This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 62013TJ0461
Hiszpania przeciwko Komisji
Hiszpania przeciwko Komisji
Sprawa T‑461/13
Królestwo Hiszpanii
przeciwko
Komisji Europejskiej
„Pomoc państwa — Telewizja cyfrowa — Pomoc na wdrożenie naziemnej telewizji cyfrowej na oddalonych i mniej zurbanizowanych obszarach w Hiszpanii — Decyzja uznająca pomoc za częściowo zgodną i za częściowo niezgodną z rynkiem wewnętrznym — Pojęcie przedsiębiorstwa — Działalność gospodarcza — Korzyść — Usługa w ogólnym interesie gospodarczym — Zakłócenie konkurencji — Artykuł 107 ust. 3 lit. c) TFUE — Obowiązek staranności — Rozsądny termin — Pewność prawa — Równość traktowania — Proporcjonalność — Pomocniczość — Prawo do informacji”
Streszczenie – wyrok Sądu (piąta izba) z dnia 26 listopada 2015 r.
Konkurencja – Reguły Unii – Adresaci – Przedsiębiorstwa – Pojęcie – Prowadzenie działalności gospodarczej – Wdrożenie, konserwacja i eksploatacja sieci naziemnej telewizji cyfrowej na oddalonych i mniej zurbanizowanych obszarach – Istnienie rynku – Brak wykonywania prerogatyw władzy publicznej – Włączenie
(art. 107 ust. 1 TFUE)
Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie – Środki mające na celu rekompensatę za koszty wykonania przez przedsiębiorstwo zadań z zakresu usług publicznych – Pierwsza z przesłanek określonych w wyroku Altmark – Wyraźnie określone zobowiązania z zakresu usług publicznych – Brak przedsiębiorstwa będącego beneficjentem, które by było rzeczywiście obciążone wykonaniem zobowiązań z zakresu usług publicznych – Włączenie do pojęcia – Zawodność rynku – Okoliczność niewystarczająca do stwierdzenia istnienia usługi w ogólnym interesie gospodarczym
(art. 107 ust. 1 TFUE)
Pomoc przyznawana przez państwa – Wpływ na wymianę handlową między państwami członkowskimi – Naruszenie konkurencji – Kryteria oceny
(art. 107 ust. 1 TFUE)
Pomoc przyznawana przez państwa – Naruszenie konkurencji – Platformy satelitarna i naziemna służące do świadczenia usługi telewizji cyfrowej – Dziedzina należąca do sektora konkurencyjnego
(art. 107 ust. 1 TFUE)
Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Uprawnienia dyskrecjonalne Komisji – Kontrola sądowa – Granice
(art. 107 ust. 3 TFUE)
Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Badanie systemu pomocy jako całości – Dopuszczalność
(art. 107 ust. 3 TFUE, art. 108 TFUE)
Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres – Decyzja Komisji w dziedzinie pomocy państwa
(art. 107 TFUE, 296 TFUE)
Postępowanie sądowe – Pismo wszczynające postępowanie – Wymogi formalne – Zwięzłe przedstawienie powołanych zarzutów
[art. 263 TFUE; regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1 lit. c)]
Prawo Unii Europejskiej – Zasady ogólne prawa – Prawo do dobrej administracji – Rozpatrywanie spraw w sposób staranny i bezstronny – Decyzja Komisji w dziedzinie pomocy państwa
Pomoc przyznawana przez państwa – Zakaz – Odstępstwa – Uwzględnienie sytuacji istniejącej w momencie przyjęcia środka
(art. 107 ust. 3 TFUE)
Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w odniesieniu do środka krajowego – Tymczasowy charakter ocen dokonywanych przez Komisję
(art. 108 ust. 3 TFUE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 6 ust. 1)
Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Wszczęcie formalnego postępowania wyjaśniającego – Maksymalny termin dwóch miesięcy – Brak zastosowania w przypadku niezgłoszonej pomocy – Obowiązek zakończenia w rozsądnym terminie zarówno badania wstępnego, jak i formalnego postępowania wyjaśniającego – Ocena in concreto
(art. 108 TFUE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 4 ust. 5, art. 7 ust. 6, art. 13 ust. 2)
Pomoc przyznawana przez państwa – Odzyskanie bezprawnie przyznanej pomocy – Naruszenie zasady pewności prawa – Brak
Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisja stwierdzająca niezgodność pomocy z rynkiem wewnętrznym i nakazująca jej odzyskanie – Uprawnienie Komisji do pozostawienia władzom krajowym zadania dokładnego obliczenia kwot podlegających odzyskaniu – Obowiązek współpracy między Komisją a państwem członkowskim w przypadku trudności napotkanych przez państwo – Zakres
(art. 4 ust. 3 TUE, art. 107 TFUE, 108 TFUE; rozporządzenia: Rady nr 994/98, art. 2; Rady nr 659/1999, art. 14; Komisji nr 1998/2006)
Pomoc przyznawana przez państwa – Odzyskanie bezprawnie przyznanej pomocy – Odtworzenie sytuacji sprzed przyznania pomocy – Naruszenie zasad proporcjonalności i równego traktowania – Brak
(art. 108 TFUE)
Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję – Wyłączna właściwość – Kontrola zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym – Kontrola sądowa – Naruszenie zasady pomocniczości – Brak
(art. 5 ust. 3 TUE; art. 107 ust. 3 TFUE, art. 108 TFUE)
1. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 35–46) |
2. |
W dziedzinie pomocy państwa zgodnie z pierwszym kryterium ustanowionym w wyroku Altmark przedsiębiorstwo będące beneficjentem rekompensaty powinno być rzeczywiście obciążone zobowiązaniami do wykonania usług publicznych, a zobowiązania te powinny być jasno określone. Jakkolwiek państwa członkowskie mają szerokie uprawnienia dyskrecjonalne w kwestii definicji tego, co uważają za usługę w ogólnym interesie gospodarczym (UOIG), to owo uprawnienie nie jest nieograniczone i nie może być wykonywane w arbitralny sposób jedynie w celu wyłączenia szczególnego sektora z zakresu stosowania reguł konkurencji. Aby sporną usługę można było bowiem uznać za UOIG, musi ona wiązać się z ogólnym interesem gospodarczym, który wykazuje szczególne cechy w porównaniu z interesem leżącym w innych rodzajach działalności w ramach życia gospodarczego. W tym względzie zakres kontroli dokonywanej przez Sąd w odniesieniu do oceny Komisji musi koniecznie uwzględniać fakt, że zdefiniowanie przez państwo członkowskie usługi jako UOIG można kwestionować tylko w razie oczywistego błędu. Kontrola ta musi jednak zapewniać poszanowanie pewnych minimalnych kryteriów dotyczących między innymi istnienia aktu władzy publicznej powierzającego danym podmiotom gospodarczym zadanie świadczenia UOIG, a także powszechnego i obowiązkowego charakteru tego zadania. Co się tyczy wykonywania zobowiązań z zakresu usług publicznych, fakt, że w prawie krajowym usługa została określona jako wykonywana w interesie ogólnym, sam przez się nie oznacza, że na każdym wykonującym ją podmiocie ciążą jasno zdefiniowane zobowiązania do świadczenia usług publicznych w rozumieniu wyroku Altmark. Uznanie usługi za UOIG w rozumieniu tego wyroku wymaga bowiem, by zobowiązanie w zakresie zarządzania nią zostało powierzone określonym przedsiębiorstwom. W tym względzie w przypadku umów publicznoprawnych zawartych między administracją publiczną a operatorami upoważnienie powierzające zadanie świadczenia usług publicznych może zostać udzielone także w aktach umownych, pod warunkiem że pochodzą one od władzy publicznej i są wiążące, a fortiori zatem także wtedy, gdy takie akty konkretyzują zobowiązania nałożone w ustawodawstwie, jednakże fakt, że usługa stanowi przedmiot umowy publicznoprawnej, sam przez się nie przesądza o tym, że usługa ta automatycznie i bez żadnych uściśleń dokonanych przez dane władze wykazuje charakter UOIG w rozumieniu wyroku Altmark. Ponadto istnienie zawodności rynku nie wystarcza do tego, by móc stwierdzić istnienie UOIG. (por. pkt 53, 61–63, 67, 71, 78) |
3. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 88, 89) |
4. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 92) |
5. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 98–100) |
6. |
W przypadku systemu pomocy Komisja może ograniczyć się do zbadania cech danego systemu, aby ocenić w uzasadnieniu decyzji, czy system ten ma charakter niezbędny do realizacji jednego z celów określonych w art. 107 ust. 3 TFUE. Jednocześnie w decyzji dotyczącej takiego systemu Komisja nie jest zobowiązana przeprowadzać analizy pomocy przyznanej w każdym indywidualnym przypadku na podstawie tego systemu. Zbadanie indywidualnej sytuacji każdego z przedsiębiorstw, których dana pomoc dotyczy, będzie konieczne dopiero na etapie odzyskiwania pomocy. W przypadku gdy Komisja wypowiada się w sposób generalny i abstrakcyjny w przedmiocie systemu pomocy państwa, który uznaje za niezgodny z rynkiem wewnętrznym, i nakazuje odzyskanie kwot otrzymanych na podstawie tego systemu, do państwa członkowskiego należy bowiem zbadanie indywidualnej sytuacji każdego z przedsiębiorstw, którego dotyczą działania podejmowane w celu odzyskania pomocy. Wynika stąd, że gdy Komisja bada system pomocy, może ona poprzestać na analizie przykładów zastosowania wspomnianego systemu i nie jest zobowiązana do zbadania każdego przypadku zastosowania go z osobna. (por. pkt 104, 105, 134, 163) |
7. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 110) |
8. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 115) |
9. |
W dziedzinie pomocy państwa zasada dobrej administracji wymaga starannego i bezstronnego zbadania rozpatrywanego środka przez Komisję. W tym względzie ewentualne opóźnienie w przekazaniu dokumentów nie może samo przez się i bez dodatkowych przesłanek stanowić podstawy dla podważenia obiektywizmu i bezstronności Komisji. (por. pkt 116, 144) |
10. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 124, 127, 147, 148) |
11. |
Z art. 6 ust. 1 rozporządzenia nr 659/1999 ustanawiającego szczegółowe zasady stosowania art. [108 TFUE] wynika, że analiza przeprowadzana przez Komisję w decyzji o wszczęciu formalnego postępowania wyjaśniającego w przedmiocie środka, który może stanowić pomoc państwa niezgodną z rynkiem wewnętrznym, ma w sposób konieczny charakter wstępny. Wynika stąd, że nie można wymagać od Komisji, by ta przedstawiła pełną analizę danej pomocy w komunikacie dotyczącym wszczęcia tego postępowania. Ponadto faza badania, o której mowa w art. 108 ust. 2 TFUE, ma na celu umożliwienie Komisji wejścia w posiadanie pełnej wiedzy na temat ogółu danych sprawy. Co za tym idzie, fakt, że decyzja o wszczęciu postępowania nie odnosi się do niektórych okoliczności, nie pozwala uznać, iż postępowanie prowadzone przez Komisję było niespójne. (por. pkt 132) |
12. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 138–141) |
13. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 158) |
14. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 160, 162–164) |
15. |
Zobacz tekst orzeczenia. (por. pkt 168–171, 175–179) |
16. |
W dziedzinie pomocy państwa ocena zgodności pomocy z rynkiem wewnętrznym należy do wyłącznych kompetencji Komisji i podlega kontroli sądu Unii, wobec czego gdy Komisja ocenia zgodność pomocy, nie dopuszcza się ona naruszenia zasady pomocniczości. Na mocy bowiem art. 5 ust. 3 TUE zasada ta ma zastosowanie jedynie w dziedzinach, które nie należą do wyłącznej kompetencji Unii. (por. pkt 182) |