W rozporządzeniu określono zakresy i cele dwóch funduszy polityki spójności – Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR) i Funduszu Spójności.

Dzięki nim państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE) mogą łatwiej osiągać cele w dziedzinie inwestycji na rzecz zatrudnienia i wzrostu oraz europejskiej współpracy terytorialnej, które określono w rozporządzeniu (UE) 2021/1060 (zob. streszczenie).

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Zadania EFRR i Funduszu Spójności

EFRR i Fundusz Spójności przyczyniają się do realizacji ogólnego celu, jakim jest wzmocnienie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej UE.

EFRR przyczynia się do zmniejszania dysproporcji w poziomach rozwoju różnych regionów UE, w tym przez wspieranie zrównoważonego rozwoju i podejmowanie wyzwań środowiskowych.
Fundusz Spójności wnosi wkład w projekty w dziedzinie środowiska i transeuropejskich sieci transportowych (TEN-T) w obszarze infrastruktury. Zapewnia on wsparcie państwom członkowskim, których dochód narodowy brutto na mieszkańca wynosi mniej niż 90 % średniego dochodu narodowego brutto na mieszkańca w 27 państwach członkowskich UE.

Cele polityki EFRR i Funduszu Spójności:

bardziej konkurencyjna i inteligentna Europa dzięki wspieraniu innowacyjnej i inteligentnej transformacji gospodarczej oraz regionalnej łączności cyfrowej;
bardziej przyjazna dla środowiska, niskoemisyjna i przechodząca w kierunku gospodarki zeroemisyjnej oraz odporna Europa dzięki promowaniu:
- czystej i sprawiedliwej transformacji energetycznej,
- zielonych i niebieskich inwestycji,
- gospodarki o obiegu zamkniętym,
- łagodzenia zmiany klimatu i przystosowania się do niej,
- zapobiegania ryzyku i zarządzania ryzykiem,
- zrównoważonej mobilności miejskiej;
lepiej połączona Europa dzięki zwiększeniu mobilności;
Europa o silniejszym wymiarze społecznym i bardziej sprzyjająca włączeniu społecznemu dzięki wdrożeniu Europejskiego filaru praw socjalnych;
Europa bliższa obywatelom dzięki wspieraniu zrównoważonego i zintegrowanego rozwoju wszystkich rodzajów terytoriów oraz inicjatyw lokalnych.

Wsparcia z EFRR udziela się na inwestycje w:

infrastrukturę;
badania stosowane i innowacje;
dostęp do usług;
małe i średnie przedsiębiorstwa, w szczególności z myślą o ochronie istniejących miejsc pracy i tworzeniu nowych miejsc pracy;
wyposażenie, oprogramowanie oraz wartości niematerialne i prawne;
tworzenie sieci kontaktów, współpracę, wymianę doświadczeń i klastry innowacyjne;
działania informacyjne, działania komunikacyjne i badania;
pomoc techniczną.

Całość zasobów EFRR, z wyjątkiem zasobów na pomoc techniczną, w każdym państwie członkowskim koncentruje się na poziomie krajowym lub regionalnym. Poziomy koncentracji tematycznej są oparte na trzech kategoriach regionów i państw członkowskich. Koncentracja tematyczna jest zachowana w przypadku dwóch pierwszych celów polityki.

Wsparcia z Funduszu Spójności udziela się na inwestycje w:

środowisko, w tym korzystne dla środowiska inwestycje związane ze zrównoważonym rozwojem i energią, ze szczególnym uwzględnieniem energii odnawialnej;
TEN-T;
pomoc techniczną;
działania informacyjne, działania komunikacyjne i badania.

Wyłączenia

Wsparcia z EFRR i Funduszu Spójności nie udziela się na:

likwidację lub budowę elektrowni jądrowych;
inwestycje służące redukcji emisji gazów cieplarnianych pochodzących z działań takich jak rafinacja ropy naftowej, produkcja stali, wytwarzanie szkła i inne procesy przemysłowe;
działania związane z wyrobami tytoniowymi;
przedsiębiorstwa znajdujące się w trudnej sytuacji, chyba że występują wyjątkowe okoliczności;
infrastrukturę portów lotniczych, z wyjątkiem inwestycji w środki łagodzące oddziaływanie na środowisko lub w ochronę, bezpieczeństwo i systemy zarządzania ruchem lotniczym, pod warunkiem wystąpienia określonych okoliczności;
składowanie odpadów, z wyjątkiem inwestycji:
- w regionach najbardziej oddalonych, jeżeli jest to uzasadnione,
- w zakresie zamykania, przekształcania lub zabezpieczania istniejących składowisk;
zwiększanie przepustowości obiektów przetwarzania odpadów resztkowych, z wyjątkiem inwestycji:
- w regionach najbardziej oddalonych,
- w technologie odzyskiwania materiałów z odpadów resztkowych do celów gospodarki o obiegu zamkniętym;
paliwa kopalne.

Zamiast tego udziela się wsparcia na:

inwestycje w wymianę systemów ciepłowniczych zasilanych stałymi paliwami kopalnymi na systemy grzewcze zasilane gazem w celu modernizacji systemów ciepłowniczych i chłodniczych lub modernizacji elektrociepłowni,
inwestycje w systemy zasilane gazem ziemnym w budynkach mieszkalnych i niemieszkalnych w celu wymiany instalacji zasilanych węglem kamiennym lub podobnych instalacji,
inwestycje w rozbudowę i zmianę przeznaczenia, przekształcanie lub modernizację sieci przesyłu i dystrybucji gazu ziemnego, pod warunkiem że zostaną one dostosowane na potrzeby zrównoważonych, niskoemisyjnych gazów takich jak wodór, biometan czy gaz będący efektem syntezy, tak by mogły one zastąpić instalacje zasilane stałymi paliwami kopalnymi,
inwestycje w ekologicznie czyste pojazdy do celów publicznych oraz pojazdy, statki powietrzne i jednostki pływające wykorzystywane przez służby ochrony ludności i straż pożarną.

Wsparcie z EFRR na terytorialne i międzyregionalne inwestycje w innowacje

W tym zakresie można wymienić:

zintegrowany rozwój terytorialny;
wsparcie dla obszarów w niekorzystnej sytuacji, w szczególności:
- obszarów wiejskich,
- obszarów cierpiących na skutek poważnych niekorzystnych warunków przyrodniczych lub demograficznych;
przeznaczanie co najmniej 8 % zasobów EFRR na poziomie krajowym w ramach celu „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu”, innych niż zasoby na pomoc techniczną, na zrównoważony rozwój obszarów miejskich, ze szczególnym uwzględnieniem:
- sprostania wyzwaniom środowiskowym i klimatycznym,
- transformacji w kierunku gospodarki neutralnej dla klimatu do 2050 r.,
- wykorzystania potencjału technologii cyfrowych do celów innowacji,
- wspierania rozwoju miejskich obszarów funkcjonalnych;
Europejską Inicjatywę Miejską wdrażaną przez Komisję Europejską oraz wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich w drodze:
- działań innowacyjnych,
- budowania zdolności i wiedzy,
- ocen oddziaływania terytorialnego,
- kształtowania polityki i działań komunikacyjnych;
instrument międzyregionalnych inwestycji w innowacje, który obejmuje wsparcie finansowe i doradcze dla:
- inwestycji w międzyregionalne projekty w zakresie innowacji we wspólnych obszarach inteligentnej specjalizacji,
- budowania zdolności na rzecz rozwoju łańcuchów wartości w regionach słabiej rozwiniętych;
dodatkową alokację na regiony najbardziej oddalone, która jest wykorzystywana do skompensowania dodatkowych kosztów ponoszonych ze względu na:
- oddalenie, charakter wyspiarski i niewielkie rozmiary,
- trudną topografię i klimat,
- zależność gospodarczą od niewielkiej liczby produktów.

Akty wykonawcze

W lipcu 2021 r. Komisja przyjęła dwie decyzje wykonawcze, o których mowa poniżej.

Decyzję wykonawczą (UE) 2021/1130 ustanawiającą wykaz regionów kwalifikujących się do finansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus oraz państw członkowskich kwalifikujących się do finansowania z Funduszu Spójności w latach 2021–2027.
Decyzję wykonawczą (UE) 2021/1131 w sprawie rocznego podziału:
- między państwa członkowskie zasobów ogólnych przydzielonych na Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny Plus oraz Fundusz Spójności w ramach celów „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu” i „Europejska współpraca terytorialna”;
- między państwa członkowskie według kategorii regionów;
- między państwa członkowskie zasobów przydzielonych na dodatkowe środki dla regionów najbardziej oddalonych;
- kwot, które mają zostać przeniesione z alokacji Funduszu Spójności dla każdego państwa członkowskiego do instrumentu „Łącząc Europę”;
- zasobów ogólnych przydzielonych na Europejską inicjatywę miejską;
- zasobów ogólnych przydzielonych na współpracę transnarodową na rzecz innowacyjnych rozwiązań;
- zasobów ogólnych przydzielonych na międzyregionalne inwestycje innowacyjne;
- zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę transgraniczną celu „Europejska współpraca terytorialna”;
- między państwa członkowskie zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę transnarodową celu „Europejska współpraca terytorialna”;
- zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę międzyregionalną celu „Europejska współpraca terytorialna”;
- zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę regionów najbardziej oddalonych celu „Europejska współpraca terytorialna” na lata 2021–2027.

OD KIEDY ROZPORZĄDZENIE MA ZASTOSOWANIE?

Rozporządzenie ma zastosowanie od 1 lipca 2021 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Polityka spójności 2021-2027 (Komisja Europejska)
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (Komisja Europejska)
Fundusz Spójności (Komisja Europejska).

GŁÓWNY DOKUMENT

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1058 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Funduszu Spójności (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 60–93).

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2021/1130 z dnia 5 lipca 2021 r. ustanawiająca wykaz regionów kwalifikujących się do finansowania z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego Plus oraz państw członkowskich kwalifikujących się do finansowania z Funduszu Spójności w latach 2021–2027 (Dz.U. L 244 z 9.7.2021, s. 10–20).

Decyzja wykonawcza Komisji (UE) 2021/1131 z dnia 5 lipca 2021 r. w sprawie rocznego podziału między państwa członkowskie zasobów ogólnych przydzielonych na Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny Plus oraz Fundusz Spójności w ramach celu „Inwestycje na rzecz zatrudnienia i wzrostu” i celu „Europejska współpraca terytorialna”, rocznego podziału między państwa członkowskie według kategorii regionów, rocznego podziału między państwa członkowskie zasobów przydzielonych na dodatkowe środki dla regionów najbardziej oddalonych, rocznego podziału kwot, które mają zostać przeniesione z alokacji Funduszu Spójności dla każdego państwa członkowskiego do instrumentu „Łącząc Europę”, rocznego podziału zasobów ogólnych przydzielonych na Europejską inicjatywę miejską, rocznego podziału zasobów ogólnych przydzielonych na współpracę transnarodową na rzecz innowacyjnych rozwiązań, rocznego podziału zasobów ogólnych przydzielonych na międzyregionalne inwestycje innowacyjne, rocznego podziału zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę transgraniczną celu „Europejska współpraca terytorialna”, rocznego podziału między państwa członkowskie zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę transnarodową celu „Europejska współpraca terytorialna”, rocznego podziału zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę międzyregionalną celu „Europejska współpraca terytorialna” oraz rocznego podziału zasobów ogólnych przydzielonych na komponent obejmujący współpracę regionów najbardziej oddalonych celu „Europejska współpraca terytorialna” na lata 2021–2027 (Dz.U. L 244 z 9.7.2021, s. 21–50).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1060 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego Plus, Funduszu Spójności, Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji i Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury, a także przepisy finansowe na potrzeby tych funduszy oraz na potrzeby Funduszu Azylu, Migracji i Integracji, Funduszu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Instrumentu Wsparcia Finansowego na rzecz Zarządzania Granicami i Polityki Wizowej (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 159–706).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1059 z dnia 24 czerwca 2021 r. w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących celu „Europejska współpraca terytorialna” (Interreg) wspieranego w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz instrumentów finansowania zewnętrznego (Dz.U. L 231 z 30.6.2021, s. 94–158).

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088 (Dz.U. L 198 z 22.6.2020, s. 13–43).

Ostatnia aktualizacja: 25.08.2021

Top

All