Agencje ratingowe

 

STRESZCZENIE DOKUMENTU:

Rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych

JAKIE SĄ CELE ROZPORZĄDZENIA?

• Rozporządzenie (WE) nr 1060/2009 reguluje działalność agencji ratingowych w celu ochrony inwestorów oraz rynków finansowych Unii Europejskiej (UE) przed ryzykiem nadużyć.
• Ma to zagwarantować niezależność i uczciwość procesu przeprowadzania ratingów kredytowych oraz poprawić jakość wystawianych w jego wyniku ratingów.
• Rozporządzenie określa warunki wystawiania ratingów kredytowych oraz zasady organizacji i postępowania agencji ratingowych, w tym ich udziałowców, w celu wspierania:
  • niezależności agencji ratingowych;
  • unikania konfliktu interesów oraz
  • wyższego poziomu ochrony konsumentów i inwestorów.
• Rozporządzenie zawiera także ogólne zasady obejmujące obowiązki emitentów i powiązanych stron trzecich mających siedzibę w UE w odniesieniu do instrumentów sekurytyzacyjnych*.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Rejestracja, zasady postępowania i nadzór

Aby zarejestrować się w UE, agencje ratingowe muszą:

• unikać konfliktów interesów: np. analitycy przeprowadzający rating kredytowy nie mogą oceniać organizacji, w której mają udziały;
• zapewniać jakość w zakresie wystawianych ratingów kredytowych oraz metod ratingu,
• zapewniać wysoki stopień przejrzystości: np. poprzez publikowanie rocznych sprawozdań w sprawie przejrzystości.

Od lipca 2011 r. za rejestrację agencji ratingowych w UE odpowiada Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA), który posiada wyłączne uprawnienia nadzorcze w odniesieniu do tych agencji.

Nadmierne poleganie na ratingach kredytowych

• Po zmianie rozporządzenia dyrektywą 2013/14/UE instytucje finansowe oraz inwestorzy zobowiązani są do przeprowadzania oceny ryzyka kredytowego we własnym zakresie i nie mogą opierać się wyłącznie i automatycznie na ratingach zewnętrznych w celu oceny zdolności kredytowej danej organizacji lub instrumentu finansowego.

Ratingi zadłużenia publicznego państw członkowskich UE

• Agencje ratingowe muszą ustalić harmonogram, w którym wskażą daty oceny poszczególnych państw członkowskich. Państwa członkowskie będą oceniane co najmniej raz na 6 miesięcy.
• Aby zapobiec zakłóceniom rynku, ratingi publikowane są po zamknięciu unijnych rynków papierów wartościowych oraz przynajmniej na godzinę przed ich ponownym otwarciem.
• Inwestorzy oraz państwa członkowskie Unii Europejskiej muszą otrzymać informacje dotyczące faktów i założeń, na których oparty jest każdy rating.

Odpowiedzialność agencji ratingowych

• Agencja ratingowa może zostać pociągnięta do odpowiedzialności w przypadku naruszenia niniejszego rozporządzenia, czy to celowo, czy wskutek rażącego zaniedbania, przez które inwestor lub emitent poniósł szkodę.

Niezależność i zapobieganie konfliktom interesów

• Zgodnie z zasadą rotacji, emitenci informacji o złożonych instrumentach sekurytyzacyjnych zobowiązani są do zmiany agencji co cztery lata.
• Agencje ratingowe muszą ujawniać sytuacje, w których dany udziałowiec posiada 5% lub większą część kapitału lub praw głosu tej agencji oraz 5% lub większą część kapitału lub praw głosu organizacji ocenianej przez tę agencję. Jeśli suma obu tych udziałów jest równa lub przekracza 10%, agencja ratingowa nie jest uprawniona do oceny takiego podmiotu.
• Ponadto rozporządzenie zabrania posiadania 5% lub więcej kapitału lub praw głosu więcej niż jednej agencji ratingowej, chyba że agencje te należą do tej samej grupy.

Pojedynczy europejski punkt dostępu

Rozporządzenie zmieniające (UE) 2023/2869 włącza do rozporządzenia (UE) nr 1060/2009 nowy artykuł dotyczący dostępności informacji o europejskim pojedynczym punkcie dostępu (ESAP), ustanowionym na mocy rozporządzenia (UE) 2023/2859 – zob. streszczenie. ESAP zapewni dostęp do publicznych danych finansowych na temat przedsiębiorstw i produktów inwestycyjnych z UE i informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem. Począwszy od dnia 10 stycznia 2028 roku, agencje ratingowe, podając do publicznej wiadomości określone informacje wymagane na mocy rozporządzenia (WE) nr 1060/2009, w szczególności informacje związane z ratingami oraz metodologiami, modelami i kluczowymi założeniami stosowanymi w działalności kredytowej, będą musiały przekazywać te informacje w tym samym czasie odpowiedniemu organowi gromadzącemu dane w celu udostępnienia ich w ESAP. Rozporządzenie zmieniające określa również warunki (w kontekście cyfryzacji informacji), które muszą spełniać dokumenty zawierające te informacje.

Wszystkie dostępne ratingi są publikowane na Europejskiej Platformie Ratingowej przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych.

Rozporządzenie dotyczące ESAP przewiduje, że ESAP może w przyszłości pełnić funkcje europejskiej platformy ratingowej.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od dnia 7 grudnia 2009 roku. Wyjątki dotyczą:

• odniesień do ratingu kredytowego w prospektach emisyjnych (art. 4 ust. 1), które obowiązują od 7 grudnia 2010 roku; oraz
• agencji ratingowych mających siedzibę w krajach nienależących do UE (art. 4 ust. 3 lit. f), g) i h), które obowiązują od 7 czerwca 2011 roku.

KONTEKST

Rozporządzenie UE dotyczące agencji ratingowych stanowi część inicjatywy realizowanej przez UE w odpowiedzi na zobowiązania podjęte na szczycie G-20, który odbył się w Waszyngtonie w listopadzie 2008 r.

Więcej informacji:

• Agencje ratingowe (Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych)
• Regulowanie agencji ratingowych (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 z dnia 16 września 2009 r. w sprawie agencji ratingowych (Dz.U. L 302 z 17.11.2009, s. 1–31).

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 1060/2009 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

DOKUMENTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2859 z dnia 13 grudnia 2023 r. w sprawie ustanowienia europejskiego pojedynczego punktu dostępu zapewniającego scentralizowany dostęp do publicznie dostępnych informacji mających znaczenie dla usług finansowych, rynków kapitałowych i zrównoważonego rozwoju (Dz.U. L, 2023/2859, 20.12.2023).

Zob. tekst skonsolidowany.

Sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczące rozwiązań alternatywnych dla zewnętrznych ratingów kredytowych, sytuacji na rynku ratingów kredytowych, konkurencji i zarządzania w branży ratingów kredytowych, sytuacji na rynku ratingów instrumentów finansowych będących wynikiem sekurytyzacji oraz możliwości utworzenia europejskiej agencji ratingowej (COM(2016) 664 final, 19.10.2016).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2015/1 z dnia 30 września 2014 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących okresowych sprawozdań o opłatach pobieranych przez agencje ratingowe, na potrzeby bieżącego nadzoru prowadzonego przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (Dz.U. L 2 z 6.1.2015, s. 1–23).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 2015/2 z dnia 30 września 2014 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących prezentacji informacji, które agencje ratingowe udostępniają Europejskiemu Urzędowi Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (Dz.U. L 2 z 6.1.2015, s. 24–56).

Sprawozdanie Komisji dla Rady i Parlamentu Europejskiego dotyczące wykonalności utworzenia sieci mniejszych agencji ratingowych (COM(2014) 248 final, 5.5.2014).

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/14/UE z dnia 21 maja 2013 r. zmieniająca dyrektywę 2003/41/WE w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami, dyrektywę 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) i dyrektywę 2011/61/UE w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w odniesieniu do nadmiernego polegania na ratingach kredytowych (Dz.U. L 145 z 31.05.2013, s. 1–3).

Zob. tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 272/2012 z dnia 7 lutego 2012 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 w odniesieniu do opłat pobieranych przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych od agencji ratingowych (Dz.U. L 90 z 28.3.2012, s. 6–10).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 447/2012 z dnia 21 marca 2012 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 w sprawie agencji ratingowych poprzez ustanowienie regulacyjnych standardów technicznych dotyczących oceny zgodności metodyk sporządzania ratingów kredytowych (Dz.U. L 140 z 30.5.2012, s. 14–16).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 449/2012 z dnia 21 marca 2012 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 w odniesieniu do regulacyjnych standardów technicznych dotyczących informacji do celów rejestracji i certyfikacji agencji ratingowych (Dz.U. L 140 z 30.5.2012, s. 32–52).

Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) nr 946/2012 z dnia 12 lipca 2012 r. uzupełniające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1060/2009 w odniesieniu do przepisów proceduralnych dotyczących grzywien nakładanych na agencje ratingowe przez Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych, w tym przepisów dotyczących prawa do obrony i przepisów tymczasowych (Dz.U. L 2012 z 16.10.2012, s. 23–26).

Ostatnia aktualizacja: 25.09.2024