Sprawa C‑131/16

Archus sp. z o.o.

i

Gama Jacek Lipik

przeciwko

Polskiemu Górnictwu Naftowemu i Gazownictwu S.A.

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Krajową Izbę Odwoławczą)

Odesłanie prejudycjalne – Zamówienia publiczne – Dyrektywa 2004/17/WE – Zasady udzielania zamówień – Artykuł 10 – Zasada równego traktowania oferentów – Obowiązek wezwania przez instytucje zamawiające oferentów do zmiany lub uzupełnienia oferty – Prawo do zatrzymania przez instytucję zamawiającą gwarancji bankowej w przypadku odmowy – Dyrektywa 92/13/EWG – Artykuł 1 ust. 3 – Procedury odwoławcze – Decyzja o udzieleniu zamówienia publicznego – Wykluczenie oferenta – Skarga o stwierdzenie nieważności – Interes prawny

Streszczenie – wyrok Trybunału (ósma izba) z dnia 11 maja 2017 r.

1. Zbliżanie ustawodawstw–Procedury udzielania zamówień w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych–Dyrektywa 2004/17–Udzielanie zamówień–Zasady równego traktowania oferentów i zasada przejrzystości–Zakres–Możliwość wezwania przez instytucję zamawiającą oferenta do wyjaśnienia oferty lub sprostowania oczywistej omyłki w tej ofercie–Warunki

   (dyrektywa 2004/17 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 10)

2. Zbliżanie ustawodawstw–Procedury udzielania zamówień publicznych w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji–Dyrektywa 92/13–Obowiązek zapewnienia postępowania odwoławczego przez państwa członkowskie–Dostęp do postępowań odwoławczych–Jednoczesne decyzje instytucji zamawiającej o odrzuceniu oferty jednego z oferentów i o udzieleniu zamówienia innemu oferentowi–Interes prawny odrzuconego oferenta w uzyskaniu w ramach zaskarżenia dwóch decyzji, wykluczenia oferty drugiego oferenta, w celu wszczęcia nowego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego

   (dyrektywa Rady 92/13, zmieniona dyrektywą 2007/66, art. 1 ust. 3, art. 2a)

1.  Zasadę równego traktowania wykonawców zapisaną w art. 10 dyrektywy 2004/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004 r. koordynującej procedury udzielania zamówień przez podmioty działające w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i usług pocztowych należy interpretować w ten sposób, że stoi ona na przeszkodzie temu, by w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego instytucja zamawiająca wezwała oferenta do dostarczenia oświadczeń lub dokumentów, których przedstawienia wymagała specyfikacja istotnych warunków zamówienia, a których nie dostarczono w terminie składania ofert. Artykuł ten nie stoi natomiast na przeszkodzie temu, by instytucja zamawiająca wezwała oferenta do wyjaśnienia oferty lub sprostowania oczywistej omyłki w tej ofercie, pod warunkiem jednak, że takie wezwanie zostanie skierowane do wszystkich oferentów znajdujących się w tej samej sytuacji, że wszyscy oferenci będą traktowani równo i lojalnie i że tego wyjaśnienia lub sprostowania nie będzie można zrównać z przedstawieniem nowej oferty, co powinien sprawdzić sąd odsyłający.

   (zob. pkt 39; pkt 1 sentencji)

2.  Dyrektywę Rady 92/13/EWG z dnia 25 lutego 1992 r. koordynującą przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne odnoszące się do stosowania przepisów wspólnotowych w procedurach zamówień publicznych podmiotów działających w sektorach gospodarki wodnej, energetyki, transportu i telekomunikacji, zmienioną dyrektywą 2007/66/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 grudnia 2007 r., należy interpretować w ten sposób, że w sytuacji takiej jak ta rozpatrywana w postępowaniu głównym, w której w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego złożono dwie oferty, a instytucja zamawiająca wydała jednocześnie dwie decyzje, odpowiednio, o odrzuceniu oferty jednego z oferentów i o udzieleniu zamówienia drugiemu, odrzucony oferent, który zaskarżył obie te decyzje, powinien mieć możliwość żądania wykluczenia oferty wygrywającego oferenta, w związku z czym pojęcie „danego zamówienia” w rozumieniu art. 1 ust. 3 dyrektywy 92/13, zmienionej dyrektywą 2007/66, może w danym razie dotyczyć ewentualnego wszczęcia nowego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego.

   W ramach postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, w którym złożono dwie oferty, a instytucja zamawiająca wydała jednocześnie dwie decyzje, odpowiednio, o odrzuceniu oferty jednego z oferentów i o udzieleniu zamówienia drugiemu, odrzucony oferent zaskarżył bowiem do sądu odsyłającego te dwie decyzje. W swojej skardze odrzucony oferent wniósł o wykluczenie oferty wybranego wykonawcy ze względu na brak jej zgodności ze specyfikacją istotnych warunków zamówienia.

   W takiej sytuacji należy uznać, że oferentowi, który wniósł skargę, przysługuje uzasadniony interes w wykluczeniu oferty wybranego wykonawcy, które może w odpowiednim razie doprowadzić do stwierdzenia, że instytucja zamawiająca nie jest w stanie dokonać wyboru prawidłowo złożonej oferty (zob. podobnie wyroki: z dnia 4 lipca 2013 r., Fastweb, C‑100/12, EU:C:2013:448, pkt 33; a także z dnia 5 kwietnia 2016 r., PFE, C689/13, EU:C:2016:199, pkt 24).

   Wykładnię tę potwierdzają przepisy art. 2a ust. 1 i 2 dyrektywy 92/13, wyraźnie przewidujące prawo do wniesienia skargi przez oferentów, którzy nie są ostatecznie wykluczeni, w szczególności na podjęte przez instytucje zamawiające decyzje o udzieleniu zamówienia.

   (zob. pkt 54–56, 59; pkt 2 sentencji)