Sprawa C‑534/15

Pavel Dumitraș

i

przeciwko

BRD Groupe Société Générale – Sucursala Judeţeană Satu Mare

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Judecătoria Satu Mare)

„Odesłanie prejudycjalne — Ochrona konsumentów — Dyrektywa 93/13/EWG — Nieuczciwe warunki umowne — Artykuł 1 ust. 1 — Artykuł 2 lit. b) — Status konsumenta — Przeniesienie długu w drodze odnowienia umów kredytu (nowacji) — Umowa ustanowienia zabezpieczenia na nieruchomości zawarta przez osoby prywatne niemające żadnych powiązań zawodowych ze spółką handlową będącą nowym dłużnikiem”

Streszczenie – postanowienie Trybunału (dziesiąta izba) z dnia 14 września 2016 r.

1. Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Zakres stosowania – Umowy gwarancji na nieruchomości i poręczenia zawarte z instytucją kredytową przez osoby fizyczne działające w celach niemieszczących się w ramach ich działalności zawodowej i niemające powiązań funkcjonalnych ze spółką będącą beneficjentem gwarancji – Włączenie

   [dyrektywa Rady 93/13, motyw dziesiąty, art. 1 ust. 1, art. 2 lit. b), c)]

2. Ochrona konsumentów – Nieuczciwe warunki w umowach konsumenckich – Dyrektywa 93/13 – Pojęcie konsumenta – Osoba fizyczna zawierająca umowę gwarancji lub poręczenia z instytucją kredytową w celu zagwarantowania zobowiązań spółki handlowej powziętych względem owej instytucji – Włączenie

   [dyrektywa Rady 93/13, motyw dziesiąty, art. 2 lit. b)]

1.  Artykuł 1 ust. 1 i art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich należy interpretować w ten sposób, że dyrektywa ta może mieć zastosowanie do umowy zabezpieczenia na nieruchomości zawartej pomiędzy osobami fizycznymi a instytucją kredytową w celu zabezpieczenia spełnienia zobowiązań spółki handlowej zaciągniętych względem rzeczonej instytucji w ramach umowy kredytu, jeżeli takie osoby fizyczne działały w celach niezwiązanych z ich działalnością zawodową i nie miały powiązań funkcjonalnych z tą spółką, co powinien sprawdzić sąd krajowy.

   Na mocy motywu dziesiątego dyrektywy 93/13 jednolite normy prawne dotyczące nieuczciwych warunków powinny bowiem odnosić się do wszelkich umów zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami a konsumentami, zgodnie z definicjami zawartymi w art. 2 lit. b) i c) owej dyrektywy. W tym względzie przedmiot umowy jest, z zastrzeżeniem wyjątków wyliczonych w owym motywie, bez znaczenia dla określenia zakresu stosowania tej dyrektywy Tak więc dyrektywa 93/13 definiuje umowy, do jakich ma zastosowanie, poprzez odniesienie do statusu kontrahentów, w zależności od tego, czy działają oni w ramach swojej działalności zawodowej, czy też nie.

   (por. pkt 26–28, 40; sentencja)

2.  Pojęcie konsumenta w rozumieniu art. 2 lit. b) dyrektywy 93/13 w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich ma charakter obiektywny i należy je oceniać w świetle kryterium funkcjonalnego, polegającego na ocenie, czy dany stosunek umowny wpisuje się w ramy działalności niezwiązanej z wykonywaniem zawodu. Do sądu krajowego rozpoznającego spór dotyczący umowy mogącej wchodzić w zakres stosowania omawianej dyrektywy należy sprawdzenie, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy i dowodów, czy danego kredytobiorcę można zakwalifikować jako „konsumenta” w rozumieniu tej dyrektywy.

   Jeżeli chodzi o kwestię tego, czy osobę fizyczną, która zobowiązuje się zagwarantować zobowiązania spółki handlowej powzięte względem instytucji bankowej w ramach umowy kredytu, można uważać za konsumenta, należy zaznaczyć, że chociaż taką umowę gwarancji lub poręczenia można ze względu na przedmiot określić jako umowę akcesoryjną względem umowy głównej będącej źródłem długu, który zabezpiecza, to z punktu widzenia stron umowy przedstawia się ona jako umowa odrębna, gdyż zawarta jest pomiędzy osobami innymi aniżeli strony umowy głównej. To więc w odniesieniu do stron umowy gwarancji lub poręczenia należy oceniać charakter, w jakim strony te działały. Do sądu krajowego należy ustalenie, czy owa osoba fizyczna działała w ramach swej działalności zawodowej, bądź to z powodu powiązań funkcjonalnych, jakie ma ze spółką, wobec której wystąpiła jako poręczyciel, takich jak zarządzanie, bądź to z uwagi na znaczący udział w jej kapitale zakładowym, czy też działała w celach prywatnych.

   (por. pkt 31–34)