Sprawy połączone C‑331/16 i C‑366/16

K.
przeciwko
Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie

oraz

H.F.
przeciwko
Belgische Staat

(wnioski o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożone przez Rechtbank Den Haag, zittingsplaats Middelburg oraz Raad voor Vreemdelingenbetwistingen)

Odesłanie prejudycjalne – Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38/WE – Artykuł 27 ust. 2 akapit drugi – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – Wydalenie ze względów porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego – Zachowanie stanowiące rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie dla jednego z podstawowych interesów społeczeństwa – Osoba, której wniosek o udzielenie azylu został oddalony ze względów, o których mowa w art. 1 sekcja F konwencji genewskiej lub w art. 12 ust. 2 dyrektywy 2011/95/UE – Artykuł 28 ust. 1 – Artykuł 28 ust. 3 lit. a) – Ochrona przed wydaleniem – Zamieszkiwanie w przyjmującym państwie członkowskim przez poprzednie dziesięć lat – Nadrzędne względy bezpieczeństwa publicznego – Pojęcie

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 2 maja 2018 r.

1. Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – Porządek publiczny – Pojęcie

   (dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27, art. 28)

2. Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – Bezpieczeństwo publiczne – Pojęcie

   (dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27, art. 28)

3. Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – Środki podjęte ze względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego – Wprowadzone, krajowe ograniczenie swobody przemieszczania się i pobytu osoby, wobec której wydano decyzję o wykluczeniu z możliwości uzyskania statusu uchodźcy na podstawie art. 1F konwencji dotyczącej statutu uchodźców lub art. 12 ust. 2 dyrektywy 2011/95 – Dopuszczalność

   (dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27 ust. 2 akapit pierwszy)

4. Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – Zachowanie stanowiące rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie dla jednego z podstawowych interesów społeczeństwa – Osoba, wobec której w przeszłości wydano decyzję o wykluczeniu z możliwości uzyskania statusu uchodźcy na podstawie art. 1F konwencji dotyczącej statutu uchodźców lub art. 12 ust. 2 dyrektywy 2011/95 – Okoliczność niedecydująca – Obowiązek dokonania oceny indywidualnego zachowania danej osoby

   (dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27 ust. 2 akapit drugi)

5. Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego – Ochrona przed wydaleniem – Okoliczności, jakie należy uwzględnić przed podjęciem decyzji o wydaleniu

   (dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 28 ust. 1)

6. Obywatelstwo Unii – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego – Ochrona przed wydaleniem – Warunek – Pobyt przez dziesięć lat poprzedzających decyzję o wydaleniu – Warunek stosowania – Posiadanie przez zainteresowaną osobę prawa stałego pobytu

   [dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 28 ust. 3 lit. a]

1.  I tak pojęcie występujące w art. 27 i 28 dyrektywy 2004/38 „porządku publicznego” zostało zinterpretowane w orzecznictwie Trybunału w ten sposób, że odwołanie się do tego pojęcia wymaga w każdym wypadku istnienia – oprócz zakłócenia porządku społecznego, jakim jest każde naruszenie prawa – rzeczywistego, aktualnego i dostatecznie poważnego zagrożenia dla jednego z podstawowych interesów społeczeństwa (wyrok z dnia 24 czerwca 2015 r., H.T., C‑373/13, EU:C:2015:413, pkt 79 i przytoczone tam orzecznictwo).

   (zob. pkt 41)

2.  Z kolei, z orzecznictwa Trybunału wynika, że pojęcie „bezpieczeństwa publicznego” odnosi się jednocześnie do wewnętrznego bezpieczeństwa państwa członkowskiego, jak i jego bezpieczeństwa zewnętrznego (wyrok z dnia 23 listopada 2010 r., Tsakouridis, C‑145/09, EU:C:2010:708, pkt 43). Bezpieczeństwo wewnętrzne może zostać zakłócone w szczególności poprzez bezpośrednie zagrożenie spokoju i fizycznego bezpieczeństwa ludności danego państwa członkowskiego (zob. podobnie wyrok z dnia 22 maja 2012 r., I, C‑348/09, EU:C:2012:300, pkt 28). Natomiast bezpieczeństwo zewnętrzne może zostać zakłócone, w szczególności, przez ryzyko poważnego zakłócenia stosunków zagranicznych tego państwa członkowskiego lub pokojowego współistnienia narodów (zob. podobnie wyrok z dnia 23 listopada 2010 r., Tsakouridis, C‑145/09, EU:C:2010:708, pkt 44).

   (zob. pkt 42)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 47)

4.  Artykuł 27 ust. 2 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii oraz członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium państw członkowskich, zmieniającej rozporządzenie (EWG) nr 1612/68 oraz uchylającej dyrektywy 64/221/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG należy interpretować w ten sposób, że okoliczność, iż wobec obywatela Unii Europejskiej lub obywatela państwa trzeciego będącego członkiem rodziny takiego obywatela, który zwraca się o udzielenie prawa pobytu na terytorium państwa członkowskiego, w przeszłości wydano decyzję o wykluczeniu możliwości uzyskania statusu uchodźcy na podstawie art. 1F Konwencji dotyczącej statutu uchodźców, podpisanej w Genewie w dniu 28 lipca 1951 r. i uzupełnionej Protokołem dotyczącym statusu uchodźców, zawartym w Nowym Jorku w dniu 31 stycznia 1967 r., lub na podstawie art. 12 ust. 2 dyrektywy 2011/95/UE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony, nie pozwala właściwym organom tego państwa członkowskiego na automatyczne stwierdzenie, że sama jego obecność na tym terytorium stanowi – niezależnie od tego, czy istnieje ryzyko powrotu do przestępstwa – rzeczywiste, aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie dla jednego z podstawowych interesów społeczeństwa, które może uzasadnić przyjęcie środków ze względów porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego.

   Stwierdzenie istnienia takiego zagrożenia powinno być oparte na przeprowadzonej przez właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego ocenie indywidualnego zachowania danej osoby, z uwzględnieniem ustaleń zawartych w decyzji o wykluczeniu możliwości uzyskania statusu uchodźcy i elementów, na jakich decyzja ta jest oparta, w szczególności charakteru i wagi zarzucanych tej osobie zbrodni lub innych czynów, poziomu jej indywidualnego zaangażowania przy ich popełnieniu, ewentualnego występowania okoliczności uzasadniających zwolnienie z odpowiedzialności karnej, a także ewentualnego istnienia wyroku skazującego. W ramach tej całościowej oceny należy także uwzględnić okres, jaki upłynął od zarzucanego popełnienia tych zbrodni lub innych czynów, a także późniejsze zachowanie wspomnianej osoby, w szczególności kwestię, czy to zachowanie wskazuje, że nadal przejawia ona postawę naruszającą podstawowe wartości, o których mowa w art. 2 i 3 TUE, w sposób, który mógłby zakłócić spokój i fizyczne bezpieczeństwo ludności. Sama okoliczność, że zachowanie w przeszłości tej osoby wpisuje się w konkretny kontekst historyczno-społeczny jego kraju pochodzenia, który nie może powtórzyć się w przyjmującym państwie członkowskim, nie uniemożliwia takiego stwierdzenia.

   Zgodnie z zasadą proporcjonalności właściwe organy przyjmującego państwa członkowskiego powinny ponadto wyważyć, z jednej strony, ochronę podstawowego interesu danego społeczeństwa, a, z drugiej strony, interesami danej osoby, dotyczącymi korzystania przez nią ze swobody przemieszczania się i pobytu jako obywatel Unii, a także przysługującego jej prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.

   (zob. pkt 65–67; pkt 1 sentencji)

5.  Artykuł 28 ust. 1 dyrektywy 2004/38 należy interpretować w ten sposób, iż jeśli planowane środki wiążą się z wydaleniem danej osoby z przyjmującego państwa członkowskiego, państwo to powinno uwzględniać charakter i wagę zachowania tej osoby, czas trwania i, w stosownych przypadkach, zgodny z prawem charakter pobytu w tym państwie członkowskim, okres, jaki upłynął od zarzucanego jej zachowania, jej postępowanie w tym okresie, stopień aktualnego zagrożenia, jakie osoba ta stanowi dla społeczeństwa, a także trwałość więzi społecznych, kulturalnych i rodzinnych ze wspomnianym państwem członkowskim.

   (zob. pkt 76; pkt 2 sentencji)

6.  Artykuł 28 ust. 3 lit. a) dyrektywy 2004/38 należy interpretować w ten sposób, że nie ma on zastosowania do obywatela Unii, który nie posiada prawa stałego pobytu w przyjmującym państwie członkowskim w rozumieniu art. 16 i art. 28 ust. 2 tej dyrektywy.

   (zob. pkt 77; pkt 2 sentencji)