Bałkany Zachodnie: wzmocnienie perspektywy europejskiej

W wydanym w 2008 r. komunikacie zatytułowanym Bałkany Zachodnie: wzmocnienie perspektywy europejskiej Komisja Europejska odnawia zobowiązania Unii Europejskiej (UE) względem Zachodnich Bałkanów. W szczególności podkreśla wsparcie dla większości krajów tego regionu, uzyskujących jedno po drugim status państwa kandydującego.

AKT

Komunikat Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 5 marca 2008 r. zatytułowany Bałkany Zachodnie: wzmocnienie perspektywy europejskiej (COM(2008) 127 - nieopublikowany w Dzienniku Urzędowym)

STRESZCZENIE

Komunikat proponuje ramy działań mające prowadzić do wzmocnienia zobowiązań UE wobec Bałkanów Zachodnich, w szczególności wobec Albanii, Bośni i Hercegowiny, Chorwacji, byłej jugosłowiańskiej republiki Macedonii, Czarnogóry, Serbii i Kosowa (zgodnie ze statusem przyznanym w rezolucji Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych nr 1244).

Celem tych działań ma być zbliżenie tych państw do UE i zwiększenie ich szans na członkostwo.

WZMACNIANIE WSPÓŁPRACY REGIONALNEJ

Aby ułatwić zbliżenie tych krajów do UE, komunikat postuluje szereg środków zaprojektowanych dla poprawy:

• współpracy regionalnej,
• dobrych stosunków sąsiedzkich między poszczególnymi krajami regionu Bałkanów Zachodnich,
• współpracy z Międzynarodowym Trybunałem Karnym dla Byłej Jugosławii (MTKJ),
• osiągania priorytetów zamierzonych w Partnerstwach dla członkostwa,
• zawierania układów o stabilizacji i stowarzyszeniu (USiS) z każdym z zainteresowanych krajów i wdrażania ich postanowień.

PRACE NA RZECZ POJEDNANIA I WSPÓŁPRACY MIĘDZY NARODAMI

Strategia wyłożona w komunikacie ma także za zadanie wspierać kontakty międzyludzkiez UE między różnymi populacjami w tym regionie oraz dążyć do pojednania między narodami. Kolejnym celem jest zaznajomienie zainteresowanych państwz UE przez zachęcanie do poszerzania wiedzy na temat Unii.

Współpraca między krajami tego regionu a UE dotyczy wielu obszarów, takich jak: nauka, badania, kultura, edukacja, młodzież i media. Istnieją środki zaprojektowane po to, by umożliwić krajom bałkańskim uczestnictwo w pewnych wspólnotowych programach i agencjach, w tym w programach wymiany studenckiej, takich jak Erasmus.

Co więcej mobilność ułatwić ma ruch bezwizowy, który jest częścią przygotowań do uzyskania członkostwa i wstąpienia do strefy Schengen. Wraz z umowami o readmisji, umowy o ułatwieniach wizowych stanowią pierwszy krok w kierunku liberalizacji polityki wizowej.

ROZWÓJ GOSPODARCZY I POMOC UE

Region Bałkanów musi zmierzyć się z szeregiem wyzwań związanych z jego rozwojem gospodarczym i społecznym. Wyzwania te dotyczą konkurencyjności, redukcji bezrobocia, uczestnictwa w rynku pracy, rozwoju infrastruktury oraz rozwoju człowieka i spójności społecznej z akcentem położonym na zrównoważony rozwój gospodarczy. Współpraca w tym zakresie skupia się na trzech obszarach: mikroprzedsiębiorstwach oraz małych i średnich przedsiębiorstwach (MŚP), infrastrukturze oraz efektywności energetycznej.

Bałkany Zachodnie są beneficjentem bezpośredniego wsparcia finansowego UE w ramach instrumentu pomocy przedakcesyjnej (IPA). Program ten wspiera beneficjentów w przyjmowaniu i wdrażaniu refom niezbędnych do dostosowania się do wartości przyświecających UE i stopniowego włączania unijnych przepisów prawa na potrzeby członkostwa. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) udziela również pożyczek na różne cele (transport, energia, MŚP, środowisko, infrastruktura lokalna, edukacja oraz zdrowie).

IPA udziela także wsparcia w zakresie współpracy transgranicznej.

WŁAŚCIWE SPRAWOWANIE RZĄDÓW I SPOŁECZEŃSTWO OBYWATELSKIE

UE wspiera rozwój społeczeństwa obywatelskiego na szczeblu lokalnym w celu wzmocnienia jego roli i umożliwienia mu uczestnictwa w procesie reformacji.

Właściwe sprawowanie rządów jest aspektem kluczowym dla zbliżenia Bałkanów Zachodnich do UE.

Postępy w obszarach sprawiedliwości, wolności i bezpieczeństwa mają zasadnicze znaczenie i dotyczą w szczególności:

• zwalczania przestępczości zorganizowanej, korupcji i terroryzmu oraz reform sądownictwa i służb policyjnych,
• zarządzania granicami,
• współpracy regionalnej i transgranicznej (Frontex),
• działań w obszarze azylu, migracji i polityki wizowej,
• współpracy z Europolem.

Kontekst

Po rozpadzie Jugosławii UE wydała pakt stabilizacji dla Europy Południowo-Wschodniej w charakterze apelu nawołującego do wprowadzenia gospodarczych i politycznych reform, szczególnie w regionie Bałkanów Zachodnich. W trakcie obrad Rady Europejskiej w 2000 r. w Feirze oraz w 2008 r. w Salonikach wszystkie kraje Bałkanów Zachodnich uznane zostały za potencjalnych przyszłych członków UE. Od tamtego czasu postęp w kierunku integracji z UE zróżnicował się pomiędzy poszczególnymi krajami.

Więcej informacji: Kroki w kierunku przystąpienia.

AKTY POWIĄZANE

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1085/2006 z dnia 17 lipca 2006 r. ustanawiające instrument pomocy przedakcesyjnej (IPA) (Dziennik Urzędowy L 210 z 31.7.2006)

27.11.2014