Keywords
Summary

Keywords

1. Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Prawo wyjazdu i wjazdu – Zakres stosowania

(art. 20 TFUE, 21 TFUE; dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 4 ust. 1)

2. Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – Zasady ogólne – Bezpośrednia skuteczność

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27)

3. Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego – Zakres

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27)

4. Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego

(art. 21 TFUE; dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27)

5. Obywatelstwo Unii Europejskiej – Prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich – Dyrektywa 2004/38 – Ograniczenie prawa wjazdu i pobytu uzasadnione względami porządku publicznego lub bezpieczeństwa publicznego

(dyrektywa 2004/38 Parlamentu Europejskiego i Rady, art. 27 ust. 1, 2)

Summary

1. Osoba posiadająca obywatelstwo państwa członkowskiego, korzysta ze statusu obywatela Unii zgodnie z art. 20 TFUE i w związku z tym może powoływać się, również w stosunku do swego państwa członkowskiego pochodzenia, na prawa wynikające z posiadania tego statusu, a w szczególności na prawo do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich przyznane na mocy art. 21 TFUE. Prawo do swobodnego przemieszczania się obejmuje zarówno prawo obywateli Unii Europejskiej do wjazdu na terytorium państwa członkowskiego innego niż to, którego są obywatelami, jak i prawo do opuszczenia państwa członkowskiego pochodzenia. W istocie podstawowe swobody gwarantowane traktatem zostałyby pozbawione znaczenia, gdyby państwo członkowskie pochodzenia mogło, bez dostatecznego uzasadnienia, zabronić swoim obywatelom opuszczania swego terytorium celem wjazdu na terytorium innego państwa członkowskiego.

Ponieważ art. 4 ust. 1 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, przewiduje wyraźnie, że wszyscy obywatele Unii posiadający ważny dowód tożsamości lub paszport mają prawo do opuszczenia terytorium państwa członkowskiego w celu odbycia podróży do innego państwa członkowskiego, sytuacja osoby, która zamierza wyjechać z państwa członkowskiego, którego jest obywatelem, i udać się na terytorium innego państwa członkowskiego, wchodzi w zakres swobody przemieszczania się i pobytu obywateli Unii w państwach członkowskich.

(por. pkt 24–27)

2. Okoliczność, że krajowa ustawa transponująca dyrektywę 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, nie ma zastosowania do obywateli danego państwa członkowskiego nie może stanowić dla sądu krajowego przeszkody w zapewnieniu pełnej skuteczności norm prawa Unii mających zastosowanie, a w szczególności z art. 27 omawianej dyrektywy 2004/38. W związku z tym sąd krajowy powinien w razie potrzeby nie dopuścić do stosowania przepisu krajowego, który jest sprzeczny z prawem Unii, na przykład poprzez stwierdzenie nieważności indywidualnej decyzji administracyjnej wydanej na podstawie takiego przepisu. Ponadto przepisy tego artykułu są wystarczająco precyzyjne i bezwarunkowe a jednostka może się na nie powołać wobec państwa członkowskiego, którego jest obywatelem.

(por. pkt 31, 32)

3. O ile zasadniczo państwa członkowskie posiadają swobodę w określaniu – zgodnie z krajowymi potrzebami, które mogą być odmienne w różnych państwach i okresach – wymogów porządku publicznego i bezpieczeństwa publicznego, niemniej jednak w kontekście Unii, a w szczególności jeżeli chodzi o uzasadnienie odstępstwa od zasady podstawowej swobodnego przemieszczania się osób, wymogi te powinny być rozumiane w sposób wąski, aby ich zasięg nie był określany jednostronnie przez każde państwo członkowskie bez możliwości kontroli przez instytucje Unii.

(por. pkt 34)

4. Prawo Unii nie stoi na przeszkodzie istnieniu przepisu ustawowego państwa członkowskiego, który pozwala organowi administracyjnemu na wydanie wobec obywatela tego państwa zakazu opuszczania go z tego powodu, że zaległość podatkowa spółki, której jest jednym z członków zarządu, nie została uregulowana, jednak zależy to od spełnienia dwóch warunków polegających na tym, że celem omawianego środka powinna być odpowiedź – w określonych, wyjątkowych okolicznościach, które mogą wynikać z charakteru lub wysokości tej zaległości – na rzeczywiste, aktualne i wystarczająco poważne zagrożenie dla jednego z podstawowych interesów społeczeństwa oraz że zamierzonym celem nie będzie jedynie osiągnięcie rezultatów gospodarczych. Do sądu krajowego należy ustalenie, czy obydwa te warunki są spełnione.

W istocie z jednej strony, nie sposób z założenia wykluczyć, że nieodzyskanie wierzytelności podatkowych może mieścić się wśród wymogów porządku publicznego. Z drugiej strony, skoro ściąganie wierzytelności publicznych, w szczególności podatków, ma na celu zagwarantowanie finansowania działań danego państwa członkowskiego stosownie do wyborów będących w szczególności wyrazem jego ogólnej polityki gospodarczej i społecznej), środków podjętych przez organy publiczne w celu tego ściągania również nie należy uważać co do zasady za środki podjęte wyłącznie w celach gospodarczych w rozumieniu art. 27 ust. 1 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich.

(por. pkt 37, 38, 40; pkt 1 sentencji)

5. Nawet przy założeniu, że zakaz opuszczania kraju został zastosowany w warunkach przewidzianych w art. 27 ust. 1 dyrektywy 2004/38 w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, warunki z art. 27 ust. 2 stoją na przeszkodzie zastosowaniu takiego środka jeżeli opiera się on jedynie na istnieniu zaległości podatkowej spółki, której skarżący jest jednym z członków zarządu i jest stosowany jedynie z uwagi na ten status, z wyłączeniem jakiejkolwiek konkretnej oceny indywidualnego zachowania zainteresowanego i bez żadnego odniesienia się do jakiegokolwiek zagrożenia, jakie miałby on stanowić dla porządku publicznego oraz jeżeli zakaz opuszczania kraju nie jest właściwy do realizacji celu, któremu służy, i wykracza poza zakres niezbędny do jego osiągnięcia. Do sądu krajowego należy ustalenie, czy jest tak w sprawie toczącej się przed nim.

(por. pkt 49; pkt 2 sentencji)