Podatek od transakcji finansowych

W dobie kryzysu gospodarczego i finansowego coraz częściej podkreśla się, że sektor finansowy powinien wykazywać większe zaangażowanie, biorąc pod uwagę obecne zaniżone opodatkowanie sektora związane ze zwolnieniem większości usług finansowych z podatku VAT. Celem niniejszego wniosku dyrektywy jest wprowadzenie wspólnego podatku od transakcji finansowych, którego głównym celem jest równe uczestnictwo instytucji finansowych w kosztach kryzysu oraz uniknięcie rozdrobnienia rynku wewnętrznego usług finansowych.

WNIOSEK

Wniosek: Dyrektywa Rady z dnia 28 września 2011 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od transakcji finansowych i zmieniająca dyrektywę 2008/7/WE [KOM(2011) 594 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Wniosek ma na celu ustanowienie wspólnego systemu podatku od transakcji finansowych * (PTF).

Odnosi się do wszelkich transakcji finansowych, takich jak zakup i sprzedaż instrumentów finansowych np. akcje spółek, obligacje, instrumenty rynku walutowego, jednostki uczestnictwa w przedsiębiorstwach zbiorowego inwestowania, produkty strukturyzowane i pochodne oraz zawieranie lub zmiany umów dotyczących instrumentów pochodnych, pod warunkiem że przynajmniej jedna strona transakcji została ustanowiona w państwie członkowskim i że stroną transakcji jest instytucja finansowa (przedsiębiorstwa inwestycyjne, rynki zorganizowane, instytucje kredytowe, zakłady ubezpieczeń i reasekuracji, przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania oraz fundusze emerytalne i ich zarządzający, inne przedsiębiorstwa, których istotną część działalności finansowej stanowią transakcje) ustanowiona na terytorium państwa członkowskiego, działająca na własny rachunek lub na rachunek innej osoby, lub też działająca w imieniu strony transakcji.

W większości przypadków instytucja finansowa uznawana jest za posiadającą siedzibę w państwie członkowskim zatwierdzenia, jednakże, w niektórych sytuacjach, jeśli instytucja finansowa nie posiada siedziby w państwie członkowskim, np. kiedy jest stroną transakcji finansowej ze stroną mającą siedzibę na terytorium UE, dana instytucja finansowa uznawana jest za posiadającą siedzibę w państwie członkowskim.

Z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy wyłączone są następujące podmioty:

• Europejski Instrument Stabilności Finansowej,
• międzynarodowe instytucje finansowe utworzone przez co najmniej dwa państwa członkowskie, których celem jest mobilizacja środków i zapewnienie pomocy finansowej na rzecz swoich członków, którzy doświadczają poważnych problemów w zakresie finansowania lub są zagrożeni takimi problemami,
• partner centralny, oznaczający podmiot prawny, który pośredniczy pomiędzy kontrahentami w transakcji finansowej,
• krajowe i międzynarodowe centralne depozyty papierów wartościowych.

Niniejsza dyrektywa nie ma zastosowania w odniesieniu do następujących transakcji:

• transakcje na rynku pierwotnym, w szczególności w zakresie emisji akcji spółek oraz obligacji,
• w niektórych przypadkach, transakcje z Unią Europejską, Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, Europejskim Bankiem Centralnym, Europejskim Bankiem Inwestycyjnym, a także instytucjami ustanowionymi przez Unię Europejską lub Europejską Wspólnotę Energii Atomowej oraz innymi organizacjami lub instytucjami międzynarodowymi,
• transakcje z bankami centralnymi państw członkowskich.

Wymagalność, podstawa opodatkowania i stawki

PTF staje się wymagalny w przypadku każdej transakcji finansowej w momencie jej zaistnienia. Późniejsze anulowanie lub zmiana transakcji finansowej nie wpływają na wymagalność podatku, wyjąwszy zaistnienie pomyłki.

W przypadku pozostałych transakcji, innych niż umowy dotyczące instrumentów pochodnych, podstawa opodatkowania PTF obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę za przekazanie uiszczoną przez kontrahenta lub stronę trzecią lub należną od kontrahenta lub strony trzeciej.

W przypadku transakcji związanych z umowami dotyczącymi instrumentów pochodnych podstawa opodatkowania dla celów PTF stanowi wartość nominalną umowy dotyczącej instrumentów pochodnych w momencie transakcji finansowej. Wartość nominalna jest bazową wartością nominalną zastosowaną do wyliczenia płatności dokonywanych z tytułu danej umowy dotyczącej instrumentów pochodnych.

W przypadkach kwoty wyrażonej w walucie obcej obowiązującym kursem wymiany będzie ostatni kurs sprzedaży odnotowany w momencie, gdy PTF staje się wymagalny na najbardziej reprezentatywnym rynku dewizowym danego państwa członkowskiego lub kurs wymiany ustalony przez odniesienie do tego rynku.

Stawki ustalane przez poszczególne państwa członkowskie nie mogą być niższe niż:

• 0,1% w przypadku transakcji finansowych innych niż umowy dotyczące instrumentów pochodnych,
• 0,01% w przypadku transakcji finansowych związanych z umowami dotyczącymi instrumentów pochodnych.

Płatność PTF, powiązane zobowiązania i zapobieganie oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania i nadużyciom

Do zapłaty PTF zobowiązana jest każda instytucja finansowa (uznana za posiadającą siedzibę w jednym z państw członkowskich) spełniająca jeden z wymienionych poniżej warunków:

• instytucja finansowa jest stroną transakcji i działa zarówno w swoim imieniu, jak i w imieniu innego podmiotu,
• instytucja finansowa działa w imieniu strony transakcji,
• transakcja finansowa została zrealizowana na jej rachunek.

Każda instytucja finansowa, która jest stroną transakcji lub która jest w nią zaangażowana, jest odpowiedzialna za zapłatę podatku. Opodatkowanie jednej transakcji finansowej może więc dotyczyć dwóch stron tej transakcji według stawki stosowanej w państwie członkowskim ustanowienia danej instytucji finansowej.

Jeśli instytucja finansowa działała w imieniu innej instytucji finansowej lub na jej rachunek, do zapłaty PTF zobowiązana jest tylko ta ostatnia.

Ponadto każda strona transakcji staje się solidarnie odpowiedzialna za zapłatę podatku należnego od instytucji finansowej z tytułu takiej transakcji.

Państwa członkowskie zapewniają zapłatę należnego PTF organom podatkowym w następujących terminach:

• w momencie naliczenia podatku w razie transakcji realizowanych elektronicznie,
• w ciągu trzech dni roboczych od momentu naliczenia podatku we wszystkich innych przypadkach.

Państwa członkowskie określają różnego typu zobowiązania nałożone w celu zapewnienia płatności i weryfikacji płatności.

Państwa członkowskie nie powinny mieć możliwości utrzymywania lub wprowadzania podatków od transakcji finansowych innych niż PTF lub podatek od wartości dodanej (VAT), o którym mowa w dyrektywie dotyczącej VAT.

Kontekst

Komisja Europejska przeanalizowała znaczenie wdrożenia podatku od transakcji finansowych (PTF) w komunikacie z dnia 7 października 2010 r. w sprawie opodatkowania sektora finansowego. Niniejszy wniosek dyrektywy urzeczywistnia jego wdrożenie i stanowi pierwszy krok do wprowadzenia globalnego podatku od transakcji finansowych.

See also

• Dyrekcja Generalna ds. Podatków i Unii Celnej – Opodatkowanie sektora finansowego (DE) (EN) (FR)

Ostatnia aktualizacja: 23.11.2011