Partnerstwo dla członkostwa – Turcja

Partnerstwo dla członkostwa ma na celu wsparcie władz tureckich w ich wysiłkach zmierzających do spełnienia kryteriów akcesyjnych. Kładzie ono szczególny nacisk na kryteria polityczne. Partnerstwo przestawia w szczegółowy sposób priorytety przygotowania kraju do przystąpienia, w szczególności wdrożenie przepisów dorobku prawnego i tworzy ramy dla orientacji pomocy przedakcesyjnej.

AKT

Decyzja Rady 2008/157/WE z dnia 18 lutego 2008 r. w sprawie zasad, priorytetów i warunków zawartych w partnerstwie dla członkostwa zawartym z Republiką Turcji oraz uchylająca decyzję 2006/35/WE.

STRESZCZENIE

Partnerstwo dla członkostwa z Turcją jest głównym instrumentem ukierunkowującym ten kraj w jego przygotowaniach do akcesji. Opiera się ono na strategii przedakcesyjnej.

Na swym posiedzeniu w Helsinkach (grudzień 1999 r.) Rada Europejska zdecydowała o tym, że Turcja zostaje państwem kandydującym do wstąpienia do Unii w oparciu o te same kryteria, co inne państwa kandydujące. Negocjacje w sprawie przystąpienia rozpoczęto w dniu 3 października 2005 r.

Strategia przedakcesyjna zawiera zasady ramowe oraz instrumenty procesu przystąpienia nowych państw członkowskich. Przedstawia spójny program przystąpienia dla Turcji, umożliwiając jej jednocześnie zapoznanie się z procedurami Unii Europejskiej (UE) i jej polityką, w szczególności poprzez udział w programach wspólnotowych.

CEL

Partnerstwo dla członkostwa ma za zadanie wpisanie w jednolite ramy prawne:

• obszarów priorytetowych, w których powinny być podjęte reformy w perspektywie przygotowania do przystąpienia do UE,
• wytycznych dotyczących pomocy finansowej dla realizacji działań w tych priorytetowych obszarach,
• zasad i warunków określających realizację partnerstwa.

Partnerstwo dla członkostwa z Turcją zostało opracowane w 2001 r. i było zmieniane trzykrotnie (w latach 2003, 2006 i 2008). Ewoluuje ono w zależności od osiągniętych przez kraj postępów oraz wysiłków, które kraj musi kontynuować w celu przygotowania do akcesji.

W celu osiągnięcia celów określonych w partnerstwie dla członkostwa Turcja przyjęła narodowy program przyjęcia dorobku prawnego (NPPC). W programie tym Turcja przedstawia zasady i harmonogram wdrożenia celów priorytetowych.

PRIORYTETY

Partnerstwo dla członkostwa klasyfikuje priorytety na krótkoterminowe, które muszą być zrealizowane w ciągu jednego do dwóch lat, i priorytety średnioterminowe, które muszą być zrealizowane w ciągu trzech do czterech lat. Są one oparte głównie na zdolności Turcji do spełnienia:

• kryteriów kopenhaskich (DE) (EN) (FR) określonych w 1993 r.,
• ram negocjacyjnych przyjętych w dniu 3 października 2005 r.

Priorytety krótko- i średnioterminowe są następujące:

• dialog polityczny obejmujący priorytety krótkoterminowe, a mianowicie: demokrację i państwo prawa (administracja publiczna, cywilna kontrola nad siłami bezpieczeństwa, wymiar sprawiedliwości i walka z korupcją), prawa człowieka i ochronę mniejszości, które zakładają umacnianie i poszanowanie praw człowieka na poziomie krajowym i międzynarodowym (prawa obywatelskie i polityczne, ekonomiczne, społeczne i kulturalne, sytuacja na wschodzie i południowym wschodzie, osoby przesiedlone), kwestie regionalne i zobowiązania międzynarodowe (Cypr, pokojowe rozstrzyganie sporów granicznych, układ o stowarzyszeniu),
• kryteria ekonomiczne, mianowicie: liberalizacja rynku, walka z szarą strefą gospodarki, zakończenie programu prywatyzacji, poprawa klimatu dla przedsiębiorczości, konkurencyjność, stabilność finansów publicznych, polityka budżetowa i monetarna zapewniająca stabilność makroekonomiczną, skoordynowana polityka gospodarcza oraz podniesienie jakości infrastruktury i poziomu edukacji i zdrowia, a także korekta zaburzeń równowagi na rynku pracy,
• zdolności do przyjęcia obowiązków wynikających z członkostwa, tj. przyjęcia i wdrożenia dorobku prawnego (podstawowe i pochodne polityki i akty UE).

Ocena

Komisja regularnie ocenia postępy poczynione przez Turcję w ramach priorytetów określonych w partnerstwie dla członkostwa oraz działania w obszarach, w których powinny być poczynione wysiłki. Ocena ta dotyczy przestrzegania kryteriów akcesyjnych, w tym przyjęcia i efektywnego wdrożenia dorobku prawnego. Wdrożenie partnerstwa dla członkostwa jest badane i monitorowane w ramach układu o stowarzyszeniu między UE i Turcją.

RAMY FINANSOWE

Turcja otrzymuje pomoc finansową w ramach Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA) na lata 2007–2013. Wieloletnie orientacyjne ramy finansowe na lata 2009–2011 (MIFF) określają przewidywaną kwotę pomocy dla Turcji z tytułu IPA, tj. około 3 037,9 mln euro (w tym lata 2007 i 2008).

Pomoc wspólnotowa jest uzależniona od przestrzegania zasadniczych ustaleń dotyczących stosunków dwustronnych między Turcją i UE, kryteriów kopenhaskich oraz priorytetów określonych w partnerstwie. W przeciwnym razie pomoc finansowa może zostać zawieszona przez Radę.

Ponadto Turcja korzysta z finansowania z Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) (DE) (EN) (FR) w ramach upoważnienia do udzielania pożyczek na rzecz państw trzecich obejmującego kraje sąsiadujące z Europy Południowo-Wschodniej.

AKTY POWIĄZANE

Konkluzje Rady Europejskiej w Brukseli, 16 i 17 grudnia 2004 r.

Rada Europejska zdecydowała o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Turcją w dniu 3 października 2005 r.

STOSUNKI DWUSTRONNE

Układ o Stowarzyszeniu EWG-Turcja (1963) [Dziennik Urzędowy nr 217 z 29.12.1964].

Protokół dodatkowy do Układu ustanawiającego Stowarzyszenie między Europejską Wspólnotą Gospodarczą a Turcją w następstwie rozszerzenia Unii Europejskiej [Dz.U. L 254 z 30.9.2005].

POMOC FINANSOWA

Rozporządzenie Rady (WE) nr 1085/2006 z dnia 17 lipca 2006 r. ustanawiające instrument pomocy przedakcesyjnej (IPA) [Dz.U. L 210 z 31.7.2006].

Wieloletnie orientacyjne ramy finansowe (MIFF) na lata:

• 2008–2010 [KOM(2006) 672 wersja ostateczna – Nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym],
• 2009–2011 [COM(2007) 689 wersja ostateczna – Nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym].

OCENA

Sprawozdania (EN) są dostępne na stronie internetowej Dyrekcji Generalnej ds. Rozszerzenia Komisji Europejskiej.

Ostatnia aktualizacja: 29.05.2008