Sprawa T‑312/14

Federazione nazionale delle cooperative della pesca (Federcoopesca) i in.

przeciwko

Komisji Europejskiej

„Skarga o stwierdzenie nieważności — Rybołówstwo — Wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa — Decyzja Komisji wprowadzająca plan działania mający na celu uzupełnienie braków we włoskim systemie kontroli rybołówstwa — Akt niezmieniający samodzielnie sytuacji prawnej skarżącego — Brak indywidualnego oddziaływania — Niedopuszczalność”

Streszczenie – wyrok Sądu (druga izba) z dnia 7 lipca 2015 r.

1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Skarga stowarzyszenia chroniącego ogólne interesy określonej kategorii osób fizycznych i prawnych – Dopuszczalność – Przesłanka – Indywidualna legitymacja czynna jego członków

   (art. 263 akapit czwarty TFUE)

2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty regulacyjne – Akty niezawierające środków wykonawczych i dotyczące skarżącego bezpośrednio – Akt niezmieniający samodzielnie sytuacji skarżącego – Niedopuszczalność

   (art. 230 akapit czwarty WE; art. 263 akapit czwarty TFUE)

3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Kryteria

   (art. 263 akapit czwarty TFUE)

4. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty regulacyjne – Decyzja Komisji wprowadzająca w życie na podstawie rozporządzenia nr 1224/2009 plan działania mający na celu uzupełnienie braków w krajowym systemie kontroli rybołówstwa – Brak wiążącego charakteru planu działania w stosunku do osób fizycznych lub prawnych – Akt niezmieniający samodzielnie sytuacji skarżącego – Niedopuszczalność

   (art. 263 ust. 4 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1224/2009, art. 102 ust. 4)

5. Akty instytucji – Dyrektywy – Wykonanie przez państwa członkowskie – Konieczność zapewnienia skuteczności dyrektyw – Obowiązki sądów krajowych – Obowiązek wykładni zgodnej – Zakres – Wykładnia prawa krajowego contra legem – Wyłączenie

   (art. 288 akapit trzeci TFUE)

6. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Indywidualne oddziaływanie – Kryteria – Decyzja Komisji wprowadzająca w życie, na podstawie rozporządzenia nr 1224/2009, plan działania mający na celu uzupełnienie braków w krajowym systemie kontroli rybołówstwa – Skarga stowarzyszenia rybaków – Brak przewidzianych na jego korzyść gwarancji proceduralnych – Brak indywidualnego oddziaływania – Niedopuszczalność

   (art. 263 ust. 4 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1224/2009, art. 102 ust. 4)

7. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Możliwość uznania, że decyzja o charakterze generalnym dotyczy danego podmiotu indywidualnie – Przesłanki – Decyzja Komisji w dziedzinie rybołówstwa – Skarżący posiadający prawa do dokonywania połowów o nietrwałym charakterze – Brak indywidualnego oddziaływania – Niedopuszczalność

   (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Rady nr 1224/2009, art. 6, 7)

1.  Dopuszczalność skargi o stwierdzenie nieważności wniesionej przez stowarzyszenie utworzone w celu promowania zbiorowych interesów danej kategorii podmiotów prawa zależy – abstrahując od jego własnej czynnej legitymacji procesowej – od tego, czy jego członkowie mogliby wnieść tę skargę indywidualnie.

   (por. pkt 18)

2.  Część trzecia art. 263 akapit czwarty TFUE może mieć zastosowanie ze względu zarówno na cel tego postanowienia, jak i na fakt, że autorzy traktatu dodali do warunku bezpośredniego oddziaływania dodatkowy warunek odnoszący się do braku środków wykonawczych, tylko do zakwestionowania aktów objętych pierwszym z dwóch przypadków, który obejmuje warunek bezpośredniego oddziaływania, przypadkiem dotyczącym aktów zmieniających samodzielnie, to jest niezależnie od wszelkich środków wykonawczych, sytuację prawną skarżącego. W konsekwencji, jeśli zakwestionowany akt nie zmienia samodzielnie sytuacji prawnej skarżącego, okoliczność ta jest wystarczająca, by dojść do wniosku, że część trzecia art. 263 akapit czwarty TFUE nie ma zastosowania i to bez konieczności sprawdzania w takim wypadku, czy akt ten wymaga środków wykonawczych wobec skarżącego.

   (por. pkt 42, 43)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 33–36)

4.  W art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa Rada poprzestała na upoważnieniu Komisji do opracowania w związku z właściwymi władzami krajowymi planu działania, na który składa się całość środków podjętych na szczeblu krajowym przez te władze, następnie na uczynieniu tego planu wiążącym dla tych władz. Z przepisu tego nie wynika zatem, że Komisja posiada kompetencje w celu przyjmowania jednostronnych aktów mających bezpośrednio zastosowanie do przedsiębiorców sektora rybołówstwa państwa członkowskiego.

   W konsekwencji decyzja wydana na podstawie art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1224/2009 nie zmienia samodzielnie, to jest niezależnie od wszelkich środków wykonawczych, sytuacji prawnej żadnej osoby fizycznej lub prawnej innej niż państwo członkowskie, którego ona dotyczy. Decyzja ta nie zmienia zatem samodzielnie w szczególności sytuacji prawnej przedsiębiorcy sektora rybołówstwa. W konsekwencji skarżący nie ma podstaw, aby powoływać się na art. 263 akapit czwarty część trzecia TFUE w celu uznania swej skargi na tego rodzaju decyzję za dopuszczalną. Takie stwierdzenie nasuwa się bez potrzeby określenia, czy decyzja ta stanowi akt regulacyjny w rozumieniu art. 263 akapit czwarty część trzecia TFUE. Nie jest również konieczne badanie, czy decyzja ta wymaga przyjęcia środków wykonawczych wobec skarżącego, które to badanie oznaczałoby, że sąd Unii odnosi się do sytuacji osoby powołującej się na prawo do wniesienia skargi na podstawie tego postanowienia, a nie do sytuacji innych podmiotów prawa.

   Ponadto decyzja taka jak wydana na podstawie art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1221/2009 nie może tworzyć obowiązków po stronie jednostki i nie można zatem powoływać się na nią, jako taką, wobec tej jednostki.

   (por. pkt 46, 47, 52, 55, 56, 59)

5.  Zasada wykładni zgodnej prawa krajowego ma pewne granice. Spoczywający na sądzie krajowym obowiązek odniesienia się do treści dyrektywy przy dokonywaniu wykładni i stosowaniu odpowiednich przepisów prawa krajowego jest bowiem ograniczony przez ogólne zasady prawa, w szczególności zasadę pewności prawa i zasadę niedziałania prawa wstecz, i nie może służyć jako podstawa dla dokonywania wykładni prawa krajowego contra legem.

   (por. pkt 60)

6.  Podmioty niebędące adresatami decyzji mogą utrzymywać, iż akt dotyczy ich indywidualnie w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE, wyłącznie wtedy, gdy dana decyzja ma wpływ na ich sytuację ze względu na szczególne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata. W tym względzie możliwość określenia z większą czy mniejszą dokładnością liczby lub nawet tożsamości podmiotów prawa, do których ma zastosowanie dany środek, wcale nie oznacza, że należy uznać, iż środek ten dotyczy tych podmiotów indywidualnie, o ile środek ów podlega zastosowaniu ze względu na zaistnienie pewnej obiektywnej sytuacji prawnej lub faktycznej w nim określonej.

   Jest zatem niedopuszczalna skarga złożona przez krajowy związek rybaków na decyzję Komisji wydaną na podstawie art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa dotyczącą wprowadzenia planu działania mającego na celu uzupełnienie braków we włoskim systemie kontroli rybołówstwa. Po pierwsze bowiem tego rodzaju decyzja dotyczy członków skarżącego związku tylko z powodu ich obiektywnego statusu rybaków w taki sam sposób jak każdego innego podmiotu gospodarczego rzeczywiście lub potencjalnie znajdującego się w takiej samej sytuacji. Po drugie nie okazuje się, że przepis prawa Unii nakłada na Komisję w celu wydania tej decyzji obowiązek stosowania procedury, w ramach której członkowie skarżącej lub skarżąca mogli dochodzić swych praw. Prawo Unii nie określiło zatem szczególnej sytuacji prawnej podmiotów gospodarczych takich jak członkowie skarżącej lub skarżąca w odniesieniu do wydania przedmiotowej decyzji. Wynika z tego, że decyzja ta nie dotyczy zamkniętego kręgu osób zindywidualizowanych w momencie jej wydania, których prawa Komisja zamierzała uregulować.

   (por. pkt 63, 64, 66, 68, 69)

7.  W sytuacji gdy decyzja zakwestionowana w ramach skargi na podstawie art. 263 TFUE dotyczy grupy osób, które zostały zidentyfikowane lub mogą być zidentyfikowane w chwili wydania tego aktu i ze względu na określone cechy właściwe członkom grupy, akt ten może dotyczyć tych osób w sposób indywidualny, ponieważ należą one do ograniczonego kręgu podmiotów gospodarczych. Ma to miejsce w szczególności wówczas, gdy zmienia ona prawa nabyte przez te osoby przed jej wydaniem.

   W tym względzie w odniesieniu do skargi krajowego związku rybaków na decyzje Komisji w dziedzinie rybołówstwa, należy stwierdzić, że udzielenie licencji i upoważnienia do połowów nie pozwala na uznanie posiadacza za osobę uprawnioną z tytułu prawa nabytego. Na podstawie bowiem art. 6 rozporządzenia nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa statek rybacki Unii może być wykorzystywany do komercyjnej eksploatacji żywych zasobów wodnych tylko pod warunkiem posiadania przez niego ważnej licencji połowowej. Podobnie na podstawie art. 7 tego rozporządzenia statek rybacki Unii działający na wodach Unii posiada zezwolenie do prowadzenia konkretnego rodzaju działalności połowowej tylko wtedy, gdy jest ona wskazana na ważnym upoważnieniu do połowów. Ponadto licencja połowowa może być tymczasowo zawieszona lub na stałe cofnięta. Statki rybackie Unii podlegają zatem, jeśli chodzi o dostęp do zasobów, systemowi zezwoleń charakteryzującemu się pewną nietrwałością.

   (por. pkt 71, 73, 74, 76, 78)

Sprawa T‑312/14

Federazione nazionale delle cooperative della pesca (Federcoopesca) i in.

przeciwko

Komisji Europejskiej

„Skarga o stwierdzenie nieważności — Rybołówstwo — Wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa — Decyzja Komisji wprowadzająca plan działania mający na celu uzupełnienie braków we włoskim systemie kontroli rybołówstwa — Akt niezmieniający samodzielnie sytuacji prawnej skarżącego — Brak indywidualnego oddziaływania — Niedopuszczalność”

Streszczenie – wyrok Sądu (druga izba) z dnia 7 lipca 2015 r.

1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Skarga stowarzyszenia chroniącego ogólne interesy określonej kategorii osób fizycznych i prawnych – Dopuszczalność – Przesłanka – Indywidualna legitymacja czynna jego członków

   (art. 263 akapit czwarty TFUE)

2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty regulacyjne – Akty niezawierające środków wykonawczych i dotyczące skarżącego bezpośrednio – Akt niezmieniający samodzielnie sytuacji skarżącego – Niedopuszczalność

   (art. 230 akapit czwarty WE; art. 263 akapit czwarty TFUE)

3. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Bezpośrednie oddziaływanie – Kryteria

   (art. 263 akapit czwarty TFUE)

4. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty regulacyjne – Decyzja Komisji wprowadzająca w życie na podstawie rozporządzenia nr 1224/2009 plan działania mający na celu uzupełnienie braków w krajowym systemie kontroli rybołówstwa – Brak wiążącego charakteru planu działania w stosunku do osób fizycznych lub prawnych – Akt niezmieniający samodzielnie sytuacji skarżącego – Niedopuszczalność

   (art. 263 ust. 4 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1224/2009, art. 102 ust. 4)

5. Akty instytucji – Dyrektywy – Wykonanie przez państwa członkowskie – Konieczność zapewnienia skuteczności dyrektyw – Obowiązki sądów krajowych – Obowiązek wykładni zgodnej – Zakres – Wykładnia prawa krajowego contra legem – Wyłączenie

   (art. 288 akapit trzeci TFUE)

6. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Indywidualne oddziaływanie – Kryteria – Decyzja Komisji wprowadzająca w życie, na podstawie rozporządzenia nr 1224/2009, plan działania mający na celu uzupełnienie braków w krajowym systemie kontroli rybołówstwa – Skarga stowarzyszenia rybaków – Brak przewidzianych na jego korzyść gwarancji proceduralnych – Brak indywidualnego oddziaływania – Niedopuszczalność

   (art. 263 ust. 4 TFUE; rozporządzenie Rady nr 1224/2009, art. 102 ust. 4)

7. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie – Możliwość uznania, że decyzja o charakterze generalnym dotyczy danego podmiotu indywidualnie – Przesłanki – Decyzja Komisji w dziedzinie rybołówstwa – Skarżący posiadający prawa do dokonywania połowów o nietrwałym charakterze – Brak indywidualnego oddziaływania – Niedopuszczalność

   (art. 263 akapit czwarty TFUE; rozporządzenie Rady nr 1224/2009, art. 6, 7)

1.  Dopuszczalność skargi o stwierdzenie nieważności wniesionej przez stowarzyszenie utworzone w celu promowania zbiorowych interesów danej kategorii podmiotów prawa zależy – abstrahując od jego własnej czynnej legitymacji procesowej – od tego, czy jego członkowie mogliby wnieść tę skargę indywidualnie.

   (por. pkt 18)

2.  Część trzecia art. 263 akapit czwarty TFUE może mieć zastosowanie ze względu zarówno na cel tego postanowienia, jak i na fakt, że autorzy traktatu dodali do warunku bezpośredniego oddziaływania dodatkowy warunek odnoszący się do braku środków wykonawczych, tylko do zakwestionowania aktów objętych pierwszym z dwóch przypadków, który obejmuje warunek bezpośredniego oddziaływania, przypadkiem dotyczącym aktów zmieniających samodzielnie, to jest niezależnie od wszelkich środków wykonawczych, sytuację prawną skarżącego. W konsekwencji, jeśli zakwestionowany akt nie zmienia samodzielnie sytuacji prawnej skarżącego, okoliczność ta jest wystarczająca, by dojść do wniosku, że część trzecia art. 263 akapit czwarty TFUE nie ma zastosowania i to bez konieczności sprawdzania w takim wypadku, czy akt ten wymaga środków wykonawczych wobec skarżącego.

   (por. pkt 42, 43)

3.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 33–36)

4.  W art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa Rada poprzestała na upoważnieniu Komisji do opracowania w związku z właściwymi władzami krajowymi planu działania, na który składa się całość środków podjętych na szczeblu krajowym przez te władze, następnie na uczynieniu tego planu wiążącym dla tych władz. Z przepisu tego nie wynika zatem, że Komisja posiada kompetencje w celu przyjmowania jednostronnych aktów mających bezpośrednio zastosowanie do przedsiębiorców sektora rybołówstwa państwa członkowskiego.

   W konsekwencji decyzja wydana na podstawie art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1224/2009 nie zmienia samodzielnie, to jest niezależnie od wszelkich środków wykonawczych, sytuacji prawnej żadnej osoby fizycznej lub prawnej innej niż państwo członkowskie, którego ona dotyczy. Decyzja ta nie zmienia zatem samodzielnie w szczególności sytuacji prawnej przedsiębiorcy sektora rybołówstwa. W konsekwencji skarżący nie ma podstaw, aby powoływać się na art. 263 akapit czwarty część trzecia TFUE w celu uznania swej skargi na tego rodzaju decyzję za dopuszczalną. Takie stwierdzenie nasuwa się bez potrzeby określenia, czy decyzja ta stanowi akt regulacyjny w rozumieniu art. 263 akapit czwarty część trzecia TFUE. Nie jest również konieczne badanie, czy decyzja ta wymaga przyjęcia środków wykonawczych wobec skarżącego, które to badanie oznaczałoby, że sąd Unii odnosi się do sytuacji osoby powołującej się na prawo do wniesienia skargi na podstawie tego postanowienia, a nie do sytuacji innych podmiotów prawa.

   Ponadto decyzja taka jak wydana na podstawie art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1221/2009 nie może tworzyć obowiązków po stronie jednostki i nie można zatem powoływać się na nią, jako taką, wobec tej jednostki.

   (por. pkt 46, 47, 52, 55, 56, 59)

5.  Zasada wykładni zgodnej prawa krajowego ma pewne granice. Spoczywający na sądzie krajowym obowiązek odniesienia się do treści dyrektywy przy dokonywaniu wykładni i stosowaniu odpowiednich przepisów prawa krajowego jest bowiem ograniczony przez ogólne zasady prawa, w szczególności zasadę pewności prawa i zasadę niedziałania prawa wstecz, i nie może służyć jako podstawa dla dokonywania wykładni prawa krajowego contra legem.

   (por. pkt 60)

6.  Podmioty niebędące adresatami decyzji mogą utrzymywać, iż akt dotyczy ich indywidualnie w rozumieniu art. 263 akapit czwarty TFUE, wyłącznie wtedy, gdy dana decyzja ma wpływ na ich sytuację ze względu na szczególne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuację faktyczną, która odróżnia je od wszelkich innych osób i w związku z tym indywidualizuje w sposób podobny jak adresata. W tym względzie możliwość określenia z większą czy mniejszą dokładnością liczby lub nawet tożsamości podmiotów prawa, do których ma zastosowanie dany środek, wcale nie oznacza, że należy uznać, iż środek ten dotyczy tych podmiotów indywidualnie, o ile środek ów podlega zastosowaniu ze względu na zaistnienie pewnej obiektywnej sytuacji prawnej lub faktycznej w nim określonej.

   Jest zatem niedopuszczalna skarga złożona przez krajowy związek rybaków na decyzję Komisji wydaną na podstawie art. 102 ust. 4 rozporządzenia nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa dotyczącą wprowadzenia planu działania mającego na celu uzupełnienie braków we włoskim systemie kontroli rybołówstwa. Po pierwsze bowiem tego rodzaju decyzja dotyczy członków skarżącego związku tylko z powodu ich obiektywnego statusu rybaków w taki sam sposób jak każdego innego podmiotu gospodarczego rzeczywiście lub potencjalnie znajdującego się w takiej samej sytuacji. Po drugie nie okazuje się, że przepis prawa Unii nakłada na Komisję w celu wydania tej decyzji obowiązek stosowania procedury, w ramach której członkowie skarżącej lub skarżąca mogli dochodzić swych praw. Prawo Unii nie określiło zatem szczególnej sytuacji prawnej podmiotów gospodarczych takich jak członkowie skarżącej lub skarżąca w odniesieniu do wydania przedmiotowej decyzji. Wynika z tego, że decyzja ta nie dotyczy zamkniętego kręgu osób zindywidualizowanych w momencie jej wydania, których prawa Komisja zamierzała uregulować.

   (por. pkt 63, 64, 66, 68, 69)

7.  W sytuacji gdy decyzja zakwestionowana w ramach skargi na podstawie art. 263 TFUE dotyczy grupy osób, które zostały zidentyfikowane lub mogą być zidentyfikowane w chwili wydania tego aktu i ze względu na określone cechy właściwe członkom grupy, akt ten może dotyczyć tych osób w sposób indywidualny, ponieważ należą one do ograniczonego kręgu podmiotów gospodarczych. Ma to miejsce w szczególności wówczas, gdy zmienia ona prawa nabyte przez te osoby przed jej wydaniem.

   W tym względzie w odniesieniu do skargi krajowego związku rybaków na decyzje Komisji w dziedzinie rybołówstwa, należy stwierdzić, że udzielenie licencji i upoważnienia do połowów nie pozwala na uznanie posiadacza za osobę uprawnioną z tytułu prawa nabytego. Na podstawie bowiem art. 6 rozporządzenia nr 1224/2009 ustanawiającego wspólnotowy system kontroli w celu zapewnienia przestrzegania przepisów wspólnej polityki rybołówstwa statek rybacki Unii może być wykorzystywany do komercyjnej eksploatacji żywych zasobów wodnych tylko pod warunkiem posiadania przez niego ważnej licencji połowowej. Podobnie na podstawie art. 7 tego rozporządzenia statek rybacki Unii działający na wodach Unii posiada zezwolenie do prowadzenia konkretnego rodzaju działalności połowowej tylko wtedy, gdy jest ona wskazana na ważnym upoważnieniu do połowów. Ponadto licencja połowowa może być tymczasowo zawieszona lub na stałe cofnięta. Statki rybackie Unii podlegają zatem, jeśli chodzi o dostęp do zasobów, systemowi zezwoleń charakteryzującemu się pewną nietrwałością.

   (por. pkt 71, 73, 74, 76, 78)