Sprawa C‑277/16

Polkomtel sp. z o.o.

przeciwko

Prezesowi Urzędu Komunikacji Elektronicznej

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Sąd Najwyższy)

Odesłanie prejudycjalne – Wspólne ramy regulacyjne sieci i usług łączności elektronicznej – Dyrektywa 2002/21/WE – Artykuły 8 i 16 – Dyrektywa 2002/19/WE – Artykuły 8 i 13 – Operator wskazany jako posiadający znaczącą pozycję na rynku – Kontrola cen – Obowiązki nałożone przez krajowe organy regulacyjne – Obowiązek oparcia cen na kosztach – Ustalanie opłat poniżej kosztów ponoszonych przez danego operatora z tytułu świadczenia usług zakańczania połączeń głosowych w sieciach ruchomych – Karta praw podstawowych Unii Europejskiej – Artykuł 16 – Wolność prowadzenia działalności gospodarczej – Proporcjonalność

Streszczenie – wyrok Trybunału (druga izba) z dnia 20 grudnia 2017 r.

1. Zbliżanie ustawodawstw–Sektor telekomunikacji–Sieci i usługi łączności elektronicznej–Ramy regulacyjne–Dyrektywa 2002/19–Kontrola cen przez krajowe organy regulacyjne–Uprawnienie do nałożenia na operatora mającego znaczącą pozycję rynkową obowiązku ustalania cen w oparciu o koszty–Nałożenie obowiązku ustalania opłat poniżej poziomu ponoszonych kosztów–Dopuszczalność–Przesłanki

   (dyrektywa 2002/19 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 8 ust. 4, art. 13)

2. Zbliżanie ustawodawstw–Sektor telekomunikacji–Sieci i usługi łączności elektronicznej–Ramy regulacyjne–Dyrektywy 2002/19, 2002/21–Kontrola cen przez krajowe organy regulacyjne–Uprawnienie do nałożenia na operatora mającego znaczącą pozycję rynkową obowiązku ustalania cen w oparciu o koszty–Nałożenie obowiązku corocznego aktualizowania swoich stawek i poddawania ich okresowej kontroli–Dopuszczalność–Przesłanki

   (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 16, art. 52 ust. 1; dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady: 2002/19, art. 8 ust. 4, art. 13 ust. 3; 2002/21, art. 8)

3. Zbliżanie ustawodawstw–Sektor telekomunikacji–Sieci i usługi łączności elektronicznej–Ramy regulacyjne–Dyrektywa 2002/19–Kontrola cen przez krajowe organy regulacyjne–Uprawnienie do nałożenia na operatora mającego znaczącą pozycję rynkową obowiązku ustalania cen w oparciu o koszty–Możliwość wymagania dostosowania cen przed lub po rozpoczęciu stosowania ich stosowania przez operatora

   (dyrektywa 2002/19 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 13 ust. 1, 3)

1.  Artykuł 8 ust. 4 i art. 13 dyrektywy 2002/19/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie dostępu do sieci łączności elektronicznej i urządzeń towarzyszących oraz wzajemnych połączeń (dyrektywy o dostępie) należy interpretować w ten sposób, że jeżeli na operatora wskazanego jako posiadający znaczącą pozycję na danym rynku zostanie nałożony przez krajowy organ regulacyjny obowiązek oparcia cen na ponoszonych kosztach, ów krajowy organ regulacyjny może, w celu promowania wydajności oraz zrównoważonej konkurencji, ustalić cenę za usługę objętą takim obowiązkiem poniżej poziomu ponoszonych przez operatora kosztów świadczenia tej usługi, o ile owe koszty są wyższe niż koszty efektywnego operatora, czego sprawdzenie należy do sądu krajowego.

   Jak z tego wynika, KOR‑y mogą, po przeprowadzeniu kontroli przestrzegania przez danego operatora obowiązku oparcia cen na kosztach i stwierdzeniu, że konieczne jest zażądanie dostosowania owych cen, nakazać temu operatorowi ustalenie opłat poniżej poziomu ponoszonych przez niego kosztów, jeżeli koszty te są wyższe niż koszty efektywnego operatora, przy czym te ostatnie muszą uwzględniać rozsądną stopę zwrotu stosownej części kapitału zainwestowanego przez tego operatora.

   (zob. pkt 39, 40; pkt 1 sentencji)

2.  Artykuł 8 ust. 4 i art. 13 ust. 3 dyrektywy 2002/19 w związku z art. 16 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej należy interpretować w ten sposób, że krajowy organ regulacyjny może nakazać operatorowi wskazanemu jako posiadający znaczącą pozycję na danym rynku i podlegającemu obowiązkowi oparcia cen na kosztach coroczne ustalanie cen na podstawie najbardziej aktualnych danych i przedstawianie sobie tych cen wraz z uzasadnieniem do weryfikacji przed rozpoczęciem ich stosowania, pod warunkiem że obowiązki te są oparte na charakterze stwierdzonego problemu, a także proporcjonalne i uzasadnione w świetle celów określonych w art. 8 dyrektywy 2002/21/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 marca 2002 r. w sprawie wspólnych ram regulacyjnych sieci i usług łączności elektronicznej (dyrektywy ramowej), czego sprawdzenie należy do sądu krajowego.

   Możliwość ustanowienia przez KOR wymogu, aby operator corocznie aktualizował swoje stawki i poddawał je okresowej kontroli, stanowi ingerencję w wykonywanie prawa zapewnionego przez art. 16 karty. Owa możliwość musi zatem, na mocy art. 52 ust. 1 karty, być przewidziana ustawą, szanować istotę prawa przewidzianego w tymże art. 16 i – z zastrzeżeniem zasady proporcjonalności – być konieczna i rzeczywiście odpowiadać celom interesu ogólnego uznawanym przez Unię lub potrzebom ochrony praw i wolności innych osób (zob. podobnie wyroki: z dnia 22 stycznia 2013 r., Sky Österreich, C‑283/11, EU:C:2013:28, pkt 46–48, a także z dnia 21 grudnia 2016 r., AGET Iraklis, C‑201/15, EU:C:2016:972, pkt 70 i przytoczone tam orzecznictwo). Zatem do sądu krajowego należy sprawdzenie, czy obowiązek corocznego dostosowania cen jest zgodny z wymogiem proporcjonalności, o którym jest mowa w art. 8 ust. 4 dyrektywy o dostępie, w zakresie, w jakim obowiązek ten jest konieczny do osiągnięcia celów wspomnianych w punkcie poprzedzającym.

   (zob. pkt 51, 53, 55; pkt 2 sentencji)

3.  Artykuł 13 ust. 3 dyrektywy 2002/19 należy interpretować w ten sposób, że w przypadku nałożenia przez krajowy organ regulacyjny na operatora obowiązku oparcia cen na kosztach na podstawie art. 13 ust. 1 tej dyrektywy, od operatora tego można żądać dostosowania cen, zanim zacznie je stosować lub gdy zaczął już je stosować.

   (zob. pkt 63; pkt 3 sentencji)