Sprawa C-537/07

Evangelina Gómez-Limón Sánchez-Camacho

przeciwko

Instituto Nacional de la Seguridad Social (INSS) i in.

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Juzgado de lo Social no 30 de Madrid)

„Dyrektywa 96/34/WE — Porozumienie ramowe dotyczące urlopu rodzicielskiego — Prawa nabyte lub w trakcie nabywania na początku urlopu — Ciągłość w otrzymywaniu świadczeń z zabezpieczenia społecznego podczas urlopu — Dyrektywa 79/7/EWG — Zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego — Nabycie prawa do renty z tytułu trwałej niezdolności do pracy podczas urlopu rodzicielskiego”

Opinia rzecznika generalnego E. Sharpston przedstawiona w dniu 4 grudnia 2008 r.   I ‐ 6528

Wyrok Trybunału (trzecia izba) z dnia 16 lipca 2009 r.   I ‐ 6545

Streszczenie wyroku

1. Polityka społeczna – Pracownicy płci męskiej i pracownicy płci żeńskiej – Dostęp do zatrudnienia i warunki pracy – Równość traktowania – Dyrektywa w sprawie wykonania porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego

   (dyrektywa Rady 96/34, załącznik, klauzula 2 ust. 6)

2. Polityka społeczna – Pracownicy płci męskiej i pracownicy płci żeńskiej – Dostęp do zatrudnienia i warunki pracy – Równość traktowania – Dyrektywa w sprawie wykonania porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego

   (dyrektywa Rady 96/34, załącznik, klauzula 2 ust. 6, 8)

3. Polityka społeczna – Pracownicy płci męskiej i pracownicy płci żeńskiej – Dostęp do zatrudnienia i warunki pracy – Równość traktowania – Dyrektywa w sprawie wykonania porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego

   (dyrektywa Rady 96/34, załącznik, klauzula 2 ust. 8)

4. Polityka społeczna – Równość traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego – Dyrektywa 79/7

   (dyrektywa Rady 79/7, art. 7 ust. 1 lit. b))

1.  Na klauzulę 2 ust. 6 Porozumienia ramowego w sprawie urlopu rodzicielskiego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34 w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego, zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC, jednostki mogą się powoływać przed sądami krajowymi. W istocie klauzula ta nakłada na państwa członkowskie obowiązek zachowania w niezmienionej formie aż do zakończenia urlopu rodzicielskiego uprawnień nabytych lub będących w trakcie nabywania przez pracownika w chwili rozpoczęcia urlopu rodzicielskiego, a także stosowania tych uprawnień po zakończeniu urlopu ze wszystkimi zmianami zaszłymi w tym czasie. Wspomniana klauzula, która ma na celu uniknięcie jakiegokolwiek naruszenia praw pracowników, którzy zdecydowali się skorzystać z urlopu rodzicielskiego, zobowiązuje tym samym, w sposób ogólny i jednoznaczny zarówno instytucje publiczne, jak i pracodawców, do uznania praw już nabytych i praw będących w trakcie nabywania na początku urlopu rodzicielskiego oraz do zagwarantowania, że po zakończeniu tego urlopu pracownicy będą mogli zachować ciągłość w nabywaniu tych uprawnień, tak jakby urlop nie miał miejsca. W związku z powyższym treść omawianej klauzuli 2 ust. 6 zdaje się wystarczająco jasna, żeby jednostki mogły się powołać na ten przepis i żeby sąd mógł go stosować.

   (por. pkt 35–37; pkt 1 sentencji)

2.  Klauzula 2 ust. 6 i 8 Porozumienia ramowego w sprawie urlopu rodzicielskiego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34 w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego, zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC nie stoi na przeszkodzie uwzględnianiu, przy obliczaniu renty z tytułu trwałej niezdolności do pracy pracownika faktu korzystania przez niego z urlopu rodzicielskiego w niepełnym wymiarze, w trakcie którego opłacał on składki i nabył uprawnienia do renty proporcjonalnie do otrzymywanego wynagrodzenia.

   W istocie po pierwsze, klauzula 2 ust. 6 owego porozumienia ramowego nie reguluje praw i obowiązków wynikających ze stosunku pracy podczas urlopu rodzicielskiego, lecz odsyła do prawa krajowego i do układów zbiorowych w celu określenia statusu umowy o pracę lub stosunku zatrudnienia, w tym zakresu, w jakim pracownik na okres tego urlopu zachowuje ciągłość w nabywaniu praw względem pracodawcy, a także w ramach zawodowych systemów zabezpieczenia społecznego. Po drugie, klauzula 2 ust. 8 wskazanego porozumienia ramowego odnosi się do zachowania praw z zakresu zabezpieczenia społecznego w okresie, w którym pracownik korzystał z urlopu rodzicielskiego, bez nakładania na państwa członkowskie konkretnego zobowiązania w tym względzie. W konsekwencji omawiane postanowienia nie nakładają na państwa członkowskie obowiązku zagwarantowania pracownikom, że podczas okresu, w którym korzystają oni z urlopu rodzicielskiego w niepełnym wymiarze, zachowają oni ciągłość w nabywaniu praw do przyszłych świadczeń w taki sam sposób, jakby kontynuowali pracę w pełnym wymiarze.

   (por. pkt 40, 42–44; pkt 2 sentencji)

3.  Klauzula 2 ust. 8 Porozumienia ramowego w sprawie urlopu rodzicielskiego, które stanowi załącznik do dyrektywy 96/34 w sprawie porozumienia ramowego dotyczącego urlopu rodzicielskiego, zawartego przez UNICE, CEEP oraz ETUC nie nakłada obowiązków na państwa członkowskie, z wyjątkiem obowiązku dokonywania oceny i rozstrzygania kwestii z zabezpieczenia społecznego związanych z tym porozumieniem zgodnie z prawem krajowym. Klauzula ta w szczególności nie wymaga od państw członkowskich, żeby zapewniły prawo do ciągłości w otrzymywaniu świadczeń z tytułu zabezpieczenia społecznego podczas trwania urlopu rodzicielskiego. Na rzeczoną klauzulę 2 ust. 8 jednostki nie mogą zatem się powoływać przed sądami krajowymi przeciwko instytucjom publicznym.

   (por. pkt 51; pkt 3 sentencji)

4.  Zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn, a w szczególności zasada równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego w rozumieniu dyrektywy 79/7 w sprawie stopniowego wprowadzania w życie zasady równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zabezpieczenia społecznego nie stoi na przeszkodzie temu, żeby podczas urlopu rodzicielskiego w niepełnym wymiarze pracownik nabywał prawa do renty z tytułu trwałej niezdolności do pracy proporcjonalnie do wykonywanej pracy i otrzymywanego wynagrodzenia, nie zaś tak, jakby pracował w pełnym wymiarze.

   W istocie omawiana dyrektywa ma na celu stopniowe wprowadzanie w życie zasady równego traktowania w dziedzinie zabezpieczenia społecznego i zgodnie z art. 7 ust. 1 lit. b) dyrektywy państwa członkowskie mają prawo do wyłączenia z zakresu jej stosowania nabywania praw do świadczeń z ustawowych systemów zabezpieczenia społecznego na podstawie okresów przerwy w wykonywaniu pracy ze względu na wychowywanie dzieci. Uregulowania dotyczące nabywania praw do świadczeń z zabezpieczenia społecznego na podstawie okresów przerw w wykonywaniu pracy ze względu na wychowywanie dzieci w dalszym ciągu należą zatem do zakresu właściwości państw członkowskich.

   (por. pkt 60, 61, 63; pkt 4 sentencji)