Sprawa C‑184/12

United Antwerp Maritime Agencies (Unamar) NV

przeciwko

Navigation Maritime Bulgare

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Hof van Cassatie)

„Konwencja rzymska o prawie właściwym dla zobowiązań umownych — Artykuł 3 i art. 7 ust. 2 — Swoboda wyboru prawa przez strony — Granice — Przepisy wymuszające swoje zastosowanie — Dyrektywa 86/653/EWG — Przedstawiciele handlowi działający na własny rachunek — Umowy sprzedaży lub kupna towarów — Rozwiązanie umowy przedstawicielstwa handlowego przez zleceniodawcę — Dokonujące transpozycji przepisy krajowe przewidujące ochronę wykraczającą poza wymogi minimalne dyrektywy i przewidujące również ochronę przedstawicieli handlowych w ramach umów świadczenia usług”

Streszczenie – wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 17 października 2013 r.

1. Pytania prejudycjalne – Właściwość sądu krajowego – Ocena niezbędności oraz znaczenia zadanych pytań

   (art. 267 TFUE)

2. Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału – Granice – Wykładnia wnioskowana ze względu na stosowanie do sytuacji krajowych przepisu prawa Unii obowiązującego na mocy prawa krajowego – Właściwość w zakresie dokonania takiej wykładni

   (art. 267 TFUE)

3. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych – Swoboda wyboru – Granice – Przepisy wymuszające swoje zastosowanie – Pojęcie – Ścisła wykładnia – Ocena przez sąd krajowy

   (konwencja rzymska z dnia 19 czerwca 1980 r., art. 3 ust. 1, art. 7 ust. 2)

4. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych – Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych – Swoboda wyboru – Granice – Przepisy wymuszające swoje zastosowanie – Brak stosowania prawa państwa członkowskiego, wybranego przez strony umowy i dokonującego transpozycji dyrektywy 86/653 – Stosowanie przepisów krajowych państwa siedziby sądu przewidujących ochronę wykraczającą poza wymogi minimalne dyrektywy – Dopuszczalność – Przesłanki

   (konwencja rzymska z dnia 19 czerwca 1980 r., art. 3, art. 7 ust. 2; dyrektywa Rady 86/653)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 28)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 30, 31)

3.  Aby doprowadzić do pełnej skuteczności zasady autonomii woli stron umowy, stanowiącej podstawę konwencji rzymskiej z dnia 19 czerwca 1980 r. o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, przejętej w rozporządzeniu nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych, należy dbać o to, by szanowany był swobodny wybór stron w przedmiocie prawa mającego zastosowanie w ramach ich stosunku umownego zgodnie z art. 3 ust. 1 konwencji rzymskiej w ten sposób, że odstępstwo związane z istnieniem przepisów wymuszających swoje zastosowanie rozumianych przez pryzmat ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, takie jak wskazano w art. 7 ust. 2 owej konwencji, powinno być interpretowane w sposób ścisły.

   W tym względzie kwalifikacja przez państwo członkowskie przepisów krajowych jako ustawodawstwa dotyczącego porządku i bezpieczeństwa dotyczy przepisów, których przestrzeganie uznano za konieczne dla zapewnienia ustroju politycznego, społecznego i ekonomicznego danego państwa członkowskiego, do tego stopnia, że ich przestrzeganie obejmuje każdą osobę, która znajduje się na terytorium tego państwa członkowskiego, i każdy stosunek prawny tam istniejący. W związku z powyższym w ramach dokonywanej przez sąd krajowy oceny charakteru „przepisów wymuszających swoje zastosowanie” danego prawa krajowego, którym chce on zastąpić prawo w sposób wyraźny wybrane przez strony umowy, sąd ów powinien uwzględnić nie tylko dokładne brzmienie owych przepisów, lecz również ogólną systematykę i całość okoliczności, w jakich zostały one przyjęte, aby móc z nich wywieść, że mają charakter bezwzględnie obowiązujący, ponieważ ustawodawca krajowy ustanowił je w celu ochrony interesu ocenianego jako zasadniczy dla danego państwa członkowskiego.

   (por. pkt 47, 49, 50)

4.  Artykuł 3 i art. 7 ust. 2 konwencji rzymskiej z dnia 19 czerwca 1980 r. o prawie właściwym dla zobowiązań umownych należy interpretować w ten sposób, że prawo państwa członkowskiego Unii Europejskiej spełniające wymogi minimalnej ochrony przewidzianej przez dyrektywę 86/653 w sprawie koordynacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych, wybrane przez strony dla umowy przedstawicielstwa handlowego, może zostać wyłączone przez rozpatrujący sprawę sąd innego państwa członkowskiego na rzecz lex fori ze względu na bezwzględnie obowiązujący charakter przepisów regulujących sytuację przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek w porządku prawnym tego drugiego państwa członkowskiego jedynie wtedy, gdy sąd, przed którym zawisła sprawa, ustali w sposób szczegółowy, że w ramach owej transpozycji ustawodawca państwa siedziby sądu uznał za sprawę zasadniczą w rozpatrywanym porządku prawnym, by przyznać przedstawicielowi handlowemu ochronę wykraczającą poza ochronę przewidzianą w dyrektywie, biorąc w tym względzie pod uwagę charakter i cel tego rodzaju bezwzględnie obowiązujących przepisów.

   (por. pkt 52; sentencja)

Sprawa C‑184/12

United Antwerp Maritime Agencies (Unamar) NV

przeciwko

Navigation Maritime Bulgare

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Hof van Cassatie)

„Konwencja rzymska o prawie właściwym dla zobowiązań umownych — Artykuł 3 i art. 7 ust. 2 — Swoboda wyboru prawa przez strony — Granice — Przepisy wymuszające swoje zastosowanie — Dyrektywa 86/653/EWG — Przedstawiciele handlowi działający na własny rachunek — Umowy sprzedaży lub kupna towarów — Rozwiązanie umowy przedstawicielstwa handlowego przez zleceniodawcę — Dokonujące transpozycji przepisy krajowe przewidujące ochronę wykraczającą poza wymogi minimalne dyrektywy i przewidujące również ochronę przedstawicieli handlowych w ramach umów świadczenia usług”

Streszczenie – wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 17 października 2013 r.

1. Pytania prejudycjalne — Właściwość sądu krajowego — Ocena niezbędności oraz znaczenia zadanych pytań

   (art. 267 TFUE)

2. Pytania prejudycjalne — Właściwość Trybunału — Granice — Wykładnia wnioskowana ze względu na stosowanie do sytuacji krajowych przepisu prawa Unii obowiązującego na mocy prawa krajowego — Właściwość w zakresie dokonania takiej wykładni

   (art. 267 TFUE)

3. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych — Swoboda wyboru — Granice — Przepisy wymuszające swoje zastosowanie — Pojęcie — Ścisła wykładnia — Ocena przez sąd krajowy

   (konwencja rzymska z dnia 19 czerwca 1980 r., art. 3 ust. 1, art. 7 ust. 2)

4. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych — Konwencja o prawie właściwym dla zobowiązań umownych — Swoboda wyboru — Granice — Przepisy wymuszające swoje zastosowanie — Brak stosowania prawa państwa członkowskiego, wybranego przez strony umowy i dokonującego transpozycji dyrektywy 86/653 — Stosowanie przepisów krajowych państwa siedziby sądu przewidujących ochronę wykraczającą poza wymogi minimalne dyrektywy — Dopuszczalność — Przesłanki

   (konwencja rzymska z dnia 19 czerwca 1980 r., art. 3, art. 7 ust. 2; dyrektywa Rady 86/653)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 28)

2.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 30, 31)

3.  Aby doprowadzić do pełnej skuteczności zasady autonomii woli stron umowy, stanowiącej podstawę konwencji rzymskiej z dnia 19 czerwca 1980 r. o prawie właściwym dla zobowiązań umownych, przejętej w rozporządzeniu nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych, należy dbać o to, by szanowany był swobodny wybór stron w przedmiocie prawa mającego zastosowanie w ramach ich stosunku umownego zgodnie z art. 3 ust. 1 konwencji rzymskiej w ten sposób, że odstępstwo związane z istnieniem przepisów wymuszających swoje zastosowanie rozumianych przez pryzmat ustawodawstwa danego państwa członkowskiego, takie jak wskazano w art. 7 ust. 2 owej konwencji, powinno być interpretowane w sposób ścisły.

   W tym względzie kwalifikacja przez państwo członkowskie przepisów krajowych jako ustawodawstwa dotyczącego porządku i bezpieczeństwa dotyczy przepisów, których przestrzeganie uznano za konieczne dla zapewnienia ustroju politycznego, społecznego i ekonomicznego danego państwa członkowskiego, do tego stopnia, że ich przestrzeganie obejmuje każdą osobę, która znajduje się na terytorium tego państwa członkowskiego, i każdy stosunek prawny tam istniejący. W związku z powyższym w ramach dokonywanej przez sąd krajowy oceny charakteru „przepisów wymuszających swoje zastosowanie” danego prawa krajowego, którym chce on zastąpić prawo w sposób wyraźny wybrane przez strony umowy, sąd ów powinien uwzględnić nie tylko dokładne brzmienie owych przepisów, lecz również ogólną systematykę i całość okoliczności, w jakich zostały one przyjęte, aby móc z nich wywieść, że mają charakter bezwzględnie obowiązujący, ponieważ ustawodawca krajowy ustanowił je w celu ochrony interesu ocenianego jako zasadniczy dla danego państwa członkowskiego.

   (por. pkt 47, 49, 50)

4.  Artykuł 3 i art. 7 ust. 2 konwencji rzymskiej z dnia 19 czerwca 1980 r. o prawie właściwym dla zobowiązań umownych należy interpretować w ten sposób, że prawo państwa członkowskiego Unii Europejskiej spełniające wymogi minimalnej ochrony przewidzianej przez dyrektywę 86/653 w sprawie koordynacji ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do przedstawicieli handlowych, wybrane przez strony dla umowy przedstawicielstwa handlowego, może zostać wyłączone przez rozpatrujący sprawę sąd innego państwa członkowskiego na rzecz lex fori ze względu na bezwzględnie obowiązujący charakter przepisów regulujących sytuację przedstawicieli handlowych działających na własny rachunek w porządku prawnym tego drugiego państwa członkowskiego jedynie wtedy, gdy sąd, przed którym zawisła sprawa, ustali w sposób szczegółowy, że w ramach owej transpozycji ustawodawca państwa siedziby sądu uznał za sprawę zasadniczą w rozpatrywanym porządku prawnym, by przyznać przedstawicielowi handlowemu ochronę wykraczającą poza ochronę przewidzianą w dyrektywie, biorąc w tym względzie pod uwagę charakter i cel tego rodzaju bezwzględnie obowiązujących przepisów.

   (por. pkt 52; sentencja)