Sprawa C‑3/16

Lucio Cesare Aquino

przeciwko

Belgische Staat

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez hof van beroep te Brussel)

Odesłanie prejudycjalne – Prawo Unii – Prawa przyznane jednostkom – Naruszenie przez sąd – Pytania prejudycjalne – Wystąpienie do Trybunału – Sąd krajowy orzekający w ostatniej instancji

Streszczenie – wyrok Trybunału (pierwsza izba) z dnia 15 marca 2017 r.

1. Pytania prejudycjalne–Wystąpienie do Trybunału–Pytania dotyczące wykładni–Obowiązek odesłania prejudycjalnego–Sąd wydający orzeczenie podlegające zaskarżeniu według prawa wewnętrznego–Brak wspomnianego obowiązku–Nierozpatrzenie odwołania ze względu na cofnięcie skargi przez stronę skarżącą–Brak wpływu

   (art. 267 akapit trzeci TFUE)

2. Pytania prejudycjalne–Wystąpienie do Trybunału–Pytania dotyczące wykładni–Obowiązek odesłania prejudycjalnego–Odrzucenie skargi kasacyjnej ze względu na niedopuszczalność związaną z postępowaniem przed tym sądem–Brak wspomnianego obowiązku–Poszanowanie zasad równoważności i skuteczności

   (art. 267 akapit trzeci TFUE)

1.  Artykuł 267 akapit trzeci TFUE należy interpretować w ten sposób, że sąd, którego orzeczenia podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, nie może zostać uznany za sąd orzekający w ostatniej instancji, w wypadkach gdy skarga kasacyjna wniesiona na orzeczenie tego sądu nie została rozpatrzona ze względu na cofnięcie skargi przez stronę skarżącą.

   Jak wielokrotnie podkreślał Trybunał, sąd orzekający w ostatniej instancji stanowi z definicji ostatni organ, przed którym jednostki mogą dochodzić praw przyznanych im w prawie Unii. Sądy orzekające w ostatniej instancji są zobowiązane zapewnić jednolitą wykładnię przepisów prawa na poziomie krajowym (zob. podobnie wyroki: z dnia 30 września 2003 r., Köbler, C‑224/01, EU:C:2003:513, pkt 34; z dnia 13 czerwca 2006 r., Traghetti del Mediterraneo, C‑173/03, EU:C:2006:391, pkt 31).

   Z powyższego wynika, że Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (rada ds. sporów dotyczących cudzoziemców) nie może być uznana za sąd orzekający w ostatniej instancji, ponieważ wydane przez nią orzeczenia podlegają kontroli sądu wyższej instancji, przed którym jednostki mogą powoływać się na przyznane im w prawie Unii uprawnienia. W konsekwencji wydane przez nią orzeczenia nie są wydawane przez sąd krajowy, którego orzeczenia nie podlegają zaskarżeniu według prawa wewnętrznego, w rozumieniu art. 267 akapit trzeci TFUE.

   Okoliczność, że zgodnie z art. 18 rozporządzenia królewskiego z dnia 30 listopada 2006 r. w sprawie postępowania kasacyjnego przed radą stanu w oparciu o niewzruszalne domniemanie uznaje się, iż skarżący, który wniósł skargę kasacyjną na orzeczenie Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (rady ds. sporów dotyczących cudzoziemców), cofnął skargę, w wypadku gdy nie zażądał dalszego prowadzenia postępowania w terminie 30 dni od dnia, w którym doręczono mu sprawozdanie audytora wskazujące na niedopuszczalność lub konieczność oddalenia skargi, nie ma żadnego wpływu na fakt, że orzeczenia Raad voor Vreemdelingenbetwistingen (rady ds. sporów dotyczących cudzoziemców) mogą być kwestionowane przed wyższą instancją i w konsekwencji są wydawane przez sąd, który nie orzeka w ostatniej instancji.

   (zob. pkt 34, 36–38; pkt 1 sentencji)

2.  Artykuł 267 akapit trzeci TFUE należy interpretować w ten sposób, że sąd orzekający w ostatniej instancji może powstrzymać się od skierowania pytania prejudycjalnego do Trybunału, gdy skarga kasacyjna została odrzucona ze względu na niedopuszczalność związaną z postępowaniem przed tym sądem, z zastrzeżeniem poszanowania zasad równoważności i skuteczności.

   W tym względzie należy przypomnieć przede wszystkim, że jeżeli nie istnieje żaden środek zaskarżenia orzeczenia sądu krajowego, to sąd ten jest co do zasady zobowiązany wystąpić do Trybunału zgodnie z art. 267 akapit trzeci TFUE, gdy podniesiona została przed nim kwestia dotycząca interpretacji traktatu FUE (wyrok z dnia 18 lipca 2013 r., Consiglio Nazionale dei Geologi, C‑136/12, EU:C:2013:489, pkt 25).

   Z relacji między art. 267 akapit drugi TFUE a art. 267 akapit trzeci TFUE wynika, że sądy wskazane w art. 267 akapit trzeci TFUE mają takie samo uprawnienie dyskrecjonalne jak inne sądy krajowe w odniesieniu do kwestii, czy orzeczenie dotyczące zagadnienia z zakresu prawa Unii jest im niezbędne do wydania orzeczenia. Wobec tego sądy te nie są zobowiązane do przedkładania podniesionego przed nimi pytania dotyczącego wykładni prawa Unii, jeżeli pytanie nie jest istotne dla sprawy, to jest w wypadku, gdy odpowiedź na pytanie – jakakolwiek by ona była – nie mogłaby mieć żadnego wpływu na rozstrzygnięcie sporu (wyrok z dnia 18 lipca 2013 r., Consiglio Nazionale dei Geologi, C‑136/12, EU:C:2013:489, pkt 26).

   W konsekwencji, w wypadku gdy zgodnie z przepisami proceduralnymi danego państwa członkowskiego należy stwierdzić niedopuszczalność zarzutów podniesionych przed sądem wskazanym w art. 267 akapit trzeci TFUE, skierowanie wniosku o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym nie może zostać uznane za niezbędne i właściwe, aby sąd ten mógł wydać orzeczenie.

   (zob. pkt 42–44, 56; pkt 3 sentencji)