Sprawa C‑309/12

Maria Albertina Gomes Viana Novo i in.

przeciwko

Fundo de Garantia Salarial IP

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Tribunal Central Administrativo Norte)

„Odesłanie prejudycjalne — Dyrektywa 80/987/EWG — Dyrektywa 2002/74/WE — Ochrona pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy — Instytucje udzielające gwarancji — Ograniczenie obowiązku spłaty przez instytucje udzielające gwarancji — Roszczenia z tytułu zaległego wynagrodzenia, które stały się wymagalne na ponad sześć miesięcy przed wszczęciem sądowego postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości pracodawcy”

Streszczenie – wyrok Trybunału (piąta izba) z dnia 28 listopada 2013 r.

Polityka społeczna — Zbliżanie ustawodawstw — Ochrona pracowników na wypadek niewypłacalności pracodawcy — Dyrektywa 80/987 — Ograniczenie obowiązku spłaty przez instytucje udzielające gwarancji — Przepisy krajowe wykluczające roszczenia z tytułu zaległego wynagrodzenia, które stały się wymagalne na ponad sześć miesięcy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy — Dopuszczalność

(dyrektywa Rady 80/987, zmieniona dyrektywą 2002/74 Parlamentu Europejskiego i Rady)

Wykładni dyrektywy 80/987 w sprawie ochrony pracowników na wypadek niewypłacalności ich pracodawcy, zmienionej dyrektywą 2002/74, należy dokonywać w ten sposób, że nie stoi ona na przeszkodzie przepisowi krajowemu niegwarantującemu roszczeń z tytułu zaległego wynagrodzenia, które stały się wymagalne na ponad sześć miesięcy przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy, nawet wówczas, gdy przed rozpoczęciem tego okresu pracownicy wszczęli przeciwko swojemu pracodawcy postępowanie sądowe celem ustalenia kwoty tych wierzytelności i ich przymusowej egzekucji.

Jednakże zarówno dyrektywa 80/987 w brzmieniu pierwotnym, jak i dyrektywa 80/987 ze zmianami, przyznają państwom członkowskim prawo do ograniczania odpowiedzialności w zakresie wypłat poprzez ustalenie okresu referencyjnego albo gwarancyjnego lub ustalenie pułapów wypłat. W tych okolicznościach należy stwierdzić, że dyrektywa 80/987 ze zmianami nie stoi na przeszkodzie określeniu przez państwo członkowskie jako daty początkowej okresu referencyjnego daty złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości pracodawcy. Podobnie jeżeli państwo członkowskie postanowiło skorzystać z możliwości ograniczenia gwarancji w czasie poprzez wyznaczenie okresu referencyjnego, może ograniczyć ten okres referencyjny do sześciu miesięcy, pod warunkiem że gwarantuje wynagrodzenie ze trzy ostatnie miesiące stosunku pracy.

Ponadto dyrektywa 80/987 ze zmianami ma na celu jedynie minimalną ochronę pracowników najemnych w wypadku niewypłacalności ich pracodawcy. Przepisy dotyczące oferowanej państwom członkowskim możliwości ograniczenia gwarancji pokazują, że system ustanowiony omawianą dyrektywą uwzględnia możliwości finansowe tych państw i usiłuje zachować równowagę finansową ich instytucji udzielających gwarancji. Zatem o ile wypadki, w których dozwolone jest ograniczenie obowiązku spłaty przez instytucje udzielające gwarancji powinny podlegać ścisłej wykładni, o tyle ta wykładnia nie może skutkować pozbawieniem znaczenia wyraźnie zastrzeżonej dla państw członkowskich możliwości ograniczenia omawianego obowiązku spłaty.

(por. pkt 22, 27, 29, 31, 32, 37; sentencja)