Sprawa C‑605/13 P

Issam Anbouba

przeciwko

Radzie Unii Europejskiej

„Odwołanie — Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa — Środki ograniczające podjęte wobec Syryjskiej Republiki Arabskiej — Środki skierowane przeciwko osobom i podmiotom czerpiącym korzyści z polityki prowadzonej przez reżim — Dowód zasadności umieszczenia w wykazach — Łańcuch poszlak”

Streszczenie – wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 21 kwietnia 2015 r.

1. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Szczególne środki ograniczające skierowane przeciwko niektórym osobom i podmiotom w związku z sytuacją w Syrii – Decyzja 2011/273/WPZiB i rozporządzenie nr 442/2011 – Domniemanie wspierania reżimu syryjskiego przez dyrektorów głównych przedsiębiorstw w Syrii – Brak

   (rozporządzenie Rady nr 442/2011 zmienione rozporządzeniem nr 878/2011; decyzja Rady 2011/273/WPZiB zmieniona decyzją 2011/522/WPZiB)

2. Unia Europejska – Kontrola sądowa zgodności z prawem aktów instytucji – Środki ograniczające wobec Syrii – Zakres kontroli

   (Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47; rozporządzenie Rady nr 442/2011 zmienione rozporządzeniem nr 878/2011; decyzja Rady 2011/273/WPZiB zmieniona decyzją 2011/522/WPZiB)

3. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa – Środki ograniczające wobec Syrii – Zamrożenie środków finansowych i zasobów gospodarczych – Skarga o stwierdzenie nieważności wniesiona przez czerpiącą korzyść z polityki prowadzonej przez reżim syryjski osobę, której dotyczy decyzja o zamrożeniu środków finansowych – Rozłożenie ciężaru dowodu – Decyzja w oparciu o łańcuch poszlak – Dopuszczalność – Przesłanki

   (rozporządzenie Rady nr 442/2011 zmienione rozporządzeniem nr 878/2011; decyzja Rady 2011/273/WPZiB zmieniona decyzją 2011/522/WPZiB)

4. Odwołanie – Zarzuty – Błędna ocena przez Sąd, zastosowania przez Radę domniemania wspierania w ramach decyzji o zamrożeniu środków finansowych przyjętej wobec osoby czerpiącej korzyść z polityki prowadzonej przez reżim syryjski – Konsekwencje – Uchylenie zaskarżonego wyroku – Brak – Przesłanka – Przeprowadzenie przez Sąd w sposób wymagany prawem, kontroli istnienia wystarczająco solidnej podstawy faktycznej uzasadniającej decyzję o zamrożeniu środków finansowych

   (rozporządzenie Rady nr 442/2011 zmienione rozporządzeniem nr 878/2011; decyzja Rady 2011/273/WPZiB zmieniona decyzją 2011/522/WPZiB)

1.  Artykuł 3 ust. 1 i art. 4 ust. 1 decyzji 2011/273 w sprawie środków ograniczających wobec Syrii zmienionej decyzją 2011/522, dotyczą w szczególności osób i podmiotów czerpiących korzyści z polityki prowadzonej przez reżim syryjski lub wspierających go oraz osób i podmiotów z nimi powiązanych, podczas gdy art. 5 ust. 1 rozporządzenia nr 442/2011 w sprawie środków ograniczających w związku z sytuacją w Syrii zmienionego rozporządzeniem nr 878/2011, dotyczy w szczególności osób i podmiotów czerpiących korzyści z protekcji tego reżimu lub wspierających go lub osób i podmiotów z nimi powiązanych.

   Ani decyzja 2011/273, ani rozporządzenie nr 442/2011 nie zawierają definicji pojęć „korzyści” czerpanej z polityki prowadzonej przez reżim syryjski, „protekcji” wynikającej z tej polityki, „wsparcia” udzielanego temu reżimowi ani definicji pojęcia „powiązania” z osobami i podmiotami czerpiącymi korzyści z polityki lub z protekcji reżimu syryjskiego lub wspierającymi go. Nie zawierają one również uściśleń dotyczących środków dowodowych odnoszących się do tych okoliczności.

   W konsekwencji ani decyzja 2011/273, ani rozporządzenie nr 442/2011 nie wprowadzają domniemania wspierania reżimu syryjskiego przez dyrektorów głównych przedsiębiorstw w Syrii.

   (por. pkt 41–43)

2.  Skuteczność kontroli sądowej gwarantowana przez art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej wymaga, by w ramach kontroli zgodności z prawem powodów uzasadniających decyzję o umieszczeniu nazwiska osoby w wykazie osób objętych środkami ograniczającymi sąd Unii upewnił się, że decyzja ta, która ma dla tej osoby skutek indywidualny, opiera się na wystarczająco solidnej podstawie faktycznej. Oznacza to sprawdzenie okoliczności faktycznych podnoszonych w uzasadnieniu, które leży u podstaw wspomnianej decyzji, tak aby skontrolować czy powody te – lub co najmniej jeden z nich, uważany za sam w sobie wystarczający do wsparcia tejże decyzji – są wykazane. W ramach oceny wagi wchodzących w grę interesów, która to ocena stanowi część kontroli proporcjonalności spornych środków ograniczających, można uwzględnić kontekst, w który się one wpisują, z uwagi na to, iż wystąpiła pilna potrzeba przyjęcia takich środków, mających na celu wywarcie presji na reżimie syryjskim, tak aby wstrzymał on brutalne represje skierowane przeciwko ludności, oraz ze względu na trudności w uzyskaniu bardziej precyzyjnych dowodów w państwie objętym wojną domową rządzonym przez reżim mający charakter autorytarny.

   (por. pkt 45, 46)

3.  Z uwagi na sytuację panującą w Syrii Rada zadośćuczyniła ciężarowi dowodu, który obciąża ją w wypadku, gdy przedstawia ona sądowi Unii łańcuch wystarczająco konkretnych, precyzyjnych i spójnych poszlak pozwalających na ustalenie istnienia dostatecznego związku między osobą objętą środkiem w postaci zamrożenia jej funduszy a zwalczanym reżimem.

   (por. pkt 52)

4.  Ponieważ Sąd dokonał kontroli zasadności umieszczenia nazwiska danej osoby w wykazach osób objętych środkami ograniczającymi na podstawie łańcucha poszlak odnoszących się do jego sytuacji, stanowisk i relacji w kontekście reżimu syryjskiego, których zainteresowany nie kwestionował, odniesienie się w zaskarżonym wyroku do domniemania wspierania tego reżimu, podczas gdy akty zaskarżone przed Sądem, dotyczące środków ograniczających w związku z sytuacją w Syrii nie ustanawiają takiego domniemania, nie może mieć wpływu na zgodność z prawem zaskarżonego wyroku, ponieważ ze stwierdzeń Sądu wynika, że w sposób wymagany prawem dokonał on kontroli istnienia wystarczająco solidnej podstawy faktycznej uzasadniającej umieszczenie nazwiska owej osoby w rozpatrywanych wykazach.

   (por. pkt 54)