Sprawa C-161/06

Skoma-Lux sro

przeciwko

Celní ředitelství Olomouc

(wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Krajský soud v Ostravě)

„Akt dotyczący warunków przystąpienia do Unii Europejskiej — Artykuł 58 — Przepisy wspólnotowe — Brak tłumaczenia na język państwa członkowskiego — Możliwość powołania się”

Opinia rzecznika generalnego J. Kokott przedstawiona w dniu 18 września 2007 r.   I - 10846

Wyrok Trybunału (wielka izba) z dnia 11 grudnia 2007 r.   I - 10869

Streszczenie wyroku

1. Przystąpienie nowych państw członkowskich do Wspólnot – Akt o przystąpieniu z 2003 r. – Przepisy wspólnotowe nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym w języku nowego państwa członkowskiego będącym językiem urzędowym Unii Europejskiej – Niemożność powołania się wobec jednostek

   (akt przystąpienia z 2003 r., art. 58)

2. Pytania prejudycjalne – Właściwość Trybunału

   (art. 234 WE, art. 254 ust. 2 zdanie pierwsze WE; akt przystąpienia z 2003 r., art. 2, 58; rozporządzenie Rady nr 1, art. 4, 5)

3. Pytania prejudycjalne – Wykładnia – Skutki w czasie wyroków dokonujących wykładni

   (art. 231 WE, 234 WE)

1.  Artykuł 58 aktu dotyczącego warunków przystąpienia do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej sprzeciwia się temu, aby obowiązki zawarte w przepisach wspólnotowych, które nie zostały opublikowane w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiejw języku nowego państwa członkowskiego, mimo że język ten jest językiem urzędowym Unii, mogły zostać nałożone na jednostki w tym państwie, nawet jeśli miały one możliwość zapoznania się z tymi uregulowaniami przy użyciu innych środków.

   Pewność prawa wymaga bowiem, aby dane przepisy wspólnotowe umożliwiały zainteresowanym osobom dokładne zapoznanie się z zakresem obowiązków, które na nie nakładają, co jest zagwarantowane wyłącznie poprzez prawidłową publikację tych przepisów w języku urzędowym adresata. Ponadto jest niezgodne z zasadą równego traktowania, aby w taki sam sposób stosować obowiązki nałożone w przepisach wspólnotowych w starych państwach członkowskich, w których jednostki mają możliwość zapoznania się z rzeczonymi obowiązkami w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w języku tych państw, oraz w przystępujących państwach członkowskich, w których takie zapoznanie się było niemożliwe z uwagi na opóźnioną publikację. Zachowanie tych podstawowych zasad nie jest sprzeczne z zasadą skuteczności prawa wspólnotowego, gdyż ta ostatnia nie może dotyczyć przepisów, na które nie można jeszcze powołać się wobec jednostek. Stanowisko uznające możliwość powołania się na akt, który nie został prawidłowo opublikowany w imię zasady skuteczności, byłoby niezgodne z prawem i oznaczałoby obciążenie jednostek w zainteresowanym państwie członkowskim negatywnymi skutkami niewykonania obowiązku, który spoczywał na administracji wspólnotowej, jakim było udostępnienie w dniu przystąpienia całego dorobku wspólnotowego we wszystkich językach urzędowych Unii.

   Ponadto okoliczność, iż sprawa dotyczy podmiotu działającego w sektorze handlu międzynarodowego, który zna z konieczności treść obowiązków celnych, nie wystarcza, aby móc powołać się wobec jednostki na przepisy wspólnotowe, które nie były przedmiotem prawidłowej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

   Podobnie, choć ustawodawstwo wspólnotowe jest dostępne w Internecie, a jednostki coraz częściej zapoznają się z nim za pomocą tego środka, taki sposób udostępnienia tego ustawodawstwa nie jest równoznaczny z prawidłową publikacją w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, wobec braku jakichkolwiek uregulowań w tej kwestii w prawie wspólnotowym. Zresztą nawet jeśli poszczególne państwa członkowskie przyjęły publikację elektroniczną jako ważną formę publikacji, to jest ona przedmiotem tekstów ustawodawczych lub wykonawczych, które szczegółowo organizują i precyzyjnie określają przypadki, w których taka publikacja jest ważna. W tej sytuacji na obecnym etapie prawa wspólnotowego Trybunał nie może uznać, że taka forma udostępnienia ustawodawstwa wspólnotowego jest wystarczająca dla zapewnienia możliwości powołania się na to ustawodawstwo. A zatem jedyną autentyczną wersją rozporządzenia wspólnotowego jest, na obecnym etapie prawa wspólnotowego, wersja opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej , co oznacza, że nie można powołać się wobec jednostek na wersję elektroniczną wcześniejszą od tej publikacji, nawet jeśli następnie okaże się ona zgodna z wersją opublikowaną.

   (por. pkt 38–42, 45, 46, 48–51; pkt 1 sentencji)

2.  Orzekając, iż nie można powołać się na rozporządzenie wspólnotowe, które nie zostało opublikowane w języku państwa członkowskiego wobec jednostek w tym państwie członkowskim, Trybunał dokonuje wykładni prawa wspólnotowego w rozumieniu art. 234 WE.

   W istocie, przepisy art. 254 ust. 2 zdanie pierwsze WE oraz art. 2 i 58 aktu dotyczącego warunków przystąpienia do Unii Europejskiej Republiki Czeskiej, Republiki Estońskiej, Republiki Cypryjskiej, Republiki Łotewskiej, Republiki Litewskiej, Republiki Węgierskiej, Republiki Malty, Rzeczypospolitej Polskiej, Republiki Słowenii i Republiki Słowackiej oraz dostosowań w traktatach stanowiących podstawę Unii Europejskiej, jak również art. 4 i 5 rozporządzenia nr 1 w sprawie określenia systemu językowego Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej, nie warunkują ważności rozporządzenia znajdującego zastosowanie w państwach członkowskich, w których zostało ono prawidłowo opublikowane. Ponadto okoliczność, że nie można powołać się na to rozporządzenie wobec jednostek w państwie członkowskim, w języku którego nie zostało ono opublikowane, nie wpływa w żaden sposób na fakt, że stanowiąc część dorobku wspólnotowego, przepisy tego rozporządzenia wiążą zainteresowane państwo członkowskie od dnia przystąpienia. Wykładnia wszystkich wyżej wymienionych przepisów ma na celu i powoduje odsunięcie w czasie możliwości powołania się na obowiązki, które rozporządzenie wspólnotowe nakłada na jednostki w państwie członkowskim, do chwili, w której będą one mogły zapoznać się z tym tekstem w oficjalny sposób, pozbawiony wszelkich wątpliwości.

   (por. pkt 57–61; pkt 2 sentencji)

3.  W ramach odesłania prejudycjalnego dotyczącego wykładni przepisu prawa wspólnotowego, jedynie w wyjątkowych przypadkach Trybunał, stosując zawartą we wspólnotowym porządku prawnym ogólną zasadę pewności prawa, może uznać, że należy ograniczyć ze skutkiem dla wszystkich zainteresowanych możliwość powoływania się na zinterpretowany przezeń przepis celem podważenia stosunków prawnych nawiązanych w dobrej wierze. Jednakże choć nie chodzi o kwestię ograniczenia w czasie skutków wyroku Trybunału dotyczącego wykładni przepisu prawa wspólnotowego, ale o ograniczenie skutków wyroku, który odnosi się do samej możliwości powołania się na terytorium państwa członkowskiego na akt wspólnotowy nieopublikowany w języku tego państwa, państwo to nie ma, na podstawie prawa wspólnotowego, obowiązku zakwestionowania decyzji administracyjnych lub orzeczeń sądowych wydanych na podstawie takich przepisów, jeżeli stały się one ostateczne na mocy obowiązujących przepisów krajowych.

   Na podstawie wyraźnego przepisu traktatu WE, jakim jest art. 231 WE, nawet jeśli stwierdzono nieważność sprzecznego z prawem aktu i akt ten jest uznany za akt, który nigdy nie istniał, Trybunał może zadecydować, że będzie on wywoływał zgodnie z prawem niektóre skutki prawne. Te same ostateczne wymogi pewności prawa nakazują, że ma być tak również w przypadku decyzji krajowych przyjętych na podstawie przepisów prawa wspólnotowego, na które nie można powołać się na terytorium niektórych państw członkowskich z uwagi na brak prawidłowej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej w języku urzędowym zainteresowanych państw, z wyjątkiem tych decyzji, które były przedmiotem skargi administracyjnej lub sądowej w dniu niniejszego wyroku.

   Zgodnie z prawem wspólnotowym inaczej byłoby wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, gdy zostały przyjęte środki administracyjne lub zostały wydane orzeczenia sądowe, w szczególności o charakterze represyjnym, które naruszałyby prawa podstawowe, czego stwierdzenie należy w tych granicach do właściwych władz krajowych.

   (por. pkt 67–73)