Rozporządzenie (WE) nr 169/2009 określa obowiązujące w UE zasady konkurencji mające zastosowanie do transportu drogowego, kolejowego i żeglugi śródlądowej.
Rozporządzenie (WE) nr 718/1999 oraz rozporządzenie zmieniające (UE) nr 546/2014 ustanawiają zasady dotyczące zdolności przewozowych floty UE.
Dyrektywa 96/75/WE określa działania, jakie należy podjąć w celu zapewnienia, by umowy czarterowe oraz stawki przewozowe były w UE swobodnie negocjowane.
Rozporządzenie (WE) nr 1356/96 ma na celu zapewnienie, aby operatorzy transportujący towary lub pasażerów w żegludze śródlądowej mogli swobodnie świadczyć te usługi między państwami UE.
Rozporządzenie (EWG) nr 3921/91 ustanawia warunki, na jakich przewoźnicy niemający stałej siedziby w UE mogą swobodnie świadczyć w UE usługi transportu żeglugą śródlądową.
Dyrektywa 87/540/EWG ma na celu ustanowienie jednolitych warunków dostępu do zawodu przewoźnika i ułatwienie wzajemnego uznawania dyplomów i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji.
Rozporządzenie (EWG) nr 2919/85 ustanawia warunki przystąpienia do ustaleń poprawionej Konwencji dotyczącej żeglugi na Renie w odniesieniu do statków należących do Żeglugi Reńskiej.
Rozporządzenie Rady EWG nr 11 ma na celu wyeliminowanie dyskryminacji w stawkach i warunkach transportu.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Ramy legislacyjne dotyczące transportu wodnego śródlądowego w UE obejmują akty prawne zmierzające do osiągnięcia różnych celów z myślą o liberalizacji rynku usług w dziedzinie transportu wodnego śródlądowego w drodze:

zapewnienia, że operatorzy mają swobodny dostęp do wszystkich europejskich dróg wodnych śródlądowych;
zniesienia dyskryminacyjnych i nieuczciwych praktyk handlowych, zwłaszcza w odniesieniu do stawek i taryf;
stworzenia uczciwych warunków konkurencji dzięki wspólnym zasadom, w tym regulującym dostęp do zawodu przewoźnika w żegludze śródlądowej.

Rozporządzenie (WE) nr 169/2009 ma na celu harmonizację obowiązujących w UE zasad konkurencji w odniesieniu do transportu drogowego, kolejowego i żeglugi śródlądowej. Ustanawia ono wyjątki od zakazu stosowania porozumień ograniczających, decyzji lub praktyk uzgodnionych, o ile zmierzają one do stosowania ulepszeń technicznych lub do osiągnięcia współpracy technicznej poprzez:

standaryzację sprzętu;
wymianę lub łączenie personelu, sprzętu, pojazdów i stałych instalacji;
ustalanie i stosowanie zryczałtowanych stawek obowiązujących w odniesieniu do sukcesywnych, uzupełniających, substytucyjnych lub kombinowanych usług transportowych, w tym specjalnych stawek konkurencyjnych;
korzystanie z najbardziej racjonalnych tras;
koordynację rozkładów jazdy na łączących się trasach;
łączenie pojedynczych przesyłek;
ustanawianie jednolitych zasad do struktury taryf, pod warunkiem, że te zasady nie określają stawek i warunków transportowych.

W rozporządzeniu przewidziano także wyłączenia dla niektórych małych i średnich przedsiębiorstw.

Rozporządzenie (WE) nr 718/1999 ma na celu określenie polityki w zakresie zdolności przewozowych floty w żegludze śródlądowej w UE.

Jego zakresem objęte są statki wykonujące handlowe operacje transportu rzeczy, przy czym w tym względzie przewidziano szereg wyjątków, w tym między innymi dla statków, które pływają wyłącznie na Dunaju, oraz dla statków wykorzystywanych do magazynowania towarów lub do bagrowania.
Zobowiązuje ono państwa UE, których floty posiadają tonaż przekraczający 100 000 ton i których drogi wodne są połączone z drogami wodnymi innych państw UE, do utworzenia funduszu wodnych dróg śródlądowych. Każdy fundusz musi posiadać fundusz rezerwowy złożony z oddzielnego rachunku dla jednostek przewożących ładunki suche*, zbiornikowców* i pchaczy*. Za administrowanie tymi funduszami odpowiadają organy krajowe.
Z funduszu rezerwowego można skorzystać:
- w przypadku „poważnych zakłóceń” na rynku żeglugi śródlądowej (w rozumieniu dyrektywy 96/75/WE; zob. poniżej), na wniosek państwa UE; lub
- jeżeli jednomyślnie zażądają tego organizacje reprezentujące transport wodny śródlądowy.

W rozporządzeniu (WE) nr 181/2008 ustanowiono praktyczne środki wykonania polityki dotyczącej zdolności przewozowej floty UE, w tym wysokość składek na rzecz funduszu.

Rozporządzeniem zmieniającym (UE) nr 546/2014 rozszerzono zakres środków ustanowionych na mocy rozporządzenia (WE) nr 718/1999.

W dyrektywie 96/75/WE przewidziano dwa zestawy instrumentów polityki:

służące doprowadzeniu do sytuacji, w której umowy czarterowe i stawki przewozowe w UE są swobodnie negocjowane. W tym celu przewidziano odejście od dotychczasowego „rotacyjnego systemu czarterowania” w odniesieniu do zleceń przewozowych (pozyskiwanych po z góry określonych cenach w takiej kolejności, w jakiej statki są wolne po rozładunku);
umożliwiające Komisji Europejskiej podejmowanie działań w przypadku poważnych zakłóceń na rynku żeglugi śródlądowej, które obejmują w szczególności środki przewidujące ograniczenie każdego dalszego podwyższania zdolności przewozowych.

Rozporządzenie (WE) nr 1356/96 ma na celu zapewnienie, aby operatorzy transportujący towary lub pasażerów w żegludze śródlądowej mogli prowadzić działalność transportową pomiędzy państwami UE oraz w tranzycie przez nie, bez dyskryminowania ze względu na ich narodowość lub miejsce prowadzenia działalności, o ile:

są oni zgodnie z prawem zarejestrowani w państwie UE oraz uprawnieni w tym państwie do prowadzenia międzynarodowego transportu towarów lub pasażerów w żegludze śródlądowej z wykorzystaniem statków zarejestrowanych w państwie UE;
spełniają oni warunki ustanowione w rozporządzeniu (EWG) nr 3921/91.

Zasady szczególne dotyczące praw operatorów z państw trzecich przewidziano w poprawionej Konwencji dotyczącej żeglugi na Renie (konwencji z Mannheim) i konwencji o żegludze na Dunaju (konwencji belgradzkiej). Takie zasady mogą też wynikać z innych umów międzynarodowych lub traktatów, których stroną jest UE.

Rozporządzenie (EWG) nr 3921/91 opiera się na ogólnych zasadach równego traktowania i swobody świadczenia usług, zgodnie z którymi przewoźnicy niemający stałej siedziby w państwie UE powinni być dopuszczeni do prowadzenia krajowej działalności transportowej („kabotażu”) na śródlądowych drogach wodnych w UE. Ustanowiono w nim następujące warunki:

przewoźnicy mogą tymczasowo prowadzić kabotaż bez konieczności ustanawiania siedziby statutowej, o ile posiadają siedzibę w państwie UE zgodnie z jego prawodawstwem oraz o ile są upoważnieni do prowadzenia międzynarodowego transportu rzeczy lub osób drogą wodną śródlądową;
przewoźnicy mogą wykorzystywać jedynie statki, których właścicielami są:
- rezydenci UE lub obywatele państw UE, lub
- osoby prawne posiadające zarejestrowaną siedzibę w państwie UE, w których większościowy udział mają obywatele państw UE.

Dyrektywa 87/540/EWG ustanawia wymóg, zgodnie z którym osoby fizyczne i przedsiębiorstwa muszą spełnić warunek posiadania, uznawanych przez władzę lub organ wyznaczone przez każde państwo UE, kompetencji w następujących dziedzinach:

prawo;
zarządzanie handlowe i finansowe przedsiębiorstwem;
dostęp do rynku;
standardy techniczne i techniczne aspekty działalności;
bezpieczeństwo;
zagadnienia związane z prowadzeniem transportu międzynarodowego.

Władza wydaje zaświadczenie na podstawie dyplomu, uczestnictwa w kursie lub potwierdzonego doświadczenia praktycznego. Jeśli przewoźnik przestaje spełniać przepisane warunki, zaświadczenie można wycofać.

Rozporządzenie (EWG) nr 2919/85. Poprawiona Konwencja dotycząca żeglugi na Renie (zmieniona Protokołem dodatkowym nr 2) przewiduje, że żeglugę po Renie mogą uprawiać jedynie statki należące do Żeglugi Reńskiej.

Statek należy do Żeglugi Reńskiej, jeżeli legitymuje się dokumentem wydanym przez właściwy organ państwa leżącego nad Renem (tj. Belgii, Francji, Niemiec, Niderlandów i Szwajcarii). Na mocy rozporządzenia stosowanie konwencji rozciągnięto na wszystkie państwa UE, co pozwala zapewnić równe traktowanie jednostek z całej UE.

Rozporządzenie Rady EWG nr 11/1960 ma na celu wykonanie art. 79 ust. 3 traktatu rzymskiego (obecnie art. 95 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Rozporządzenie:

zakazuje wszelkiej dyskryminacji – polegającej na stosowaniu przez przewoźników różnych stawek i warunków transportu względem tych samych towarów na tych samych połączeniach przewozowych – ze względu na kraj pochodzenia lub przeznaczenia przewożonych towarów;
ma zastosowanie do przewozu wszelkich towarów przy użyciu kilku rodzajów transportu, czy to koleją, czy też transportem drogowym lub śródlądową drogą wodną;
ustanawia zasady dotyczące sporządzania i przechowywania dokumentów przewozowych;
zobowiązuje państwa UE do sprawdzania, czy przewoźnicy wywiązują się ze swoich obowiązków.

OD KIEDY AKTY PRAWNE MAJĄ ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie (WE) nr 169/2009 ma zastosowanie od 25 marca 2009 r.
Rozporządzenie (WE) nr 718/1999 ma zastosowanie od 29 kwietnia 1999 r.
Dyrektywa 96/75/WE ma zastosowanie od 30 listopada 1996 r., przy czym do porządku krajowego państw UE miała zostać włączona do 1 stycznia 1997 r.
Rozporządzenie (WE) nr 1356/96 ma zastosowanie od 2 sierpnia 1996 r.
Rozporządzenie (EWG) nr 3921/91 ma zastosowanie od 5 stycznia 1992 r.
Dyrektywa 87/540/EWG ma zastosowanie od 12 listopada 1987 r., przy czym do porządku krajowego państw UE miała zostać włączona do 30 czerwca 1988 r.
Rozporządzenie (EWG) nr 2919/85 ma zastosowanie od 22 października 1985 r.
Rozporządzenie nr 11/1960 ma zastosowanie od 5 września 1960 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Śródlądowe drogi wodne (Komisja Europejska).

KLUCZOWE POJĘCIA

Jednostki przewożące ładunki suche: statki do przewozu ładunków suchych (np. ziarna).

Zbiornikowce: statki do przewozu ładunków płynnych (np. ropy naftowej).

Pchacze: statki służące do pchania innych statków, takich jak barki, które same nie przewożą ładunków.

GŁÓWNE DOKUMENTY

Rozporządzenie Rady (WE) nr 169/2009 z dnia 26 lutego 2009 r. w sprawie stosowania zasad konkurencji do transportu kolejowego, drogowego i żeglugi śródlądowej (Wersja skodyfikowana) (Dz.U. L 61 z 5.3.2009, s. 1–5)

Rozporządzenie Rady (WE) nr 718/1999 z dnia 29 marca 1999 r. w sprawie polityki w zakresie zdolności przewozowych floty wspólnotowej w celu wspierania żeglugi śródlądowej (Dz.U. L 90 z 2.4.1999, s. 1–5)

Kolejne zmiany rozporządzenia (WE) nr 718/1999 zostały włączone do tekstu podstawowego. Tekst skonsolidowany ma jedynie wartość dokumentacyjną.

Dyrektywa Rady 96/75/WE z dnia 19 listopada 1996 r. w sprawie systemów czarterowania i wyznaczania stawek przewozowych w krajowej i międzynarodowej żegludze śródlądowej we Wspólnocie (Dz.U. L 304 z 27.11.1996, s. 12–14)

Zobacz tekst skonsolidowany.

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1356/96 z dnia 8 lipca 1996 r. w sprawie wspólnych zasad mających zastosowanie do transportu towarów lub pasażerów w żegludze śródlądowej między państwami członkowskimi w celu wprowadzenia swobody świadczenia takich usług transportowych (Dz.U. L 175 z 13.7.1996, s. 7–8)

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 3921/91 z dnia 16 grudnia 1991 r. ustanawiające warunki, zgodnie z którymi przewoźnicy niemający stałej siedziby w państwie członkowskim mogą dokonywać transportu rzeczy lub osób żeglugą śródlądową w państwie członkowskim (Dz.U. L 373 z 31.12.1991, s. 1–3)

Dyrektywa Rady 87/540/EWG z dnia 9 listopada 1987 r. w sprawie dostępu do zawodu przewoźnika towarów drogą wodną w transporcie krajowym i międzynarodowym i wzajemnego uznawania dyplomów, świadectw i innych dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji dla tego zawodu (Dz.U. L 322 z 12.11.1987, s. 20–24)

Rozporządzenie Rady (EWG) nr 2919/85 z dnia 17 października 1985 r. ustanawiające warunki przystąpienia do ustaleń rewidowanej Konwencji dotyczącej żeglugi na Renie w odniesieniu do statków należących do Żeglugi Reńskiej (Dz.U. L 280 z 22.10.1985, s. 4–7)

Rada EWG: Rozporządzenie nr 11 dotyczące zniesienia dyskryminacji w stawkach i warunkach transportu, w związku z wykonaniem art. 79 ust. 3 Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą (Dz.U. 52 z 16.8.1960, s. 1121–1126)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Wersja skonsolidowana Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej – Część trzecia – Polityki i działania wewnętrzne Unii – Tytuł VI – Transport – Artykuł 95 (dawny artykuł 75 TWE) (Dz.U. C 202 z 7.6.2016, s. 86)

Rozporządzenie Komisji (WE) nr 181/2008 z dnia 28 lutego 2008 r. ustanawiające pewne środki w celu wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 718/1999 w sprawie polityki w zakresie zdolności przewozowych floty wspólnotowej, w celu wspierania żeglugi śródlądowej (Wersja skodyfikowana) (Dz.U. L 56 z 29.2.2008, s. 8–12)

Ostatnia aktualizacja: 22.12.2020

Top