Sprawa C‑300/14

Imtech Marine Belgium NV

przeciwko

Radio Hellenic SA

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez hof van beroep te Antwerpen)

„Odesłanie prejudycjalne — Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Rozporządzenie (WE) nr 805/2004 — Europejski tytuł egzekucyjny dla roszczeń bezspornych — Warunki nadania zaświadczenia — Prawa dłużnika — Kontrola orzeczenia”

Streszczenie – wyrok Trybunału (czwarta izba) z dnia 17 grudnia 2015 r.

1. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Utworzenie europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych — Rozporządzenie nr 805/2004 — Nadanie orzeczeniu zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego — Ponowna kontrola orzeczenia w wyjątkowych przypadkach — Obowiązek przewidzenia w prawie krajowym procedury kontroli takiej jak ta, o której mowa w art. 19 owego rozporządzenia — Brak — Skutki braku takiej procedury w prawie krajowym — Niemożność nadania orzeczeniu zaświadczenia europejskiego tytułu wykonawczego na warunkach określonych we wspomnianej procedurze kontroli

   (art. 288 TFUE; rozporządzenie nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 19)

2. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Utworzenie europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych — Rozporządzenie nr 805/2004 — Nadanie orzeczeniu zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego — Ponowna kontrola orzeczenia w wyjątkowych przypadkach — Wymogi nadania zaświadczenia orzeczeniu wydanemu zaocznie — Możliwość w prawie krajowym, pełnej kontroli owego orzeczenia co do prawa i co do faktów — Możliwość w prawie krajowym, przywrócenia terminów do zaskarżenia wobec zaistnienia pewnych nadzwyczajnych okoliczności

   (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47 ust. 2; rozporządzenie nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 19 ust. 1)

3. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Utworzenie europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych — Rozporządzenie nr 805/2004 — Nadanie orzeczeniu zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego — Nadanie zaświadczenia, o które można wnosić w każdym czasie — Czynność nadania zaświadczenia zastrzeżona dla sądu krajowego — Czynność wydania zaświadczenia, którą można pozostawić w rękach sekretarza sądowego

   (rozporządzenie nr 805/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 6)

1.  Wykładni art. 19 rozporządzenia nr 805/2004 w sprawie utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych w świetle art. 288 TFUE należy dokonywać w ten sposób, że przepis ten nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku wprowadzenia w prawie krajowym procedury kontroli takiej jak ta, o której mowa w rzeczonym art. 19.

   W istocie zgodnie z motywem 19 owego rozporządzenia akt ten nie nakłada na państwa członkowskie obowiązku dostosowania ich ustawodawstw krajowych do minimalnych standardów proceduralnych w nim określonych, a zatem również obowiązku ustanowienia szczególnej procedury kontroli w rozumieniu rzeczonego art. 19. Jedyną konsekwencją braku procedury kontroli jest niemożność nadania orzeczeniu zaświadczenia europejskiego tytułu wykonawczego na warunkach w nim określonych. W tych okolicznościach państwo członkowskie, które zgodnie z treścią tego samego rozporządzenia decyduje się na niedostosowywanie swojego ustawodawstwa, nie narusza art. 288 TFUE.

   (por. pkt 28–31; pkt 1 sentencji)

2.  W celu poszanowania prawa dłużnika do obrony i prawa do rzetelnego procesu, gwarantowanych w art. 47 ust. 2 karty praw podstawowych Unii Europejskiej, wykładni art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 805/2004 w sprawie utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych, należy dokonywać w ten sposób, że aby nadać orzeczeniu wydanemu zaocznie zaświadczenie europejskiego tytułu wykonawczego, sąd, do którego wpłynął stosowny wniosek, powinien upewnić się, że jego prawo krajowe pozwala, rzeczywiście i bez wyjątku, na pełną, co do prawa i co do faktów, kontrolę takiego orzeczenia w obu wypadkach wskazanych w tym przepisie oraz że umożliwia przywrócenie terminów do zaskarżenia orzeczenia dotyczącego wierzytelności bezspornej nie tylko w wypadku siły wyższej, ale także wówczas, gdy inne nadzwyczajne okoliczności, niezależne od woli dłużnika, uniemożliwiły mu zakwestionowanie danej wierzytelności.

   (por. pkt 38, 42; pkt 2 sentencji)

3.  Wykładni art. 6 rozporządzenia nr 805/2004 w sprawie utworzenia europejskiego tytułu egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych, należy dokonywać w ten sposób, że nadanie orzeczeniu zaświadczenia europejskiego tytułu egzekucyjnego, o co można wnosić w każdym czasie, powinno być zastrzeżone dla sądu.

   Kwalifikacje prawnicze sędziego są bowiem niezbędne do prawidłowej oceny – w kontekście braku pewności odnośnie do przestrzegania minimalnych standardów mających na celu zapewnienie poszanowania prawa dłużnika do obrony i prawa do rzetelnego procesu – krajowych środków zaskarżenia. Natomiast czynność formalna wydania zaświadczenia nie jest czynnością, której koniecznie musi dokonać sąd, zatem można pozostawić ją w rękach sekretarza sądowego.

   Jeżeli chodzi o chwilę złożenia wniosku o nadanie orzeczeniu zaświadczenia, art. 6 owego rozporządzenia stanowi, że orzeczeniu w przedmiocie roszczenia bezspornego wydanemu w państwie członkowskim nadaje się zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego na wniosek złożony w sądzie wydania w dowolnym czasie. Ponadto wymaganie, aby wniosek o nadanie zaświadczenia składany był razem z pismem wszczynającym postępowanie, nie byłoby logiczne, ponieważ na tym etapie nie można jeszcze wiedzieć, czy roszczenie pozostanie bezsporne, a zatem czy orzeczenie, które zostanie wydane w wyniku tego postępowania, będzie spełniać niezbędne wymogi, aby uzyskać zaświadczenie europejskiego tytułu egzekucyjnego.

   (por. pkt 45, 47–50; pkt 3 sentencji)