Keywords
Summary

Keywords

1. Postępowanie – Wniosek o zachowanie poufności – Kryteria

2. Konkurencja – Pozycja dominująca – Rynek właściwy – Oznaczenie – Zależność

(art. 82 WE; komunikat Komisji 97/C 372/03, pkt 2, 7)

3. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Decyzja wymagająca złożonej oceny ekonomicznej lub technicznej – Kontrola sądowa – Granice

(art. 81 WE, 82 WE)

4. Konkurencja – Pozycja dominująca – Rynek właściwy – Oznaczenie – Kryteria – Produkty lecznicze

(art. 82 WE)

5. Konkurencja – Pozycja dominująca – Rynek właściwy – Oznaczenie – Kryteria – Produkty lecznicze

6. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji stwierdzająca naruszenie – Dowody, jakie należy zebrać

(art. 81 WE, 82 WE)

7. Konkurencja – Postępowanie administracyjne – Decyzja Komisji – Obowiązek uzasadnienia – Zakres

(art. 81 WE, 82 WE, 253 WE)

8. Konkurencja – Pozycja dominująca – Rynek właściwy – Oznaczenie – Kryteria – Zamienność produktów po stronie popytu – Wprowadzenie nowego produktu

(art. 82 WE; komunikat Komisji 97/C 372/03, pkt 15‑19)

9. Konkurencja – Pozycja dominująca – Rynek właściwy – Oznaczenie – Kryteria – Identyfikacja znaczącej presji konkurencyjnej wywieranej na produkt

(art. 82 WE; komunikat Komisji 97/C 372/03, pkt 3)

10. Konkurencja – Pozycja dominująca – Charakterystyka w oparciu o szczególnie duży udział w rynku – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne

(art. 82 WE)

11. Konkurencja – Pozycja dominująca – Istnienie – Przesłanki – Poziom stosowanych cen – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne – Wpływ na ceny leków pokrycia przez systemy ubezpieczeń społecznych

(art. 82 WE)

12. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Pojęcie – Konieczność istnienia związku przyczynowego pomiędzy pozycją dominującą a jej nadużywaniem – Brak

(art. 82 WE)

13. Konkurencja – Pozycja dominująca – Istnienie – Przesłanki – Istnienie i korzystanie z praw własności intelektualnej

(art. 82 WE)

14. Konkurencja – Pozycja dominująca – Istnienie – Wskazówki – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne – Pierwsze wchodzące na rynek – Siła finansowa przedsiębiorstwa

(art. 82 WE)

15. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Przedstawienie władzom informacji wprowadzających w błąd – Informacje pozwalające na przyznanie prawa wyłącznego – Mające cechy nadużycia – Kryteria oceny

(art. 82 WE)

16. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Przedstawienie władzom informacji wprowadzających w błąd – Informacje pozwalające na przyznanie prawa wyłącznego – Mające cechy nadużycia – Kryteria oceny

(art. 82 WE)

17. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Pojęcie – Rozpoczęcie wprowadzania praktyki stanowiącej nadużycie – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne – Przedstawienie władzom informacji wprowadzających w błąd

(art. 82 WE)

18. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Przedstawienie władzom informacji wprowadzających w błąd – Informacje pozwalające na przyznanie prawa wyłącznego – Mające cechy nadużycia – Kryteria oceny

(art. 82 WE)

19. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Antykonkurencyjne skutki wynikające z zachowania mającego miejsce w braku pozycji dominującej – Brak związku ze sprawą

(art. 82 WE)

20. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Dowód – Ciężar dowodu – Domniemanie niewinności

(art. 6 ust. 2 UE; art. 82 WE)

21. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Obowiązki spoczywające na przedsiębiorstwie dominującym – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne – Przedstawienie władzom informacji wprowadzających w błąd – Informacje pozwalające na przyznanie prawa wyłącznego

(art. 82 WE)

22. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Przedstawienie władzom informacji wprowadzających w błąd – Informacje pozwalające na przyznanie prawa wyłącznego – Mające cechy nadużycia – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne

(art. 82 WE)

23. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Cofnięcie pozwoleń na dopuszczenie do obrotu produktów leczniczych – Cofnięcie uniemożliwiające producentom leków generycznych skorzystanie z procedury skróconej

(art. 82 WE; dyrektywa Rady 65/65, art. 4 akapit trzeci, pkt 8 akapit drugi lit. a) ppkt (iii))

24. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Pojęcie – Korzystanie z procedur prawnych w sposób opóźniający wejście konkurentów na rynek – Mające cechy nadużycia – Kryteria oceny

(art. 82 WE)

25. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Pojęcie – Zgodność z innymi przepisami prawa i zachowania stanowiącego nadużycie – Brak związku ze sprawą

(art. 82 WE)

26. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Cofnięcie pozwoleń na dopuszczenie do obrotu produktów leczniczych – Cofnięcie uniemożliwiające producentom leków generycznych skorzystanie z procedury skróconej – Brak zastosowania orzecznictwa dotyczącego kluczowej infrastruktury

(art. 82 WE)

27. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Obiektywne względy uzasadniające – Ciężar dowodu

(art. 82 WE)

28. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Obowiązki spoczywające na przedsiębiorstwie dominującym – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne – Konkurowanie wyłącznie niecenowe – Zakres

29. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Możliwość przypisania – Spółka dominująca i spółki zależne – Jednostka gospodarcza

(art. 82 WE)

30. Postępowanie – Skarga wszczynająca postępowanie – Wymogi formalne

(regulamin postępowania przed Sądem, art. 44 § 1)

31. Konkurencja – Pozycja dominująca – Nadużycie – Jednolite i ciągłe naruszenia – Kwalifikacja – Kryteria

(art. 82 WE)

32. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Waga naruszenia – Nadużycie pozycji dominującej – Przedsiębiorstwo farmaceutyczne – Przedstawienie władzom informacji wprowadzających w błąd pozwalających na przyznanie prawa wyłącznego – Cofnięcie pozwoleń na dopuszczenie do obrotu produktów leczniczych

(art. 82 WE)

33. Konkurencja – Grzywny – Kwota – Ustalenie – Kryteria – Przedmiot i skutki naruszenia

(art. 81 WE, 82 WE)

Summary

1. W ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji Komisji w dziedzinie konkurencji, Sąd może przychylić się do wniosku o zachowanie poufności, informacji, które nie znajdują się w jawnej wersji zaskarżonej decyzji, która została opublikowana na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej (DG) ds. Konkurencji Komisji i w związku z tym jest ogólnie dostępna. Natomiast należy oddalić wniosek o zachowanie poufności w zakresie, w jakim dotyczy informacji zawartych w jawnej wersji zaskarżonej decyzji. Informacje te bowiem straciły w każdym razie swój ewentualny poufny charakter z powodu ich ogólnej dostępności.

(por. pkt 25)

2. W ramach stosowania art. 82 WE, definiowanie rynku właściwego jest dokonywane w celu określenia obszaru, w obrębie którego należy oceniać, czy przedsiębiorstwo jest w stanie postępować w sposób w znacznym stopniu niezależny od swoich konkurentów, klientów i konsumentów.

W istocie w celu zbadania potencjalnie dominującej pozycji przedsiębiorstwa należy ocenić możliwości konkurencji w kontekście rynku obejmującego wszystkie produkty, które stosownie do swoich właściwości szczególnie nadają się do zaspokojenia stałych potrzeb i które mogą być w ograniczony sposób stosowane zamiennie z innymi produktami, przy czym możliwości te należy oceniać również w świetle warunków konkurencji oraz struktury podaży i popytu. Właściwy rynek produktowy obejmuje wszystkie produkty lub usługi, które konsumenci uważają za zastępowalne ze względu na ich właściwości, ceny oraz przydatność do określonego celu.

(por. pkt 30, 31)

3. Choć dokonanie ogólnej kontroli, czy zaszły okoliczności pociągające za sobą konieczność zastosowania reguł konkurencji, należy w całości do sądu wspólnotowego, to jednak w przypadku sprawowania kontroli nad dokonywanymi przez Komisję złożonymi ocenami ekonomicznymi sąd wspólnotowy winien ograniczyć się do weryfikacji, czy przestrzegane były reguły proceduralne oraz zasady dotyczące obowiązku uzasadnienia aktu, a także czy nie wystąpił błąd co do okoliczności faktycznych oraz czy nie wystąpił oczywisty błąd w ocenie i czy nie doszło do nadużycia władzy.

Podobnie, chociaż decyzja Komisji jest wynikiem złożonych ocen technicznych, są one co do zasady przedmiotem ograniczonej kontroli sądowej, co oznacza, że sąd wspólnotowy nie może zastąpić dokonanej przez Komisję oceny okoliczności faktycznych swoją oceną.

Choć jednak sąd wspólnotowy uznaje, że Komisji przysługuje pewien zakres swobodnego uznania w dziedzinie ekonomicznej lub technicznej, nie oznacza to, że powinien on powstrzymać się od kontroli dokonanej przez Komisję interpretacji danych o tym charakterze. W istocie, w zgodzie z argumentami stron sąd wspólnotowy powinien dokonać zwłaszcza weryfikacji nie tylko materialnej dokładności przytoczonego materiału dowodowego, jego ścisłości i spójności, ale także kontroli tego, czy te materiały stanowią zbiór istotnych danych, które należy wziąć pod uwagę w celu oceny złożonej sytuacji i czy może on stanowić poparcie dla wniosków wyciągniętych na jego podstawie.

(por. pkt 32, 33)

4. W ramach postępowania wszczętego w związku z nadużyciem pozycji dominującej w sektorze środków leczniczych, w celu zdefiniowania danego rynku, Komisja może oprzeć swoją ocenę na większej skuteczności danego środka leczniczego, zróżnicowaniu w zakresie zastosowań terapeutycznych wobec innych środków leczniczych, procesie asymetrycznej substytucji, który charakteryzuje wzrost sprzedaży tego produktu przy równoczesnym spadku lub stagnacji sprzedaży innych produktów oraz wskaźnikach cenowych, jakie wynikają z obowiązujących regulacji prawnych.

W odniesieniu do zastosowań terapeu tycznych w celu zdefiniowania danego rynku, należy uwzględnić różnice w mechanizmach działania występujące pomiędzy lekami w sytuacji, gdy te różnice prowadzą do różnych zastosowań terapeutycznych oraz ignorować je, kiedy przedmiotowe leki mają podobne zastosowanie lecznicze.

W odniesieniu do wskaźników cenowych szczególne cechy charakteryzujące mechanizmy konkurencji w sektorze farmaceutycznym nie odbierają czynnikom cenowym znaczenia dla oceny presji konkurencyjnej, aczkolwiek czynniki te muszą być jednak oceniane we właściwym dla nich kontekście. W istocie stosunki konkurencji w sektorze farmaceutycznym podlegają działaniu mechanizmów, które różnią się od mechanizmów regulujących wzajemne oddziaływania konkurencyjne zachodzące w normalnych warunkach na rynkach, na których nie występuje tak daleko posunięta reglamentacja. W tym względzie Komisja nie może twierdzić, iż co do zasady zdolność przedsiębiorstwa do utrzymywania cen powyżej limitu refundacji, na którym to poziomie popyt wykazuje tendencję do większej elastyczności, sama w sobie stanowi dowód braku znaczącej presji konkurencyjnej, bez potrzeby badania, w jakim stopniu cena innych produktów potencjalnie substytucyjnych jest refundowana przez krajowy system ubezpieczeń zdrowotnych. Ponadto okoliczność, iż lekarze ordynujący kierują się głównie zastosowaniem terapeutycznym produktów, nie pozbawia wskaźników opartych na cenach wszelkiego znaczenia, gdyż one również mogą świadczyć o presji konkurencyjnej wywieranej na przedmiotowe produkty.

Powyżej wskazane elementy stanowią zbiór relewantnych danych wystarczających do uzasadnienia w sposób wymagany prawem wniosku, że w danym okresie inne produkty lecznicze nie wywierały znaczącej presji konkurencyjnej na omawiany produkt. W tych okolicznościach Komisja nie popełnia oczywistego błędu w ocenie przyjmując, że właściwy rynek produktowy składał się wyłącznie z danego produktu leczniczego.

(por. pkt 61, 153, 182, 183, 203, 219-222)

5. W ramach postępowania wszczętego w związku z nadużyciem pozycji dominującej w sektorze środków leczniczych, w celu zdefiniowania danego rynku, Komisja może w sposób uzasadniony uznać, że zróżnicowanie w zakresie zastosowań terapeutycznych dwóch produktów leczniczych przepisywanych w celu leczenia tych samych chorób, stanowi element uzasadniający wniosek, iż dany rynek składa się z tylko jednego z tych produktów.

W istocie okoliczność, dwa produktu lecznicze są przepisywane w celu leczenia tych samych chorób, lub stanowią – oba - terapie pierwszej linii, ma ograniczone znaczenie, gdyż nie pozwala ustalić, czy – biorąc pod uwagę zastosowanie lecznicze obu produktów, z których jeden jest przede wszystkim przepisywany w terapii cięższych postaci zaburzeń zaś drugi w terapii mniej ciężkich postaci tych samych zaburzeń – dany produkt wywiera na drugi znaczącą presję konkurencyjną.

(por. pkt 69, 71-73)

6. W ramach postępowania wszczętego w związku z naruszeniem reguł konkurencji ważne jest, by oceny Komisji opierały się na zbiorze wszystkich istotnych danych, które powinny być wzięte pod uwagę w konkretnym przypadku. To oznacza w szczególności, że Komisja ma obowiązek przeanalizowania ze szczególną uwagą argumentów i dowodów istotnych dla sprawy, które przedstawiają jej przedsiębiorstwa uczestniczące w postępowaniu administracyjnym. Nie można jednak stąd wywodzić, że Komisja powinna opierać się wyłącznie na materiale dowodowym, który sama zgromadziła w wyniku własnych dochodzeń. Ma one w istocie możliwość oprzeć się na dowodach przekazanych przez uczestników postępowania administracyjnego, o ile dowody te są wiarygodne oraz istotne dla sprawy, przy czym w razie potrzeby do jej obowiązków należy uzupełnienie ich innymi dowodami, jeżeli informacje przekazane przez uczestników postępowania administracyjnego okażą się niewystarczające lub niepełne.

(por. pkt 78, 79)

7. W ramach postępowania wszczętego w związku z naruszeniem reguł konkurencji obowiązek Komisji przedstawienia powodów, dla których nie wykorzystała określonych danych zawartych w jakimś opracowaniu, może istnieć wyłącznie, jeśli uczestnicy postępowania administracyjnego w toku tego postępowania wysunęli argumenty oparte konkretnie na tych danych i pod warunkiem, że dane te okażą się istotne. W każdym razie nie można wymagać od Komisji, żeby systematycznie wyjaśniała powody, dla których nie wykorzystała lub odrzuciła pewne dane z jakiegoś opracowania, ponieważ wystarczy, żeby uzasadniła swoją decyzję wskazując elementy stanu faktycznego i prawnego, od których zależy prawne uzasadnienie środka oraz względy, które doprowadziły ją do wydania decyzji. Takie rozwiązanie narzuca się tym bardziej, iż nie wymaga się od Komisji omówienia wszystkich okoliczności faktycznych i prawnych podniesionych przez stronę w toku postępowania administracyjnego.

(por. pkt 81)

8. Zgodnie z pkt 15–19 obwieszczenia Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów wspólnotowego prawa konkurencji, Komisja ocenia substytucyjność popytową przy zastosowaniu teoretycznego podejścia, które polega na założeniu małego (od 5 do 10%), ale stałego wzrostu ceny względnej produktu, na podstawie którego wyznaczany jest rynek właściwy, oraz ocenieniu, czy taka hipotetyczna podwyżka mogłaby zostać zastosowana z zyskiem przez hipotetycznego monopolistę w zakresie przedmiotowego produktu. Według tego testu ekonomicznego, jeśli substytucja wystarcza, aby uniemożliwić czerpanie korzyści ze wzrostu cen ze względu na spadek sprzedaży, wówczas należy uznać, że substytuty wywierają znaczącą presję konkurencyjną na przedmiotowy produkt. Jeśli chodzi o szczególny przypadek wprowadzenia nowego produktu, dość często zdarza się, że wzrost sprzedaży takiego produktu, który ma zastąpić, choćby częściowo, produkt istniejący, wymaga czasu, a w związku z tym jego sprzedaż wzrasta stopniowo.

Stosując owe ramy teoretyczne, w celu ustalenia, czy istniejący produkt wywiera znaczącą presję konkurencyjną na nowy produkt, należy się zastanowić nad kwestią, czy, biorąc przez cały czas pod uwagę stopniowy wzrost sprzedaży nowego produktu, z biegiem czasu niewielki wzrost cen nowego produktu nie doprowadziłby do przekierowania popytu w stronę istniejącego produktu tak, że w rezultacie podwyżka cen byłaby nierentowna w zestawieniu z dochodami, jakie by zostały osiągnięte, gdyby nie było tej podwyżki. Tymczasem stopniowy charakter wzrostu sprzedaży nowego produktu nie musiałby koniecznie zniknąć w sytuacji, gdyby podwyżka cen była rentowna, a w konsekwencji, gdyby stwierdzono, że istniejący produkt nie wywiera znaczącej presji konkurencyjnej na nowy produkt.

Wobec powyższego, Komisja może co do zasady uznać, że stopniowy charakter wzrostu sprzedaży nowego produktu zastępującego istniejący produkt sam w sobie nie może wystarczyć do stwierdzenia, że ten ostatni wywiera na ten pierwszy znaczącą presję konkurencyjną.

(por. pkt 87-90)

9. W ramach postępowania wszczętego w związku z nadużyciem pozycji dominującej, definiowanie rynku właściwego polega na zidentyfikowaniu znaczącej presji konkurencyjnej wywieranej na dany produkt w przedmiotowym okresie, a w konsekwencji dla owego definiowania nie jest istotna presja konkurencyjna, jaką ów produkt mógł wywierać na inne produkty. Pojęcie rynku właściwego różni się od innych definicji rynku, często używanych w innym kontekście, na przykład do określenia obszaru, gdzie przedsiębiorstwa sprzedają swoje produkty lub określania szeroko branży lub sektora, do którego należą. Okoliczność, iż dany produkt stanowi główny cel konkurencyjny innego produktu nie pozwala zatem stwierdzić, że ów pierwszy produkt wywiera znaczącą presję konkurencyjną na ten drugi.

Okoliczność, iż przyczyną braku tego rodzaju presji konkurencyjnej lub jej nieistotnego charakteru są uregulowania prawne, które określają zasady wzajemnego oddziaływania konkurencyjnego pomiędzy produktami oraz zakres, w jakim ma ona miejsce, nie ma wpływu na znaczenie dla sprawy, jakie w ramach definiowania rynku należy nadać ustaleniu, że presja konkurencyjna nie istnieje lub jest nieistotna. Kiedy bowiem zostaje ustalone, iż grupa produktów nie podlega w sposób znaczący presji konkurencyjnej ze strony innych produktów tak, że ta grupa może być uważana za tworzącą właściwy rynek produktowy, rodzaj lub charakter czynników, które chronią tę grupę produktów przed wszelką znaczącą presją konkurencyjną, ma jedynie ograniczone znaczenie, ponieważ stwierdzenie braku tego rodzaju presji konkurencyjnej pozwala uznać, iż przedsiębiorstwo posiadające pozycję dominującą na tak zdefiniowanym rynku jest w stanie naruszać interesy konsumentów na tym rynku, utrudniając utrzymanie skutecznej konkurencji poprzez zachowania noszące znamiona nadużycia.

(por. pkt 97, 174, 175)

10. Pozycja przedsiębiorstwa na rynku produktów farmaceutycznych może zostać ustalona z uwzględnieniem szeregu czynników w szczególności znaczenia praw własności intelektualnej oraz innych praw o charakterze reglamentacyjnym, przewagi związanej z pozycją pierwszego wchodzącego na rynek, znaczenia ceny jako parametru konkurencji, znaczenia obecności nabywców monopsonistów i istnienia systemów cen regulowanych oraz znaczenia inwestycji w badania i rozwój, działań promocyjnych i zasobów finansowych. Komisja nie może jednak zignorować znaczenia, jakie powinno się przywiązywać do posiadania przez owe przedsiębiorstwo na ogół bardzo wysokich udziałów w rynku przez cały badany okres we wszystkich przedmiotowych krajach.

Podobnie okoliczność, iż innowacyjność stanowi podstawowy parametr konkurencji w sektorze farmaceutycznym, nie podważa znaczenia, jakie należy przyznać bardzo wysokim udziałom rynkowym owego przedsiębiorstwa, ocenionym we właściwym dla nich kontekście.

(por. pkt 244, 245, 254)

11. Systemy opieki zdrowotnej, które są charakterystycznym elementem rynków produktów farmaceutycznych, umacniają władzą rynkową spółek farmaceutycznych, ponieważ koszty leków są całkowicie lub w dużej części pokrywane przez systemy ubezpieczeń społecznych, co sprawia, że popyt staje się w dużym stopniu nieelastyczny. Tak dzieje się w szczególności, w przypadku gdy przedsiębiorstwo farmaceutyczne, które jako pierwsze oferuje nowy produkt przynoszący terapeutyczną wartość dodaną w stosunku do istniejących produktów, jest w stanie uzyskać wyższy limit refundacji od limitów jakie później zostaną przyznane dla produktów „naśladowczych”. W istocie w stosunku do przedsiębiorstw, które posiadają pozycję pierwszego wchodzącego na rynek środki z refundacji, jakie zapewniają systemy ubezpieczeń społecznych, po pierwsze, są ustalane na poziomie stosunkowo wysokim w porównaniu z produktami „naśladowczymi”, a po drugie umożliwiają przedsiębiorstwu farmaceutycznemu, które z nich korzysta, ustalanie swoich cen na wyższym poziomie bez obawy, że pacjenci i lekarze przerzucą się na inne, tańsze produkty.

Nie jest istotne, że możliwości, jakimi dysponuje przedsiębiorstwo farmaceutyczne w zakresie utrzymywania szczególnie wysokich udziałów w rynku przy równoczesnym stosowaniu znacznie wyższych cen, powstały dzięki systemom ubezpieczeń społecznych lub że owe systemy temu sprzyjały, ponieważ okoliczność ta nie wpływa na ustalenie, że wspomniane przedsiębiorstwo jest w stanie utrzymywać poziom dochodów wyższy niż jego konkurenci przy czym różni uczestnicy rynków produktów farmaceutycznych, a mianowicie pacjenci, lekarze, krajowe systemy ubezpieczeń społecznych oraz jego konkurenci nie są zdolni zagrozić jego uprzywilejowanej pozycji w okresach wybranych przez Komisję dla potrzeb ustalenia pozycji dominującej.

Ponieważ decyzje organów władzy publicznej mają wpływ na ceny poprzez limity refundacji albo ceny maksymalne, ceny te nie są wynikiem normalnej gry rynkowej. Nie można zatem skutecznie powoływać się na konkurencyjny charakter poziomu ceny ustalonej w takim kontekście, gdyż został on ustalony bez udziału mechanizmów konkurencji pozwalających wypracować taki poziom konkurencyjny.

(por. pkt 262, 263, 265)

12. Stwierdzenie istnienia władzy rynkowej, tzn. możliwości przedsiębiorstwa zachowania się w znacznej mierze niezależnie od konkurentów, klientów i wreszcie konsumentów, w tym znaczeniu, że jest o no w szczególności w stanie utrzymywać ceny na wyższym poziomie i równocześnie zachować dużo wyższe udziały w rynku od udziałów swoich konkurentów, nie jest uwarunkowane możliwościami przedsiębiorstwa wykorzystania tej władzy rynkowej w sposób utrudniający utrzymanie skutecznej konkurencji. W istocie w sprawach dotyczących praktyk mających na celu wykluczenie lub ograniczenie konkurencji do zakwalifikowania danego zachowania jako nadużycia pozycji dominującej nie jest konieczne, by było ono wynikiem lub stało się możliwe dzięki sile ekonomicznej przedsiębiorstwa, ponieważ nie jest wymagany żaden związek przyczynowo‑skutkowy między pozycją dominującą a jej nadużywaniem.

(por. pkt 267)

13. Nie można przedstawiać praw własności intelektualnej jako elementu nieistotnego dla ustalenia pozycji dominującej. W istocie, o ile nie można uważać, że samo posiadanie praw własności intelektualnej zapewnia taką pozycję, jednak w niektórych okolicznościach może ono spowodować powstanie pozycji dominującej, zwłaszcza dając przedsiębiorstwu możliwość stworzenia przeszkody dla istnienia skutecznej konkurencji na rynku. Posiadanie i korzystanie z praw własności intelektualnej może zatem stanowić istotną oznakę pozycji dominującej.

Argument, zgodnie z którym wzięcie pod uwagę praw własności intelektualnej oraz ich wykorzystania, nawet bez nadużywania, w celu ustalenia istnienia pozycji dominującej może zniszczyć wszelką motywację do tworzenia innowacyjnych produktów nie może zostać uwzględniony. W istocie innowacyjność w każdym razie jest rekompensowana przez prawo wyłączności zastrzeżone dla autora innowacji przez prawa własności intelektualnej.

Ponadto przedmiotem zakazu nie jest pozycja dominująca sama w sobie, a tylko jej nadużywanie. W tym względzie w sytuacji, gdy uważano by, że właściciel prawa własności intelektualnej ma pozycję dominującą, korzystanie z przedmiotowego prawa bez nadużywania nie może być uważane za niewystarczające jako zachęta do innowacji.

Do tego, by istnienie silnej ochrony za pomocą praw własności intelektualnej stanowiło istotny czynnik, ochrona nie musi koniecznie być tak mocna, by wykluczać wszelką konkurencję na rynku.

(por. pkt 270, 273, 274)

14. Komisja może oprzeć swoją ocenę pozycji dominującej przedsiębiorstwa farmaceutycznego na całym zbiorze czynników, wśród których na pierwszym planie znajdują się udziały rynkowe, dużo wyższe od udziałów jego konkurentów. Następnie wziąwszy pod uwagę, po pierwsze, specyfikę rynków produktów farmaceutycznych, które charakteryzuje „inercja” lekarzy ordynujących, a po drugie rosnące trudności z wejściem na rynek, jakie napotykają przedsiębiorstwa farmaceutyczne, związane dużą liczbą konkurentów i produktów już obecnych na tym rynku, Komisja może uznać, że pozycja pierwszego wchodzącego na rynek stanowi znaczną przewagę konkurencyjną. Okoliczność, iż produkty generyczne były w stanie zagrozić pozycji dominującej przedsiębiorstwa farmaceutycznego nie podważa okoliczności, iż jego pozycja pierwszego wchodzącego na rynek przyznaje mu znaczne przewagi konkurencyjne.

Ponadto, o ile stwierdzenie przewagi jaką w zakresie finansów przedsiębiorstwo farmaceutyczne dysponuje względem swoich konkurentów, jak również stwierdzenie przewagi w zakresie zasobów finansowych i ludzkich przeznaczanych przez to przedsiębiorstwo na badania i rozwój, oraz jego organizacja sprzedaży nie są same w sobie wystarczające, aby uzasadnić wniosek, że wspomniane przedsiębiorstwo ma pozycję dominującą na danym rynku w rozpatrywanym okresie, o tyle stanowią one jednak zbiór istotnych wskazówek, które pozwalają uznać, iż przedsiębiorstwo to dysponuje zasobami większymi od zasobów jego konkurentów, zdolnymi umocnić jego pozycję na rynku w stosunku do konkurencji.

(por. pkt 278, 280, 285, 286)

15. Przekazanie organom władzy publicznej mylących informacji, zdolnych wprowadzić je w błąd, a w konsekwencji umożliwić przyznanie prawa wyłącznego, do którego przedsiębiorstwo nie jest uprawnione lub do którego ma prawo, ale na krótszy okres, stanowi praktykę niemającą nic wspólnego z konkurencją niecenową i może wyjątkowo silnie zakłócać konkurencję. Takie zachowanie nie współgra ze szczególną odpowiedzialnością, która ciąży na przedsiębiorstwie zajmującym pozycję dominującą za to, by swym zachowaniem niemającym nic wspólnego z konkurencją niecenową nie naruszało ono skutecznej i niezakłóconej konkurencji na wspólnym rynku.

Z obiektywnego charakteru pojęcia nadużycia wynika, że wprowadzający w błąd charakter oświadczeń przekazanych organom władzy publicznej powinien być oceniany na podstawie obiektywnych kryteriów oraz że wykazanie celowego charakteru zachowania i złej wiary przedsiębiorstwa zajmującego pozycję dominującą nie jest wymagane do zidentyfikowania nadużycia pozycji dominującej. Ocena wprowadzającego w błąd charakteru oświadczeń dostarczonych organom władzy publicznej w celu uzyskania nienależnych praw wyłącznych powinna być przeprowadzona in concreto i może różnie wyglądać w zależności od okoliczności właściwych dla każdej sprawy. W szczególności należy zbadać, czy ze względu na kontekst, w jakim sporna praktyka została wprowadzona w życie, była ona w stanie doprowadzić organy władzy publicznej do bezpodstawnego stworzenia przeszkód prawnych dla konkurencji, na przykład poprzez nieprawidłowe przyznanie na jej rzecz praw wyłącznych. W tym względzie wąski margines uznania przysługujący organom władzy publicznej lub brak po ich stronie obowiązku sprawdzenia dokładności i prawdziwości przekazanych informacji mogą stanowić istotne elementy, które należy wziąć pod uwagę w celu ustalenia, czy sporna praktyka jest w stanie doprowadzić do stworzenia przeszkód prawnych dla konkurencji.

Ponadto, w przypadku gdy przedsiębiorstwo zajmujące pozycję dominującą uzyskało nienależne prawo wyłączne w wyniku błędu z jego strony przy przekazywaniu informacji organom władzy publicznej, szczególna odpowiedzialność, jaka na nim ciąży za to, by przez środki niemające nic wspólnego z konkurencją niecenową nie naruszyć skutecznej i niezakłóconej konkurencji na wspólnym rynku, nakłada na nie obowiązek przynajmniej poinformowania o tym organów władzy publicznej, aby umożliwić im usunięcie nieprawidłowości.

O ile wykazanie celowego charakteru działania mogącego wprowadzić w błąd organy władzy publicznej nie jest konieczne do zidentyfikowania nadużycia pozycji dominującej, to jednak stanowi on również istotny element, który w odpowiednich przypadkach może zostać uwzględniony przez Komisję. Okoliczność, iż pojęcie nadużycia pozycji dominującej jest pojęciem obiektywnym i nie implikuje zamiaru działania na szkodę, nie prowadzi do uznania, że zamiar posłużenia się praktykami, które nie mają nic wspólnego z konkurencją niecenową, jest w każdym przypadku nieistotny, ponieważ można go zawsze wziąć pod uwagę w celu potwierdzenia wniosku, że dane przedsiębiorstwo dopuściło się nadużycia pozycji dominującej, aczkolwiek tego typu wniosek powinien w pierwszej kolejności opierać się na obiektywnym stwierdzeniu rzeczywistego zaistnienia zachowania noszącego znamiona nadużycia.

Wreszcie sama okoliczność, iż niektóre organy władzy publicznej nie pozwoliły wprowadzić się w błąd i wykryły niezgodności w informacjach przekazanych w celu uzasadnienia wniosków o przyznanie praw wyłącznych albo że konkurenci po nieprawidłowym przyznaniu praw wyłącznych uzyskali ich unieważnienie, nie może wystarczyć do uznania, że oświadczenia wprowadzające w błąd w żadnym razie nie mogły doprowadzić do zamierzonego rezultatu. W istocie od momentu ustalenia, że dane zachowanie jest obiektywnie zdolne ograniczyć konkurencję, jego charakter jako nadużycia nie może zależeć od nieprzewidzianych reakcji osób trzecich.

W związku z powyższym Komisja prawidłowo art. 82 WE uznając, że nadużyciem pozycji dominującej jest przekazanie urzędom patentowym przez przedsiębiorstwo posiadające taką pozycję oświadczeń obiektywnie wprowadzających w błąd, mogących doprowadzić urzędy do wydania dodatkowych świadectw ochronnych, do których przedsiębiorstwo nie miało prawa albo miało prawo, ale na krótszy okres i w ten sposób ograniczyć lub wyeliminować konkurencję.

(por. pkt 355-361)

16. Kiedy organ władzy publicznej przyznaje prawo własności intelektualnej w normalnych warunkach domniemuje się, iż jest ono ważne, a jego posiadanie przez przedsiębiorstwo uważa się za uprawnione. Samo posiadanie przez przedsiębiorstwo prawa wyłącznego zazwyczaj ma taki skutek, że pozwala trzymać konkurentów z dala, gdyż ci ostatni ze względu na reglamentację publicznoprawną nie mogą naruszać tego prawa wyłącznego. Nie można zatem uwzględnić argumentu, jakoby do ustalenia istnienia nadużycia pozycji dominującej miało być wymagane, żeby prawo wyłączne uzyskane dzięki oświadczeniom wprowadzającym w błąd było egzekwowane.

Ponadto bezpodstawne nabycie prawa wyłącznego nie może stanowić nadużycia pozycji dominującej tylko w sytuacji, gdy skutkuje całkowitym wyeliminowanie konkurencji. Okoliczność, iż sporne zachowanie dotyczy uzyskania prawa własności intelektualnej, nie uzasadnia takiego wymogu.

Ponadto gdy zachowanie wchodzi w zakres stosowania reguł konkurencji, stosują się one niezależnie od tego, czy zachowanie to może również podlegać innym przepisom, prawa krajowego lub innego prawa, które dążą do odrębnych celów. Podobnie, istnienie specjalnych środków zaskarżenia dla systemu patentowego nie może zmieniać zasad stosowania zakazów przewidzianych w prawie konkurencji, w szczególności poprzez wymóg wykazania wywołanych przez to zachowanie antykonkurencyjnych skutków.

(por. pkt 362, 364, 366)

17. Przekazane rzecznikom patentowym instrukcje dotyczące złożenia wniosków o wydanie dodatkowych świadectw ochronnych nie mogą być traktowane na równi ze złożeniem samych wniosków o wydanie dodatkowych świadectw ochronnych w urzędach patentowych. Komisja popełnia zatem błąd co do prawa uznając, że rzekome nadużycie pozycji dominującej popełnione przez przedsiębiorstwo mające pozycję dominującą na rynku produktu farmaceutycznego, rozpoczyna się wraz z przekazaniem rzecznikom patentowym instrukcji w celu złożenia w urzędach patentowych wniosków o wydanie dodatkowych świadectw ochronnych. W istocie spodziewany efekt rzekomo wprowadzającego w błąd charakteru oświadczeń, a mianowicie wydanie dodatkowego świadectwa ochronnego, mógł nastąpić dopiero od momentu, w którym do urzędów patentowych wpłynęły wnioski o wydanie dodatkowych świadectw ochronnych, a nie wtedy, gdy rzecznicy patentowi, którzy odgrywają jedynie rolę pośredników, otrzymali instrukcje dotyczące tych wniosków.

(por. pkt 370, 372)

18. Po to, by zachowanie stanowiło nadużycie pozycji dominującej, w żaden sposób nie jest wymagane by dane zachowanie wywierało bezpośredni wpływ na konkurencję. W sytuacji, w której sporne praktyki, jeżeli zostaną stwierdzone, nie mogą w żadnej mierze być uważane za normalną konkurencję między produktami prowadzoną na bazie wyników przedsiębiorstwa, wystarczy wykazać, że biorąc pod uwagę kontekst ekonomiczny lub prawny, w jakim występują te praktyki, są one w stanie ograniczyć konkurencję. Zatem zdolność spornej praktyki do ograniczenia konkurencji może być pośrednia, o ile tylko zostanie wykazane w sposób zgodny z wymogami prawa, iż jest ona rzeczywiście w stanie ograniczać konkurencję.

Ponadto zachowanie dążące do wykluczenia konkurentów często do osiągnięcia rezultatu potrzebuje współdziałania ze strony osób trzecich, na przykład organów władzy publicznej lub uczestników rynku, ponieważ tego rodzaju zachowania w praktyce rzadko są zdolne wywrzeć bezpośredni skutek wpływający na pozycję konkurencyjną konkurentów. Tak więc sukces praktyki wykluczającej konkurentów, polegającej na wznoszeniu prawnych barier wejścia poprzez uzyskiwanie w nieprawidłowy sposób praw wyłącznych, musi być uzależniony od reakcji organów władzy publicznej, a nawet od działań sądów krajowych w ramach procesów ewentualnie wszczętych przez konkurentów w celu unieważnienia tych praw. Jednakże oświadczenia służące do uzyskania praw wyłącznych w nieprawidłowy sposób stanowią znamiona nadużycia tylko w sytuacji, gdy zostanie wykazane, iż biorąc pod uwagę obiektywny kontekst, w jakim zostały złożone, oświadczenia te są rzeczywiście w stanie doprowadzić organy władzy publicznej do przyznania wnioskowanego prawa wyłącznego.

Wreszcie okoliczność, iż wpływ nadużycia na konkurencję dałby się odczuć dopiero po wielu latach nie odbiera spornemu zachowaniu, jeśli zostanie stwierdzone, jego charakteru nadużycia.

(zob. pkt 376-377, 380)

19. Okoliczność, iż przedsiębiorstwo nie ma już pozycji dominującej w momencie, w którym jej nadużycie wywołuje skutki, nie zmienia kwalifikacji prawnej, jaką należy wiązać z jego czynami, gdyż zostały one popełnione w okresie, w którym miało ono pozycję dominującą i gdy w związku z tym spoczywała na nim szczególna odpowiedzialność, za to, by swym zachowaniem nie naruszać skutecznej i niezakłóconej konkurencji na wspólnym rynku.

(por. pkt 379)

20. Ciężar dowodu w odniesieniu do istnienia okoliczności stanowiących naruszenie art. 82 WE spoczywa na Komisji. W konsekwencji do jej obowiązków należy przedstawienie środków dowodowych, które wykażą istnienie okoliczności faktycznych stanowiących naruszenie.

W tym względzie, jeżeli sąd ma wątpliwości, to należy je rozstrzygać na korzyść przedsiębiorstw będących adresatami decyzji stwierdzającej naruszenie. Sąd nie może zatem dojść do wniosku, że Komisja wykazała istnienie danego naruszenia w sposób zgodny z prawem, jeżeli ma jeszcze co do tego wątpliwości, w szczególności w ramach skargi o stwierdzenie nieważności decyzji nakładającej grzywnę.

W tej ostatniej sytuacji należy bowiem uwzględnić zasadę domniemania niewinności, wyrażoną w szczególności w art. 6 ust. 2 europejskiej konwencji o ochronie praw człowieka, która to zasada należy do praw podstawowych, które zgodnie z orzecznictwem Trybunału, potwierdzonym ponadto przez art. 6 ust. 2 UE, stanowią zasady ogólne prawa wspólnotowego. Uwzględniając charakter danych naruszeń oraz charakter i stopień dotkliwości sankcji nałożonych z ich powodu, zasada domniemania niewinności obowiązuje w szczególności w mogących zakończyć się nałożeniem grzywien lub kar pieniężnych postępowaniach w sprawie naruszenia reguł konkurencji obowiązujących przedsiębiorstwa.

Komisja jest zatem zobowiązana do dostarczenia dokładnych i zgodnych dowodów w celu ustalenia istnienia naruszenia. Natomiast Komisja nie musi koniecznie przedstawiać takich dowodów w odniesieniu do każdego elementu naruszenia. Wystarczy, żeby temu wymogowi odpowiadał zbiór poszlak przywołanych przez instytucję, oceniany globalnie, przy czym jego poszczególne elementy mogą się wzajemnie wzmacniać.

(por. pkt 474-477, 839)

21. Zastępując w oświadczeniach przekazanych do urzędów patentowych w związku z wnioskami o wydanie dodatkowych świadectw ochronnych daty wydania pozwoleń technicznych na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego w licznych państwach członkowskich datami odpowiadającymi publikacji cen leku w tych krajach, przedsiębiorstwo zajmujące pozycję dominującą nie może, rozsądnie rozumując, nie zdawać sobie sprawy że, skoro z własnej inicjatywy nie ujawnia interpretacji, jaką zamierza przyjąć dla mających zastosowanie w danym obszarze przepisów, wspomniane wnioski mogą wprowadzić w błąd urzędy patentowe. Zatem bez potrzeby wykazywania przez Komisję złej wiary ze strony owego przedsiębiorstwa lub jego rzeczywistego zamiaru oszustwa, wystarczy stwierdzić, iż takie zachowanie cechujące się oczywistym brakiem przejrzystości, jest nie do pogodzenia ze szczególną odpowiedzialnością, która ciąży na przedsiębiorstwie zajmującym pozycję dominującą za to, by swym zachowaniem nie naruszać skutecznej i niezakłóconej konkurencji na wspólnym rynku.

(por. pkt 491, 493)

22. Przedsiębiorstwo farmaceutyczne, które przyjmuje przez wiele lat stałą i konsekwentną linię postępowania, która polega na przekazywaniu urzędom patentowym w wielu państwach członkowskich wprowadzających w błąd oświadczeń w celu spowodowania wydania dodatkowych świadectw ochronnych, do których albo nie ma prawa, albo do których ma prawo, ale na krótszy okres, nadużywa swojej pozycji dominującej. Takie wprowadzające w błąd oświadczenia są elementami praktyki opierającej się wyłącznie na metodach niemających nic wspólnego z konkurencją niecenową. Takie zachowanie służy jedynie utrzymaniu wytwórców produktów generycznych z dala od rynku poprzez uzyskiwanie dodatkowych świadectw ochronnych, z naruszeniem przepisów rozporządzenia, które je ustanawia.

(por. pkt 598, 608, 609)

23. Aby wniosek o wydanie pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego mógł być rozpatrywany w ramach procedury skróconej przewidzianej w art. 4 akapit trzeci pkt 8 lit. a) ppkt (iii) dyrektywy 65/65 w sprawie produktów leczniczych, pozwolenie na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego odniesienia musi nadal być ważne w danym państwie członkowskim w dniu złożenia tego wniosku. Procedura skrócona nie jest już dostępna po cofnięciu pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego odniesienia.

Dane dotyczące wyników badań farmakologicznych, toksykologicznych i klinicznych, jakie przeprowadza przedsiębiorstwo w celu uzyskania pierwotnego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu są wynikiem inwestycji jakich dokonuje, aby móc wprowadzić do obrotu produkt leczniczy. Takie inwestycje są charakterystyczne dla praktyk z zakresu konkurencji niecenowej, z których konsumenci mogą odnieść korzyść.

W dyrektywie 65/65 uznano znaczenie jakie ma ochrona takich inwestycji, przewidując okres wyłączności na rzecz posiadacza w zakresie wykorzystywania tych danych. Jednakże po upływie tego okresu wyłączności art. 4 akapit trzeci pkt 8 lit. a) ppkt (iii) dyrektywy 65/65 nie przyznaje już posiadaczowi pierwotnego produktu leczniczego wyłącznego prawa do wykorzystywania wyników badań farmakologicznych, toksykologicznych i klinicznych dołączonych do dokumentacji i umożliwia wytwórcom produktów leczniczych zasadniczo podobnych korzystanie z tych danych do celów uzyskania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego w ramach procedury skróconej.

W takich okolicznościach, po upływie okresu wyłączności, zachowanie mające na celu uniemożliwienie wytwórcom produktów generycznych skorzystania z ich prawa do wykorzystywania wyników badań farmakologicznych, toksykologicznych i klinicznych do celów wprowadzenia do obrotu produktu pierwotnego, nie znajduje żadnego oparcia w uzasadnionej ochronie inwestycji wchodzących w zakres konkurencji niecelowej, ponieważ przedsiębiorstwo, na mocy dyrektywy 65/65, nie posiada już wyłącznego prawa do wykorzystywania wyników tych badań farmakologicznych, toksykologicznych i klinicznych.

Cofnięcie przez przedsiębiorstwo pozwoleń na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego może wyłącznie uniemożliwić wytwórcom produktów generycznych, skorzystania z ich uprawnienia do procedury skróconej, i w ten sposób zahamować lub opóźnić wejście na rynek produktów generycznych. Podobnie, w zależności od postawy przyjętej przez władze krajowe wobec cofnięcia pozwolenia na obrót produktem z przyczyn innych niż ochrona zdrowia publicznego, takie cofnięcie może uniemożliwić import równoległy.

Okoliczność, iż przedsiębiorstwo ma prawo do żądania cofnięcia pozwoleń na dopuszczenie do obrotu produktów leczniczych jakie produkuje, w żaden sposób nie może zwolnić tego zachowania z przestrzegania zakazu przewidzianego w art. 82 WE.

Okoliczność iż ramy prawne oferują alternatywną drogę uzyskania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu nie sprawia, że zachowanie przedsiębiorstwa zajmującego pozycję dominującą, którego celem jest obiektywnie uniemożliwienie skorzystania z procedury skróconej przewidzianej w art. 4 akapit trzeci pkt 8 lit. a) ppkt (iii) dyrektywy 65/65, a w związku z tym powstrzymanie wytwórców produktów generycznych przez jak najdłuższy okres od wejścia na rynek i podwyższenie kosztów przezwyciężenia barier dla wejścia na rynek, przestaje mieć charakter nadużycia.

Wreszcie okoliczność, iż spowodowane opóźnienie w wejściu na rynek konkurencji nie zostało dokładnie oszacowane, nie ma wpływu na stwierdzenie, zgodnie z którym rozpatrywane zachowanie może prowadzić do ograniczenia konkurencji, ponieważ zostało ustalone, że to cofnięcie prowadzi do uniemożliwienia skorzystania z procedury skróconej.

(por. pkt 669, 670, 674-677, 812, 829, 831)

24. Chociaż istnienie pozycji dominującej nie pozbawia przedsiębiorstwa znajdującego się w takiej sytuacji prawa do ochrony swych własnych interesów handlowych, kiedy są one zagrożone, to jednak nie może ono korzystać z procedur prawnych w taki sposób, by uniemożliwić lub utrudnić wejście konkurentów na rynek, w przypadku braku przyczyn związanych z obroną słusznych interesów, jakimi są interesy przedsiębiorstwa prowadzącego konkurencję niecenową lub też w przypadku braku obiektywnego uzasadnienia.

W odniesieniu do zachowania polegającego na wykorzystywaniu procedur regulacyjnych nieznajdującym żadnej podstawy w konkurencji niecenowej, wykazanie że biorąc pod uwagę kontekst gospodarczy lub regulacyjny, w jaki wpisuje się to zachowanie, może ono ograniczyć konkurencję, jest wystarczające do celów zakwalifikowania tego zachowania jako nadużycie pozycji dominującej.

(por. pkt 672, 817, 824, 845)

25. Bezprawność zachowania noszącego znamiona nadużycia w świetle art. 82 WE pozostaje bez związku ze zgodnością z innymi przepisami prawnymi. Nadużycia pozycji dominującej polegają w większości przypadków na zachowaniach skądinąd zgodnych z prawem w świetle innych gałęzi prawa niż prawo konkurencji.

(por. pkt 677)

26. Orzecznictwo dotyczące „kluczowej infrastruktury” dotyczy co do zasady okoliczności, w których odmowa świadczenia ze strony przedsiębiorstwa zajmującego pozycję dominującą poprzez, w szczególności, wykonywanie prawa własności, może stanowić nadużycie pozycji dominującej. Orzecznictwo to dotyczy zatem między innymi sytuacji, w których swobodne wykonywanie prawa wyłącznego, które przysługuje ze względu na wykonywanie inwestycji lub opracowanie wynalazku, może być ograniczone w interesie niezakłóconej konkurencji na wspólnym rynku.

W wypadku przedsiębiorstwa farmaceutycznego mającego pozycję dominującą, cofającego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produkowanych przezeń produktów leczniczych i w konsekwencji uniemożliwiającego skorzystanie z procedury skróconej, przewidzianej w art. 4 akapit trzeci pkt 8 lit. a) ppkt (iii) dyrektywy 65/65 w sprawie produktów leczniczych, ograniczając tym samym możliwość wykorzystania wyników badań farmakologicznych, toksykologicznych i klinicznych, orzecznictwo dotyczące „kluczowej infrastruktury” nie ma zastosowania. W istocie zachowanie takie nie polega na odmowie dostępu do wyników badań farmakologicznych, toksykologicznych i klinicznych dołączonych do dokumentacji, gdyż przedsiębiorstwo nie może żadnym razie sprzeciwić się na podstawie jej rzekomego prawa własności, by władze krajowe odwołały się do rozpatrywanych danych w ramach procedury skróconej. Ponadto okoliczność, iż procedura skrócona nie jest już dostępna po cofnięciu pozwolenia na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego odniesienia nie znajduje uzasadnienia w trosce o zagwarantowanie wytwórcy produktu leczniczego odniesienia wyłączności danych, które ono dostarczyło, ale w dążeniu do zapewnienia ochrony zdrowia publicznego, która stanowi zasadniczy cel dyrektywy 65/65.

(por. pkt 679, 682, 683)

27. O ile Komisja jest zobowiązana do uwzględnienia ewentualnego obiektywnego uzasadnienia zachowania, które może stanowić nadużycie pozycji dominującej, jednak do danego przedsiębiorstwa należy przedstawienie tego ewentualnego obiektywnego uzasadnienia i przedstawienie w tym względzie argumentów i dowodów w trakcie postępowania administracyjnego. Tak jest w szczególności, w przypadku gdy wyłącznie dane przedsiębiorstwo zna to obiektywne uzasadnienie lub znajduje się w sposób naturalny w lepszej sytuacji niż Komisja, by podnieść jego istnienie lub wykazać jego prawdziwość.

Ponieważ zgodność z prawem aktu wspólnotowego winna być oceniana w oparciu o informacje, którymi instytucja mogła dysponować w momencie jej wydania, nikt nie może powoływać się przed sądem wspólnotowym na elementy stanu faktycznego, które nie zostały podniesione w toku postępowania administracyjnego.

(por. pkt 686, 687)

28. Opracowanie przez przedsiębiorstwo farmaceutyczne, nawet zajmujące pozycję dominującą, strategii mającej na celu zminimalizowanie erozji jej sprzedaży i stawienie czoła konkurencji produktów generycznych jest zgodne z prawem i wchodzi w zakres normalnych zachowań konkurencyjnych, o ile rozpatrywane zachowanie nie odchodzi od praktyk z zakresu konkurencji niecenowej, tak by przynieść korzyść konsumentom.

Jednakże brak ciążącego na przedsiębiorstwie zajmującym pozycję dominującą obowiązku chronienia interesów spółek konkurencyjnych nie sprawia, że praktyki wprowadzane wyłącznie w celu wykluczenia konkurentów stają się zgodne z art. 82 WE. W istocie sama wola przedsiębiorstwa zajmującego pozycję dominującą chronienia swych własnych interesów handlowych i zabezpieczenia się przed konkurencją produktów generycznych i importu równoległego nie uzasadnia stosowania praktyk, które nie mają nic wspólnego z konkurencją niecenową.

(zob. pkt 804, 816)

29. Wspólnotowe prawo konkurencji uznaje, iż różne spółki należące do tej samej grupy stanowią jednostkę gospodarczą, a tym samym przedsiębiorstwo, jeśli te spółki nie określają niezależnie swojego zachowania na rynku.

Dla zakwalifikowania danego zachowana jako nadużycia w rozumieniu art. 82 WE, nie jest konieczne, by było ono wprowadzone w życie w wyniku strategii opracowanej przez jednostki kierownicze grupy spółek.

Zachowanie przyjęte przez jedną ze spółek wchodzących w skład jednostki gospodarczej, która stanowi grupę, także może naruszać art. 82 WE.

Ponadto gdy spółka zależna należy w całości do spółki dominującej, nie jest konieczne badanie, czy spółka dominująca mogła mieć decydujący wpływ na politykę swojej spółki zależnej, ponieważ ta ostatnia z pewnością wprowadza w życie politykę opracowaną przez te same organy statutowe, które określają politykę spółki dominującej.

(por. pkt 818-820)

30. Gdy skarżący w głównej części argumentów przedstawionych w skardze i replice wnosi do Sądu o obniżenie kwoty grzywien nałożonych przez Komisję za naruszenie reguł konkurencji, w ramach żądań formalnie nie wnosząc o wspomniane obniżenie, to uchybienie ze strony skarżących nie stoi jednakże na przeszkodzie skorzystania przez Sąd z nieograniczonego prawa orzekania w zakresie grzywien. Nawet przy braku jakiegokolwiek formalnego żądania Sąd może bowiem obniżyć nadmierną kwotę grzywny, ponieważ nie spowoduje to przekroczenia granic żądania, a wręcz przeciwnie, oznaczać będzie częściowe uwzględnienie skargi.

(por. pkt 884)

31. Pojęcie jednolitego i ciągłego naruszenia odnosi się do wszystkich działań, które z uwagi na identyczny cel polegający na zakłóceniu konkurencji na wspólnym rynku wpisują się w całościowy plan. Do celów zakwalifikowania poszczególnych działań jako naruszenie jednolite i ciągłe należy zbadać, czy działania te były wzajemnie komplementarne w tym znaczeniu, że każde z nich miało być odpowiedzią na jedną lub kilka konsekwencji normalnej gry konkurencji, a wzajemne oddziałując, każde z nich przyczyniało się do realizacji celów zamierzonych w ramach owego całościowego planu. W tym względzie należy uwzględnić wszelkie okoliczności mogące wykazać lub podważyć ten związek, takie jak okres stosowania, treść (w tym zastosowane metody) i jednocześnie cel różnych rozpatrywanych działań.

Stanowi jednolite i ciągłe naruszenie, stała i konsekwentna linia postępowania przyjęta przez przedsiębiorstwo farmaceutyczne, stanowiąca wprowadzenie w życie strategii opracowanej przez organy centralne, która polega na przekazywaniu urzędom patentowym w licznych państwach członkowskich wprowadzających w błąd oświadczeń w celu spowodowania wydania dodatkowych świadectw ochronnych, do których przedsiębiorstwo to albo nie ma prawa, albo do których ma prawo, ale na krótszy okres.

(por. pkt 892, 893)

32. Nadużycie pozycji dominującej polegające na celowym przedłożeniu przez przedsiębiorstwo wprowadzających w błąd oświadczeń w celu uzyskania wyłącznych praw, nie jest ono uprawnione lub do których jest uprawnione na krótszy okres, oraz mające na celu utrzymania konkurencji z dala od rynku stanowi w sposób oczywisty poważne naruszenie. Okoliczność iż nadużycie to jest nowe nie może podważyć tego stwierdzenia, biorąc pod uwagę, że charakter takich praktyk jest oczywiście sprzeczny z konkurencją niecenową. Ponadto, okoliczność iż zachowanie charakteryzujące się takimi samymi właściwościami nie było jeszcze badane we wcześniejszych decyzjach Komisji nie zwalnia przedsiębiorstwa z odpowiedzialności.

Działanie polegające na cofnięciu przez przedsiębiorstwo farmaceutyczne pozwoleń na dopuszczenie do obrotu produktu leczniczego, który to przedsiębiorstwo produkuje, mające na celu stworzenie przeszkód dla wejścia na rynek produktów generycznych w licznych państwach członkowskich oraz dla importu równoległego w innych państwach, dążąc w ten sposób do podziału wspólnego rynku, również stanowi poważne naruszenie pozycji dominującej.

(por. pkt 901)

33. Przy ustalaniu wysokości grzywny za naruszenie wspólnotowych reguł konkurencji, elementy dotyczące celu zachowania mogą mieć większą wagę przy ustalaniu wysokości grzywny niż elementy dotyczące jego skutków.

(por. pkt 902, 911)