Sprawa C-312/14

Banif Plus Bank Zrt

przeciwko

Mártonowi Lantosowi

i

Mártonné Lantos

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Ráckevei Járásbíróság)

„Odesłanie prejudycjalne — Dyrektywa 2004/39/WE — Artykuł 4 ust. 1 i art. 19 ust. 4, 5 i 9 — Rynki instrumentów finansowych — Pojęcie „usług inwestycyjnych i działalności inwestycyjnej” — Przepisy zapewniające ochronę inwestora — Zobowiązania dotyczące prowadzenia działalności w przypadku świadczenia usług inwestycyjnych na rzecz klientów — Obowiązek oceny adekwatności lub właściwego charakteru świadczonej usługi — Umowne skutki braku poszanowania tego obowiązku — Umowa kredytu konsumenckiego — Pożyczka denominowana w walucie obcej — Uruchomienie i zwrot pożyczki w walucie krajowej — Postanowienia dotyczące kursów wymiany walut”

Streszczenie – wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 3 grudnia 2015 r.

1. Postępowanie sądowe — Ustny etap postępowania — Otwarcie na nowo — Warunki

   (art. 252 akapit drugi TFUE; statut Trybunału Sprawiedliwości, art. 23; regulaminu postępowania przed Trybunałem, art. 83)

2. Pytania prejudycjalne — Właściwość Trybunału — Granice — Właściwość sądu krajowego — Ustalenie i ocena stanu faktycznego sporu — Niezbędność orzeczenia prejudycjalnego oraz znaczenie zadanych pytań — Ocena przez sąd krajowy — Pytania pozbawione w sposób oczywisty znaczenia dla sprawy i pytania hipotetyczne zadane w kontekście wykluczającym użyteczną odpowiedź — Pytania pozbawione związku z przedmiotem sporu przed sądem krajowym

   (art. 267 TFUE)

3. Swoboda przedsiębiorczości — Swoboda świadczenia usług — Rynki instrumentów finansowych — Dyrektywa 2004/39 — Usługi inwestycyjne i działalność inwestycyjna — Pojęcie — Transakcje wymiany, dokonywane przez instytucję kredytową na podstawie postanowień umowy kredytu denominowanego w walucie obcej — Ustalenie kwoty pożyczki na podstawie kursu kupna waluty mającego zastosowanie przy uruchomieniu środków — Ustalenie wysokości miesięcznej raty na podstawie kursu sprzedaży wspomnianej waluty w dniu obliczania każdej raty — Wyłączenie

   (dyrektywa 2004/39 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 4 ust. 1 pkt 2)

4. Swoboda przedsiębiorczości — Swoboda świadczenia usług — Rynki instrumentów finansowych — Dyrektywa 2004/39 — Zobowiązania dotyczące prowadzenia działalności w przypadku świadczenia usług inwestycyjnych na rzecz klientów — Spoczywający na przedsiębiorstwie inwestycyjnym obowiązek dokonania oceny adekwatności i przydatności świadczonych usług — Nieprzestrzeganie tego obowiązku — Skutki umowne — Stosowanie prawa krajowego — Granice — Poszanowanie zasad równoważności i skuteczności

   (dyrektywa 2004/39 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 19 ust. 4, 5)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 29)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 35, 51, 52)

3.  W świetle powyższych rozważań na pytania pierwsze i drugie należy odpowiedzieć, iż art. 4 ust. 1 pkt 2 dyrektywy 2004/39 w sprawie rynków instrumentów finansowych, należy interpretować w ten sposób, że z zastrzeżeniem weryfikacji dokonanej przez sąd odsyłający, nie stanowią usługi lub działalności inwestycyjnej w rozumieniu tego przepisu niektóre transakcje wymiany, dokonywane przez instytucję kredytową na podstawie postanowień umowy kredytu denominowanego w walucie obcej, takiej jak umowa w postępowaniu głównym, polegające na określeniu kwoty kredytu na podstawie kursu kupna waluty mającego zastosowanie przy uruchomieniu środków oraz ustaleniu wysokości rat na podstawie kursu sprzedaży wspomnianej waluty mającego zastosowanie przy obliczaniu każdej raty.

   W istocie, zgodnie ze wskazanym powyżej przepisem, usługi inwestycyjne i działalność inwestycyjna oznaczają usługi lub działalność wymienioną w sekcji A załącznika I do dyrektywy 2004/39, odnoszące się do wszelkiego rodzaju instrumentów wymienionych w sekcji C tego załącznika. Tymczasem, jako że transakcje te stanowią transakcje wymiany, które są wyłącznie dodatkowe wobec udzielenia i zwrotu kredytu konsumenckiego denominowanego w walucie obcej, nie wchodzą one w zakres sekcji A ponieważ ograniczają się do wymiany, na podstawie kursu kupna lub sprzedaży danej waluty obcej, kwot kredytu i rat wyrażonych w tej walucie (waluta rozliczeniowa) na walutę krajową (waluta płatnicza). Jedyną funkcją takich transakcji jest posłużenie za sposoby wykonania istotnych zobowiązań płatniczych z umowy kredytu, czyli udostępnienie kapitału przez kredytodawcę i zwrot tego kapitału wraz z odsetkami przez kredytobiorcę. Celem tych transakcji nie jest realizacja inwestycji, gdyż konsument zamierza wyłącznie uzyskać fundusze na nabycie dobra konsumpcyjnego lub świadczenie usługi, a nie na przykład zarządzać ryzykiem kursowym czy spekulować kursami wymiany walut obcych.

   Ponadto z dyrektywy wynika, że usługi dewizowe same w sobie nie stanowią usług inwestycyjnych wchodzących w zakres sekcji A załącznika I do tej dyrektywy.

   Tymczasem omawiane transakcje wymiany nie są związane z usługą inwestycyjną w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 2 dyrektywy 2004/39, lecz z transakcją, która sama nie stanowi instrumentu finansowego w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 17 tej dyrektywy.

   W istocie nie wydaje się, aby transakcje wymiany, jakich dokonuje instytucja kredytowa w ramach zawarcia umowy kredytu, dotyczyły jednego z instrumentów finansowych, o których mowa w sekcji C załącznika I do rzeczonej dyrektywy, w tym zwłaszcza kontraktu terminowego, ponieważ celem umowy kredytu konsumenckiego nie jest sprzedaż aktywów finansowych za cenę ustaloną przy zawarciu umowy.

   W ramach umowy kredytu wartość walut, jaką należy uwzględnić przy obliczaniu zwrotu, nie jest ustalona z góry, ponieważ jest określona na podstawie kursu sprzedaży wspomnianych walut w dniu wymagalności każdej miesięcznej raty.

   (por. pkt 54–57, 66–68, 70, 74, 76; sentencja)

4.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 79)