WYROK SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
(druga izba)

z dnia 19 listopada 2014 r.

Sprawa F-42/14

EH

przeciwko

Komisji Europejskiej

Służba publiczna – Urzędnik – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Zasada zakazu kumulacji dodatków krajowych i dodatków przyznawanych na podstawie regulaminu pracowniczego – Pobieranie krajowych dodatków rodzinnych przez małżonka urzędnika – Niezgłoszenie przez urzędnika zmiany sytuacji osobistej do administracji – Postępowanie dyscyplinarne – Kara dyscyplinarna – Przeniesienie na niższy stopień – Proporcjonalność – Uzasadnienie – Okoliczności łagodzące – Niedochowanie staranności przez administrację

Przedmiot:      Skarga wniesiona na podstawie art. 270 TFUE, znajdującego zastosowanie do traktatu EWEA na mocy art. 106a, w której EH żąda stwierdzenia nieważności decyzji organu powołującego Komisji Europejskiej z dnia 24 czerwca 2013 r. w sprawie nałożenia na niego kary w postaci obniżenia zaszeregowania o trzy stopnie, jak również stwierdzenia nieważności decyzji z dnia 24 stycznia 2014 r. w sprawie oddalenia jego zażalenia.

Orzeczenie:      Skarga zostaje oddalona. EH pokrywa własne koszty oraz zostaje obciążony kosztami poniesionymi przez Komisję Europejską.

Streszczenie

1.      Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatki krajowe – Zasada zapobiegania kumulacji – Obowiązek zgłoszenia przez urzędnika dodatków rodzinnych pobieranych z innego źródła – Zakres

(regulamin pracowniczy, art. 67 ust. 2)

2.      Urzędnicy – Wynagrodzenie – Dodatki rodzinne – Dodatki krajowe – Zasada zapobiegania kumulacji – Obowiązek zgłoszenia przez urzędnika dodatków rodzinnych pobieranych z innego źródła – Zaniedbanie lub błąd po stronie administracji – Brak wpływu

(regulamin pracowniczy, art. 67 ust. 2)

3.      Urzędnicy – Prawa i obowiązki – Obowiązek lojalności – Zakres

(regulamin pracowniczy, art. 11)

4.      Urzędnicy – Środki dyscyplinarne – Sankcja – Uznanie przysługujące organowi powołującemu – Uwzględnienie okoliczności obciążających lub łagodzących

(regulamin pracowniczy, załącznik IX, art. 10)

5.      Urzędnicy – Decyzja niekorzystna – Kara dyscyplinarna – Obowiązek uzasadnienia – Zakres

(regulamin pracowniczy, art. 25 akapit drugi)

1.      W sytuacji gdy w związku ze swoją sytuacją rodzinną urzędnik ubiega się o dane świadczenie i jest mu ono przyznawane, urzędnik ten nie może powoływać się na rzekomy brak wiedzy na temat sytuacji swego małżonka, czy to w odniesieniu do wykonywania przez niego działalności zawodowej, czy wysokości wynagrodzenia pobieranego z tytułu tej działalności, czy też pobierania przez tego małżonka świadczeń krajowych równoważnych ze świadczeniami przyznawanymi na podstawie regulaminu pracowniczego. Jeśliby bowiem taki argument miał zostać przyjęty, to urzędnicy czy pracownicy pobierający dodatki rodzinne na podstawie regulaminu pracowniczego w pełnej wysokości mogliby uważać, że są zwolnieni z obowiązku zgłaszania krajowych dodatków rodzinnych pobieranych z innych źródeł i wypłacanych nie bezpośrednio urzędnikowi, lecz jego małżonkowi, na osobisty rachunek bankowy tego ostatniego. Co więcej, takie podejście mogłoby skłaniać do zatrzymywania informacji na szkodę interesów finansowych Unii.

(zob. pkt 99, 100)

2.      Na każdym urzędniku otrzymującym korzyści majątkowe spoczywa ogólny obowiązek podania wszystkich informacji na temat swojej sytuacji osobistej i poinformowania administracji o wszelkich zmianach zachodzących w tej sytuacji osobistej, który to obowiązek został skądinąd wyraźnie przypomniany w art. 67 ust. 2 regulaminu pracowniczego w związku z zasadą zapobiegania kumulacji dodatków rodzinnych. Ewentualna nieskuteczność czy opieszałość służb administracyjnych zajmujących się ochroną interesów finansowych Unii nie może zwalniać urzędnika ze znajomości tego obowiązku. Urzędnik dochowujący należytej staranności, który zaznajomił się z przepisami regulaminu pracowniczego, w oparciu o które świadczenie jest mu na jego wniosek wypłacane, a przepisy te ponadto zostały przypomniane w decyzji o przyznaniu świadczenia, nie może ograniczyć się do dalszego pobierania tego świadczenia w milczeniu, podczas gdy jego współmałżonek pobiera równoważne świadczenia krajowe w pełnej wysokości w stosunku do tych samych dzieci. W takiej sytuacji urzędnik nie może usprawiedliwić swego milczenia tym, że płatności te były, poprzez zaniedbanie, w sposób dorozumiany przyjęte lub tolerowane przez jego administrację. Dopuszczenie bowiem takiego zaniedbania ze strony administracji jako okoliczności łagodzącej sprowadzałoby się do zachęcenia urzędników i pracowników do ewentualnego czerpania korzyści z błędów tej administracji. Co więcej, obowiązkiem urzędnika pobierającego świadczenie na podstawie regulaminu pracowniczego jest w każdym razie dostarczenie będących już w jego posiadaniu dokumentów i poinformowanie administracji o ewentualnej wypłacie świadczeń socjalnych małżonkowi przez krajowy urząd zajmujący się wypłatą takich świadczeń.

(zob. pkt 104, 105, 107, 108)

Odesłanie

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Lopez Cejudo/Komisja, F-28/13, EU:F:2014:55, pkt 67

3.      Przewidziany w art. 11 regulaminu pracowniczego obowiązek lojalności wymaga, by urzędnicy ułatwiali zadanie administracji co do określenia zakresu ich uprawnień o charakterze majątkowym na podstawie regulaminu pracowniczego. W tym względzie nie może ujść uwadze urzędnika dochowującego zwykłej staranności, że informacja o zmianie jego sytuacji rodzinnej, z tytułu której pobiera dodatki, powinna zostać jasno i jednoznacznie skierowana bezpośrednio do właściwych służb jego instytucji, i w tym zakresie urzędnik nie może powoływać się na okoliczność, że administracja otrzymała określone informacje przypadkowo lub pośrednio. Ma to tym bardziej zastosowanie w sytuacji, gdy z brzmienia art. 67 ust. 2 regulaminu pracowniczego wynika jednoznacznie, że do obowiązków instytucji nie należy informowanie się o ewentualnym pobieraniu dodatków rodzinnych tego samego rodzaju wypłacanych z innych źródeł, natomiast obowiązkiem członków personelu jest zgłaszanie, że pobierają takie dodatki z innych źródeł. Ponadto art. 11 regulaminu pracowniczego stanowi jeden ze szczególnych wyrazów obowiązku lojalności, który wymaga od urzędnika nie tylko powstrzymania się od zachowań godzących w powagę urzędu i szacunek należny instytucji i jej władzom, lecz także wykazania się, tym bardziej jeśli ma on wysoką grupę zaszeregowania, postępowaniem pozostającym poza wszelkimi podejrzeniami, tak aby stale utrzymywać więź zaufania łączącą go z instytucją.

(zob. pkt 108, 112, 123)

Odesłanie

Sąd Pierwszej Instancji, wyrok Costacurta/Komisja, T-34/89 i T-67/89, EU:T:1990:20, pkt 45, 46

Sąd do spraw Służby Publicznej, wyrok Andreasen/Komisja, F-40/05, EU:F:2007:189, pkt 233 i przytoczone tam orzecznictwo

4.      Okoliczność, że urzędnik, po zapoznaniu się z opinią komisji dyscyplinarnej, dobrowolnie podjął się zwrotu kwot pobranych nienależnie z tytułu dodatków rodzinnych, nie zmienia w żadnym razie kwalifikacji zarzucanego uchybienia, w szczególności gdy ujrzało ono światło dzienne dopiero w wyniku przeprowadzonej przez instytucję kontroli, a nie z uwagi na dokonane w swoim czasie zgłoszenie z inicjatywy urzędnika. Urzędnik dopuszcza się rażącego niedbalstwa, w sytuacji gdy popełnia błąd, który – chociaż nie jest wyrazem rozmyślnego działania mającego na celu wzbogacenie się kosztem budżetu Unii – z trudem znajduje usprawiedliwienie, zwłaszcza w świetle zakresu obowiązków i odpowiedzialności zainteresowanego, jego wysokiej grupy zaszeregowania i długiego stażu pracy w służbie instytucji. Ponadto nic w brzmieniu art. 10 załącznika IX do regulaminu pracowniczego nie zobowiązuje organu powołującego do potraktowania tego, że urzędnik zbliża się do wieku emerytalnego, jako okoliczności uzasadniającej złagodzenie nałożonej kary.

(zob. pkt 115, 118, 124, 125)

5.      Jeśli kara nałożona na urzędnika przez organ powołujący jest ostatecznie surowsza niż kara sugerowana przez komisję dyscyplinarną, decyzja tego organu powinna zawierać szczegółowe wyjaśnienie względów, które skłoniły organ powołujący do odstąpienia od opinii wydanej przez komisję dyscyplinarną.

(zob. pkt 132)

Odesłanie

Trybunał, wyrok F./Komisja, 228/83, EU:C:1985:28, pkt 35

Sąd Pierwszej Instancji, wyrok N/Komisja, T-198/02, EU:T:2004:101, pkt 95 i przytoczone tam orzecznictwo