Sprawa C‑467/16

Brigitte Schlömp

przeciwko

Landratsamt Schwäbisch Hall

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Amtsgericht Stuttgart)

Odesłanie prejudycjalne – Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości – Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Jurysdykcja i uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych – Konwencja z Lugano II – Zawisłość sporu – Pojęcie „sądu” – Organ pojednawczy prawa szwajcarskiego odpowiedzialny za przeprowadzenie postępowania pojednawczego poprzedzającego wszelkie postępowanie sądowe w przedmiocie rozpoznania sprawy co do istoty

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 20 grudnia 2017 r.

1. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych–Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych–Konwencja z Lugano II–Stosunek do rozporządzenia nr 44/2001 oraz innych aktów prawnych–Konwencja z Lugano II nienaruszająca stosowania przez państwa członkowskie rozporządzenia nr 44/2001 wraz z późniejszymi zmianami–Pojęcie „późniejszych zmian do rozporządzenia nr 44/2001”–Rozporządzenia nr 4/2009 i nr 1215/2012–Włączenie

   (Konwencja z dnia 30 października 2007 r., art. 64 ust. 1; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1215/2012; rozporządzenia Rady: nr 44/2001; nr 4/2009, art. 68 ust. 1)

2. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych–Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych–Konwencja z Lugano II–Postanowienia tej konwencji uznane za równoważne z postanowieniami rozporządzeń nr 44/2001 i nr 1215/2012–Jednolita wykładnia

   (Konwencja z dnia 30 października 2007 r., art. 27, 30; protokół nr 2 w sprawie jednolitej wykładni konwencji oraz w sprawie Stałego Komitetu, ostatni motyw, art. 1; rozporządzenia: Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1215/2012, art. 29, 32; Rady nr 44/2001, art. 27, 30)

3. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych–Jurysdykcja i wykonywanie orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych–Konwencja z Lugano II–Zawisłość sporu–Data wszczęcia postępowania przed sądem–Pojęcie–Data wszczęcia obligatoryjnego postępowania pojednawczego przed organem pojednawczym w rozumieniu prawa szwajcarskiego–Włączenie

   (konwencja z dnia 30 października 2007 r., art. 27, 30, 62)

1.  Zgodnie z art. 64 ust. 1 konwencji z Lugano II nie narusza ona stosowania przez państwa członkowskie rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 wraz z późniejszymi zmianami. Rozporządzenie nr 44/2001 zostało uchylone przez rozporządzenie nr 1215/2012, które to – z pewnymi wyjątkami – stosuje się od dnia 10 stycznia 2015 r. Jak wynika z art. 68 ust. 1 rozporządzenia nr 4/2009 rozporządzenie to zmienia rozporządzenie nr 44/2001, zastępując jego przepisy stosowane w zakresie zobowiązań alimentacyjnych.

   W zakresie w jakim art. 64 ust. 1 konwencji z Lugano II odsyła do późniejszych zmian rozporządzenia nr 44/2001, odesłanie to należy rozumieć jako obejmujące rozporządzenia nr 4/2009 i nr 1215/2012.

   (zob. pkt 39–42)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 46–49, 51)

3.  Artykuły 27 i 30 konwencji o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, podpisanej w dniu 30 października 2007 r. i zatwierdzonej w imieniu Wspólnoty decyzją Rady 2009/430/WE z dnia 27 listopada 2008 r. należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji zawisłości sporu moment wszczęcia obligatoryjnego postępowania pojednawczego przed organem pojednawczym w rozumieniu prawa szwajcarskiego stanowi moment wytoczenia powództwa przed „sądem”.

   Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 62 owej konwencji pojęcie „sąd” obejmuje wszelkie organy wyznaczone przez państwo związane niniejszą konwencją jako posiadające jurysdykcję w sprawach należących do zakresu konwencji. Ze szwajcarskiego kodeksu postępowania cywilnego wynika, że postępowanie zostaje wszczęte w chwili złożenia wniosku o przeprowadzenie postępowania pojednawczego, skargi, wytoczenia powództwa lub wniesienia wspólnego pozwu o rozwód. Postępowanie pojednawcze jest przewidziane w ustawie, obowiązuje w nim zasada kontradyktoryjności i jest ono, co do zasady, obligatoryjne. Jego nieprzeprowadzenie powoduje niedopuszczalność powództwa wytaczanego przed sądem. Ponadto art. 9 ust. 2 szwajcarskiego federalnego kodeksu prawa prywatnego międzynarodowego stanowi, że w celu ustalenia, w którym momencie postępowanie zostaje wszczęte przed sądem w Szwajcarii, decydująca jest data pierwszej czynności koniecznej do wszczęcia postępowania, a wszczęcie postępowania pojednawczego jest w tym celu wystarczające. Ponadto, jak zauważył rząd szwajcarski w uwagach przedstawionych ustnie, organy pojednawcze, po pierwsze, są związane ustanowionymi w kodeksie postępowania cywilnego gwarancjami dotyczącymi wyłączenia sędziów pokoju zasiadających w organie pojednawczym i, o drugie, sprawują powierzone im funkcje w sposób całkowicie niezależny. Z przepisów kodeksu postępowania cywilnego wynika, że wykonując powierzone im przez kpc funkcje organy pojednawcze mogą być uważane za „sąd” w rozumieniu art. 62 konwencji z Lugano II.

   (zob. pkt 53–56, 58; sentencja)