Migracje wahadłowe i partnerstwa na rzecz mobilności

Komisja proponuje wprowadzenie partnerstw na rzecz mobilności oraz zorganizowanie migracji wahadłowej w celu ułatwienia przemieszczania się osób pochodzących z krajów trzecich między tymi państwami i Unią Europejską (UE). Pozwoliłoby to na ograniczenie niedoboru pracowników w UE, powstrzymanie zjawiska nielegalnej imigracji i skorzystanie przez państwa pochodzenia z pozytywnych efektów emigracji.

AKT

Komunikat Komisji do Rady, Parlamentu Europejskiego, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów z dnia 16 maja 2007 r. w sprawie migracji wahadłowej i partnerstw na rzecz mobilności między Unią Europejską a krajami trzecimi [COM(2007) 248 wersja ostateczna – nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym].

STRESZCZENIE

Niniejszy komunikat koncentruje się na dwóch zagadnieniach: partnerstwie na rzecz mobilności oraz migracji wahadłowej. Jeśli chodzi o pierwszą kwestię, Komisja zamierza nawiązać wstępne kontakty z określoną liczbą potencjalnie zainteresowanych krajów. W przypadku drugiej, zamierza rozpocząć konsultację trwającą co najmniej trzy miesiące.

Partnerstwo na rzecz mobilności

Komisja proponuje, aby Wspólnota Europejska (WE) negocjowała z państwami trzecimi partnerstwa na rzecz mobilności, mające pozwolić ich mieszkańcom na bezpieczniejszy dostęp do terytorium Unii Europejskiej (UE). Partnerstwa te mają dotyczyć odpowiednich krajów trzecich, chcących współpracować z UE w kwestii zarządzania przepływami migracyjnymi, szczególnie w zakresie walki z nielegalną imigracją.

Każde partnerstwo musi wpisywać się w ogólne ramy stosunków zewnętrznych z określonym krajem trzecim. Będą one ustanowione zgodnie z aspiracjami stron porozumienia oraz zobowiązaniami, jakie państwo trzecie jest w stanie podjąć.

Jeśli chodzi o treść partnerstw, Komisja określa całą serię możliwych zobowiązań ze strony państwa trzeciego, takich jak readmisja swoich obywateli oraz obywateli innych państw trzecich, którzy po tranzycie przez terytorium tego państwa przybyli do UE, przeprowadzenie ukierunkowanych kampanii informacyjnych mających zniechęcić do nielegalnej migracji, usprawnienie kontroli na granicach i lepsze zabezpieczenie przed fałszowaniem dokumentów.

Ze swej strony UE może zgodzić się na większą mobilność do UE w przypadku obywateli danego kraju, w poszanowaniu kompetencji państw członkowskich. Może się to wiązać z:

• połączoną ofertą kilku państw członkowskich dotyczącą łatwiejszego dostępu do ich rynków pracy,
• pomocą finansową lub techniczną dla państw trzecich, na przykład stypendiami dla obywateli chcących studiować w UE, kształceniem językowym lub technicznym przed wyjazdem dla imigrantów ekonomicznych, programami dotyczącymi ponownej integracji migrantów chcących powrócić do swego kraju, umowami partnerskimi między instytucjami zajmującymi się zatrudnieniem w państwach członkowskich i ich odpowiednikami w państwach trzecich,
• środkami mającymi zmniejszyć ryzyko drenażu mózgów (np. przez wyłączenie z zasady preferencyjnego traktowania pracowników z sektorów, w których brakuje siły roboczej) oraz zachęcać do migracji wahadłowej lub do powrotu,
• uproszczeniem procedur wydawania wiz krótkoterminowych obywatelom państw trzecich będących stronami umowy.

Migracja wahadłowa

Według Komisji dwiema głównymi formami migracji wahadłowej, które mogą okazać się najważniejsze w kontekście UE, są:

• migracja obywateli krajów trzecich zamieszkujących w UE. Chodzi o przedsiębiorców z krajów trzecich pracujących w UE i pragnących podjąć działalność w kraju pochodzenia lub w innym kraju trzecim,
• migracja obywateli krajów trzecich mających miejsce zamieszkania poza UE. Chodzi szczególnie o osoby pragnące podjąć pracę sezonową lub okresową w UE lub podjąć tam studia przed powrotem do swego kraju.

Komisja uważa, że harmonizacja przepisów krajowych mogłaby poprawić migrację wahadłową. Stwierdza, że elementy europejskich ram prawnych zostały już przewidziane w programie działania związanym z legalną imigracją (np. propozycja dyrektywy dotyczącej przyjmowania wysoko wykwalifikowanych imigrantów).

Możliwe jest wprowadzenie nowych instrumentów, uzupełniających program działania dotyczący legalnej imigracji, takich jak przyjęcie dyrektywy 2003/109/WE dotyczącej statusu obywateli państw trzecich będących rezydentami długoterminowymi.

Wspólnotowe instrumenty polityczne mogą zawierać pewną liczbę środków zachęcających, aby wspomóc wahadłowość, na przykład:

• pomoc w poszukiwaniu zatrudnienia lub w stworzeniu przedsiębiorstwa w celu ułatwienia ponownej integracji migrantów powracających do kraju pochodzenia,
• pisemne zobowiązanie obywatela państwa trzeciego do dobrowolnego powrotu do kraju pochodzenia w chwili wygaśnięcia umowy,
• zawieranie i wykonywanie umów o readmisji pozwalające zapewnić faktyczny powrót w przypadku nielegalnego pobytu na terytorium UE,
• wprowadzenie kryteriów w celu przeprowadzenia nadzoru programów migracji wahadłowej.

Komisja sugeruje także przyjęcie środków zmniejszających ryzyko drenażu mózgów. W tym celu proponuje na przykład, aby państwa członkowskie zobowiązały się do niezatrudniania obywateli państw trzecich w sektorach wskazanych przez te państwa jako sektory, w których odczuwalny jest brak specjalistów.

Ostatecznie dodaje, że państwa te oraz zainteresowane państwa członkowskie mogą zawierać umowy dwustronne. Podobne umowy mogłyby na przykład zawierać mechanizmy przyznawania stypendiów dla studentów studiujących w trybie wahadłowym.

Kontekst

Niniejszy komunikat powstał jako kontynuacja komunikatów: „Związek pomiędzy migracją i rozwojem: konkretne kierunki działania w zakresie partnerstwa UE z krajami rozwijającymi się” z dnia 1 września 2005 r., „Podejście globalne do migracji w rok później” z dnia 31 listopada 2006 r. oraz „Plan polityki w dziedzinie legalnej migracji” z dnia 21 grudnia 2005 r.

Ostatnia aktualizacja: 10.08.2007