Sprawa C-22/11

Finnair Oyj

przeciwko

Timy’emu Lassooyowi

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Korkein oikeus)

„Transport lotniczy — Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 — Odszkodowanie na rzecz pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład — Pojęcie „przyjęcia na pokład” — Wyłączenie z zakwalifikowania jako „odmowa przyjęcia na pokład” — Odwołanie lotu z powodu strajku na lotnisku wylotu — Reorganizacja późniejszych lotów względem lotu anulowanego — Prawo do odszkodowania na rzecz pasażerów tych lotów”

Streszczenie – Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 4 października 2012 r.

1. Transport – Transport lotniczy – Rozporządzenie nr 261/2004 – Wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów – Odmowa przyjęcia na pokład – Pojęcie – Wykładnia rozszerzająca – Pojęcie obejmujące wszystkie sytuacje odmowy przyjęcia na pokład pasażera – Ograniczenie tego pojęcia jedynie do przypadków nadmiernej rezerwacji – Wyłączenie

   (rozporządzenie nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 1, art. 2 lit. j), art. 4; rozporządzenie Rady nr 295/91, art. 1)

2. Transport – Transport lotniczy – Rozporządzenie nr 261/2004 – Wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów – Odmowa przyjęcia na pokład uzasadniona reorganizacją lotów spowodowaną nadzwyczajnymi okolicznościami – Prawo do odszkodowania na rzecz pasażerów tych lotów

   (rozporządzenie nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 15 i art. 2 lit. j), art. 4 ust. 3, art. 13)

1.  Pojęcie „odmowy przyjęcia na pokład” w rozumieniu art. 2 lit. j) i art. 4 rozporządzenia nr 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie nr 295/91, powinno być interpretowane w ten sposób, że obejmuje ono nie tylko odmowę przyjęcia na pokład wynikającą z nadmiernej rezerwacji, lecz również odmowę przyjęcia na pokład z innych powodów, takich jak powody operacyjne.

   W istocie prawodawca Unii rozciągnął zakres rzeczonej definicji poza sam tylko przypadek odmowy przyjęcia na pokład z powodu nadmiernej rezerwacji przewidzianego wcześniej w art. 1 rozporządzenia nr 295/91 ustanawiającego wspólne zasady systemu odszkodowań dla pasażerów, którym odmówiono przyjęcia na pokład w regularnych przewozach lotniczych i przyznał jej szerokie znaczenie obejmujące sytuacje, w których przewoźnik lotniczy odmawia przewozu pasażerów.

   Ograniczenie zakresu pojęcia „odmowy przyjęcia na pokład” tylko do przypadków nadmiernej rezerwacji miałoby w praktyce ten skutek, że zmniejszałoby wyraźnie ochronę przyznaną pasażerom na podstawie rozporządzenia nr 261/2004, i byłoby w związku z tym sprzeczne z jego celem przewidzianym w jego motywie 1, jakim jest zagwarantowanie wysokiego poziomu ochrony pasażerom, co uzasadnia szeroką wykładnię praw przyznanych tym pasażerom.

   (por. pkt 21–23, 26; pkt 1 sentencji)

2.  Artykuł 2 lit. j) i art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie nr 295/91, powinny być interpretowane w ten sposób, iż zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności prowadzące przewoźnika lotniczego do reorganizacji następujących po nim lotów nie może uzasadniać odmowy przyjęcia na pokład na owe późniejsze loty, ani też zwalniać tego przewoźnika z obowiązku wypłaty odszkodowania na podstawie art. 4 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia pasażerom, którym odmówiono przyjęcia na pokład na loty czarterowane po ustaniu wspomnianych okoliczności.

   W istocie w przeciwieństwie do art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004, art. 2 lit. j) oraz jego art. 4 nie przewidują, że w przypadku odmowy przyjęcia na pokład związanej z nadzwyczajnymi okolicznościami, których nie można było uniknąć nawet przy podjęciu wszelkich rozsądnych środków, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom, którym sprzecznie z ich wolą odmówił przyjęcia na pokład. Z powyższego wynika, że prawodawca unijny nie miał zamiaru, aby rzeczone odszkodowanie mogło zostać wyłączone z powodów związanych z zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności.

   Ponadto z motywu 15 rozporządzenia nr 261/2004 wynika, że nadzwyczajne okoliczności mogą dotyczyć jedynie „danego samolotu w danym dniu”, co nie ma miejsca w przypadku odmowy przyjęcia na pokład pasażera z powodu reorganizacji lotów wynikającej z takich okoliczności, które dotyczyły wcześniejszego lotu. W rzeczywistości bowiem pojęcie „nadzwyczajnych okoliczności” ma na celu ograniczyć obowiązek przewoźnika lotniczego, to znaczy uwolnić go od niego, jeżeli nie można było uniknąć danego zdarzenia nawet wówczas, gdy podjęte zostały wszelkie rozsądne środki. Tymczasem, o ile przewoźnik ten jest zmuszony odwołać lot przewidziany na dzień strajku pracowników lotniska, a następnie podjąć decyzję o reorganizacji późniejszych lotów, to jednak w żaden sposób nie można uznać, iż przewoźnik ten jest zmuszony w wyniku tego strajku do odmowy przyjęcia na pokład pasażera, który prawidłowo stawił się u wejścia na pokład w dwa dni po odwołaniu rzeczonego lotu.

   (por. pkt 36, 37, 40; pkt 2 sentencji)

Sprawa C-22/11

Finnair Oyj

przeciwko

Timy’emu Lassooyowi

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Korkein oikeus)

„Transport lotniczy — Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 — Odszkodowanie na rzecz pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład — Pojęcie „przyjęcia na pokład” — Wyłączenie z zakwalifikowania jako „odmowa przyjęcia na pokład” — Odwołanie lotu z powodu strajku na lotnisku wylotu — Reorganizacja późniejszych lotów względem lotu anulowanego — Prawo do odszkodowania na rzecz pasażerów tych lotów”

Streszczenie – Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 4 października 2012 r.

1. Transport — Transport lotniczy — Rozporządzenie nr 261/2004 — Wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów — Odmowa przyjęcia na pokład — Pojęcie — Wykładnia rozszerzająca — Pojęcie obejmujące wszystkie sytuacje odmowy przyjęcia na pokład pasażera — Ograniczenie tego pojęcia jedynie do przypadków nadmiernej rezerwacji — Wyłączenie

   (rozporządzenie nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 1, art. 2 lit. j), art. 4; rozporządzenie Rady nr 295/91, art. 1)

2. Transport — Transport lotniczy — Rozporządzenie nr 261/2004 — Wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów — Odmowa przyjęcia na pokład uzasadniona reorganizacją lotów spowodowaną nadzwyczajnymi okolicznościami — Prawo do odszkodowania na rzecz pasażerów tych lotów

   (rozporządzenie nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady, motyw 15 i art. 2 lit. j), art. 4 ust. 3, art. 13)

1.  Pojęcie „odmowy przyjęcia na pokład” w rozumieniu art. 2 lit. j) i art. 4 rozporządzenia nr 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie nr 295/91, powinno być interpretowane w ten sposób, że obejmuje ono nie tylko odmowę przyjęcia na pokład wynikającą z nadmiernej rezerwacji, lecz również odmowę przyjęcia na pokład z innych powodów, takich jak powody operacyjne.

   W istocie prawodawca Unii rozciągnął zakres rzeczonej definicji poza sam tylko przypadek odmowy przyjęcia na pokład z powodu nadmiernej rezerwacji przewidzianego wcześniej w art. 1 rozporządzenia nr 295/91 ustanawiającego wspólne zasady systemu odszkodowań dla pasażerów, którym odmówiono przyjęcia na pokład w regularnych przewozach lotniczych i przyznał jej szerokie znaczenie obejmujące sytuacje, w których przewoźnik lotniczy odmawia przewozu pasażerów.

   Ograniczenie zakresu pojęcia „odmowy przyjęcia na pokład” tylko do przypadków nadmiernej rezerwacji miałoby w praktyce ten skutek, że zmniejszałoby wyraźnie ochronę przyznaną pasażerom na podstawie rozporządzenia nr 261/2004, i byłoby w związku z tym sprzeczne z jego celem przewidzianym w jego motywie 1, jakim jest zagwarantowanie wysokiego poziomu ochrony pasażerom, co uzasadnia szeroką wykładnię praw przyznanych tym pasażerom.

   (por. pkt 21–23, 26; pkt 1 sentencji)

2.  Artykuł 2 lit. j) i art. 4 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004 ustanawiającego wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów, uchylającego rozporządzenie nr 295/91, powinny być interpretowane w ten sposób, iż zaistnienie nadzwyczajnych okoliczności prowadzące przewoźnika lotniczego do reorganizacji następujących po nim lotów nie może uzasadniać odmowy przyjęcia na pokład na owe późniejsze loty, ani też zwalniać tego przewoźnika z obowiązku wypłaty odszkodowania na podstawie art. 4 ust. 3 rzeczonego rozporządzenia pasażerom, którym odmówiono przyjęcia na pokład na loty czarterowane po ustaniu wspomnianych okoliczności.

   W istocie w przeciwieństwie do art. 5 ust. 3 rozporządzenia nr 261/2004, art. 2 lit. j) oraz jego art. 4 nie przewidują, że w przypadku odmowy przyjęcia na pokład związanej z nadzwyczajnymi okolicznościami, których nie można było uniknąć nawet przy podjęciu wszelkich rozsądnych środków, przewoźnik lotniczy jest zwolniony z obowiązku wypłaty odszkodowania pasażerom, którym sprzecznie z ich wolą odmówił przyjęcia na pokład. Z powyższego wynika, że prawodawca unijny nie miał zamiaru, aby rzeczone odszkodowanie mogło zostać wyłączone z powodów związanych z zaistnieniem nadzwyczajnych okoliczności.

   Ponadto z motywu 15 rozporządzenia nr 261/2004 wynika, że nadzwyczajne okoliczności mogą dotyczyć jedynie „danego samolotu w danym dniu”, co nie ma miejsca w przypadku odmowy przyjęcia na pokład pasażera z powodu reorganizacji lotów wynikającej z takich okoliczności, które dotyczyły wcześniejszego lotu. W rzeczywistości bowiem pojęcie „nadzwyczajnych okoliczności” ma na celu ograniczyć obowiązek przewoźnika lotniczego, to znaczy uwolnić go od niego, jeżeli nie można było uniknąć danego zdarzenia nawet wówczas, gdy podjęte zostały wszelkie rozsądne środki. Tymczasem, o ile przewoźnik ten jest zmuszony odwołać lot przewidziany na dzień strajku pracowników lotniska, a następnie podjąć decyzję o reorganizacji późniejszych lotów, to jednak w żaden sposób nie można uznać, iż przewoźnik ten jest zmuszony w wyniku tego strajku do odmowy przyjęcia na pokład pasażera, który prawidłowo stawił się u wejścia na pokład w dwa dni po odwołaniu rzeczonego lotu.

   (por. pkt 36, 37, 40; pkt 2 sentencji)