Sprawa C-47/07 P

Masdar (UK) Ltd

przeciwko

Komisji Wspólnot Europejskich

„Odwołanie — Artykuł 288 akapit drugi WE — Skarga oparta na bezpodstawnym wzbogaceniu Wspólnoty — Programy pomocy wspólnotowej — Nieprawidłowości popełnione przez kontrahenta Komisji — Usługi świadczone przez podwykonawcę — Brak zapłaty — Ryzyko związane z działalnością gospodarczą — Zasada ochrony uzasadnionych oczekiwań — Obowiązek staranności administracji wspólnotowej”

Opinia rzecznika generalnego J. Mazáka przedstawiona w dniu 12 czerwca 2008 r.   I ‐ 9764

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 16 grudnia 2008 r.   I ‐ 9795

Streszczenie wyroku

1. Prawo wspólnotowe – Zasady – Zasada zakazu bezpodstawnego wzbogacenia Wspólnoty

2. Prawo wspólnotowe – Zasady – Zasada zakazu bezpodstawnego wzbogacenia Wspólnoty

   (art. 235 WE, art. 288 akapit drugi WE; Karta praw podstawowych Unii Europejskiej, art. 47)

3. Odpowiedzialność pozaumowna – Przesłanki – Wystarczająco istotne naruszenie prawa wspólnotowego – Naruszenie zasady dobrej administracji – Naruszenie obowiązku staranności – Zaliczenie

   (art. 288 akapit drugi WE)

1.  Według zasad wspólnych dla praw państw członkowskich, osoba ponosząca stratę, która powoduje przysporzenie w majątku innej osoby bez podstawy prawnej tego wzbogacenia, tytułem zasady ogólnej ma prawo do odszkodowania do wysokości tej straty ze strony wzbogaconej osoby. Skarga oparta na bezpodstawnym wzbogaceniu, jaka jest przewidziana w większości krajowych systemów prawnych, nie zawiera przesłanki bezprawnego zachowania lub winy po stronie pozwanej. Natomiast istotne jest, aby wzbogacenie było pozbawione jakiejkolwiek ważnej podstawy prawnej.

   Zważywszy, że bezpodstawne wzbogacenie stanowi źródło zobowiązania pozaumownego wspólne porządkom prawnym państw członkowskich, Wspólnota nie może uchylić się od zastosowania wobec siebie tych samych zasad, jeżeli osoba fizyczna lub prawna zarzuca jej, iż w nieusprawiedliwiony sposób wzbogaciła się jej kosztem.

   (por. pkt 44–47)

2.  Skarga oparta na bezpodstawnym wzbogaceniu nie należy do systemu odpowiedzialności pozaumownej w sensie ścisłym, której powstanie jest uzależnione od spełnienia szeregu przesłanek dotyczących bezprawności zachowania zarzucanego Wspólnocie, faktycznej szkody i istnienia związku przyczynowego pomiędzy tym zachowaniem a powoływaną szkodą. Odróżnia się ona od skarg wniesionych na mocy tego systemu tym, że nie wymaga wykazania bezprawnego zachowania pozwanego, czy też w ogóle istnienia zachowania, lecz wyłącznie wykazania wzbogacenia pozwanego bez ważnej podstawy prawnej oraz zubożenia skarżącego związanego z tym wzbogaceniem.

   Jednakże mimo tych cech nie można odmówić podmiotowi prawa możliwości wniesienia przeciwko Wspólnocie skargi opartej na bezpodstawnym wzbogaceniu tylko na tej podstawie, że traktat nie przewiduje wyraźnie trybu przeznaczonego dla tego rodzaju skargi. Wykładnia art. 235 WE i art. 288 akapit drugi WE, która wykluczałaby tę możliwość, prowadziłaby do rezultatu sprzecznego z zasadą skutecznej ochrony sądowej, usankcjonowanej przez orzecznictwo Trybunału i potwierdzonej w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.

   (por. pkt 49, 50)

3.  Pojęcie niedbalstwa należy rozumieć jako działanie lub zaniechanie, którym osoba odpowiedzialna narusza obowiązek staranności, którego powinna była i mogła dochować, biorąc pod uwagę swoje cechy, wiedzę i umiejętności. Zatem jest możliwe, aby administracja wspólnotowa poniosła odpowiedzialność pozaumowną za niedozwolone zachowanie, jeżeli nie działa z całą wymaganą starannością i z tego powodu wyrządza szkodę. Ten obowiązek staranności jest związany z zasadą dobrej administracji. Ma on zastosowanie w sposób ogólny do działania administracji wspólnotowej w jej stosunkach z ogółem. Jednakże obowiązek staranności zakłada, że administracja wspólnotowa powinna działać starannie i ostrożnie, nie zaś, że należy do niej naprawianie wszelkich szkód wynikających dla podmiotów gospodarczych z urzeczywistnienia zwykłego ryzyka gospodarczego.

   (por. pkt 90–93)