Sprawa T‑453/11

Gilbert Szajner

przeciwko

Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego

(znaki towarowe i wzory) (OHIM)

„Wspólnotowy znak towarowy — Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku — Słowny wspólnotowy znak towarowy LAGUIOLE — Wcześniejsza francuska firma Forge de Laguiole — Artykuł 53 ust. 1 lit. c) i art. 8 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 207/2009”

Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 21 października 2014 r.

1. Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie odwoławcze – Skarga do sądu Unii – Właściwość Sądu – Ponowne badanie stanu faktycznego w świetle dowodów przedstawionych po raz pierwszy przed Sądem – Wyłączenie

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 65)

2. Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie odwoławcze – Skarga do sądu Unii – Zgodność z prawem decyzji izby odwoławczej – Uwzględnienie do celów interpretacji prawa krajowego niepodnoszonych przed Urzędem argumentów wywodzonych z ustawodawstwa lub z orzecznictwa krajowego – Dopuszczalność

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 65)

3. Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Względne podstawy unieważnienia – Istnienie prawa wcześniejszego określonego w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 – Przesłanki – Wykładnia w świetle prawa Unii – Ocena w świetle kryteriów ustanowionych przez prawo krajowe, któremu podlega oznaczenie, na które się powołano

   [rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 1 ust. 2, art. 8 ust. 4, art. 53 ust. 1 lit. c)]

4. Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie odwoławcze – Skarga do sądu Unii – Zgodność z prawem decyzji izby odwoławczej – Uwzględnienie do celów interpretacji prawa krajowego wyroku ogłoszonego po wydaniu zaskarżonej decyzji, stanowiącego zwrot w orzecznictwie krajowym – Dopuszczalność

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 65)

5. Wspólnotowy znak towarowy – Dokonanie zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego – Określenie towarów lub usług, do których odnosi się znak towarowy – Stosowanie ogólnych określeń nagłówków klas klasyfikacji nicejskiej – Zakres

   (rozporządzenie Komisji nr 2868/95, zasada 2 ust. 4)

6. Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Względne podstawy unieważnienia – Istnienie prawa wcześniejszego określonego w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 – Wysoce odróżniający charakter wcześniejszego znaku towarowego – Kryteria oceny

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 4, 5)

7. Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Względne podstawy unieważnienia – Istnienie prawa wcześniejszego określonego w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 – Słowny znak towarowy LAGUIOLE – Firma Forge de Laguiole

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 4)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 21)

2.  Ani stronom, ani samemu Sądowi nie można zakazać, by przy interpretacji prawa krajowego, do którego odsyła prawo Unii, szukali inspiracji w argumentach wywodzonych z prawa krajowego albo z orzecznictwa Unii, krajowego lub międzynarodowego, ponieważ chodzi tu nie o zarzucenie izbie odwoławczej, że nie uwzględniła okoliczności faktycznych zawartych w konkretnym wyroku sądu krajowego, ale o powołanie się na przepisy prawne lub orzecznictwo w celu poparcia zarzutu dotyczącego błędnego zastosowania przepisów prawa krajowego przez izbę odwoławczą.

   O ile prawdą jest, że strona wnosząca o zastosowanie normy prawa krajowego jest zobowiązana przedstawić Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) szczegółowe informacje określające treść tego ustawodawstwa, o tyle nie oznacza to, że zastosowanie normy prawa krajowego przez Urząd nie może zostać poddane kontroli przez Sąd w świetle przywołanego przez stronę postępowania po raz pierwszy przed Sądem krajowego wyroku orzeczonego po wydaniu decyzji przez Urząd.

   (por. pkt 23, 24)

3.  Na podstawie art. 53 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 1 lit. b) tego aktu istnienie oznaczenia innego niż znak towarowy pozwala uzyskać unieważnienie prawa do wspólnotowego znaku towarowego, jeśli oznaczenie to spełnia łącznie cztery przesłanki: oznaczenie to musi być używane w działalności handlowej; mieć zasięg większy niż lokalny; prawo do tego oznaczenia powinno być nabyte zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym oznaczenie to było używane, przed dniem dokonania zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego; wreszcie uprawniony do tego oznaczenia powinien mieć możliwość zakazywania używania późniejszego znaku towarowego. Te cztery przesłanki ograniczają liczbę oznaczeń innych niż znaki towarowe, na które można się powoływać w celu podważenia ważności wspólnotowego znaku towarowego na całości terytorium Wspólnoty zgodnie z art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009.

   Dwie pierwsze przesłanki, czyli te dotyczące używania i zasięgu większego niż lokalny oznaczenia, na które się powołano, wynikają z samego brzmienia art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 i powinny być zatem interpretowane w świetle prawa Unii. I tak rozporządzenie nr 207/2009 określa jednolite standardy dotyczące używania oznaczeń i ich zasięgu, spójne z zasadami, które leżą u podstaw systemu ustanowionego przez to rozporządzenie.

   Natomiast z wyrażenia „w przypadku i w zakresie, w jakim zgodnie z prawem państwa członkowskiego regulującym taki znak” wynika, że dwie pozostałe przesłanki wymienione w art. 8 ust. 4 lit. a) i b) rozporządzenia nr 207/2009 stanowią warunki określone przez rozporządzenie, których ocena w odróżnieniu od poprzednich jest dokonywana według kryteriów ustalonych przez prawo rządzące przywołanym oznaczeniem. To odesłanie do prawa rządzącego oznaczeniem, na które się powołano, jest w pełni uzasadnione, jako że rozporządzenie nr 207/2009 dopuszcza możliwość powołania się przeciwko wspólnotowemu znakowi towarowemu na oznaczenia spoza systemu wspólnotowego znaku towarowego. Z tego względu tylko prawo rządzące oznaczeniem, na które się powołano, pozwala ustalić, czy oznaczenie to jest wcześniejsze od wspólnotowego znaku towarowego i czy może uzasadniać zakaz używania późniejszego znaku towarowego.

   (por. pkt 27–29)

4.  Wyrok sądu krajowego stanowiący zwrot w orzecznictwie może zostać wzięty pod uwagę przez Sąd w dokonywanym przez niego badaniu zastosowanej przez Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) interpretacji prawa krajowego, do którego odsyła prawo Unii, nawet jeżeli wyrok ten został orzeczony po wydaniu zaskarżonej decyzji. Taki zwrot w orzecznictwie co do zasady znajduje bowiem zastosowanie retroaktywnie do istniejących sytuacji.

   Powyższa zasada znajduje swe uzasadnienie w stwierdzeniu, że orzecznicza wykładnia normy prawnej w danym momencie nie może być odmienna w zależności od chwili zaistnienia rozpatrywanego stanu faktycznego i nikt nie może powoływać się na prawa nabyte wobec ustalonego orzecznictwa. O ile prawdą jest, że zasada ta może zostać złagodzona, w tym znaczeniu, że w wyjątkowych sytuacjach sądy mogą od niej odstąpić, aby dostosować skutki w czasie działania wstecz konkretnej zmiany linii orzeczniczej, o tyle działalnie wstecz zmian linii orzeczniczej pozostaje zasadą.

   W rezultacie, nawet jeżeli wyrok sądu krajowego dokonujący zmiany linii orzeczniczej stanowi jako taki nową okoliczność faktyczną, to ogranicza się on do wskazania prawa krajowego w postaci, w jakiej powinno ono było zostać zastosowane przez Urząd w zaskarżonej decyzji i w jakiej powinno być ono stosowane przez Sąd.

   (por. pkt 45–50)

5.  Klasyfikacji nicejskiej przyświeca cel administracyjny i ma ona służyć jedynie ułatwieniu sporządzania i rozpoznawania zgłoszeń znaków towarowych, proponując pewne klasy i kategorie towarów i usług. Natomiast tytuły poszczególnych klas nie stanowią systemu, w którym wykluczone jest, że towar lub usługa ujęte w jednej klasie lub kategorii może jednocześnie należeć do innej klasy lub kategorii, co wynika w szczególności z zasady 2 ust. 4 rozporządzenia nr 2868/95 wykonującego rozporządzenie nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego.

   (por. pkt 88)

6.  Istnienie bardziej odróżniającego niż zwykle charakteru firmy, wynikającego z jej znajomości wśród odbiorców na rynku, zakłada w sposób konieczny, że firma ta jest znana przynajmniej znaczącej części danego kręgu odbiorców, mimo że nie musi cieszyć się ona bezwzględnie renomą w rozumieniu art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego. Nie można wskazać w sposób ogólny, przytaczając na przykład określone liczby procentowe dotyczące stopnia znajomości firmy wśród danego kręgu odbiorców na rynku, że ma ona wysoce odróżniający charakter. Niemniej jednak należy uznać pewną współzależność między znajomością firmy wśród odbiorców a jej charakterem odróżniającym i stwierdzić tym samym, że im bardziej firma jest znana wśród docelowego kręgu odbiorców, tym bardziej wzmocniony jest jej charakter odróżniający. Przy dokonywaniu oceny, czy firma cieszy się wysoce odróżniającym charakterem wynikającym ze znajomości tej firmy wśród odbiorców, należy rozpatrzyć wszystkie istotne okoliczności danego przypadku, to znaczy w szczególności udział danej spółki w rynku, intensywność, zasięg geograficzny i długość okresu używania firmy, wielkość inwestycji dokonanych przez przedsiębiorstwo w celu jej promocji, udział procentowy zainteresowanych grup odbiorców, którzy dzięki firmie rozpoznają dane towary lub usługi jako pochodzące z określonego przedsiębiorstwa, jak również oświadczenia izb handlowych i przemysłowych lub innych stowarzyszeń zawodowych.

   (por. pkt 132)

7.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 161–166)

Sprawa T‑453/11

Gilbert Szajner

przeciwko

Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego

(znaki towarowe i wzory) (OHIM)

„Wspólnotowy znak towarowy — Postępowanie w sprawie unieważnienia prawa do znaku — Słowny wspólnotowy znak towarowy LAGUIOLE — Wcześniejsza francuska firma Forge de Laguiole — Artykuł 53 ust. 1 lit. c) i art. 8 ust. 4 rozporządzenia (WE) nr 207/2009”

Streszczenie – wyrok Sądu (pierwsza izba) z dnia 21 października 2014 r.

1. Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie odwoławcze – Skarga do sądu Unii – Właściwość Sądu – Ponowne badanie stanu faktycznego w świetle dowodów przedstawionych po raz pierwszy przed Sądem – Wyłączenie

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 65)

2. Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie odwoławcze – Skarga do sądu Unii – Zgodność z prawem decyzji izby odwoławczej – Uwzględnienie do celów interpretacji prawa krajowego niepodnoszonych przed Urzędem argumentów wywodzonych z ustawodawstwa lub z orzecznictwa krajowego – Dopuszczalność

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 65)

3. Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Względne podstawy unieważnienia – Istnienie prawa wcześniejszego określonego w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 – Przesłanki – Wykładnia w świetle prawa Unii – Ocena w świetle kryteriów ustanowionych przez prawo krajowe, któremu podlega oznaczenie, na które się powołano

   [rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 1 ust. 2, art. 8 ust. 4, art. 53 ust. 1 lit. c)]

4. Wspólnotowy znak towarowy – Postępowanie odwoławcze – Skarga do sądu Unii – Zgodność z prawem decyzji izby odwoławczej – Uwzględnienie do celów interpretacji prawa krajowego wyroku ogłoszonego po wydaniu zaskarżonej decyzji, stanowiącego zwrot w orzecznictwie krajowym – Dopuszczalność

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 65)

5. Wspólnotowy znak towarowy – Dokonanie zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego – Określenie towarów lub usług, do których odnosi się znak towarowy – Stosowanie ogólnych określeń nagłówków klas klasyfikacji nicejskiej – Zakres

   (rozporządzenie Komisji nr 2868/95, zasada 2 ust. 4)

6. Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Względne podstawy unieważnienia – Istnienie prawa wcześniejszego określonego w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 – Wysoce odróżniający charakter wcześniejszego znaku towarowego – Kryteria oceny

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 4, 5)

7. Wspólnotowy znak towarowy – Zrzeczenie się, wygaśnięcie i unieważnienie – Względne podstawy unieważnienia – Istnienie prawa wcześniejszego określonego w art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 – Słowny znak towarowy LAGUIOLE – Firma Forge de Laguiole

   (rozporządzenie Rady nr 207/2009, art. 8 ust. 4)

1.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 21)

2.  Ani stronom, ani samemu Sądowi nie można zakazać, by przy interpretacji prawa krajowego, do którego odsyła prawo Unii, szukali inspiracji w argumentach wywodzonych z prawa krajowego albo z orzecznictwa Unii, krajowego lub międzynarodowego, ponieważ chodzi tu nie o zarzucenie izbie odwoławczej, że nie uwzględniła okoliczności faktycznych zawartych w konkretnym wyroku sądu krajowego, ale o powołanie się na przepisy prawne lub orzecznictwo w celu poparcia zarzutu dotyczącego błędnego zastosowania przepisów prawa krajowego przez izbę odwoławczą.

   O ile prawdą jest, że strona wnosząca o zastosowanie normy prawa krajowego jest zobowiązana przedstawić Urzędowi Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) szczegółowe informacje określające treść tego ustawodawstwa, o tyle nie oznacza to, że zastosowanie normy prawa krajowego przez Urząd nie może zostać poddane kontroli przez Sąd w świetle przywołanego przez stronę postępowania po raz pierwszy przed Sądem krajowego wyroku orzeczonego po wydaniu decyzji przez Urząd.

   (por. pkt 23, 24)

3.  Na podstawie art. 53 ust. 1 lit. c rozporządzenia nr 207/2009 w związku z art. 8 ust. 1 lit. b) tego aktu istnienie oznaczenia innego niż znak towarowy pozwala uzyskać unieważnienie prawa do wspólnotowego znaku towarowego, jeśli oznaczenie to spełnia łącznie cztery przesłanki: oznaczenie to musi być używane w działalności handlowej; mieć zasięg większy niż lokalny; prawo do tego oznaczenia powinno być nabyte zgodnie z prawem państwa członkowskiego, w którym oznaczenie to było używane, przed dniem dokonania zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego; wreszcie uprawniony do tego oznaczenia powinien mieć możliwość zakazywania używania późniejszego znaku towarowego. Te cztery przesłanki ograniczają liczbę oznaczeń innych niż znaki towarowe, na które można się powoływać w celu podważenia ważności wspólnotowego znaku towarowego na całości terytorium Wspólnoty zgodnie z art. 1 ust. 2 rozporządzenia nr 207/2009.

   Dwie pierwsze przesłanki, czyli te dotyczące używania i zasięgu większego niż lokalny oznaczenia, na które się powołano, wynikają z samego brzmienia art. 8 ust. 4 rozporządzenia nr 207/2009 i powinny być zatem interpretowane w świetle prawa Unii. I tak rozporządzenie nr 207/2009 określa jednolite standardy dotyczące używania oznaczeń i ich zasięgu, spójne z zasadami, które leżą u podstaw systemu ustanowionego przez to rozporządzenie.

   Natomiast z wyrażenia „w przypadku i w zakresie, w jakim zgodnie z prawem państwa członkowskiego regulującym taki znak” wynika, że dwie pozostałe przesłanki wymienione w art. 8 ust. 4 lit. a) i b) rozporządzenia nr 207/2009 stanowią warunki określone przez rozporządzenie, których ocena w odróżnieniu od poprzednich jest dokonywana według kryteriów ustalonych przez prawo rządzące przywołanym oznaczeniem. To odesłanie do prawa rządzącego oznaczeniem, na które się powołano, jest w pełni uzasadnione, jako że rozporządzenie nr 207/2009 dopuszcza możliwość powołania się przeciwko wspólnotowemu znakowi towarowemu na oznaczenia spoza systemu wspólnotowego znaku towarowego. Z tego względu tylko prawo rządzące oznaczeniem, na które się powołano, pozwala ustalić, czy oznaczenie to jest wcześniejsze od wspólnotowego znaku towarowego i czy może uzasadniać zakaz używania późniejszego znaku towarowego.

   (por. pkt 27–29)

4.  Wyrok sądu krajowego stanowiący zwrot w orzecznictwie może zostać wzięty pod uwagę przez Sąd w dokonywanym przez niego badaniu zastosowanej przez Urząd Harmonizacji w ramach Rynku Wewnętrznego (znaki towarowe i wzory) interpretacji prawa krajowego, do którego odsyła prawo Unii, nawet jeżeli wyrok ten został orzeczony po wydaniu zaskarżonej decyzji. Taki zwrot w orzecznictwie co do zasady znajduje bowiem zastosowanie retroaktywnie do istniejących sytuacji.

   Powyższa zasada znajduje swe uzasadnienie w stwierdzeniu, że orzecznicza wykładnia normy prawnej w danym momencie nie może być odmienna w zależności od chwili zaistnienia rozpatrywanego stanu faktycznego i nikt nie może powoływać się na prawa nabyte wobec ustalonego orzecznictwa. O ile prawdą jest, że zasada ta może zostać złagodzona, w tym znaczeniu, że w wyjątkowych sytuacjach sądy mogą od niej odstąpić, aby dostosować skutki w czasie działania wstecz konkretnej zmiany linii orzeczniczej, o tyle działalnie wstecz zmian linii orzeczniczej pozostaje zasadą.

   W rezultacie, nawet jeżeli wyrok sądu krajowego dokonujący zmiany linii orzeczniczej stanowi jako taki nową okoliczność faktyczną, to ogranicza się on do wskazania prawa krajowego w postaci, w jakiej powinno ono było zostać zastosowane przez Urząd w zaskarżonej decyzji i w jakiej powinno być ono stosowane przez Sąd.

   (por. pkt 45–50)

5.  Klasyfikacji nicejskiej przyświeca cel administracyjny i ma ona służyć jedynie ułatwieniu sporządzania i rozpoznawania zgłoszeń znaków towarowych, proponując pewne klasy i kategorie towarów i usług. Natomiast tytuły poszczególnych klas nie stanowią systemu, w którym wykluczone jest, że towar lub usługa ujęte w jednej klasie lub kategorii może jednocześnie należeć do innej klasy lub kategorii, co wynika w szczególności z zasady 2 ust. 4 rozporządzenia nr 2868/95 wykonującego rozporządzenie nr 40/94 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego.

   (por. pkt 88)

6.  Istnienie bardziej odróżniającego niż zwykle charakteru firmy, wynikającego z jej znajomości wśród odbiorców na rynku, zakłada w sposób konieczny, że firma ta jest znana przynajmniej znaczącej części danego kręgu odbiorców, mimo że nie musi cieszyć się ona bezwzględnie renomą w rozumieniu art. 8 ust. 5 rozporządzenia nr 207/2009 w sprawie wspólnotowego znaku towarowego. Nie można wskazać w sposób ogólny, przytaczając na przykład określone liczby procentowe dotyczące stopnia znajomości firmy wśród danego kręgu odbiorców na rynku, że ma ona wysoce odróżniający charakter. Niemniej jednak należy uznać pewną współzależność między znajomością firmy wśród odbiorców a jej charakterem odróżniającym i stwierdzić tym samym, że im bardziej firma jest znana wśród docelowego kręgu odbiorców, tym bardziej wzmocniony jest jej charakter odróżniający. Przy dokonywaniu oceny, czy firma cieszy się wysoce odróżniającym charakterem wynikającym ze znajomości tej firmy wśród odbiorców, należy rozpatrzyć wszystkie istotne okoliczności danego przypadku, to znaczy w szczególności udział danej spółki w rynku, intensywność, zasięg geograficzny i długość okresu używania firmy, wielkość inwestycji dokonanych przez przedsiębiorstwo w celu jej promocji, udział procentowy zainteresowanych grup odbiorców, którzy dzięki firmie rozpoznają dane towary lub usługi jako pochodzące z określonego przedsiębiorstwa, jak również oświadczenia izb handlowych i przemysłowych lub innych stowarzyszeń zawodowych.

   (por. pkt 132)

7.  Zobacz tekst orzeczenia.

   (por. pkt 161–166)