzja Komisji Europejskiej zezwalająca na niektóre zastosowania żółtego sulfochromianu ołowiu i czerwonego chromianu, molibdenianu i siarczanu ołowiu, substancji wymienionych w załączniku XIV do wspomnianego rozporządzenia – Substancje wzbudzające szczególnie duże obawy – Przesłanki udzielenia zezwolenia – Badanie niedostępności rozwiązań alternatywnych

1. Zbliżanie ustawodawstw – Rejestracja, ocena i udzielanie zezwoleń w zakresie chemikaliów – Rozporządzenie REACH – Substancje wzbudzające szczególnie duże obawy – Decyzja o udzieleniu zezwolenia – Warunki udzielenia zezwolenia – Niedostępność rozwiązań alternatywnych względem stosowania substancji wzbudzającej obawy – Badanie przez Komisję – Istnienie okoliczności pozwalających stwierdzić, że Komisja nie zbadała w należyty sposób niedostępności rozwiązań alternatywnych

   (rozporządzenie nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, motywy 4, 12, 70, 73, art. 55, 60)

   (zob. pkt 45, 53–57)

2. Zbliżanie ustawodawstw – Rejestracja, ocena i udzielanie zezwoleń w zakresie chemikaliów – Rozporządzenie REACH – Substancje wzbudzające szczególnie duże obawy – Decyzja o udzieleniu zezwolenia – Stwierdzenie nieważności – Przepisy przejściowe – Utrzymanie w mocy skutków decyzji, której nieważność stwierdzono, do czasu wydania nowej decyzji – Uzasadnienie oparte na względach ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego

   [art. 264 akapit drugi TFUE; rozporządzenie nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 56 ust. 1 lit. d), art. 58 ust. 1 lit. c)]

   (zob. pkt 66–69, 72, 74)

Streszczenie

W dniu 19 listopada 2013 r. spółka DCC Maastricht BV złożyła wniosek o udzielenie zezwolenia na wprowadzenie do obrotu żółtego sulfochromianu ołowiu i czerwonego chromianu, molibdenianu i siarczanu ołowiu, pigmentów umieszczonych w wykazie substancji wzbudzających szczególnie duże obawy dla sześciu identycznych zastosowań tych dwóch substancji.

Komisja zezwoliła na zastosowania, o których mowa we wniosku, obwarowując to zezwolenie (zwane dalej „sporną decyzją”) ograniczeniami i domniemaniami ( 1 ). Zezwolenia udzielono w szczególności pod warunkiem, że użytkownicy znajdujący się na rynkach niższego szczebla względem posiadacza zezwolenia dostarczą Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA) informacje o adekwatności i dostępności rozwiązań alternatywnych dla danych zastosowań, wraz ze szczegółowym uzasadnieniem potrzeby zastosowania przedmiotowych substancji.

Królestwo Szwecji wniosło do Sądu skargę o stwierdzenie nieważności spornej decyzji. Sąd stwierdził nieważność tej decyzji na tej podstawie, że Komisja naruszyła prawo przy badaniu braku dostępności substancji zastępczych. Instytucja ta wniosła do Trybunału odwołanie.

Ocena Trybunału

Co do istoty Trybunał orzekł, że Sąd słusznie stwierdził, iż Komisja uchybiła ciążącemu na niej obowiązkowi zbadania niedostępności substancji alternatywnych. Zauważył on, że Komisja niesłusznie uznała, iż substancja zastępcza może zostać dopuszczona jedynie pod warunkiem, że zastąpienie nie spowoduje żadnej utraty wydajności. Tak wąskie rozumienie substancji alternatywnych byłoby bowiem sprzeczne z samym celem rozporządzenia REACH, jakim jest wspieranie zastąpienia substancji wzbudzających szczególnie duże obawy innymi odpowiednimi substancjami ( 2 ). Tymczasem zadecydowanie zasadniczo o tym, że zastąpienie musi nastąpić bez zmniejszenia wydajności, jest nie tylko równoznaczne z dodaniem warunku nieprzewidzianego w rozporządzeniu, ale może także utrudnić takie zastąpienie i w konsekwencji pozbawić to rozporządzenie w znacznym stopniu jego użytecznego skutku.

Natomiast Trybunał skrytykował wyrok Sądu w zakresie, w jakim ten ostatni dokonał błędnej oceny skutków natychmiastowego stwierdzenia nieważności spornej decyzji. Rozporządzenie REACH pozwala bowiem na dalsze wykorzystywanie dozwolonych już zastosowań po dniu wygaśnięcia ich zezwolenia do czasu wydania rozstrzygnięcia w przedmiocie nowego wniosku o udzielenie zezwolenia. W konsekwencji stwierdzenie nieważności spornej decyzji ze skutkiem natychmiastowym przywróciło moc obowiązującą wcześniejszego zezwolenia na rozpatrywane substancje. Tymczasem sporna decyzja ogranicza pod pewnymi względami stosowanie tych substancji wzbudzających szczególnie duże obawy. Z tego względu oddalenie przez Sąd wniosku o utrzymanie skutków spornej decyzji zwiększyło ryzyko poważnej i nieodwracalnej szkody dla zdrowia ludzkiego i środowiska naturalnego. Trybunał uchylił zatem wyrok Sądu w tym zakresie i nakazał utrzymanie skutków spornej decyzji do czasu wydania przez Komisję Europejską nowej decyzji w sprawie wniosku o zezwolenie złożonego przez spółkę DCC Maastricht.

( 1 ) Artykuł 60 rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz.U. 2006, L 396, s. 1; sprostowanie Dz.U. 2007, L 136, s. 3, zwanego dalej „rozporządzeniem REACH”). Na podstawie tego przepisu Komisja może udzielić zezwolenia dla substancji chemicznej, jeżeli wykazano, że korzyści społeczno-ekonomiczne przewyższają ryzyko dla zdrowia człowieka lub dla środowiska wynikające z zastosowania danej substancji oraz nie istnieją odpowiednie alternatywne substancje lub technologie.

( 2 ) Artykuł 55 oraz motywy 4, 12, 70 i 73 rozporządzenia REACH.