Dyrektywa ustanawia zasady dotyczące wykorzystywania określonych utworów lub innych przedmiotów objętych ochroną* w kopiach w dostępnych formatach* bez zezwolenia właściciela praw autorskich, z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem, zgodnie z traktatem z Marrakeszu.

KLUCZOWE ZAGADNIENIA

Traktat z Marrakeszu

Traktat z Marrakeszu wymaga, aby państwa, które do niego przystępują przyjęły przepisy krajowe propagujące produkcję książek w dostępnych formatach, takich jak druk alfabetem Braille’a, książki elektroniczne, książki mówione, czy też duży druk, skierowanych do osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem. Przepisy te powinny również ułatwiać wymianę tych pozycji poza granicami danego państwa bez konieczności uzyskania upoważnienia od właściciela praw autorskich. Traktat został podpisany w 2013 r. i ratyfikowany przez UE dnia 1 października 2018 r. UE stała się stroną traktatu dnia 1 stycznia 2019 r.

Niniejsza dyrektywa zezwala:

beneficjentowi* lub osobie działającej w jego imieniu na wykonanie kopii w dostępnym formacie utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną (np. druk alfabetem Braille’a), do którego beneficjent ma zgodny z prawem dostęp na wyłączny użytek beneficjenta; oraz
upoważnionemu podmiotowi* na wykonanie kopii w dostępnym formacie utworu lub innego przedmiotu objętego ochroną, do których upoważniony podmiot ma zgodny z prawem dostęp, lub komunikowania, udostępniania, wprowadzania do obrotu lub użyczania kopii w dostępnym formacie:
- beneficjentowi; lub
- innemu upoważnionemu podmiotowi na zasadzie niekomercyjnej na wyłączny użytek beneficjenta.

Upoważniony podmiot zobowiązany jest do:

zniechęcania do niedozwolonego zwielokrotniania i publicznej dystrybucji kopii w dostępnych formatach;
prowadzenia dokumentacji postępowania z utworami i kopiami w dostępnych formatach;
publikowania informacji dotyczących sposobu, w jaki wypełnia te obowiązki;
stosowania przepisów dotyczących przetwarzania danych osobowych beneficjentów;
przekazywania, w przystępny sposób i na żądanie, beneficjentom, innym upoważnionym podmiotom lub właścicielom praw autorskich następujących informacji:
- wykazu utworów, których kopie w dostępnych formatach posiada, a także informacji o dostępnych formatach; oraz
- danych kontaktowych upoważnionych podmiotów zaangażowanych w wymianę kopii w dostępnych formatach.

Rozporządzenie (UE) 2017/1563, rozporządzenie wdrażające traktat z Marrakeszu w UE, przyjęte w tym samym czasie co niniejsza dyrektywa, ustanawia zasady określające sposób wymiany takich utworów i innych przedmiotów objętych ochroną między Unią a państwami trzecimi będącymi stroną traktatu bez konieczności uzyskania zgody od właścicieli praw autorskich.

OD KIEDY DYREKTYWA MA ZASTOSOWANIE?

Dyrektywa ma zastosowanie od dnia 10 października 2017 r., przy czym do porządku krajowego państw UE miała zostać włączona do dnia 11 października 2018 r.

KONTEKST

Więcej informacji:

Wdrożenie Traktatu z Marrakeszu do prawa UE (Komisja Europejska)
UE przystępuje do traktatu z Marrakeszu (Europejska Służba Działań Zewnętrznych).

KLUCZOWE POJĘCIA

Utwór lub inny przedmiot objęty ochroną: książka, czasopismo, gazeta, magazyn lub inny rodzaju tekstu pisanego, notacja, w tym zapis nutowy, oraz związane z nimi ilustracje, we wszelkich formach, w tym w formach dźwiękowych takich jak książki mówione oraz w formacie cyfrowym, który jest chroniony prawem autorskim lub prawami pokrewnymi i został opublikowany lub publicznie udostępniony.

Kopia w dostępnym formacie: kopia utworu wykonana w formie, która zapewnia beneficjentowi dostęp równie skuteczny i wygodny jak ten, z którego korzystają osoby bez jakichkolwiek ograniczeń lub niepełnosprawności objętych niniejszą dyrektywą.

Beneficjent: osoba niewidoma, z niepełnosprawnością wzroku niepoddającą się korekcji, która ma ograniczoną zdolność postrzegania lub czytania i która w związku z tym nie jest w stanie czytać utworów drukowanych w zasadniczo takim samym stopniu jak osoba bez takiego ograniczenia, lub która ze względu na inną niepełnosprawność fizyczną nie jest w stanie trzymać książki lub posługiwać się nią, lub też skupić wzroku lub poruszać oczami w stopniu umożliwiającym normalne czytanie.

Upoważniony podmiot: podmiot, który został upoważniony lub uznany przez państwo członkowskie UE do prowadzenia na zasadzie niekomercyjnej działalności na rzecz beneficjentów w zakresie edukacji, szkoleń, czytania adaptacyjnego lub dostępu do informacji.

GŁÓWNY DOKUMENT

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1564 z dnia 13 września 2017 r. w sprawie niektórych dozwolonych sposobów korzystania z określonych utworów i innych przedmiotów chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem oraz w sprawie zmiany dyrektywy 2001/29/WE w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym (Dz.U. L 242 z 20.9.2017, s. 6–13)

DOKUMENTY POWIĄZANE

Decyzja Rady (UE) 2018/254 z dnia 15 lutego 2018 r. w sprawie zawarcia, w imieniu Unii Europejskiej, Traktatu z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, słabowidzącym i osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem (Dz.U. L 48 z 21.2.2018, s. 1–2)

Traktat z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, słabowidzącym i osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem (Dz.U. L 48 z 21.2.2018, s. 3–11)

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1563 z dnia 13 września 2017 r. w sprawie transgranicznej wymiany między Unią a państwami trzecimi kopii w dostępnych formatach określonych utworów i innych przedmiotów chronionych prawem autorskim i prawami pokrewnymi z korzyścią dla osób niewidomych, osób słabowidzących lub osób z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem (Dz.U. L 242 z 20.9.2017, s. 1–5)

Decyzja Rady 2014/221/UE z dnia 14 kwietnia 2014 r. w sprawie podpisania, w imieniu Unii Europejskiej, Traktatu z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do opublikowanych utworów osobom niewidomym, niedowidzącym i cierpiącym na inne zaburzenia odczytu druku (Dz.U. L 115 z 17.4.2014, s. 1–2)

Kolejne zmiany do decyzji 2014/221/UE zostały włączone do tekstu podstawowego. Niniejsza wersja skonsolidowana ma wyłącznie wartość dokumentalną.

Ostatnia aktualizacja: 21.03.2019

Top

All