Interwencja nadzwyczajna w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1854 w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

Rozporządzenie wprowadza działania i rozwiązania mające na celu zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną oraz redystrybucję nadwyżek dochodów i zysków sektora energetycznego do gospodarstw domowych i przedsiębiorstw w celu złagodzenia skutków wzrostu cen energii.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną

Rozporządzenie wprowadza:

• dobrowolny cel zakładający zmniejszenie całkowitego miesięcznego zużycia energii elektrycznej brutto o 10 %;
• obowiązkowy cel zakładający zmniejszenie zapotrzebowania na energię elektryczną o co najmniej 5 % w godzinach szczytu.

Podstawą porównania jest średnie zużycie energii elektrycznej w odpowiednich miesiącach okresu od listopada do marca w ciągu pięciu kolejnych lat poprzedzających wejście w życie rozporządzenia.

Państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) są odpowiedzialne za:

• Określenie godzin szczytu odpowiadających łącznie co najmniej 10 % wszystkich godzin w okresie między dniem 1 grudnia 2022 r. a 31 marca 2023 r., podczas których zamierzają zmniejszyć zapotrzebowanie.
• Wybór odpowiednich środków mających na celu zmniejszenie zużycia energii elektrycznej, które:
  • muszą być jasno określone, przejrzyste, proporcjonalne, ukierunkowane, niedyskryminacyjne i weryfikowalne;
  • nie mogą zakłócać nadmiernie konkurencji lub prawidłowego funkcjonowania rynku wewnętrznego energii elektrycznej;
  • nie mogą utrudniać nadmiernie procesu zastępowania technologii paliw kopalnych technologiami wykorzystującymi energię elektryczną.

Obowiązkowy pułap dochodów rynkowych

Dochody rynkowe producentów energii uzyskane z wytwarzania energii elektrycznej zostają ograniczone do maksymalnej kwoty 180 euro/MWh, aby tymczasowo ograniczyć nadmierne przychody rynkowe producentów energii elektrycznej ponoszących niższe koszty krańcowe w sytuacji niezwykle wysokich cen gazu, które prowadzą do zwiększenia ceny wytwarzania energii w elektrowniach zasilanych gazem ziemnym. Ustalenie pułapu na tym poziomie ma na celu zapewnienie rentowności producentów energii przy jednoczesnym podtrzymaniu inwestycji w technologie energii odnawialnej. Pułap dotyczy energii elektrycznej wyprodukowanej z następujących źródeł:

• energii wiatrowej;
• energii słonecznej (energia słoneczna termiczna i fotowoltaiczna);
• energii geotermalnej;
• energii wodnej z elektrowni bez zbiorników;
• paliwa z biomasy, z wyjątkiem biometanu;
• odpadów,
• energii jądrowej:
• węgla brunatnego;
• produktów ropopochodnych;
• torfu.

Państwa członkowskie muszą:

• zapewnić, że pułap będzie dotyczył wszystkich przychodów, także przychodów pośredników działających w imieniu podmiotów wytwarzających energię;
• wprowadzić skuteczne środki zapobiegające obchodzeniu obowiązków nałożonych na producentów, zwłaszcza w przypadkach, gdy producenci są kontrolowani przez inne przedsiębiorstwa lub znajdują się w częściowym posiadaniu takich przedsiębiorstw.

W wybranych okolicznościach zastosowanie mogą mieć wyjątki. Są to między innymi:

• projekty demonstracyjne;
• producenci wytwarzający energię elektryczną za pomocą instalacji o mocy nieprzekraczającej 1 MW, w przypadku których górny pułap mógłby wiązać się ze znacznym obciążeniem administracyjnym;
• energia elektryczna wyprodukowana w elektrowniach hybrydowych, które wykorzystują również konwencjonalne źródła energii, w przypadku których istnieje ryzyko zwiększenia emisji CO₂ i zmniejszenie wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych.

Krajowe środki kryzysowe

Państwa członkowskie mogą:

• ustalić różne pułapy przychodów w celu rozróżnienia między technologiami;
• ograniczyć dochody podmiotów zajmujących się obrotem energią elektryczną;
• ustalić wyższy pułap w przypadku producentów, których inwestycje i koszty operacyjne przekraczają maksymalną wartość 180 euro/MWh;
• utrzymać lub wprowadzić środki krajowe w celu ograniczenia dochodów rynkowych producentów wytwarzających energię elektryczną z innych źródeł.

Państwa członkowskie mogą także ustalić odrębny pułap dochodów rynkowych uzyskanych ze sprzedaży energii elektrycznej wyprodukowanej z węgla kamiennego lub elektrowni wodnych, które nie zostały wymienione na powyższej liście. Środki:

• muszą być proporcjonalne i niedyskryminacyjne;
• nie mogą zagrażać sygnałom inwestycyjnym;
• muszą zapewniać pokrycie kosztów inwestycji i kosztów operacyjnych;
• nie mogą zakłócać funkcjonowania hurtowych rynków energii elektrycznej.

Państwa członkowskie muszą zapewnić, że wszystkie nadwyżki dochodu wynikające z zastosowania pułapu będą wykorzystywane w celu finansowania środków wspierających końcowych odbiorców energii elektrycznej, które łagodzą wpływ wysokich cen energii elektrycznej. Mogą one obejmować:

• wsparcie w zamian za ograniczenie zużycia energii elektrycznej;
• bezpośrednie transfery do końcowych odbiorców energii elektrycznej, w tym poprzez proporcjonalne obniżki taryf sieciowych;
• rekompensaty dla dostawców, którzy muszą dostarczać energię elektryczną odbiorcom poniżej kosztów w następstwie ustalania cen krajowych;
• obniżenie kosztów zakupu energii elektrycznej ponoszonych przez odbiorców;
• promowanie inwestycji odbiorców w technologie obniżania emisyjności, odnawialne źródła energii i inwestycje w efektywność energetyczną.

Państwa członkowskie, których zależność od importu netto jest równa lub wyższa niż 100 %, muszą zawrzeć do dnia 1 grudnia 2022 r. umowy o adekwatnym podziale nadwyżki dochodu z państwem eksportującym. Każde państwo członkowskie będące importerem energii może zawrzeć taką umowę.

Środki w zakresie sprzedaży detalicznej

W pewnych okolicznościach państwa członkowskie mogą:

• stosować interwencje polegające na ustalaniu cen zaopatrzenia w energię elektryczną dla małych i średnich przedsiębiorstw;
• ustalić cenę energii elektrycznej poniżej kosztów.

Składka solidarnościowa dotycząca sektorów ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla i rafinacji

Rozporządzenie ustanawia obowiązkową tymczasową składkę solidarnościową od nadwyżek zysku uzyskanych przez przedsiębiorstwa w sektorze ropy naftowej, gazu ziemnego, węgla i rafinacji, obliczanej na podstawie zysków podlegających opodatkowaniu w roku podatkowym 2022 lub w roku podatkowym 2023, które wykraczają poza 20-procentowy wzrost średniego dochodu podlegającego opodatkowaniu w latach 2018–2021.

Państwa członkowskie powinny wykorzystać wpływy ze składki solidarnościowej, aby zapewnić wsparcie finansowe:

• klientom, w szczególności gospodarstwom domowym znajdującym się w trudnej sytuacji oraz przedsiębiorstwom, aby złagodzić skutki wysokich cen energii;
• działaniom i programom mającym na celu zmniejszanie zużycia energii;
• działaniom promującym inwestycje w odnawialne źródła energii, strukturalną efektywność energetyczną i inne technologie obniżania emisyjności;
• przedsiębiorstwom w energochłonnych sektorach przemysłu, pod warunkiem że pomoc będzie uzależniona od inwestycji w energię ze źródeł odnawialnych, efektywność energetyczną lub inne technologie obniżania emisyjności;
• rozwoju autonomii energetycznej, w szczególności inwestycji zgodnych z celami REPowerEU;
• wspólnego finansowania działań państw członkowskich, które mają na celu ochronę zatrudnienia, a także przekwalifikowanie i podnoszenia kwalifikacji siły roboczej;

Przegląd

Komisja Europejska dokona przeglądu środków ograniczania popytu i kosztów do 30 kwietnia 2023 r. Przegląd składki solidarnościowej zostanie dokonany do 15 października 2023 r.

W JAKIM OKRESIE MA ZASTOSOWANIE TA DYREKTYWA?

Rozporządzenie ma zastosowanie od 8 października 2022 r. Rozporządzenie stanowi tymczasowy środek nadzwyczajny, a większość zawartych w nim przepisów wygaśnie z dniem 31 grudnia 2023 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

• Bezpieczeństwo energetyczne (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1854 z dnia 6 października 2022 r. w sprawie interwencji w sytuacji nadzwyczajnej w celu rozwiązania problemu wysokich cen energii (Dz.U. L 261 z 7.10.2022, s. 1–21).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Rady (UE) 2022/1369 z dnia 5 sierpnia 2022 r. w sprawie skoordynowanych środków zmniejszających zapotrzebowanie na gaz (Dz.U. L 206 z 8.8.2022, s. 1–10).

Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów: Plan REPowerEU (COM(2022) 230 final z 18.5.2022).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/943 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 54–124)

Kolejne zmiany rozporządzenia (UE) 2019/943 zostały włączone do tekstu pierwotnego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej oraz zmieniająca dyrektywę 2012/27/UE (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 125–199).

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/942 z dnia 5 czerwca 2019 r. ustanawiające Agencję Unii Europejskiej ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (wersja przekształcona) (Dz.U. L 158 z 14.6.2019, s. 22–53)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1938 z dnia 25 października 2017 r. dotyczące środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego i uchylające rozporządzenie (UE) nr 994/2010 (Dz.U. L 280 z 28.10.2017, s. 1–56)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Ostatnia aktualizacja: 20.10.2022