Keywords
Summary

Keywords

1. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie

(art. 230 WE)

2. Skarga o stwierdzenie nieważności – Osoby fizyczne lub prawne – Akty dotyczące ich bezpośrednio i indywidualnie

(art. 230 WE)

3. Pomoc przyznawana przez państwa – Pomoc istniejąca

(art. 87 WE i 88 WE; rozporządzenie Rady nr 659/1999, art. 1 lit. b) pkt v))

4. Pomoc przyznawana przez państwa – Badanie przez Komisję

(art. 87 WE)

5. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie

(art. 87 ust. 1 WE)

6. Pomoc przyznawana przez państwa – Pojęcie

(art. 87 ust. 1 WE)

7. Akty instytucji – Uzasadnienie – Obowiązek – Zakres

(art. 253 WE)

8. Prawo wspólnotowe – Zasady – Ochrona uzasadnionych oczekiwań – Przesłanki

9. Pomoc przyznawana przez państwa – Decyzja Komisji nakazująca zniesienie systemu podatkowego wprowadzonego w drodze zezwolenia

Summary

1. Zgodnie z art. 230 WE osoba fizyczna lub prawna może wnieść skargę na decyzję skierowaną do innej osoby wyłącznie w sytuacji, gdy decyzja ta dotyczy jej bezpośrednio i indywidualnie.

Jeśli chodzi o drugi warunek: chociaż sporny przepis ze swej natury oraz ze względu na swój zakres ma charakter ogólny, albowiem znajduje zastosowanie do ogółu zainteresowanych podmiotów gospodarczych, może dotyczyć w sposób indywidualny niektórych spośród nich.

Osoby fizyczne lub prawne mogą twierdzić, iż sporny przepis dotyczy ich indywidualnie tylko wtedy, gdy decyzja ta dotyczy ich indywidualnie ze względu na określone cechy, które są im właściwe, lub sytuację faktyczną, która wyodrębnia je spośród wszystkich osób.

W tym zakresie gdy zaskarżony akt dotyczy grupy osób, które zostały zidentyfikowane lub mogą być zidentyfikowane w chwili wydania tego aktu ze względu na określone cechy, właściwe członkom tej grupy, ten akt może dotyczyć tych osób w sposób indywidualny, ponieważ należą one do ograniczonego kręgu podmiotów gospodarczych. Jest tak w przypadku przedsiębiorstw, w których przypadku decyzja Komisji w dziedzinie pomocy państwa stanowi przeszkodę dla korzystania z krajowych przepisów podatkowych stanowiących odstępstwo aż do upływu terminu przewidzianego w ustawodawstwie krajowym bądź dla przedłużenia tego korzystania, o które wniosły i którego miały prawo się domagać.

(por. pkt 55, 58–64)

2. Stowarzyszenie zajmujące się obroną grupowych interesów przedsiębiorstw ma prawo wnieść skargę o stwierdzenie nieważności ostatecznej decyzji Komisji w dziedzinie pomocy państwa jedynie wtedy, gdy przedsiębiorstwa te lub niektóre z nich mają prawo do wniesienia skargi indywidualnie lub gdy może ono wskazać na własny interes.

(por. pkt 56)

3. Rozporządzenie nr 659/1999 ustanawiające szczegółowe zasady stosowania art. [88 WE], które normuje wykonywanie przez Komisję kompetencji przyznanych jej w art. 88 WE, nie określa, co należy rozumieć pod pojęciem „rozwój wspólnego rynku”, znajdującym się w art. 1 lit. b) pkt v), który to przepis precyzuje, iż środek, który nie stanowił pomocy, w czasie gdy został wprowadzony w życie, należy teraz uznać za pomoc istniejącą, ponieważ „w okresie późniejszym stał się pomocą ze względu na rozwój wspólnego rynku”. To pojęcie, które można rozumieć jako zmianę gospodarczego i prawnego kontekstu w sektorze, którego dotyczy sporny środek, nie odnosi się do sytuacji, w której Komisja zmienia swoją ocenę jedynie na podstawie bardziej ścisłego stosowania postanowień traktatu w dziedzinie pomocy państwa.

Jednak należy wskazać, że rozporządzenie stanowi akt prawa wtórnego wydany w celu zastosowania art. 87 WE i 88 WE, który to akt nie może ograniczać zakresu tych przepisów, tym bardziej iż Komisja wywodzi z nich bezpośrednio swoje kompetencje. W istocie art. 88 ust. 1 WE powierza Komisji zadanie polegające na stałym badaniu systemów pomocy istniejących w tych państwach i proponowaniu im stosownych środków, które są konieczne ze względu na stopniowy rozwój lub funkcjonowanie wspólnego rynku. W przypadku negatywnego wyniku kontroli Komisja może, zgodnie z art. 88 ust. 2, nakazać zainteresowanemu państwu członkowskiemu zmianę lub zniesienie tej pomocy w określonym terminie.

Z powyższego wynika, że Komisja spełniła rolę powierzoną jej w art. 88 WE, postanawiając ponownie zbadać system podatkowy stosowany do niektórych przedsiębiorstw w państwie członkowskim, który – choć był przedmiotem wcześniejszych decyzji stwierdzających brak pomocy – został uznany przez grupę roboczą Rady za szkodliwy dla wspólnego rynku, oraz stosując do niego postępowanie odnoszące się do kontroli istniejącej pomocy, które doprowadziło ją do wniosku, że od tej chwili system ten stanowił pomoc państwa niezgodną ze wspólnym rynkiem. Z tego względu podstawą prawną takiej decyzji jest art. 87 WE i art. 88 WE.

Ponieważ zasada legalności działań administracji nie została naruszona, decyzja ta jest aktem pewnym, którego stosowanie było przewidywalne dla zainteresowanych. W konsekwencji decyzja ta nie jest sprzeczna z zasadą pewności prawa.

(por. pkt 70–76)

4. W przypadku programu pomocy Komisja ma prawo ograniczyć się do zbadania ogólnych cech spornego systemu w celu oceny, czy przyznaje on znaczne korzyści jego beneficjentom w stosunku do ich konkurentów. Ponadto nie ma ona obowiązku badania każdego szczególnego przypadku, w którym ten system ma zastosowanie.

(por. pkt 82)

5. Pojęcie pomocy może obejmować nie tylko pozytywne świadczenia, takie jak subwencje, pożyczki lub objęcie udziałów w kapitale przedsiębiorstw, ale także środki, które przybierając różne formy, obniżają koszty normalnie ponoszone przez przedsiębiorstwa i które nie będąc subwencją w ścisłym tego słowa znaczeniu, mają identyczny charakter i identyczne skutki.

Środek, w drodze którego władze państwowe przyznają pewnym przedsiębiorstwom zwolnienie podatkowe, które wprawdzie nie jest związane z przeniesieniem zasobów państwowych, niemniej stawia beneficjentów w korzystniejszej sytuacji finansowej względem innych podatników, stanowi pomoc państwa.

(por. pkt 86, 87)

6. Artykuł 87 ust. 1 WE wymaga ustalenia, czy w ramach danego systemu prawnego przepis krajowy może faworyzować „niektóre przedsiębiorstwa lub produkcję niektórych towarów” w porównaniu do innych, które znajdują się, w świetle celu tego systemu, w porównywalnej sytuacji faktycznej i prawnej. Odpowiedź twierdząca oznacza, że dany przepis spełnia przesłankę selektywności stanowiącą element konstytutywny pojęcia pomocy państwa przewidzianego przez ten przepis.

(por. pkt 119)

7. Wprawdzie uzasadnienie, jakiego wymaga art. 253 WE, powinno być dostosowane do charakteru aktu i przedstawiać w sposób jasny i jednoznaczny rozumowanie instytucji, która wydała akt, pozwalając zainteresowanym poznać podstawy podjętej decyzji, a właściwemu sądowi dokonać jej kontroli, jednak nie można wymagać od Komisji, aby w decyzji stwierdzającej niezgodność systemu pomocy ze wspólnym rynkiem podała ona powody, dla których dokonała innej oceny tego samego systemu pomocy w poprzednich decyzjach. Pojęcie pomocy państwa odpowiada bowiem obiektywnej sytuacji, którą ocenia się w dniu, w którym Komisja wydaje decyzję.

(por. pkt 137)

8. Prawo do powoływania się na ochronę uzasadnionych oczekiwań przysługuje każdemu podmiotowi, w którym instytucja wzbudziła uzasadnione nadzieje. Natomiast nie może powoływać się na naruszenie tej zasady ten, komu administracja nie udzieliła wyraźnych zapewnień. Ponadto jeśli rozsądny i przezorny podmiot gospodarczy jest w stanie przewidzieć wydanie przepisów wspólnotowych mogących wpłynąć na jego interesy, nie może on powoływać się na tę zasadę w razie wydania takich przepisów.

Ponadto nawet zakładając, że Wspólnota uprzednio stworzyła sytuację mogącą rodzić uzasadnione oczekiwania, bezwzględny interes publiczny może sprzeciwiać się wydaniu środków przejściowych w sytuacjach, które powstały przed wejściem w życie nowych uregulowań, a które mogą jeszcze ulec zmianie. Jednak jeżeli nie istnieje interes tego rodzaju, to brak środków przejściowych, które miałyby za zadanie chronić oczekiwania, jakie mogły mieć w sposób uzasadniony podmioty gospodarcze co do utrzymania uregulowania wspólnotowego, może stanowić naruszenie nadrzędnej normy prawa.

(por. pkt 147–149)

9. Narusza jednocześnie zasadę ochrony uzasadnionych oczekiwań oraz zasadę równości decyzja Komisji, która zmieniając wcześniej dokonaną przez siebie odmienną ocenę, nakazuje zniesienie – z tego względu, że jest to pomoc państwa niezgodna ze wspólnym rynkiem – szczególnego systemu podatkowego, nie przewidując przepisów przejściowych na korzyść podmiotów, w stosunku do których zezwolenie – podlegające bez problemów przedłużeniu i niezbędne dla korzystania z tego systemu – wygasa wraz z datą notyfikacji tej decyzji lub tuż po niej, i która nie sprzeciwia się jednocześnie temu, aby obowiązujące w tej dacie zezwolenia nadal, przez wiele lat wywoływały skutki, ponieważ wspomniane podmioty, które nie mogą dostosować się do zmiany tego systemu w krótkim terminie, mogły w każdym razie oczekiwać, że decyzja Komisji dotycząca zmiany jej wcześniejszej oceny przyzna im niezbędny czas na rzeczywiste uwzględnienie tej zmiany oraz że żaden bezwzględny interes publiczny nie sprzeciwia się temu, aby ten niezbędny czas został im przyznany.

(por. pkt 155–167, 172–174)