Sprawa C‑482/14

Komisja Europejska

przeciwko

Republice Federalnej Niemiec

Uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego – Rozwój kolei wspólnotowych – Dyrektywa 91/440/EWG – Artykuł 6 ust. 1 – Grupa Deutsche Bahn – Porozumienia o przekazywaniu zysków – Zakaz przenoszenia na usługi transportu kolejowego pomocy publicznej przyznanej do celów eksploatacji infrastruktury kolejowej – Obowiązki w zakresie rachunkowości – Dyrektywa 91/440/EWG – Artykuł 9 ust. 4 – Rozporządzenie (WE) nr 1370/2007 – Artykuł 6 ust. 1 – Punkt 5 załącznika – Obowiązki w zakresie rachunkowości – Przedstawienie, oddzielnie dla każdej umowy, pomocy publicznej wypłaconej na działalność dotyczącą świadczenia usług przewozów pasażerskich w ramach usługi publicznej

Streszczenie – wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 28 czerwca 2017 r.

1. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego–Pismo wszczynające postępowanie–Przedstawienie argumentów i zarzutów–Wymogi formalne–Szczegółowe i spójne przedstawienie–Dopuszczalność

   [art. 258 TFUE; regulamin postępowania przed Trybunałem, art. 120 lit. c)]

2. Skarga o stwierdzenie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego–Przedmiot sporu–Określenie w trakcie postępowania poprzedzającego wniesienie skargi–Dostosowanie ze względu na zmianę prawa Unii–Pierwotne zarzuty dotyczące naruszenia dyrektywy 2012/34 uchylającej dyrektywy 91/440 i 2001/14–Sprostowanie ze skutkiem wstecznym daty, w której uchylenie dyrektyw 91/440 i 2001/14 stało się skuteczne–Sprostowanie mające miejsce po wniesieniu skargi–Zmiana zarzutów w replice–Dopuszczalność

   (art. 258 TFUE; dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady: 2001/14, 2002/34; dyrektywa Rady 91/440)

3. Transport–Wspólna polityka–Rozwój kolei wspólnotowych–Oddzielenie zarządzania infrastrukturą od transportu–Obowiązki w zakresie rachunkowości przedsiębiorstw świadczących usługi transportu kolejowego i zarządzających infrastrukturą kolejową–Rachunkowe ujęcie pomocy publicznej umożliwiające ich księgowe skontrolowanie–Obowiązek publikowania sprawozdań rachunkowych

   (dyrektywa Rady 91/440, art. 6 ust. 1)

4. Transport–Wspólna polityka–Rozwój kolei wspólnotowych–Oddzielenie zarządzania infrastrukturą od transportu–Zakaz przenoszenia pomocy publicznej między tymi dwoma działalnościami

   (dyrektywa Rady 91/440, art. 6 ust. 1)

5. Transport–Transport kolejowy–Dyrektywa 2001/14–Alokacja zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobieranie opłat–Pobieranie opłat za infrastrukturę–Przeznaczenie opłat za wykorzystywanie infrastruktury

   (dyrektywa 2001/14 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 7 ust. 1)

6. Transport–Wspólna polityka–Rozwój kolei wspólnotowych–Przedsiębiorstwo kolejowe transportu pasażerów świadczące zarówno usługi publiczne jak i inne usługi–Obowiązek rachunkowego oddzielenia różnych zakresów działalności–Zakres

   (dyrektywa Rady 91/440, art. 6, art. 9 ust. 4; rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1370/2007, art. 6 ust. 1, załącznik, pkt 5 tiret pierwsze, tiret ostatnie)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 39–44)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 47–51)

3.  W celu zagwarantowanie oddzielenia zarządzania infrastrukturą kolejową od działalności transportu kolejowego, w celu by w szczególności pomoc publiczna wypłacona na jedną z tych dwóch działalności nie mogła być przenoszona z jednej do drugiej, art. 6 ust. 1 dyrektywy 91/440 w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych, narzuca prowadzenie oddzielnego rachunku zysków i strat oraz bilansu a także publikowanie sprawozdań rachunkowych dotyczących obu rodzajów działalności. Co się tyczy zwłaszcza pomocy publicznej, prawodawca Unii zamierzał nałożyć na przedsiębiorstwa świadczące usługi transportu kolejowego i zarządzające infrastrukturą kolejową nie tylko wpisanie tej pomocy do kont umożliwiające ich księgowe skontrolowanie, lecz także publikację tych kont szczególnie w celu zapewnienia ujawniania informacji dotyczących tej pomocy, co powinno pozwolić na obiektywną weryfikację braku subwencjonowania skrośnego między działalnością w zakresie zarządzania infrastrukturą kolejową i transportu kolejowego. Artykuł 6 ust. 1 dyrektywy 91/440 realizuje bowiem cel dokładnego ujęcia rachunkowego pozwalającego w szczególności nie tylko na zidentyfikowanie pomocy publicznej uzyskanej przez przedsiębiorstwa kolejowe, lecz także na zewnętrzną przejrzystość wykorzystania tej pomocy.

   Artykułu 6 ust. 1 dyrektywy 91/440 nie zatem można interpretować jako ograniczającego obowiązki przedsiębiorstw kolejowych jedynie do zaksięgowania w ich rachunkowości otrzymanej przez nie pomocy publicznej, nawet gdyby takie zaksięgowanie pozwalało w ramach rachunkowości wewnętrznej tych spółek na monitorowanie zakazu przenoszenia tej pomocy.

   (zob. pkt 61–65, 68)

4.  Zgodnie z art. 6 ust. 1 dyrektywy 91/440 w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych, zakazane jest przenoszenie pomocy publicznej wypłaconej na działalność w zakresie zarządzania infrastrukturą kolejową na działalność w zakresie transportu kolejowego i odwrotnie.

   Uchybienie takiemu zakazowi zakłada zatem z jednej strony, że chodzi o przeniesienie pomocy publicznej, a z drugiej strony, że z przeniesienia tego skorzystała działalność inna niż ta, dla której pomoc została przyznana.

   (zob. pkt 81, 82)

5.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (zob. pkt 100–103)

6.  W dziedzinie księgowania wkładów wpłaconych podmiotom świadczącym usługi transportu kolejowego pasażerów prowadzącym równocześnie działalność rekompensowaną z tytułu zobowiązań z zakresu usług publicznych i inne rodzaje działalności, ani art. 9 ust. 4 dyrektywy 91/440 w sprawie rozwoju kolei wspólnotowych, ani art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 1370/2007 dotyczącego usług publicznych w zakresie kolejowego i drogowego transportu pasażerskiego, w związku z pkt 5 załącznika do tego rozporządzenia, nie zobowiązują tych podmiotów gospodarczych do wskazania w sposób zindywidualizowany, oddzielnie dla każdej umowy, funduszy publicznych uzyskanych tytułem ich działalności z zakresu usługi publicznej. Wręcz przeciwnie, te dwa przepisy nakładają na takie podmioty jedynie obowiązek rachunkowego oddzielenia ich różnych zakresów działalności.

   Artykuł 9 ust. 4 dyrektywy 91/440 wymaga w ramach księgowania wkładów wpłaconych na działalność dotyczącą świadczenia usług przewozów pasażerskich w ramach usługi publicznej oddzielenia z jednej strony ich działalności z zakresu transportu pasażerów prowadzonego z tytułu tych zobowiązań z zakresu usług publicznych, a z drugiej strony innych rodzajów ich działalności, w tym innych usług transportowych. Artykuł 6 ust. 1 rozporządzenia nr 1370/2007 w związku z pkt 5 załącznika do tego rozporządzenia wymaga ze swej strony rachunkowego oddzielenia działalności w zakresie transportu publicznego będącej przedmiotem rekompensat z tytułu wykonywania zobowiązań z zakresu usług publicznych od działalności, która nie daje podstaw do rekompensaty.

   Ten sam wymóg rachunkowego oddzielenia zakresów działalności rządzi art. 6 dyrektywy 91/440 co się tyczy księgowania działalności w zakresie świadczenia usług transportu kolejowego i zarządzania infrastrukturą kolejową.

   (zob. pkt 126–130)