Sprawa C‑375/12

Margaretha Bouanich

przeciwko

Directeur des services fiscaux de la Drôme

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez tribunal administratif de Grenoble)

„Odesłanie prejudycjalne — Artykuł 63 TFUE — Swobodny przepływ kapitału — Artykuł 49 TFUE — Swoboda przedsiębiorczości — Podatek dochodowy od osób fizycznych — Mechanizm obliczania maksymalnej dopuszczalnej stawki podatków bezpośrednich na podstawie wysokości dochodów — Umowa dwustronna o unikaniu podwójnego opodatkowania — Opodatkowanie dywidend wypłacanych przez spółkę z siedzibą w innym państwie członkowskim i podlegających już opodatkowaniu u źródła — Nieuwzględnienie lub częściowe uwzględnienie podatku zapłaconego w tym innym państwie członkowskim przy obliczaniu maksymalnej dopuszczalnej stawki opodatkowania — Artykuł 65 TFUE — Ograniczenie — Względy uzasadniające”

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 13 marca 2014 r.

1. Swoboda przedsiębiorczości – Swobodny przepływ kapitału – Postanowienia traktatu – Zakres stosowania – Uregulowanie krajowe ustanawiające maksymalną dopuszczalną stawkę podatków bezpośrednich na podstawie wysokości dochodów (tarcza podatkowa) – Opodatkowanie dywidend wypłacanych rezydentowi tego państwa członkowskiego przez spółkę z siedzibą w innym państwie członkowskim i podlegających już opodatkowaniu u źródła – Uregulowanie podatkowe mające zastosowanie niezależnie od wielkości udziałów w owej spółce – Możliwość zastosowania przepisów regulujących zarówno swobodę przedsiębiorczości, jak i swobodny przepływ kapitału

   (art. 49 TFUE, 63 TFUE, 65 TFUE)

2. Swoboda przedsiębiorczości – Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia – Przepisy podatkowe – Uregulowanie krajowe ustanawiające maksymalną dopuszczalną stawkę podatków bezpośrednich na podstawie wysokości dochodów (tarcza podatkowa) – Opodatkowanie dywidend wypłacanych rezydentowi tego państwa członkowskiego przez spółkę z siedzibą w innym państwie członkowskim i podlegających już opodatkowaniu u źródła – Szkody wynikające z równoległego wykonywania przez państwa członkowskie kompetencji podatkowych – Brak

   (art. 63 TFUE, 65 TFUE)

3. Swoboda przedsiębiorczości – Swobodny przepływ kapitału – Ograniczenia – Przepisy podatkowe – Uregulowanie krajowe ustanawiające maksymalną dopuszczalną stawkę podatków bezpośrednich na podstawie wysokości dochodów (tarcza podatkowa) – Opodatkowanie dywidend wypłacanych rezydentowi tego państwa członkowskiego przez spółkę z siedzibą w innym państwie członkowskim – Nieuwzględnienie lub częściowe uwzględnienie podatku zapłaconego w tym innym państwie członkowskim przy obliczaniu maksymalnej dopuszczalnej stawki opodatkowania – Niedopuszczalność – Uzasadnienia – Konieczność zagwarantowania spójności systemu podatkowego – Zrównoważony podział władztwa podatkowego pomiędzy państwa członkowskie – Brak

   (art. 49 TFUE, 63 TFUE, 65 TFUE)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 24–31)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 37–39, 56, 59, 60)

3.  Artykuły 49 TFUE, 63 TFUE i 65 TFUE należy interpretować w ten sposób, że sprzeciwiają się one przepisom państwa członkowskiego, na podstawie których, jeżeli rezydent tego państwa członkowskiego, będący akcjonariuszem spółki mającej siedzibę w innym państwie członkowskim, otrzymuje dywidendy opodatkowywane w dwóch państwach i jeżeli kwestia podwójnego opodatkowania jest regulowana poprzez dokonanie w państwie zamieszkania zaliczenia na poczet podatku w tej samej wysokości co podatek zapłacony w państwie spółki wypłacającej, to mechanizm obliczania maksymalnych dopuszczalnych stawek różnych podatków bezpośrednich w wysokości określonego procentu dochodów osiągniętych w danym roku nie uwzględnia lub częściowo nie uwzględnia podatku zapłaconego w państwie spółki wypłacającej.

   W istocie z jednej strony, ze względu na różnicę w traktowaniu, jaką wprowadzają pomiędzy podatnikami będącymi rezydentami w zależności od tego, czy pobierają oni dywidendy od spółki z siedzibą na terytorium krajowym, czy też od spółki z siedzibą w innym państwie członkowskim, takie uregulowanie podatkowe może zniechęcić osoby fizyczne, podlegające zasadniczo podatkowi dochodowemu we państwie miejsca zamieszkania, do inwestowania kapitału w spółki mające siedzibę w innym państwie członkowskim i tym samym stanowi ograniczenie w swobodnym przepływie kapitału, zakazane co do zasady przez art. 63 TFUE.

   Z drugiej strony taka różnica w traktowaniu pod względem podatkowym może stanowić ograniczenie swobody przedsiębiorczości, co do zasady zakazane przez art. 49 TFUE, ponieważ czyni ona mniej atrakcyjnym podejmowanie działalności przez obywatela pierwszego państwa członkowskiego w drugim państwie członkowskim.

   Ograniczenie takie nie może być uzasadnione ani koniecznością zachowania spójności krajowego systemu podatkowego, ani koniecznością zapewnienia rozdziału władztwa podatkowego pomiędzy państwami członkowskimi.

   Co się tyczy konieczności zachowania spójności krajowego systemu podatkowego, aby teza oparta na takim uzasadnieniu została przyjęta, należy wykazać istnienie bezpośredniego związku między daną ulgą podatkową a wyrównaniem tej ulgi za pomocą określonego obciążenia podatkowego, przy czym bezpośredni charakter tego związku powinien być oceniany z punktu widzenia celu spornego uregulowania. Tymczasem nie istnieje związek pomiędzy ulgą podatkową w postaci zwrotu podatku, jaki może wynikać dla podatnika z zastosowania tego mechanizmu, a wyrównaniem tej ulgi za pomocą określonego obciążenia podatkowego. W istocie kwota podatku zwróconego w wyniku zastosowania tarczy podatkowej zależy od całkowitej kwoty podatków bezpośrednich zapłaconych przez podatnika oraz od okoliczności, czy kwota ta przekracza próg określony w ustawodawstwie. Omawiana ulga podatkowa przyznawana jest nie w zależności od określonego pobranego podatku, ale wyłącznie wtedy, gdy kwota zapłacona z tytułu wszystkich danych podatków przekracza określony procent rocznych dochodów podatników. Z powyższego wynika, że nie istnieje żaden bezpośredni związek pomiędzy rozpatrywaną ulgą podatkową a określonym obciążeniem podatkowym.

   Co się tyczy konieczności zapewnienia rozdziału władztwa podatkowego pomiędzy państwami członkowskimi, taki mechanizm obliczania maksymalnej dopuszczalnej stawki opodatkowania nie ma wpływu na możliwość opodatkowania przez dane państwo członkowskie działalności wykonywanej na jego terytorium i tym bardziej nie ogranicza możliwości opodatkowania przez to państwo dochodów osiągniętych w innym państwie członkowskim. Tak więc w odniesieniu do przesłanek stosowania tego mechanizmu podatkowego nie pojawia się kwestia jakiegokolwiek rozdziału władztwa podatkowego pomiędzy państwami członkowskimi.

   (por. pkt 55, 56, 59, 69, 72, 74, 85–88; sentencja)